សាច់​ញាតិ ស្នើសុំ​រដ្ឋាភិបាល និង​​តុលាការ​​ដោះលែង​​អ្នក​​​​នយោបាយ​​​ទាំង​​អស់ ​នៅ​មុន​​ការ​​បោះឆ្នោត​​ឆ្នាំ​២០២២​

0:00 / 0:00

សាច់​ញាតិ​​របស់​​អ្នក​នយោបាយ​​កំពុង​​ជាប់​ឃុំ​​ក្នុង​​ពន្ធនាគារ​ ស្នើសុំ​រដ្ឋាភិបាល​​អន្តរាគមន៍​​​ទៅ​តុលាការ​ដោះលែង​ប្ដី​ និង​ឪពុក​របស់​ពួកគេ​​ ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​វិញ​នៅ​មុន​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០២២​។ សង្គម​ស៊ីវិល​​ថា ការ​បន្ត​ឃុំ​ខ្លួន​​អ្នក​នយោបាយ​ទាំង​នោះ ​មិន​មែន​ជា​រឿង​ល្អ​សម្រាប់​កម្ពុជា​ទេ។

សាច់​ញាតិ​របស់​ក្រុម​អ្នក​ជាប់​ឃុំ ឲ្យ​ដឹង​ថា នៅ​សល់​សកម្មជននិង​អ្នក​នយោបាយ​​ជា​ច្រើន​កំពុង​ជាប់​ក្នុង​​ឃុំ​នៅ​ឡើយ។ ពួកគេ​ទទូច​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ទម្លាក់​ការ​ចោទ​ប្រកាន់ និង​អន្តរាគមន៍​ដោះលែង​អ្នក​នយោបាយ​ទាំង​នោះ ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​វិញ នៅ​​ឲ្យបាន​ឆាប់​បំផុត។

ប្រពន្ធ​របស់​សមាជិក​ក្រុម​ការងារ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ខេត្ត​ស្វាយរៀង​លោក​ គង់ ​ម៉ាស់ គឺអ្នកស្រី កុល​ សាត ឲ្យ​ដឹង​ថា​ ប្ដី​របស់​លោកស្រី​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ជា​លើក​ទី​២ រយៈ​ពេល​ជាង​មួយ​ឆ្នាំ​ហើយ ដោយ​​តុលាការ​មិន​ទាន់​រក​ឃើញ​កំហុស​ទេ។ លោកស្រីទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល និង​តុលាការ ដោះលែង​លោក​ គង់ ម៉ាស់ ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​​វិញ។ លោកស្រីបញ្ជាក់​ថា បច្ចុប្បន្ន​ប្ដី​របស់​លោកស្រី កំពុង​​ធ្លាក់​ខ្លួន​ឈឺ និង​រស់​នៅ​ក្នុង​ភាព​​លំបាក​ក្នុង​ពន្ធនាគារ ដោយសារ​​​នៅ​ខាង​ពន្ធនាគារ​ម១​ គ្មាន​​ថ្នាំ​ព្យាបាល​គ្រប់​គ្រាន់៖ « ក្នុង​ឆ្នាំ​ថ្មី​នេះ មុន​ការ​បោះឆ្នោត ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​ថា គេ​នឹង​ដោះលែង​គាត់​មុន​ការ​បោះឆ្នោត​ណា​បង​ ព្រោះ​គាត់​គ្មាន​កំហុស​ទេ ហើយ​មួយ​ទៀត​ សម្រាប់​ប្ដី​ខ្ញុំ គាត់​មាន​បញ្ហា​សុខភាព»។

​ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​សកម្មជន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​​កំពុង​ជាប់​ឃុំ​ផ្សេង​ទៀត ក៏​​ទទូច​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល និង​តុលាការ​ដោះលែង​​​​ប្ដី និង​ឪពុក​របស់​ពួកគេ​ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​វិញ​ដែរ។ ក្រុម​ស្ត្រី​តវ៉ា​រៀង​រាល់​ថ្ងៃ​សុក្រ និង​ជា​ប្រពន្ធ​របស់​​សកម្មជន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិលោក យឹម សារ៉េត គឺ​ លោក​ស្រី អ៊ុក ចន្ធី ​ចាត់​ទុក​ការ​​​ឃុំ​ប្ដី​​​ដោយ​គ្មាន​ការ​កាត់​ទោស​ជាង​មួយ​ឆ្នាំ​​​មក​នេះ ថា​ជា​រឿង​អយុត្តិធម៌​​ និង​ជា​ការ​បង្ករ​ភាព​ឈឺ​ចាប់​សម្រាប់​ក្រុម​គ្រួសារ​ទាំង​មូល​។​

