មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលសង្ស័យអំពីអំពើពុករលួយក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋទើបធ្វើឱ្យអាហារខូចគុណភាព និងមានជាតិគីមី ដែលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពអ្នកប្រើប្រាស់នៅតែបន្តនាំចូល និងមានលក់នៅតាមទីផ្សារ។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលថា ដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឲ្យអាហារខូចគុណភាព និងអាហារដែលមានសារធាតុគីមីឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពបាននោះ គឺទាល់តែស្ថាប័នធំៗ របស់រដ្ឋ ដូចជា ស្ថាប័នជំនាញផ្នែកត្រួតពិនិត្យទំនិញ ស្ថាប័ននគរបាលដែលមានមុខងារបង្ក្រាប ស្ថាប័នតុលាការ ដែលមានមុខងារកាត់ទោសអ្នកប្រព្រឹត្តខុស និងរដ្ឋសភាដែលពិនិត្យសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ ឬសេចក្ដីស្នើច្បាប់ ដើម្បីសុខភាពសាធារណៈ រួមគ្នាប្ដេជ្ញាបំពេញការងាររបស់ខ្លួន ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ និងមានភាពឯករាជ្យ។
ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជាលោក សន ជ័យ ថា បើធ្វើដូច្នេះបានមែនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនឹងស្បើយពីការព្រួយបារម្ភ និងកង្វល់រឿងប៉ះពាល់សុខភាព ដោយសារអាហារទាំងនោះ។ ប៉ុន្តែ លោកសង្កេតឃើញថា អាហារខូចគុណភាព និងមានសារធាតុគីមី នៅតែបន្តមានលក់នៅតាមទីផ្សារ ដែលអាជ្ញាធរចាប់បានជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ លោកសង្ស័យថា ស្ថាប័នបង្ក្រាប និងស្ថាប័នផ្តល់សិទ្ធិនាំចូល អាចមានបញ្ហាឃុបឃិតគ្នាជាមួយឈ្មួញទុច្ចរិតប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងការត្រួតពិនិត្យគ្មានភាពច្បាស់លាស់ រួមផ្សំនឹងអំពើបក្ខពួកនិយម និងក្រុមមានឥទ្ធិពលដែលរំលោភអំណាចផង ទើបរឿងអាហារខូចគុណភាព នៅតែបន្តកើតមានឡើងមិនចេះចប់មិនចេះហើយ។ លោក សន ជ័យ ថា បញ្ហានេះ អ្នកដែលគ្រោះថ្នាក់ និងរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេគឺ អ្នកប្រើប្រាស់៖ «គាត់ក៏រងផលប៉ះពាល់ដោយសារការធ្វេសប្រហែស ឬគេហៅថា មធ្យោបាយមួយ ដែលកើតចេញមកដោយសារអំពើពុករលួយ ឬគេហៅថា ជាមធ្យោបាយ ដែលទុច្ចរិត ពួកឈ្មួញខិលខូចប្រព្រឹត្តឡើង»។
