Nam Nguyên tường trình từ Bangkok
Những người trồng cao su ở Việt Nam, công nhân cạo mủ và cả nhà xuất khẩu đang được hưởng lợi, do giá mủ cao su xuất khẩu tăng gấp 3 lần trong vòng 5 năm qua. Nam Nguyên trình bày thông tin này.

Tất cả là qui luật cung cầu, các chuyên gia đã nhấn mạnh điều này. Nhu cầu về nguyên liệu cao su thiên nhiên trên thế giới ngày càng gia tăng, trong đó khách hàng là các nhà sản xuất vỏ ruột xe, găng tay cao su và sản phẩm cao su y tế.
Trung Quốc và Hoa Kỳ là hai người khổng lồ tiêu thụ nhiều nguyên liệu cao su nói chung. Trong thời gian qua giá dầu hoả trên thế giới tăng và duy trì ở mức cao, đã là một ảnh hưởng tích cực đối với nguyên liệu cao su thiên nhiên.
Cao su tổng hợp hay còn gọi là cao su nhân tạo là một sản phẩm hóa dầu, nên giá cả chế biến tùy thuộc giá dầu trên thị trường. Vì thế cao su thiên trở nên món hàng bán chạy và được giá.
Giá cao su tăng cao
Hiện nay giá mủ cao su sơ chế tại các nhà máy ở miền đông nam bộ lên tới 25 triệu đồng một tấn, đối với SVR3L loại cao su bành màu sáng.
Nữ chuyên gia cao su ở TP.HCM cập nhật cho chúng tôi: "SVR20 loại đậm màu cũng cao lắm lên tới 22 triệu rưởi, bán bên ngòai. Nói chung là 1.450 đô la một tấn."
Hiện nay trên thị trường kỳ hạn Tokyo, giá cao su tổng hợp luôn cách biệt cao su thiên nhiên khoảng 430 đô la một tấn, dẫn tới sự kiện nhà sản xuất trở về với nguyên liệu rẻ tiền hơn.
Nhưng khi nhu cầu mủ cao su thiên nhiên tăng cao cũng làm tăng giá mặt hàng này, chưa kể tới hạn hán vừa qua làm giảm sản lượng cao su xuất khẩu ở Thái Lan khoảng 10%. Thái Lan là nước sản xuất nhiều mủ cao su nhất thế giới với kim ngạch xuất khẩu hàng năm khoảng 3 triệu 300 ngàn tấn.
Việt Nam được xếp hàng thứ tư về xuất khẩu cao su sau Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Tuy vậy xuất khẩu mủ cao su mỗi năm của Việt Nam chỉ mới đạt khoảng trên dưới 400 ngàn tấn.
Khan hiếm hàng
Có thể nói hiện nay đi tìm kiến nguồn hàng cao su sơ chế để xuất khẩu không phải là một công việc dễ dàng như một nhà doanh nghiệp ở TP.HCM cho biết: "Sản lượng trong khu vực nhà nước khoảng 450 ngàn tấn thì họ đã ký hợp đồng dài hạn hết cả…Còn lại khoảng 250 tấn tới 400 ngàn tấn trong khu vực tư nhân thì anh còn có thể tìm tòi trong đó mà mua…tình trạng hiện nay khó lắm."
Việt Nam ngày nay có diện tích trồng cây cao su khoảng hơn 450 ngàn hécta, một con số gia tăng vượt bực. Chúng tôi chưa ghi nhận thống kê chính thức về diện tích cao su tiểu điền, cụm từ mô tả diện tích cao su tư nhân được nói rằng do nông dân trồng và khai thác.
Cải thiện nhiều lắm, công nhân cạo mủ hiện nay được 1 triệu 800 ngàn một tháng. Công nhân có chuyên môn cao hơn, cũng là cạo mủ thôi nhưng có tay nghề cao hơn thì được 2 triệu rưởi một tháng…chỉ có những tháng Hai, tháng Ba tháng Tư là thời gian ngừng cạo mủ thì công nhân lãnh lương ít hơn. Nhưng lương cao thì mới được khoảng ba năm nay thôi.
Trong những năm 1990, nhà nước Việt Nam ban hành chính sách cởi mở hơn cho phép nông dân trồng và khai thác cao su ở qui mô nhỏ gọi là cao su nông hộ, mở rộng lên một nấc gọi là cao su tiểu điền từ vài hécta tới vài chục hécta. Thực tế hiện nay ở miền đông nam bộ đã có những đồn điền cao su rộng hàng trăm hécta của các địa chủ thời kỳ đổi mới.
Đời sống khá hơn
Giá cả tăng vượt mức, nhà xuất khẩu không thu mua đủ hàng để bán, tất nhiên công ty cao su, người trồng cao su đều được lợi công nhân ngành cao su có đời sống khá hơn. Chuyên gia ngành cao su đưa ra những tín hiệu vui về thực tế này:
"Cải thiện nhiều lắm, công nhân cạo mủ hiện nay được 1 triệu 800 ngàn một tháng. Công nhân có chuyên môn cao hơn, cũng là cạo mủ thôi nhưng có tay nghề cao hơn thì được 2 triệu rưởi một tháng…chỉ có những tháng Hai, tháng Ba tháng Tư là thời gian ngừng cạo mủ thì công nhân lãnh lương ít hơn. Nhưng lương cao thì mới được khoảng ba năm nay thôi."
Theo ước tính với giá cả tăng ở mức cao như hiện nay, ngành cao su Việt Nam có khả năng xuất khẩu khoảng 420 ngàn tấn mủ cao su sơ chế, kim ngạch khoảng 600 triệu đô la. Tuy sản lượng ít hơn năm 2004 khoảng 70 ngàn tấn do hạn hán, nhưng trị giá lại cao hơn một chút do bán được giá cao hơn.
Trên thực tế Việt Nam gia tăng sản lượng cao su 10 lần trong vòng 20 năm, nhưng lại không phát triển công nghiệp chế tạo sản phẩm cao su. Việc triền miên xuất khẩu nguyên liệu cao su thô làm mất đi hàng trăm triệu đô la lợi nhuận của người Việt Nam.
Trong một bài khác chúng tôi sẽ tiếp tục trình bày vấn đề này.