លោកស្រី ឲ្យ​ដឹង​ថា លោក យឹម សារ៉េត ក្នុង​វ័យ​ជាង ​៥០ ​ឆ្នាំ​ ក៏​កំពុង​ឈឺ​ធ្ងន់ និង​ទ្រាំ​រស់​ក្នុង​ភាព​លំបាក​ក្នុង​ពន្ធនាគារ។ លោកស្រី សង្ឃឹម​ថា រដ្ឋាភិបាល​នឹង​​បញ្ឈប់​ការ​ចង់​​កម្មពារ​ជាមួយ​គ្រួសារ​របស់​លោកស្រី ហើយ​ដោះលែង​ប្ដី​ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​វិញ ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ​នេះ។

សកម្មជន​កំពុង​ជាប់​ឃុំ​ជាង​ ៦០ នាក់ ​ដែល​មិន​ទាន់​ត្រូវ​បាន​ដោះលែង​ ​ភាគច្រើន​គឺ​ជា​​សកម្មជន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ មន្ត្រី​សហជីព​ណាហ្គាវើលដ៍​ (Nagaworld)​សមាជិក​​សង្គម​ស៊ីវិល និង​អ្នក​ដែល​ហ៊ាន​​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល​។ ភាគ​ច្រើន​នៃ​អ្នក​ជាប់​ឃុំ​ទាំង​នោះ ​រង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ពី​បទ «ញុះញង់» និង «រួមគំនិតក្បត់» ដែល​​ត្រូវ​បាន​​ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំ មើល​​ចាត់​ទុក​ជា​បទ​ចោទ​មាន​ចរិត​នយោបាយ។

ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ទាំង​​អស់​នេះ មាន​មន្ត្រី​បក្ស​ប្រឆាំង​នៅ​​ខេត្ត​បន្ទាយ​មានជ័យ​ម្នាក់ ​កំពុង​ជាប់​ឃុំ​យូរ​ឆ្នាំ​ជាង​គេ និង​ត្រូវ​អាជ្ញាធរ​​​បញ្ជូន​ទៅ​ឃុំ​​នៅ​​​ពន្ធនាគារ​ម៣​ ត្រពាំង​ផ្លុង ក្បែរ​ព្រំដែន​​ជាមួយ​វៀតណាម​​​​។ នោះ​គឺ​ចៅ​សង្កាត់​ជាប់​ឆ្នោត​នៅ​សង្កាត់​ប៉ោយប៉ែត លោក ចៅ វាសនា។

កូនស្រី​របស់​​លោក​ចៅ វាសនា គឺ​លោកស្រី ចៅ រតនៈ ឲ្យ​ដឹង​ថា​ មក​ដល់​ពេល​នេះ ​អាជ្ញាធរ​បាន​ឃុំ​ខ្លួន​ឪពុក​របស់​លោកស្រី ជិត​គ្រប់​​ ៥​ ឆ្នាំ​​​​ហើយ​។ ដូច្នេះ​ លោកស្រី មិន​​ចង់​បាន​សណ្ដោស​ប្រណី​អ្វី​ទាំង​អស់។ លោកស្រី គ្រាន់​តែ​សង្ឃឹម​​ថា​នឹង​បាន​ជួប​មុខ​ឪពុក​នៅ​ខាង​​ក្រៅ​ឃុំ នៅ​ខែ​ក្រោយ​នេះ ហើយ​រំពឹង​​ថា អាជ្ញាធរ​នឹង​មិន​បន្ត​តាម​ធ្វើ​បាបលោក ចៅ វាសនា​ បន្ត​ទៀត​ឡើយ៖ «លែង​រំពឹង​ហើយ ហើយ​ក៏​អត់​ចង់​រំពឹង​ដែរ ព្រោះ​អ្វី​យល់​ថា វា​​ពេល​ (​ ដោះលែង )​ ហើយ វា​ដល់​ពេល​វេលា​របស់​គាត់​ហើយ​។ ​ខ្ញុំ​ក៏​អត់​ត្រូវ​ការ​ ចង់​និយាយ​ថា រំពឹង​​ឲ្យ​គាត់​ (​ តុលាការ )​ ដោះលែង​ក្នុង​ន័យ​ជា​ ឃ្លាំមើល​ ឃ្លាំ​អ្វី​​ ខ្ញុំ​ក៏​អត់​ចង់​ដែរ ព្រោះ​អ្វី​ប៉ា​គាត់​ស៊ូ​ទ្រាំ​គ្រប់​៥​ឆ្នាំ​របស់​គាត់​ហើយ»។