ការសង្កេតរបស់មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ ធ្វើឡើងក្រោយទំនិញខូចគុណភាពជិត ១៣តោន (១២.៤២តោន) ត្រូវបានរកឃើញនៅតាមទីផ្សារទូទាំងប្រទេស កាលពីខែមករាកន្លងទៅ។ បើតាមសេចក្ដីរាយការណ៍ប្រចាំថ្ងៃរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានការពារអ្នកប្រើប្រាស់កិច្ចប្រកួតប្រជែង និងបង្ក្រាបការក្លែងបន្លំ (កបប) ទំនិញដែលខូចគុណភាពទាំងនោះ ភាគច្រើនជាចំណីអាហារ គ្រឿងសមុទ្រដែលចាក់បញ្ចូលសារធាតុគីមី និងឡេលាបស្បែកជាដើម។
ទំនិញខូចគុណភាពទាំងនេះ អាជ្ញាធររកឃើញភាគច្រើននៅខេត្តជាប់ព្រំដែនវៀតណាម ដូចជា តាកែវ កំពត និងស្វាយរៀង។ ក្នុងនោះ អាជ្ញាធរ កបប ពីថ្ងៃទី១៧ ដល់ ២១ខែមករា បានរកឃើញបង្គាស្រស់ដែលនាំចូលពីប្រទេសវៀតណាម តាមច្រកព្រំដែនព្រែកចាក ខេត្តកំពត ជាងជិត ៨តោន (៧.៧៥២គីឡូក្រាម) មានចាក់បញ្ចូលសារធាតុគីមីដូចចាហួយ ចាក់ចូលទៅក្នុងក្បាលបង្គា ដែលអាជ្ញាធរនេះថា ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពអ្នកបរិភោគ និងអ្នកប្រើប្រាស់យ៉ាងខ្លាំង។
នៅខេត្តស្វាយរៀងឯណោះ កាលពីដើមខែមករា អាជ្ញាធរដដែលរកឃើញទំនិញខូចគុណភាពជាង ៣តោន (៣.២៤៣.២៨គីឡូក្រាម) ដែលលក់នៅតាមទីផ្សារក្នុងខេត្តនេះ។ ទំនិញខូចគុណភាពក៏មានរកឃើញនៅក្រុងភ្នំពេញ ខេត្តកណ្ដាល ត្បូងឃ្មុំ កំពង់ឆ្នាំង កំពង់ស្ពឺ កោះកុង ក្រចេះ បាត់ដំបង ឧត្តរមានជ័យ និងរតនគិរីជាដើម។
អាជ្ញាធរ ក.ប.ប. អះអាងថា ទំនិញដែលខូចគុណភាពទាំងនេះ ត្រូវបានរឹបអូស និងដុតកម្ទេចចោលនិងម្ចាស់ទំនិញត្រូវរងការផាកពិន័យ។ ប៉ុន្តែស្ថាប័នត្រួតពិនិត្យទំនិញនេះ មិនបានបញ្ជាក់ថាអ្នកប្រព្រឹត្តខុសទាំងនោះ រងការផាកពិន័យកម្រិតណា និងដោយរបៀបណានោះឡើយ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចសុំការបំភ្លឺពីប្រតិភូរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកអគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋាន ក.ប.ប. លោក ផាន អូន បាននៅឡើយទេ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ។ ប៉ុន្តែលោកបានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា ករណីបទល្មើសពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីទៅលើម្ហូបអាហារកើនឡើងជាងមុន។
បើតាមរបាយការណ៍របស់អគ្គនាយកដ្ឋាន ក.ប.ប. នេះ កាលពីឆ្នាំ២០២១ កន្លងទៅ ទំនិញប៉ះពាល់សុខភាពអ្នកប្រើប្រាស់ចំនួនជិត ៣៦,៥តោន ត្រូវបានរកឃើញនៅតាមទីផ្សារនៅទូទាំងប្រទេស។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ខាងក្រសួងសុខាភិបាលឯណោះវិញ ក្រសួងនេះ នៅក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២២ បានហាមឃាត់ការលក់ដូរ ឬចែកចាយផលិតផលចំនួន ១៦មុខ ដែលគ្មានលេខបញ្ជិកាពីក្រសួងសុខាភិបាល ប៉ុន្តែកំពុងដាក់លក់តាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។ ផលិតផលទាំងនោះ មានដូចជា គ្រឿងសម្អាង ឱសថ ផលិតផលបំប៉នសុខភាព ផលិតផលចំណីអាហារ និងថ្នាំបាញ់បំបាត់ឈឺសន្លាក់ជាដើម។
