Phương Anh, phóng viên đài RFA
Từ bao lâu nay, việc tổ chức sinh nhật cho con cái là điều không thể thiếu đối với hầu hết các gia đình ở Việt Nam. Đây là một truyền thống đẹp và có ý nghĩa. Thế nhưng, càng ngày, hình thức tổ chức của nó lại mang tính chất thương mại và phô trương. Điều này làm mất đi giá trị tinh thần.
Có khá nhiều cha mẹ, dù không có điều kiện tài chính nhưng vẫn cố gắng tổ chức tiệc thật linh đình cho nở mày nở mặt với người thân và bạn bè. Hoặc, dùng bữa tiệc sinh nhật cho con vào mục đích tư lợi cá nhân. Trang Phụ Nữ kỳ này xin đề cập đến vấn đề tổ chức sinh nhật cho con.
Người Việt ở Hoa Kỳ
Trước hết, với các gia đình người Việt ở Hoa Kỳ, việc tổ chức sinh nhật cho trẻ là một điều không thể thiếu cho các em. Ngoại trừ bữa tiệc thôi nôi, mừng con được một tuổi, tổ chức thật linh đình, thì hầu hết, các ngày sinh nhật về sau của các em được cha mẹ tổ chức với hình thức rất đơn giản.
Chị Tâm, một phụ nữ ở Virginia cho biết rằng, trước khi con chị đến trường, thông thường, chị chỉ nấu một món ăn ngon và mua một cái bánh sinh nhật cho bé và cùng vui với gia đình. Đến khi con đến tuổi đi học, thì: "Em cứ mua một cái bánh sinh nhật rồi đem vào trường cho các bạn của bé chia nhau ăn thôi, rồi dành ra chừng 10 phút để cho lớp hát "happy birthday"thôi, chứ chẳng làm gì hết…"
Tương tự, chị Trang, kỹ sư computer, hiện đang làm việc ở Milpitas, California, cho biết rằng, việc tổ chức sinh nhật cho con là một điều không thể thiếu, nhưng chị cũng làm thật đơn giản và chưa bao giờ chị tổ chức ở nhà hàng cả. Khi con chị vào lớp một, chị tổ chức như sau:
Theo tạp chí giáo dục “Parenting” xuất bản tại Hoa Kỳ vào tháng 9 vừa qua, thì việc tổ chức sinh nhật phải làm sao cho đơn giản và mang ý nghĩa giáo dục để đánh dấu sự phát triển của con mình. Do đó, theo thông lệ, đến ngày sinh nhật, các bà mẹ thường đưa con mình cùng một số bạn bè của trẻ đến khu vui chơi thiếu nhi, sau đó kết thúc bằng việc cắt bánh sinh nhật.
“Em không mời hết cả lớp nó, chỉ mời một số bạn mà nó thích, chẳng hạn như birthday của nó 6 tuổi, thì em nói nó là “ mẹ cho con mời 10 bạn”, nhưng nó chỉ lựa 7 đưá mà nó thích chơi nhất, rồi em dắt tụi nó đi chơi, mấy người mẹ cũng chở con tới, có người ở lại, có người không ở lại, nếu có ai ở lại thì sau đó ngồi ăn pizza, sinh nhật con nít mà!”
Đó là cách tổ chức sinh nhật cho con của hai bà mẹ Việt Nam ở Mỹ. Theo tạp chí giáo dục “Parenting” xuất bản tại Hoa Kỳ vào tháng 9 vừa qua, thì việc tổ chức sinh nhật phải làm sao cho đơn giản và mang ý nghĩa giáo dục để đánh dấu sự phát triển của con mình. Do đó, theo thông lệ, đến ngày sinh nhật, các bà mẹ thường đưa con mình cùng một số bạn bè của trẻ đến khu vui chơi thiếu nhi, sau đó kết thúc bằng việc cắt bánh sinh nhật.
Trong nước
Thế còn ở Việt Nam thì sao? Theo lời anh Ngô Minh, chủ nhân nhà hàng Tân Hoàng Gia ở TPHCM, thì hiện nay, việc tổ chức sinh nhật cho con ở nhà hàng thật linh đình là điều rất thường. Không phải chỉ dành riêng cho các gia đình giầu có mà ai ai cũng làm như thế. Cụ thể mỗi tuần, trung bình nhà hàng của anh đều nhận 4, 5 tiệc sinh nhật cho con trở lên. Anh nói:
“Ở đây, không phải là gia đình khá giả đâu mà thường gia đình trung lưu cũng có. Thường thường, các cô chú, ông bà nội ngoại, khoảng 30, 40 người, khoảng 5 bàn và một bàn giá khoảng 50 đô la. Những người đẩy xe bò viên, khô mực, bán bánh mì…những thành phần lao động, người ta vẫn làm sinh nhật để giữ những hình ảnh. Việt Nam có nhiều dạng lắm.
Thời kỳ năm 2005 khác rồi, dân chúng miền Nam cực kỳ khác rồi, các cháu được đi học trường nước ngoài, trường sinh ngữ Anh, Pháp, Đức…các cháu được cha mẹ lo nhiều, vì có tiền.”
