នៅក្នុងពិធីបុណ្យដាក់បិណ្ឌនិងភ្ជុំបិណ្ឌនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រុងភ្នំពេញ ជាច្រើននាំគ្នាសម្រុកទៅកាន់ស្រុកកំណើតតាមខេត្តនានា ដើម្បីជួបជុំញាតិសន្ដានរៀងៗខ្លួន។ សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមួយចំនួននៅភ្នំពេញ ក៏បានធ្វើដំណើរទៅស្រុកកំណើតនៅកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីជួបជុំញាតិមិត្តរបស់ពួកគេដែរ។ ដោយឡែកខ្មែរក្រោមនៅក្រុងភ្នំពេញ ដែលមិនបានទៅស្រុកកំណើត ក៏មិនភ្លេចចូលរួមប្រារព្ធពិធីបុណ្យដ៏មានសារសំខាន់មួយនេះឡើយ។
តើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមមានអារម្មណ៍បែបណានៅពេលជួបជុំធ្វើបុណ្យប្រពៃណីនេះ?
មិនខុសពីពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឡើយ ពិធីបុណ្យដាក់បិណ្ឌនិងភ្ជុំបិណ្ឌ ឬដែលពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមទាំងក្មេងចាស់ហៅជាទូទៅថា បុណ្យសែនដូនតានោះ ក៏ត្រូវបានពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជា យកចិត្តទុកដាក់ចូលរួមប្រារព្ធមិនដែលអាក់ខានឡើយ។
ខ្មែរក្រោមភាគច្រើននៅក្រុងភ្នំពេញ នាំគ្នាទៅធ្វើបុណ្យនៅតាមទីអារាមមួយចំនួនដែលមានព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមគង់នៅច្រើន ក្នុងនោះមានដូចជាវត្តសាមគ្គីរង្សី វត្តមហាមន្ត្រី និងវត្តបទុមវតី ជាដើម។
វាមិនមែនជារឿងចៃដន្យឡើយដែលពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមជ្រើសរើសអារាមទាំង៣នេះ។ បើនិយាយពីវត្តសាមគ្គីរង្សី វត្តនេះត្រូវបានកសាងឡើងដោយព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម និងមានព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមគង់នៅច្រើន ហើយសមាគមខ្មែរក្រោមចំនួន២ ក៏មានទីស្នាក់ការនៅទីនោះដែរ នោះគឺសមាគម "ព្រះសង្ឃខ្មែរកម្ពុជាក្រោម" និងអង្គការ "មិត្តសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម"។ ចំណែកនៅវត្តមហាមន្ត្រី មានកុដិមួយដែលមានសុទ្ធតែព្រះសង្ឃខ្មែរកម្ពុជាក្រោមគង់នៅ នោះគឺកុដិលេខ១៣ ដែលពេលខ្លះពលរដ្ឋឲ្យឈ្មោះថា "កុដិខ្មែរកម្ពុជាក្រោម" ទៀតផង។ រីឯនៅវត្តបទុមវតីវិញ គឺមានកុដិលេខ១៧។ នៅកុដិនោះ ក្រៅតែមានសុទ្ធតែព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ក៏មានដែរនូវទីស្នាក់ការអង្គការខ្មែរក្រោមនោះ គឺ "សម្ព័ន្ធសមណនិស្សិត និស្សិតខ្មែរកម្ពុជាក្រោម"។
តើការប្រារព្ធពិធីបុណ្យដាក់បិណ្ឌនិងភ្ជុំបិណ្ឌនៅកុដិខ្មែរក្រោមក្នុងវត្តបទុមវតីនេះ មានសភាពដូចម្ដេច?