ពាក់ព័ន្ធ​បញ្ហា​​ទាំង​នេះ វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​មិន​អាច​សុំ​ការ​បញ្ជាក់​ពី​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន និង​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន បាន​ទេ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៦ ខែមករា។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំមើល​សង្ឃឹម​ថា រដ្ឋាភិបាល និង​តុលាការ នឹង​រក​យន្តការ​មួយ​ល្អ ដើម្បី​​ដោះលែង ឬ​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ក៏​ត្រូវ​ជួយ​សម្រួល​ឲ្យ​អ្នក​ជាប់​ឃុំ​ផ្នែក​នយោបាយ​បាន​​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ ក្នុង​​ពេល​​រង់ចាំ​សវនាការ​នេះ​ដែរ។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​សមាគម​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក លោក ស៊ឹង សែន​ករុណា ​ឲ្យ​ដឹង​​ថា ខាង​សង្គម​ស៊ីវិល​ចាត់​ទុក​ថា ការ​ដាក់​ទោស​អ្នក​នយោបាយ​កន្លង​មក គឺជា​រឿង​ក្ដី​នយោបាយ ដូច្នេះ​​​​ការ​បន្ត​ឃុំ​ខ្លួន​ពួកគេ​​កាន់​តែ​យូរ នឹង​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​ការ​រិះគន់​កាន់​តែ​ខ្លាំង។ លោក យល់​ថា យ៉ាង​ហោច​ណាស់ តុលាការ​ក៏​គួរ​​ដោះលែង​ឲ្យ​អ្នក​នយោបាយ​ទាំង​អស់​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​សិន​ដែរ ដោយ​មិន​គួរ​បន្ត​ឃុំ​ពួកគេ​យូរ​ឆ្នាំ​បែប​នេះ​ទេ៖ «ហើយ​អា​ការ​ដាក់​ឃុំ​របស់​គាត់ ក្នុង​រយៈ​ពេល​កន្លង​មក​​ក៏​វា​យូរ​ឆ្នាំ​មក​ហើយ​ដែរ ល្មម​នឹង​មាន​ការ​​ពិចារណា​អ្នក​ដែល​កំពុង​នៅ​ក្នុង​ឃុំ​ហ្នឹង ឲ្យ​គាត់​បាន​​ក្រៅ​ឃុំ​ ហើយ​នីតិវិធី​ក៏​អាច​បន្ត​​ទៅ​បាន​ដដែល​ទេ។ អ៊ីចឹង​ហើយ ការ​ដែល​​នៅ​ក្នុង​ឃុំ​ហ្នឹង​​​ ដូចជា​មិន​លក្ខណៈ​ចាំបាច់​​ក្នុង​ការ​រក្សា​ទុក​សវនាការ​ទេ ព្រោះ​ពួកគាត់​សុទ្ធ​តែ​មាន​ឆន្ទៈ​ចូលរួម​ក្នុង​សវនាការ​ដដែល»។

កន្លង​មក ក្រុម​​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ ​និង​អន្តរជាតិ​ ព្រម​ទាំង​ក្រុម​អ្នក​រាយការណ៍​សិទ្ធិ​មនុស្ស​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ផង​ បាន​ចាត់​ទុក​រឿង​ក្ដី​​​​ប្រឆាំង​លើ​សកម្មជន​នយោបាយ សិទ្ធិ​មនុស្ស សង្គម បរិស្ថាន និង​អ្នក​ហ៊ាន​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល​ ថា ជា​ការ​ធ្វើ​ទុក្ខ​បុក​ម្នេញ​ផ្នែក​នយោបាយ។ តំណាង​ស្ថាប័ន​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ទាំង​អស់​នោះ បាន​​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​តុលាការ​ទម្លាក់​ចោល​រាល់​ការ​ចោទ​ប្រកាន់ និង​ដោះលែង​ជន​ជាប់​ឃុំ​ទាំង​​នោះ​ ឱ្យ​មាន​សេរីភាព​វិញ ដោយ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។