Trà Mi, phóng viên đài RFA
Tiếp sau các trường hợp của linh mục Nguyễn Văn Lý, luật sư Lê Thị Công Nhân và luật sư Nguyễn Văn Đài, thêm một người ủng hộ dân chủ bị an ninh chính quyền bắt giữ. Đó là luật sư Lê Quốc Quân. Ông được Việt Nam đồng ý cho sang Hoa Kỳ theo chương trình học bổng nghiên cứu sinh thời hạn nửa năm, do Cơ quan Hỗ trợ Dân chủ gọi tắt là NED tại thủ đô Washington tài trợ.
Sau khi hoàn tất chương trình nghiên cứu, ông Quân về nước và lập tức bị an ninh thành phố Hà Nội bắt giữ từ hôm 8/3 cho tới nay vẫn bặt vô âm tín.
Trà Mi hỏi thăm thân nhân của ông tại Việt Nam, tổ chức NED ở Mỹ, nơi ông vừa thực hiện chương trình học bổng nghiên cứu, và đại diện một cơ quan bảo vệ nhân quyền trên thế giới, để tìm hiểu câu chuyện. Trước tiên, bà Hiền, vợ luật sư Lê Quốc Quân từ Hà Nội cho biết.
Bà Hiền, vợ luật sư Quân: Anh Quân bị bắt vào chiều mùng 8 tháng 3. Công an đến đọc cái lệnh khám xét nhà, xong rồi đưa anh đi cùng luôn. Ba ngày sau, tôi từ quê ra, đến gặp công an, thì công an cũng hỏi tôi một ít, rồi sau đó nói là hiện anh Quân đã được chuyển đến trại tạm giam của bộ Công an.
Từ hôm đó đến nay thì thỉnh thoảng tôi cũng có lên hỏi han, làm vịêc với công an, nhưng cho đến nay vẫn chưa được gặp anh.
Trà Mi: Trại tạm giam của bộ công an đó ở đâu, thưa chị?
Bà Hiền: Nó nằm ở xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, Hà nội ạ.
Họ có lệnh khám xét nhưng chưa có lệnh bắt. Em có được giữ một bản của lệnh khám xét khẩn cấp, trong đó nói là họ nghi ngờ anh Quân phạm điều 79 bộ luật hình sự, là tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân.
Trà Mi: Vâng. Từ hôm đó đến nay thì chị có đi gõ cửa cơ quan nào và xin được tiếp xúc, thăm nuôi chồng mình hay không?
Bà Hiền: Dạ em gửi đơn đề nghị xin được gửi quà, nhưng cho đến nay thì vẫn chưa được gặp mặt và tiếp xúc.
Trà Mi: Thế thưa chị anh ấy từ Mỹ hoàn thành xong khoá học nghiên cứu sinh bao lâu thì bị bắt ạ?
Bà Hiền: Cả nhà về tối mùng bốn, sau đó bị bắt ngày mùng 8.
Trà Mi: Tức là anh ấy về đến Hà nội vào ngày mùng bốn phải không ạ?
Bà Hiền: Vâng.
Trà Mi:Xin hỏi chị là trước đây, trước chuyến đi thực tập nghiên cứu sinh này đó, thì anh Quân có bao giờ từng bị cơ quan thẩm quyền địa phương mời lên làm vịêc không ạ?
Bà Hiền: Trước đây thì cũng ít thôi, thỉnh thoảng thôi, theo như em được biết.
Trà Mi: Thế trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, thì anh Quân có bị sách nhiễu gì từ phía chính quyền hay không?
Anh Quân có một văn phòng luật sư "Quân và Anh Em", trụ sở thì có vừa ở thành phố Hồ Chí Minh vừa có ở ngoài Hà nội. Anh ấy bảo là anh muốn làm luật sư cho người nghèo, rồi anh cũng bảo anh muốn bảo vệ lợi ích của các công nhân.
Bà Hiền: Theo những gì em biết thì cũng (có) nhưng không phải nhiều lắm. Sau khi đi học về, thì cũng chưa làm việc gì, mới về quê ra thì bị bắt ngay.
Trà Mi: Theo ý chị thì nguyên nhân khiến anh Quân bị bắt là gì?
Bà Hiền: Lúc ấy thì em không có mặt ở đấy, nhưng mà khi họ đọc cái lệnh khám xét, thì em thấy là: căn cứ vào (việc) nghi ngờ anh phạm vào cái điều 79.
Trà Mi: Tức là họ có cái lệnh khám xét và lệnh bắt phải không ạ?
Bà Hiền: Họ có lệnh khám xét nhưng chưa có lệnh bắt. Em có được giữ một bản của lệnh khám xét khẩn cấp, trong đó nói là họ nghi ngờ anh Quân phạm điều 79 bộ luật hình sự, là tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân.
Trà Mi: Thưa từ trước đến nay, trong những hoạt động của anh Quân, thì chị có nghĩ là anh ấy làm gì phạm vào điều 79 như cái lệnh khám xét ấy nói không?
Bà Hiền: Không, em không nghĩ là thế.
Trà Mi: Từ khi mà anh bị bắt đến nay, chị đã liên hệ với các cơ quan xin gặp và xin thăm nuôi chồng đó, thì họ giải thích với chị như thế nào? Họ có nói lý do tại sao họ chưa cho chị gặp mặt hay không?