បើគេធ្វើដំណើរចូលតាមច្រកទ្វារខាងត្បូងវត្តបទុមវតី ចូលក្នុងបន្តិច នៅឆ្វេងដៃ គេនឹងឃើញកុដិធំមួយមានកម្ពស់ ២ជាន់។ កុដិនោះហើយគឺជាកុដិដែលមានព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមគង់នៅ។ នៅពេលធ្វើដំណើរឡើងដល់កុដិមួយនេះក្នុងថ្ងៃដាក់បិណ្ឌ ដែលកំពុងមានមនុស្សកុះករនោះ គេហាក់មានអារម្មណ៍ថា កំពុងស្ថិតនៅក្នុងវត្តនៅឯដែនដីកម្ពុជាក្រោមអ៊ីចឹងដែរ ព្រោះថា នៅកុដិនោះ ទាំងព្រះសង្ឃ ទាំងពុទ្ធបរិស័ទ ភាគច្រើនសុទ្ធតែជាខ្មែរក្រោមដែលសូម្បីតែអាចារ្យក៏ជាខ្មែរក្រោមដែរ ហើយសំនៀងសូត្រធម៌របស់ព្រះសង្ឃនិងអាចារ្យទៀតសោត ក៏មានលក្ខណៈជាខ្មែរក្រោមទៀតផង៖ «សំឡេងសូត្រធម៌»។
លក្ខណៈសំខាន់មួយទៀតដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ដែរនោះ ខុសពីស្ត្រីខ្មែរនៅកម្ពុជា ដែលភាគច្រើននៅពេលទៅវត្តតែងស្លៀកសំពត់ ស្លៀកហួល ផាមួង ឬអាវប៉ាក់ មានស្ត្រីខ្មែរក្រោមតិចតួចប៉ុណ្ណោះដែលស្លៀកសំពត់ ឬពាក់អាវប៉ាក់។ ផ្ទុយទៅវិញ ពួកគេភាគច្រើនគ្រាន់តែស្លៀកខោជើងវែងពណ៌ខ្មៅ និងពាក់អាវសជាការស្រេច និងហាក់មិនមានតុបតែងអ្វីច្រើនឡើយ។ យ៉ាងណាសម្រាប់ស្ត្រីខ្មែរក្រោមដែលបានឡើងមកប្រទេសកម្ពុជា យូរឆ្នាំហើយនោះ របៀបតែងខ្លួនរបស់ពួកគេ គឺមិនខុសពីស្ត្រីនៅកម្ពុជាឡើយ។
នារីខ្មែរក្រោមម្នាក់ គឺកញ្ញា សឺន សឿង ដែលយកចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃជាមួយបងប្អូនស្រីៗ ៣នាក់ផ្សេងទៀតនោះ។ កញ្ញាមានកំណើតកើតជានៅស្រុកកញ្ចោងភ្នំពេញ ខេត្តព្រះត្រពាំង ហើយដែលវៀតណាម បានប្ដូរឈ្មោះទៅជា រុកតេវកឹង ខេត្តត្រាវិញ។ កញ្ញាឲ្យដឹងថា កញ្ញាបានឡើងមកប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយឪពុកម្ដាយជាងម្ភៃឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែកញ្ញាថា មិនដែលភ្លេចខ្មែរក្រោមឡើយ។
នារីខ្មែរក្រោមដែលសព្វថ្ងៃមានអាជីពជាគ្រូបង្រៀននៅអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលរូបនេះ បង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ថា កញ្ញារីករាយនៅពេលបានមកឃើញ និងជួបជុំបងប្អូនខ្មែរក្រោមផ្សេងទៀតនៅពេលនេះ បើទោះជាអ្នកខ្លះកញ្ញាមិនដែលបានស្គាល់ពីមុនមកក្តី។