កន្លងទៅពលរដ្ឋព្រួយបារម្ភអំពីអាហារ ដែលមានជាតិគីមី និងកំពុងដាក់លក់នៅតាមទីផ្សារ ដែលប្រជាពលរដ្ឋមិនអាចដឹងបានថាអាហារណាមានជាតិគីមី ឬគ្មាន ពោលគឺ ទាល់តែអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចជំនាញផ្នែកត្រួតពិនិត្យគុណភាពចំណីអាហារ ទើបដឹងបាន។ ប៉ុន្តែជាការឆ្លើយតប លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវនេះ ទៅលើប្រជាពលរដ្ឋដែលជាអ្នកប្រើប្រាស់។ លោកធ្លាប់ស្ដីបន្ទោសប្រជាពលរដ្ឋថា មិនចេះមើលខ្លួនឯងរឿងអាហារគីមី ឬខូចគុណភាពនេះ តែបែរជាចាំតែជេរស្ដីបន្ទោសរដ្ឋាភិបាលទៅវិញ៖ «ខ្លួនឯងទៅទិញយកមកស៊ី។ ស៊ីហើយជំងឺ ជេររដ្ឋាភិបាល ! ហើយស៊ីខ្លួនឯងសោះ ហើយមកជេរគ្នាដែរ។ ស្អីខ្លួនឯងទៅទិញខ្លួនឯងឲ្យចុះមិនរើស»។
លោក ហ៊ុន សែន ថា បើពិបាកពេក លោកឲ្យនាំគ្នាធ្វើពហិការឈប់ទិញផលិតផលណាដែលមានជាតិគីមី ឬខូចគុណភាពទាំងនោះ។ លោកថា បើអ្នកទិញឈប់ទិញ អ្នកលក់ក៏លក់លែងដាច់ គឺវាចប់រឿងបាត់ទៅហើយ។
ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋថា នោះមិនមែនជាដំណោះស្រាយសមស្របនោះទេ ព្រោះពលរដ្ឋគ្មានជំនាញឯកទេស ក្នុងការពិនិត្យមើលថា តើអាហារណាមានជាតិគីមី ឬខូចគុណភាពនោះដែរ។ ពួកគាត់ជឿទុកចិត្តលើមន្ត្រីជំនាញរបស់រដ្ឋដែលពលរដ្ឋបង់ពន្ធ ដើម្បីផ្តល់ប្រាក់ខែដល់អ្នកទាំងនោះ ឲ្យបំពេញការងារ និងភារកិច្ចធានាសុវត្ថិភាពជូនពលរដ្ឋ។
យុវជន លី ចាន់ដារ៉ាវុត ដែលតែងតែឈឺឆ្អាលបញ្ហាសង្គមរហូតធ្លាប់ត្រូវអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលលោកហ៊ុន សែន ដាក់ពន្ធនាគាររាប់ខែ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីទាំងហួសចិត្តថា ដោយសារតែសម្ដីមេដឹកនាំបែបនេះឯង ទើបបញ្ហាជាច្រើននៅតែគ្មានដំណោះស្រាយ៖ «ខ្ញុំយល់ថា អាហ្នឹងគឺជាសំនួនវោហារសាស្ត្រគាត់ ហើយគិតពីផ្នែកបច្ចេកទេសផ្នែកគ្រប់គ្រងរដ្ឋ គឺវាផ្ទុយគ្នាស្រឡះ ១៨០ដឺក្រេ ដោយសារតែ បើសិនជាយើងពិនិត្យមើលទៅរដ្ឋគឺ គាត់មានតួនាទីត្រួតពិនិត្យការនាំចេញនាំចូលហ្នឹង ! តួនាទីត្រួតពិនិត្យហ្នឹងមិនមែនប្រជាជនគាត់ត្រូវត្រួតពិនិត្យខ្លួនឯងទេ ព្រោះអីប្រជាជនគាត់គ្មានឧបករណ៍សម្រាប់ត្រួតពិនិត្យមើលជាតិគីមី គាត់គ្មានវ៉ែនតាវេទមន្តណា ទៅមើលដឹងថា បន្លែហ្នឹងគីមី ឬមិនគីមីនោះទេ»។