Bên cạnh đó, anh cũng nhắc đến những tiệc sinh nhật được tổ chức bởi những "đại gia" hay những ông quan cán bộ nhà nước: "Có những bữa tiệc chân chính, nhưng có những bưã tiệc là của con cháu nhưng sẽ đưa bao thơ, vàng, đô la…Những cháu đó là con của những gia đình có bố mẹ đang tại chức."
Chị Huấn, đang làm việc cho một nhà hàng cao cấp ở Bình Chánh TPHCM, cho hay: "Nhà hàng tui tháng nào cũng có sinh nhật, thôi nôi, có sân khấu để giới thiệu cha mẹ, có văn nghệ…lúc cần thì có cả violin kéo tại bàn. Sinh nhật kéo dài khoảng 3 tiếng là tối đa. Nhiều khi người ta dùng tiệc sinh nhật để cám ơn bạn bè, tuỳ gia đình. Có những gia đình thì tụi nó không muốn cha mẹ dự để mặc tụi nó chơi."
Ngoài ra, theo ý kiến của chị, việc tổ chức sinh nhật cho con ở nhà hàng là “mode” từ lâu lắm rồi. Và có lẽ vì chạy theo phong trào nên đa số bây giờ cha mẹ nào cũng muốn làm tiệc sinh nhật cho con cho dù khó khăn đến đâu. Chị nói:
Dân Việt Nam mình chịu chơi lắm, không phải là đợi có tiền mới chơi. Có vừa phải là người ta chơi rồi, dân Việt Nam khác với dân nước ngoài ở chỗ đó. Nghèo mà ăn chơi nhiều! Bình dân người ta cũng tới chơi, sinh nhật đối với người ta cũng quan trọng lắm.
“Dân Việt Nam mình chịu chơi lắm, không phải là đợi có tiền mới chơi. Có vừa phải là người ta chơi rồi, dân Việt Nam khác với dân nước ngoài ở chỗ đó. Nghèo mà ăn chơi nhiều! Bình dân người ta cũng tới chơi, sinh nhật đối với người ta cũng quan trọng lắm.”
Gọn nhẹ
Theo lời chị Ngân, một cư dân cư ngụ tại quận 1, bây giờ đi đến nhà hàng, hay bất kỳ “làng nướng”nào đó cũng đều thấy nhan nhản các bảng treo trước cửa thông báo tiệc sinh nhật của em này, sinh nhật của em kia đến chóng cả mặt…Nhưng, việc tổ chức sinh nhật như thế chỉ dành cho một giới nào đó mà thôi. Chị nói:
“Tôi không bao giờ tổ chức sinh nhật ở nhà hàng cả . Giới giáo viên như tụi em cũng tổ chức sinh nhật cho con thì cũng chỉ làm cái lễ trong nhà để nhắc nhở em, cha mẹ nhớ đến ngày đó thôi, cũng không phô trương ra ngoài đâu. Chỉ đặc biệt những năm cuối cấp, thí dụ như năm 10 tuổi thì cho mời bạn bè, còn đa số là làm gọn nhẹ trong gia đình thôi.”
Riêng với anh Thông, cư ngụ ở quận 10, thì việc tổ chức sinh nhật cho con là điều nên làm, nhưng hình thức tổ chức phải như thế nào để mang một ý nghĩa sâu đậm cho con cái mình. Bản thân anh đã ngoài 40, nhưng từ bé đến giờ chẳng bao giờ anh có một tiệc sinh nhật nào cả. Giờ đây, khi đã lập gia đình và có con cái, anh mới nghĩ đến việc tổ chức cho con. Anh tâm sự: "Theo tôi nghĩ sau này, Viêt Nam mới có phong trào, riêng con tôi thì mỗi năm, cũng có tổ chức cho cháu, nhưng cũng chỉ đặt mua cái bánh sinh nhật rồi có anh em họ của nó, cũnh thổi nến hát "happy birthday", nhưng cũng chỉ trong gia đình thôi. Ngày sinh nhật thì cũng nên tổ chức mỗi năm một lần để đánh dấu tuổi của nó.
Khi nó lớn lên thì nó cũng biết rằng nó được cha mẹ tổ chức sinh nhật cho, và sau này thì nó tự làm lấy. Việt Nam mình có nhiều hình thức để tổ chức sinh nhật, có khi người ta mượn hình thức sinh nhật để người ta mong tìm được lợi lộc nào đó cho gia đình mình, thí dụ như con của những gia đình có sự ngoại giao rộng, con cuả cán bộ, con của ông bà lớn, thì người ta tổ chức mời khách này, khách kia để phô trương thanh thế. Người bình thường như tôi thì không cần thiết làm như thế.”
Thưa quí vị và các bạn, ngày nay, với hoàn cảnh xã hội đã thay đổi, việc tổ chức sinh nhật cho con là điều đáng nên làm. Nhưng hình thức tổ chức ra sao mới là điều đáng nói, nhất là trong đó, vai trò của các bà mẹ không thể thiếu. Ông bà ta có câu “phú quí sinh lễ nghĩa”.
Mong rằng các chị em phụ nữ chúng ta sẽ chọn lựa cách nào cho phù hợp nhất để tổ chức sinh nhật cho con hầu không đánh mất đi ý nghĩa tinh thần của nó. Phương Anh xin dừng nơi đây. Hẹn gặp lại quí vị trong chương trình kỳ sau.