Bấm vào đây để nghe bản tin này
Rightclick to save target as this audio
Lê Dân Hôm nay trên khắp thế giới, nhiều cộng đồng người Hoa đã tổ chức lễ tưởng niệm nạn nhân cuộc đàn áp Thiên An Môn 14 năm về trước. Đông người tham dự nhất là tại Hồng Kông với hàng chục ngàn người thắp nến tại công viên Victoria ngay khu trung tâm thành phố. Mời quý vị nghe Lê Dân điểm lại biến cố này như sau...
Vào những ngày đầu tháng Sáu năm 1989 thì cuộc biểu tình của sinh viên và công nhân Trung Quốc tại quảng trường Thiên An Môn đã kéo dài hơn 6 tuần lễ và số người từ khắp nơi kéo về thủ đô tham gia ngày càng đông, có lúc ước lượng đến cả triệu người.
Mục tiêu chủ yếu của cuộc biểu tình là chống tham nhũng và đòi nhà nước cải tổ cho dân chủ hơn. Lý do chính đáng và quy mô rầm rộ ngày càng đông đã khiến đích thân tổng bí thư đảng Cộng sản Triệu Tử Dương đã đến thăm hỏi đoàn sinh viên và có tin nói rằng ông đã khóc, hứa sẽ nghiên cứu các nguyện vọng chính đáng của họ. Thái độ thức thời của một số nhân vật cao cấp Trung Quốc thời đó đã khiến họ bị cách chức, tù tội, có người còn mất mạng. Triệu Tử Dương mất chức tổng bí thư vào tay Giang Trạch Dân, tư lệnh Quân khu Bắc Kinh bị cách chức vì không chịu trấn áp sinh viên theo sự gợi ý của trung ương.
Thế rồi đêm mùng 3 rạng sáng mùng 4 tháng Sáu năm 1989, Thủ Tướng Lý Bằng ban hành thiết quân luật tại thủ đô và quân từ Hồ Nam được trung ương điều về thủ đô với nhiệm vụ tái lập trật tự. Súng đã nổ, và người đã ngã xuống.
Nhiều âm thanh và hình ảnh mà những cơ quan thông tấn quốc tế cùng thường dân lén lút lưu giữ vẫn còn đến bây giờ, làm bằng chứng cho một thời kỳ đen tối của Hoa Lục. Rồi tin tức được loan truyền khắp thế giới.
Hôm nay tại Bắc Kinh, một nhân vật từng là cao cấp nhất bị tù tội về biến cố Thiên An Môn là ông Bão Đồng, cựu thành viên Ủy ban Trung ương đảng và là trợ lý thân tín của cựu tổng bí thư Triệu Tử Dương, đã lập lại yêu cầu cấp lãnh đạo mới của chủ tịch Hồ Cẩm Đào nhanh chóng cải tổ.
Từng bị tù giam 7 năm và hiện vẫn còn bị quản chế, ông Bão Đồng viết rằng lãnh đạo cần có dũng chí để thiết lập một hệ thống mới. Nhưng muốn thực hiện được thì cần đạt hai yếu tố, trước tiên là phải có sự ủng hộ của nhân dân, và thứ nhì là lòng can đảm để thực hiện.
Nói chuyện với hãng thông tấn Pháp AFP qua điện thoại, ông Bão Đồng cho biết trong hàng ngũ lãnh đạo hiện nay có rất nhiều người chủ trương cải tổ, vấn đề là những người chống tham nhũng, chống bè phái đó có dám đứng dậy hay chưa.
Cùng ngày, tại Macao và Hồng Kông đã có những cuộc tưởng niệm nạn nhân bị tàn sát tại Thiên An Môn 14 năm về trước. Trung tâm Thông tin Về Nhân quyền và Dân chủ Trung Quốc cho biết ngoài số người bị giết từ vài trăm cho đến vài ngàn, số liệu thu thập được từ các báo cáo của nhiều cơ quan nhà nước Trung Quốc cho thấy có ít nhất là 1,500 người khác bị kết án tù lên đến 15 năm vì liên quan đến vụ Thiên An Môn. Trong số đó còn khỏang 500 người còn bị giam cầm.
Tổ chức Ân Xá Quốc tế, tức Amnesty International, hôm nay cũng khuyến cáo Bắc Kinh nên công bố số người bị giết và bị thương trong cuộc trấn áp đó và bồi thường thiệt hại cho họ cùng gia quyến.
Đặc biệt tại Hồng Kông có đến mấy chục ngàn người tham gia cuộc thắp nến tưởng niệm tại công viên Victoria ở khu trung tâm thành phố. Ngoài mục đích chính, số ngừơi đông đảo này còn tập trung nhằm phản đối điều luật mới số 23 trong bản Hiến pháp Đặc khu Hành chánh, quy định những hình phạt nặng nề có thể đến chung thân cho những tội mơ hồ kiểu cộng sản như phản quốc, đánh cắp bí mật quốc gia, xúi dục và âm mưu lật đổ.
Chủ tịch Liên minh Phong trào Dân chủ Ái quốc là ông Szeto Wah tuyên bố trong buổi tưởng niệm hôm nay rằng điều luật 23 mới sẽ làm Hồng Kông trở thành giống Hoa Lục vào thời Thiên An Môn hơn.
Nhận xét đó được ông Tsui Ga-wai tán đồng. Ông cho biết hôm nay có thể là lần cuối cùng còn được tự do biểu tình để tưởng niệm biến cố Thiên An Môn trong không khí dân chủ cũ của Hồng Kông.
Vì theo ông, thì sau khi đặc khu hành chánh chính thức áp dụng điều 23 mới trong Hiến Pháp thì mọi người sẽ phải sống trong lo âu, sợ hãi. Lúc nào cũng có thể bị vu oan là xúi dục, lật đổ, hay làm lộ bí mật quốc gia, chỉ vì các hành động hết sức ôn hòa và hợp lý theo pháp luật những nước dân chủ thật sự.