យុវជន លី ចាន់ដារ៉ាវុត បន្ថែមទៀតថា ដោយសារបន្លែបង្ការ និងអាហារនៅតាមទីផ្សារនៅកម្ពុជា ភាគច្រើននាំចូលពីក្រៅប្រទេស ជាពិសេស ប្រទេសជិតខាង។ យកល្អរដ្ឋាភិបាលគួរតែពង្រឹងការទប់ស្កាត់ការនាំចូលទំនិញទាំងនេះ នៅឯច្រកទ្វារព្រំដែនឯណោះ មិនមែនបើកឲ្យចូលតាមចិត្តហើយទើបនាំគ្នាដើរមើលតាមទីផ្សារដោយចោះៗ ដើម្បីដកហូតទំនិញខូចគុណភាពទាំងនោះមកវិញបែបនេះនោះទេ៖ «ទីមួយយើងអាចបង្ក្រាបអ្នកដែលលួចនាំចូលអាហារ ដែលមានជាតិគីមីហ្នឹងផង ដើម្បីដាក់ទោសទៅលើអ្នកទាំងអស់នោះ ឲ្យអ្នកដទៃទៀតហ្នឹង ខ្លបខ្លាចទៅនឹងការអនុវត្តច្បាប់របស់យើង»។
ប៉ុន្តែ ការអនុវត្តច្បាប់នេះ ក៏នៅធូររលុងច្រើន ព្រោះសូម្បីតែប្រធានមន្ត្រីពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ ក៏ត្អូញត្អែរ និងខកចិត្តរឿងនេះដែរ។ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ស ខេង កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែមករា ថ្លែងជាសាធារណៈអំពីការខកចិត្តនេះ ដោយលោកថា អាជ្ញាធរបើកដៃឲ្យឈ្មួញនាំចូលសារធាតុញៀនជាង ១០០តោនមកកម្ពុជាដោយស្របច្បាប់ កាលពីខែមករាកន្លងទៅ៖ «បីថ្ងៃមុននេះរកឃើញជាង ១០០តោន ! ដូច្នេះសួរថា អ្នកណាទទួលខុសត្រូវក្នុងការនាំសារធាតុញៀនហ្នឹងមក ? ខ្ញុំគិតថា ទៅរកឲ្យឃើញអ្នកទទួលខុសត្រូវ ព្រោះនាំគ្នាស៊ីញេអនុញ្ញាតឲ្យគេយកចូលមក៍ ! ដូច្នេះសូមឲ្យក្រសួងជាក្រសួងអាជ្ញាប័ណ្ណ ខ្ញុំនិយាយប៉ុណ្ណឹង ខ្ញុំមិនបាច់និយាយឈ្មោះទេ ដឹងហើយក្រសួងអាជ្ញាប័ណ្ណ ! សូមឯកឧត្ដមរដ្ឋមន្ត្រី មើលរឿងហ្នឹង បើមិនដូច្នេះទេ ឯកឧត្ដមជាប់ជំពាក់ទទួលខុសត្រូវចំពោះសង្គមកម្ពុជា ទាក់ទងនឹងការបំផ្លាញសុខភាពសាធារណៈ»។
រហូតមកដល់ពេលនេះ នៅមិនទាន់មានសេចក្ដីរាយការណ៍ណាមួយ អំពីថា តើមន្ត្រីណាចេញមុខទទួលខុសត្រូវចំពោះរឿងនេះនៅឡើយទេ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងអំពីការទទួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋ ចំពោះសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប្រការនេះ ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចោទជាសំណួរថា សូម្បីតែសារធាតុញៀនជាង ១០០តោន ត្រូវក្រសួងអាជ្ញាប័ណ្ណអនុញ្ញាតឲ្យនាំចូលដោយស្របច្បាប់បាន ចុះទម្រាំចំណីអាហារគីមី និងខូចគុណភាព ដែលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពសាធារណៈ តើបាននរណាទទួលខុសត្រូវ?៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។