Bà Hiền: Tôi xin gặp, và tôi yêu cầu nếu không gặp được, thì phải có một cái lệnh thông báo tạm giam-thông báo chính thức ấy- thì người ta giải thích là, theo cái điều 85, thì nếu việc thông báo chính thức có ảnh hưởng đến việc điều tra, thì người ta có thể chưa thông báo.
NED chúng tôi rất lấy làm quan ngại khi nghe tin luật sư Lê Quốc Quân bị bắt, và chúng lại còn quan ngại hơn nữa khi không biết ông ta bị bắt vì lý do gì, và gia đình ông ta hiện không biết ông ta đang ở đâu.
Tức là không có một cái thông báo chính thức nào bằng văn bản cả, mà chỉ được nghe lời nói của cán bộ điều tra. Cán bộ điều tra nói anh Quân hiện đang ở trại tạm giam của bộ công an, ở địa chỉ hồi nãy em đọc đó.
Trà Mi: Thế chị có định tiếp tục làm gì? Gõ cửa ở đâu, khiếu nại hoặc gửi đơn đến đâu để xin được phép hỏi thăm về chồng mình hay không?
Bà Hiền: Chiều nay em đã làm vịêc với bên công an. Em hy vọng là tối nay hay ngày mai là anh ấy được thả. Họ nói rằng ngày đầu tiên là tự nguyện đi làm việc không kể, kế đó là lệnh tạm giam ba ngày lần thứ nhất, rồi gia hạn một lần là sáu ngày, thì hôm nay là đúng bẩy ngày rồi.
Trà Mi: Nếu như mà anh Quân không được phóng thích vào sáng ngày mai thì chị có định làm gì để bênh vực cho anh ấy không?
Bà Hiền: Bây giờ thì em đang viết thư sang cho chỗ NED là chỗ anh ấy vừa học ấy, để thông báo là học viên của NED đã về nước và đã bị bắt. Em muốn họ lên tiếng để hỏi tại sao bị bắt mà không có lệnh chính thức như thế để sớm thả chồng em ra.
Phía bên này thì chắc em sẽ tư vấn luật sư để (họ giúp đỡ), bằng mọi cách để có thể gặp mặt anh ấy. Bản thân em thì nghĩ là có một sự lầm lẫn nào đó. Lúc đầu, em không nghĩ rằng đến giờ này chồng em vẫn chưa về.
Anh Quân có một văn phòng luật sư "Quân và Anh Em", trụ sở thì có vừa ở thành phố Hồ Chí Minh vừa có ở ngoài Hà nội. Anh ấy bảo là anh muốn làm luật sư cho người nghèo, rồi anh cũng bảo anh muốn bảo vệ lợi ích của các công nhân.
Anh ấy đi học về anh ấy có làm gì đâu! Tự nhiên đến đọc lệnh khám xét nhà rồi là bắt đi như thế đến hôm nay là đúng một tuần rồi.
Cho nên tôi tin rằng ông Quân đã bị bắt giữ một cách tuỳ tiện và do đó tôi mong chính phủ Hoa kỳ, ngoại trưởng Rice đòi chính phủ Việt Nam phóng thích ông ta. Tôi cũng hy vọng Việt Nam sẽ hành động
Trà Mi: Cảm ơn chị rất nhiều.
Bà Hiền: Cảm ơn chị.
Bắt giữ một cách tuỳ tiện
Vừa rồi là câu chuyện với bà Hiền, vợ luật sư Lê Quốc Quân từ Hà Nội. Về việc luật sư Quân bị bắt giam biệt tích từ ngày 8/3 khi vừa trở về sau khoá học bổng nghiên cứu nửa năm tại do Cơ quan Hỗ trợ Dân chủ NED tài trợ, bà Jane Riley Jacobsen, giám đốc đối ngoại của NED, phát biểu:
“NED chúng tôi rất lấy làm quan ngại khi nghe tin luật sư Lê Quốc Quân bị bắt, và chúng lại còn quan ngại hơn nữa khi không biết ông ta bị bắt vì lý do gì, và gia đình ông ta hiện không biết ông ta đang ở đâu."
Liên quan đến trường hợp của luật sư Quân, ông Scott Flipse, đại diện tổ chức cổ võ cho nhân quyền và tự do tôn giáo trên thế giới có trụ sở tại Hoa Kỳ, quen biết luật sư Quân trong thời gian ông hoàn thành chương trình nghiên cứu tại Mỹ, lên tiếng:
"Tôi biết ông Lê Quốc Quân khi ông ta làm nghiên cứu sinh tại NED. Ông ta là một luật sư về nhân quyền và đã viết khá nhiều về xã hội dân sự. Ông là một con người thông minh và hiền hoà. Ông không hề quan tâm tranh quyền, không hề tìm cách tham gia vào bất cứ tổ chức nào nhằm lật đổ chính quyền tại Việt Nam.
Ông luôn hy vọng rằng đất nước Việt Nam sẽ tốt hơn, cũng như hy vọng vào một tương lai trong đó Việt Nam có những cải tổ về luật pháp và chính trị trong đó nhân quyền căn bản như quyền tự do ngôn luận, tự do hội họp được bảo vệ.
Cho nên tôi tin rằng ông Quân đã bị bắt giữ một cách tuỳ tiện và do đó tôi mong chính phủ Hoa kỳ, ngoại trưởng Rice đòi chính phủ Việt Nam phóng thích ông ta. Tôi cũng hy vọng Việt Nam sẽ hành động ."
Chúng tôi sẽ tiếp tục cập nhật tin tức về trường hợp của luật sư Lê Quốc Quân và thông tin đến quý vị trong thời gian sớm nhất có thể.