ជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន រស់នៅភូមិសមុទ្រក្រោម ឃុំសេដា ស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី សម្ដែងការមិនសប្បាយចិត្ត នៅគ្រាដែលអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងមេសហគមន៍ បានញុះញង់អ្នកភូមិជាង ១រយគ្រួសារ ឲ្យចូលរួមលក់ដីព្រៃ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ចំនួន ២៦០ហិកតារ។ អ្នកភូមិថា អាជ្ញាធរភូមិ និងមេសហគមន៍ បាននិយាយទៅកាន់ពលរដ្ឋ ក្នុងកិច្ចប្រជុំមួយកាលពីថ្ងៃទី៣០ សីហា ឲ្យពលរដ្ឋលើកដៃគាំទ្រ ឬមិនគាំទ្រ ករណីលក់ដីព្រៃអភិរក្សនោះ ១ ហិកតារតម្លៃ ២៥០ដុល្លារឡើងទៅ។
ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិសមុទ្រក្រោម ទាមទារឲ្យសាលាដំបូងខេត្តរតនគិរី ស៊ើបអង្កេតបន្ទាន់ ទៅលើសកម្មភាពទិញលក់ដី ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ជាង ២ រយហិកតារជាថ្មីទៀត។ ការទាមទារនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអ្នកភូមិ ប្រទះឃើញមេភូមិសមុទ្រក្រោម លោក ខាំផ សាវ៉ាត អនុភូមិ និងមេសហគមន៍ បាននិយាយនៅចំពោះមុខពលរដ្ឋជាង ១រយនាក់ (១៣៣ ) កាលពីថ្ងៃទី ៣០ សីហាកន្លងទៅ ដោយជំរុញឲ្យពលរដ្ឋចូលរួមលក់ដីព្រៃទាំងអស់គ្នា ហើយអាជ្ញាធរ នឹងធានាមិនឲ្យអ្នកភូមិណាម្នាក់ មានទោសទណ្ឌនោះទេ។
ជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន និងជាដើមបណ្ដឹងម្នាក់ រស់នៅភូមិសមុទ្រក្រោម លោក ឆន ផល្លា ឲ្យដឹងនៅថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា ថា អ្នកភូមិ ៣ នាក់ បានផ្តិតមេដៃដាក់បណ្ដឹងទៅតំណាងអយ្យការ អមសាលាដំបូងខេត្តរតនគិរីជាបន្ទាន់ ដើម្បីប្ដឹងមេភូមិ អនុភូមិ និងមេសហគមន៍ ពីបទញុះញង់ពលរដ្ឋ ឲ្យលក់ដីព្រៃអភិរក្ស ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ខុសច្បាប់។
លោកថា មកទល់ពេលនេះព្រៃសហគមន៍ ភូមិសមុទ្រក្រោម ឋិតក្នុងតំបន់ភ្នំអាត រហូតដល់ភ្នំហើល ដែលជាជម្រកសត្វព្រៃត្រូវគេកាប់ឈើមានតម្លៃអស់ទាំងស្រុង និងកំពុងសម្រុកកាប់ទន្ទ្រាន យកដីលក់ជាបន្តបន្ទាប់។
លោកបន្ថែមថា អ្នកភូមិ ដែលបានទៅដល់ទីតាំងកាប់ទន្ទ្រាននោះ ប្រទះឃើញគំនរឈើពាសពេញដី ដែលគេបន្សល់ចោលក្នុងតំបន់ភ្នំអាត និងត្រៀមដុតកម្ទេចចោល ដើម្បីដាំដំណាំ។ «»
ជនជាតិដើមភាគតិចទំពួនម្នាក់ទៀត រស់នៅភូមិសមុទ្រក្រោម លោក កែវ ខ្វាង លើកឡើងថា ព្រៃសហគមន៍ភូមិសមុទ្រក្រោម ឋិតនៅចំណុចអូរម៉េង ជាប់ផ្លូវភូមិកែងសាន់ រហូតដល់ជើងភ្នំអាត ត្រូវគេកាប់ទន្ទ្រាន ឲ្យក្លាយជាវាល អស់ប្រមាណ ៥រយហិកតារជាថ្មីទៀត និងកំពុងសម្រុកកាប់រាន បែបអនាធិបតេយ្យ។
លោកថា ព្រៃនៅតំបន់នោះ ជាទីស្នាក់អាស្រ័យរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន ច្រើនជំនាន់មកហើយ កំពុងវិនាសអន្តរាយសន្ធឹងសន្ទាប់ គ្មានការអនុវត្តច្បាប់។ លោកបារម្ភថា នៅគ្រាដែនជម្រកសត្វព្រៃ ត្រូវបានគ្រប់គ្រងជាកម្មសិទ្ធិបុគ្គល អ្នកភូមិនឹងលំបាកវេទនាសព្វបែបយ៉ាង រួមទាំងគ្មានវាសស្មៅចិញ្ចឹមគោក្របីផង។ «»
អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងមេភូមិសមុទ្រក្រោម លោក ខាំផ សាវ៉ាត ដើម្បីសុំការបំភ្លឺការចោទប្រកាន់នេះបានទេ ព្រោះទូរស័ព្ទលោកមិនអាចទាក់ទងបាននៅថ្ងៃទី១ កញ្ញា។
ចំណែកមេសហគមន៍ភូមិសមុទក្រោម លោក ថាន់ ម្ហែល បញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីថា លោកមិនបានចូលរួមប្រជុំឲ្យពលរដ្ឋលក់ដីព្រៃនោះទេ រីឯសហគមន៍ការពារព្រៃឈើភូមិសមុទ្រក្រោម ក៏រំសាយចោលតាំងពីឆ្នាំ២០១៧។ «»