កញ្ញា សឺន សឿង៖ «ពួកយើងទាំងអស់គ្នាមានអារម្មណ៍ថាសប្បាយរីករាយ ដោយសារការធ្វើការការងាររបស់ពួកខ្ញុំ គឺជួបតែខ្មែរភ្នំពេញ ឬជនបរទេស វាអត់សូវបានជួបជាមួយខ្មែរកម្ពុជាក្រោម។ និយាយរួមពួកខ្ញុំអត់សូវមានមិត្តភ័ក្ដិជាខ្មែរកម្ពុជាក្រោម លើកលែងតែព្រះសង្ឃ ឬឪពុកម្ដាយខ្ញុំតែម្ដង ព្រោះយើងអត់ស្គាល់អ្នកផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែយើងមានមោទនភាពដែលយើងបានកើតជាកូនខ្មែរក្រោម ហើយយើងមានទឹកដីពិតប្រាកដមែន ហើយអ្វីទាំងអស់ដែលនៅហ្នឹង ព្រះសង្ឃហ្នឹងឯង គឺជាចំណែកមួយដែលជួយឲ្យមនុស្សយើងគ្រប់គ្នា និងមនុស្សដទៃទៀត អំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ ក៏ដូចជាខ្មែរកម្ពុជាក្រោម។ (សំណួរ៖ ឈានជើងចូលដល់ទីនេះ តើមានអារម្មណ៍ថា ខ្លួនឯងកំពុងឋិតនៅកម្ពុជាក្រោមទេ?) ចម្លើយ៖ ពិតមែនយើងឋិតនៅអ៊ីចឹង ឃើញគ្នាទៅវិញទៅមក។ (សំណួរ៖ ដល់ពេលមកឃើញគ្នាអ៊ីចឹងធ្វើអីទៅ?) ចម្លើយ៖ យើងញញឹមសើចដាក់គ្នាទោះបីអ្នកខ្លះយើងអត់ស្គាល់ ប៉ុន្តែយើងប្រើស្នាមញញឹមជាការទទួលគ្នាដោយរាក់ទាក់ យើងអត់យាយ ព្រោះខ្លះយើងអត់ស្គាល់គេ»។
ពិតមែនហើយ ការជួបជុំគ្នាធ្វើបុណ្យទានក្រៅទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួន តួយ៉ាងដូចខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជា ពេលនេះ មិនត្រឹមតែជាការឧទ្ទិសកុសលផលបុណ្យដល់បុព្វការីជនដែលចែកឋានទៅកាន់លោកខាងមុខរួចហើយនោះទេ តែវាក៏ជាការបង្កើតឱកាសសម្រាប់ពួកគេឲ្យស្គាល់គ្នា ឬក៏បង្កើតទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាក្នុងនាមអ្នកមានឈាមជ័រជាខ្មែរមកពីកម្ពុជាក្រោមដូចគ្នា។ លើសពីនេះ សម្រាប់អ្នកដែលបានស្គាល់គ្នារួចហើយ តែមិនសូវបានជួបមុខគ្នា ពិធីបុណ្យប្រពៃណីនេះក៏ផ្ដល់ឱកាសឲ្យពួកគេបានសួរសុខទុក្ខ ឬសួរនាំគ្នាពីនេះពីនោះ តួយ៉ាងដូចបុរស ២នាក់ ដែលកំពុងជជែកគ្នាអំពីការងារយ៉ាងដូច្នេះ។
ក្រៅតែពីមើលឃើញសកម្មភាពព្រះសង្ឃ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ជួបជុំគ្នាធ្វើបុណ្យ គេក៏ឃើញមានការិយាល័យនៃសម្ព័ន្ធសមណនិស្សិត និស្សិត ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម នៅទីនោះដែរ។
