ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានសម្តែងកង្វល់យ៉ាងខ្លាំងជុំវិញករណីព័ត៌មានអំពីការបាត់ខ្លួនសកម្មជននយោបាយអាវក្រហមថៃ លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម សាតស័ក្តិសិទ្ធិ (Wanchalerm Satsaksit) នៅកម្ពុជា។ ពួកគេគូសបញ្ជាក់ថា រដ្ឋជាសមាជិកទាំងអស់ ជាពិសេសកម្ពុជា គួរតែស៊ើបអង្កេតរាល់ករណីបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំទាំងអស់ជាបន្ទាន់ និងដោយឯករាជ្យ ដោយគ្មានការពន្យារពេល បើទោះជាគ្មានការដាក់ពាក្យបណ្តឹងផ្លូវការក៏ដោយ។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល អះអាងថា អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចរបស់កម្ពុជានៅតែបន្តស៊ើបអង្កេតករណីនេះនៅឡើយ។
ក្តីកង្វល់យ៉ាងខ្លាំងនេះ ធ្វើឡើងក្នុងលិខិតផ្លូវការរួមគ្នាមួយរបស់ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ចុះថ្ងៃទី១២ មិថុនា ផ្ញើទៅរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន និងចម្លងជូន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ឲ្យពន្យល់ និងផ្តល់ព័ត៌មានបន្ថែមលម្អិតអំពីការស៊ើបអង្កេតលើករណីបាត់ខ្លួនសកម្មជននយោបាយអាវក្រហមថៃរូបនេះ។ លិខិតនេះ រូមទាំងលិខិតឆ្លើយតបរបស់តំណាងកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុង ហ្សឺណែវ (Geneva) ប្រទេសស្វីស (Switzerland) ទើបត្រូវបានការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា ផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈក្នុងសប្ដាហ៍នេះ។
ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទាំងនេះ រួមមាន ប្រធានអ្នករាយការណ៍ពិសេសទទួលបន្ទុកក្រុមការងារស្តីពីការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ ឬដោយអចេតនា លោក លូស្យាណូ ហាហ្សាន (Luciano Hazan) អ្នករាយការណ៍ពិសេសទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត (Rhona Smith) អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីការកាត់ទោសក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ការកាត់ទោសដោយគ្មានការកាត់ក្តីដោយយុត្តិធម៌ ឬធ្វើឡើងដោយទំនើង អ្នកស្រី អាកណេស កាឡាម៉ាដ (Agnes Callamard) និងអ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីការលើកកម្ពស់ និងកិច្ចគាំពារសិទ្ធិក្នុងការសម្តែង និងបញ្ចេញមតិ លោក ដេវីត ខេយ៍ (David Kaye)។
In a letter to the Foreign Minister of made public this week, experts expressed concerns related to the alleged abduction and enforced disappearance in Cambodia of Thai political activist, Mr Wanchalearm Satsaksit, on 4 June 2020 |
ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទាំងនេះ គូសបញ្ជាក់ថា ពួកគេមានកង្វល់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះព័ត៌មានអំពីការចាប់ពង្រត់ និងការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំរបស់សកម្មជននយោបាយអាវក្រហមថៃ លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម សាតស័ក្តិសិទ្ធិ។ ពួកគេក៏សម្តែងក្តីកង្វល់បន្ថែមអំពីការមិនអាចបំពារបំពានលើរាងកាយ និងជីវិតរបស់សកម្មជនរូបនេះ ដែលកំពុងប្រឈមនឹងហានិភ័យ ដោយសារតែអាជ្ញាធរថៃបានចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោក ដែលលោកអាចត្រូវបានគេចាប់ខ្លួនដោយបង្ខំ បញ្ជូនមកប្រទេសថៃវិញ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទាំងនេះ ក៏បានសម្ដែងកង្វល់យ៉ាងខ្លាំងអំពីការលើកឡើងបឋមរបស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ដែលបានទាត់ចោលករណីនេះ ទាំងនៅមុនពេលមិនទាន់បានបើកការស៊ើបអង្កេតសមស្របនៅឡើយ។ ពួកគេសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រសិនបើករណីបាត់ខ្លួននេះជាការពិតមែន កម្ពុជាទំនងជារំលោភកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ និងអនុសញ្ញាស្តីពីកិច្ចគាំពារមនុស្សគ្រប់រូបពីការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីកិច្ចគាំពារមនុស្សគ្រប់រូបពីការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ ដែលកម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាកាលពីពេលកន្លងទៅ។ ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទាំងនេះ ជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាចាត់វិធានការអន្តរកាលទាំងអស់ ក្នុងការបញ្ឈប់ និងបង្ការកុំឲ្យករណីបាត់ខ្លួនដូច្នេះ នៅតែបន្តកើតមាននាពេលអនាគតតទៅទៀត។ ពួកគេក៏ស្នើឲ្យកម្ពុជាធានាយកជនដែលទទួលខុសត្រូវមកផ្ដន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់ ប្រសិនបើរកឃើញថា ករណីបាត់ខ្លួននេះជាការពិតមែន។
ការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាចរកបានតាមរយៈ
ឆ្លើយតបទៅនឹងការស្នើសុំឲ្យពន្យល់ និងផ្ដល់ព័ត៌មានលម្អិតអំពីករណីបាត់ខ្លួនសកម្មជននយោបាយថៃ លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម ពីសំណាក់ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងនេះ តំណាងកម្ពុជាប្រចាំការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិនានានៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស បានពន្យល់ក្នុងលិខិតចុះថ្ងៃទី១៩ មិថុនា ថា អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានរកឃើញថា លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម បានធ្វើដំណើរចូលមកកម្ពុជាជាច្រើនលើកកាលពីឆ្នាំ២០១៤ និងឆ្នាំ២០១៥ ហើយលោកបានចូលមកកម្ពុជាចុងក្រោយកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥ ដោយបានពន្យារពេលស្នាក់នៅបណ្ដោះអាសន្ននៅកម្ពុជារហូតដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក លោកពុំបានស្នើសុំពន្យារពេលការស្នាក់នៅបណ្ដោះអាសន្ននៅកម្ពុជាទៀតទេ។ លិខិតរបស់តំណាងកម្ពុជាដដែលបញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរកម្ពុជាពុំមានដំណឹង ឬមានតម្រុយណាមួយអំពីករណីចោទថាលោកត្រូវបានគេចាប់ពង្រត់នៅកម្ពុជានោះទេ ហើយគិតត្រឹមថ្ងៃចេញលិខិតឆ្លើយតបនោះ អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធរបស់កម្ពុជាកំពុងបន្តដំណើរការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមទៅលើករណីនេះ។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស លោក កុយ គួង ដើម្បីសុំការបំភ្លឺបន្ថែម និងព័ត៌មានចុងក្រោយជុំវិញដំណើរវិវត្តនៃការស៊ើបអង្កេតក្នុងករណីនេះ គិតត្រឹមថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា។ លោក កុយ គួង ប្រាប់អាស៊ីសេរីយ៉ាងខ្លីតាមសារក្នុងប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គមតេឡេក្រាមថា អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចកម្ពុជានៅតែបន្តធ្វើការស្រាវជ្រាវលើករណីព័ត៌មានបាត់ខ្លួនជនជាតិថៃម្នាក់នេះ។
បន្ថែមពីលើនេះ អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលកម្ពុជា លោក ឆាយ គឹមឃឿន បញ្ជាក់ប្រាប់អាស៊ីសេរី នៅល្ងាចថ្ងៃទី១៤ សីហា ថា អាជ្ញាធរកម្ពុជានៅតែមិនទាន់មានតម្រុយនៃការស៊ើបអង្កេតពីករណីបាត់ខ្លួននេះនៅឡើយទេ ហើយសមត្ថកិច្ចអំពាវនាវឲ្យសាក្សីជាប្រជាពលរដ្ឋ និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ជួយផ្តល់ដំណឹងអំពីករណីបាត់ខ្លួននេះមកដល់សមត្ថកិច្ច ដោយសន្យារក្សាការសម្ងាត់ចំពោះការផ្តល់ព័ត៌មានទាំងនោះ។ លោកបញ្ជាក់ថា សំណុំរឿងនេះ សមត្ថកិច្ចមិនទាន់បិទការស៊ើបអង្កេតនៅឡើយទេ ហើយនៅតែបន្តការស៊ើបអង្កេតនៅឡើយ។