មេឃុំសេដា លោក អង់ ប៊ុនធៀង បដិសេធការចោទប្រកាន់នេះ។ លោកថា បច្ចុប្បន្នពុំមានការកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃក្នុងដែនជម្រកសត្វនៅតំបន់ភ្នំអាតទៀតទេ ហើយអាជ្ញាធរឃុំមិនបានទទួលព័ត៌មាន ថា អាជ្ញាធរភូមិ និងមេសហគមន៍ប្រជុំពលរដ្ឋរឿងលក់ដីព្រៃនោះទេ។ «»
កាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧ សមាជិកសហគមន៍ភូមិសមុទ្រក្រោម រកឃើញឯកសារទិញលក់ឈើមូលខុសច្បាប់ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ ចំណុចភ្នំអាត ដែលមេភូមិឈ្មោះ ខាំផ សាវ៉ាត និងប្រធានសហគមន៍លោក ថាន់ ម្ហើល បានផ្ដិតមេដៃ លើកិច្ចសន្យាលក់ឈើមូល ក្នុងព្រៃនោះទៅឲ្យឈ្មួញជនជាតិវៀតណាម ក្នុងតម្លៃ ១ ម៉ឺន ៥ ពាន់ដុល្លារ។
អ្នកភូមិថា ឈើដែរគេអារច្រៀករួច និងឈើមិនទាន់អាររំលំ មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធទាំងនោះមិនអនុញ្ញាតឲ្យជនណាមានសិទ្ធិ ដឹកឈើចេញក្រៅពីអ្នកទិញនោះទេ និងចាត់កងសន្តិសុខជិត ១០នាក់ យាមការពារនៅទីតាំងកាប់ឈើនោះទៀតផង។ លើសពីនេះ អ្នកភូមិមួយក្រុម បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងរឿងនេះ ទៅអាជ្ញាធរជំនាញ និងតំណាងអយ្យការខេត្តរតនគិរី ច្រើនខែមកហើយ តែមកទល់ពេលនេះ គ្មានលទ្ធផលនោះទេ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុក (Adhoc) ខេត្តរតនគិរី លោក ឌិន ខន្នី ពន្យល់ថា បុគ្គលណាក្តី ដែលញុះញង់ពលរដ្ឋ ឲ្យប្រព្រឹត្តបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ គឺជាទង្វើខុសច្បាប់។ លោកថា បុគ្គលទាំងឡាយណា ដែលរំលោភទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ របស់រដ្ឋត្រូវប្រឈមផ្ដន្ទាទោស តាមមាត្រា ២៥៩ នៃច្បាប់ភូមិបាល ត្រូវវិន័យជាប្រាក់ ៥ លានរៀល ដល់ ៥០ លានរៀល និងដាក់ពន្ធនាគារ ពី ១ ឆ្នាំ ទៅ ៥ ឆ្នាំ។
លោកថា អាជ្ញាធរគួរតែផ្សព្វផ្សាយ និងរួមគ្នាលប់បំបាត់បទល្មើសព្រៃឈើ ក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ដោយមិនត្រូវញុះញង់ឲ្យពលរដ្ឋលក់ដីព្រៃសាធារណៈរបស់រដ្ឋបំពានច្បាប់នោះទេ។ «»
មន្ត្រីពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចសហគមន៍ នៃសមាគមអាដហុក លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរភូមិ និងមេសហគមន៍ បានកោះប្រជុំពលរដ្ឋផ្សព្វផ្សាយលក់ដីព្រៃអភិរក្ស គឺជាភស្តុតាងសំខាន់ បញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរបានរួមចំណែកបំផ្លាញដែនជម្រកសត្វខុសច្បាប់ និងអាចមានអ្នកពីក្រោយខ្នង។
លោកថា គណបញ្ជាការឯកភាពខេត្ត ឬអភិបាលខេត្តរតនគិរី គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវសំខាន់ ចំពោះមុខប្រវត្តិសាស្ត្រ និងច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើ ដែលបណ្ដាលឲ្យកើតមានបទល្មើសព្រៃឈើ ក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន។ «»
ច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើ និងច្បាប់ស្ដីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ កំណត់ថា ការគាស់ រុករានដីព្រៃ ឆ្ការ ដុត និងឈូសឆាយដីព្រៃដើម្បីយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ គឺជាបទល្មើសឧក្រិដ្ឋដែលជនប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៥ ដល់ ១០ឆ្នាំ និងទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១០ លានរៀល ទៅ ១៥០ លានរៀល។ ចំណែក មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធធ្វេសប្រហែស ឬមិនគោរពច្បាប់នេះ ត្រូវទទួលវិន័យរដ្ឋបាលនិង ត្រូវចោទប្រកាន់ចំពោះមុខតុលាការ ហើយបើមន្ត្រីទាំងនោះសមគំនិត ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដូចជនប្រព្រឹត្តដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។