ប្រធានសម្ព័ន្ធសមណនិស្សិត និស្សិត ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ព្រះតេជព្រះគុណ យឿង តារា មានថេរដីកាឲ្យដឹងថា នៅឆ្នាំនេះហាក់មានពុទ្ធបរិស័ទច្រើនបើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំមុនៗ។ ព្រះតេជព្រះគុណមានថេរដីកាបន្តថា នៅពេលជួបជុំគ្នាម្តងៗ អ្វីដែលពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរក្រោមភាគច្រើនចង់ដឹងពីព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមនោះ គឺស្ថានភាពសិក្សារៀនសូត្ររបស់ព្រះសង្ឃ ហើយព្រះសង្ឃវិញក៏សួរនាំពីការប្រកបរបរទទួលទានរបស់ពុទ្ធបរិស័ទវិញដែរ និងក៏ជាឱកាសសម្រាប់ព្រះសង្ឃចែករំលែកព័ត៌មាន និងចំណេះដឹងផ្សេងៗទៅឲ្យពួកគាត់ ដែលនេះព្រះតេជព្រះគុណ យឿង តារា យល់ថា មានភាពចាំបាច់ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរក្រោមនៅកម្ពុជា។
ព្រះតេជព្រះគុណ៖ «ពេលដែលគាត់មកអ៊ីចឹងគាត់មានអារម្មណ៍មួយឃើញថា គាត់សប្បាយចិត្តដែរ ពីព្រោះពួកគាត់ពុំសូវមានឱកាសស្រាវជ្រាវ ក៏ដូចជាសិក្សាអំពីប្រវត្តិ អំពីវប្បធម៌របស់ខ្មែរក្រោម ប៉ុន្តែនៅពេលមកដល់វត្តទៅមានព្រះសង្ឃចែកជូន អ៊ីចឹងពួកគាត់មានអារម្មណ៍មួយសប្បាយចិត្តដែរ ក្នុងនោះគាត់ឃើញថា ក្នុងការឧបត្ថម្ភដល់ព្រះសង្ឃសិក្សារៀនសូត្រហ្នឹង គាត់ឃើញថា មានលទ្ធផលល្អគួរសម ដូច្នេះពួកគាត់សប្បាយចិត្ត ប៉ុន្តែការសប្បាយចិត្តនេះ ក៏មានការនឹកអាណិតបងប្អូនដែលនៅស្រុក មិនបានស្រាវជ្រាវអំពីវប្បធម៌ខ្មែរក្រោមទូលំទូលាយ មានការគាបសង្កត់ពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ដូច្នេះការសិក្សារៀនសូត្រ ស្រាវជ្រាវ ជាក់ស្ដែងក្នុងនោះប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរជាដើម ព្រះសង្ឃនិងបងប្អូនកូនចៅគាត់ដែលរស់នៅស្រុកនោះ មិនបានស្រាវជ្រាវអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរជាដើម»។
ប្រការគួរឲ្យកត់សម្គាល់ដែរនោះ ឃើញថា បន្ទាប់ពីបានប្រគេនចង្ហាន់ដល់ព្រះសង្ឃ ធ្វើពិធីបង្សុកូល រាប់បាត្រ ឧទ្ទិសកុសលដល់បុព្វការីជនរួចហើយ ពុទ្ធបរិស័ទភាគច្រើនមិនបានវិលត្រឡប់ទៅផ្ទះភ្លាមៗវិញឡើយ។ ពួកគេនៅបន្តជជែកគ្នារង់ចាំរហូតដល់ព្រះសង្ឃឆាន់រួច ហើយក៏នាំគ្នាបរិភោគអាហារជុំគ្នាតែម្ដង។
បើតាមព្រះតេជព្រះគុណ យឿង តារា បច្ច័យ ឬថវិកា ដែលទទួលបានពីពិធីបុណ្យដាក់បិណ្ឌ និងភ្ជុំបិណ្ឌរយៈពេលកន្លះខែនេះ នឹងត្រូវបែងចែកប្រើប្រាស់សម្រាប់ឧបត្ថម្ភ ធ្វើចង្ហាន់ និងចំណាយផ្សេងៗសម្រាប់ព្រះសង្ឃក្នុងកុដិ សម្រាប់ជួសជុលដំបូលកុដិដែលកំពុងបែកបាក់ និងមួយចំនួនទៀតសម្រាប់ឧបត្ថម្ភដល់កិច្ចការងាររបស់សម្ព័ន្ធសមណនិស្សិត និស្សិត ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។