ជុំវិញការឆ្លើយតបរបស់អាជ្ញាធរកម្ពុជានេះ អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក (ADHOC) លោក ស៊ឹង សែនករុណា លើកឡើងថា ការគ្រាន់តែឆ្លើយថា អាជ្ញាធរកំពុងតែស៊ើបអង្កេតករណីនេះ ដោយពុំបានផ្តល់ភស្តុតាងជាក់លាក់លម្អិតដល់អង្គការសហប្រជាជាតិនោះ អាចជាការដោះសារតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកថា កម្ពុជា និងថៃ ហាក់ដូចជាមិនទាន់បានបង្ហាញពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួន អនុវត្តពេញលេញស្របតាមអនុសញ្ញាអន្តរជាតិនានាដែលប្រទេសទាំងពីរនេះ បានផ្តល់សច្ចាប័ន៖ « កាតព្វកិច្ច ការទទួលខុសត្រូវទៅលើរដ្ឋដែលជាភាគីហ្នុងហាក់ដូចជាមិនបានបង្ហាញអំពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនអនុវត្តទៅតាមអនុសញ្ញាដែលខ្លួនបានផ្តល់សច្ចាប័នទាំងអស់នោះទេ។ អញ្ចឹងហើយបានជាយើងឃើញថា ហាក់ដូចជា ពេលដែលមានបញ្ហាកើតឡើង គ្រាន់ថាជាការឆ្លើយដោះសារៀងៗខ្លួនអញ្ចឹងទៅ ... ធ្វើម៉េចអង្គការសហប្រជាជាតិក៏មិនមានយន្តការអីលើសពីហ្នុងក្រៅតែពីការធ្វើការសាកសួរទៅលើរដ្ឋដែលជាសមាជិកអីតែប៉ុណ្ណឹង ហើយមានការបំភ្លឺអ៊ីចឹងទៅថា ការឆ្លើយតប ការប្រឹងប្រែងស៊ើបអង្កេតអីជាដើម។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែលជាការខិតខំប្រឹងប្រែងអីទាំងអស់ហ្នុង យើងមិនដឹងថាតើបានធ្វើអ្វីខ្លះក្នុងរឿងហ្នុង។ »
លោក ស៊ឹង សែនករុណា ស្នើឲ្យរដ្ឋជាភាគីទាំងអស់ដែលបានផ្តល់សច្ចាប័នចំពោះអនុសញ្ញាអន្តរជាតិនានា គួរតែបង្ហាញឆន្ទៈពិតប្រាកដពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនដើម្បីលប់បំបាត់ករណីបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំនេះ ដោយបង្ហាញជាសកម្មភាព ឬនីតិវិធីច្បាស់លាស់ដើម្បីឲ្យសាធារណជនជាតិ និងអន្តរជាតិជឿជាក់ និងទទួលយកបាន។
ในจดหมายส่งถึงกระทรวงการต่างประเทศไทยซึ่งเผยแพร่เมื่อวันที่ 11 ส.ค. คณะผู้เชี่ยวชาญสหประชาชาติแสดงความกังวลต่อการลักพาตัวและสูญหายโดยถูกบังคับของนายวันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ นักกิจกรรมการเมืองไทย ตามที่มีรายงานเมื่อวันที่ 4 มิ.ย. 2563 ณ ประเทศกัมพูชา |
ផ្អែកតាមអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម សាតស័ក្តិសិទ្ធ ត្រូវបានជនប្រដាប់អាវុធមួយក្រុមចាប់ពង្រត់ កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី០៤ មិថុនា ពេលដែលលោកកំពុងដើរតាមផ្លូវទៅទិញម្ហូបអាហារ នៅមុខកន្លែងស្នាក់នៅរបស់លោក។ អង្គការនេះថា យោងតាមសាក្សីមួយចំនួន និងកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាព លោកត្រូវបានគេចាប់បញ្ចូលទៅក្នុងឡានពណ៌ខ្មៅមួយគ្រឿង រួចឡាននោះបានបើកចេញទៅបាត់។ សហការីម្នាក់របស់លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម ដែលកំពុងនិយាយទូរស័ព្ទជាមួយគ្នានៅពេលហេតុការណ៍ចាប់ពង្រត់នោះកើតឡើង បានលឺលោក វ៉ាន់ឆាឡឺម ស្រែកថា “មិនអាចដកដង្ហើម” បានទេ រួចទូរស័ព្ទក៏ត្រូវបានកាត់ផ្តាច់។ នៅមុនពេលបាត់ខ្លួន លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម បានបង្ហោះសារជាប្រចាំរិះគន់ការដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលរបស់ របស់លោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូរចារ (Prayuth Chan-o-cha) នៅប្រទេសថៃ។
មិនមែនមានតែករណីបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំរបស់សកម្មជនអាវក្រហមថៃរូបនេះទេ ដែលត្រូវក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិលើកឡើងពីកង្វល់របស់ពួកគេ និងស្នើឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតពីសំណាក់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ។ កន្លងទៅ ករណីបាត់ខ្លួនរបស់យុវជន ខឹម សុផាត ដោយសារតែបានចូលរួមធ្វើបាតុកម្មនៅផ្លូវវ៉េងស្រេង សុំដំឡើងប្រាក់ខែគោលឲ្យកម្មករនិយោជិតកាលពីឆ្នាំ២០១៤ ក៏រងការរិះគន់ខ្លាំង និងអំពាវនាវពីសំណាក់សហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ ម្តងហើយម្តងទៀតឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតដោយឯករាជ្យដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ អស់រយៈពេលជាង៥ឆ្នាំមកនេះ សំណុំរឿងនេះក៏នៅតែមិនទាន់រកឃើញពន្លឺយុត្តិធម៌ដល់ក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះនៅឡើយដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។