ការ​វិនិយោគ​របស់​ក្រុមហ៊ុនស្ករស​​ចិន​នៅខេត្ត​ព្រះវិហារ បង្ក​ផល​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ធំធេង​ដល់​បរិស្ថាន និង​ជីវិត​របស់​ពលរដ្ឋ​

ដោយ សេក បណ្ឌិត
2018.10.15
ជម្លោះ​ដីធ្លី កួយ ព្រះវិហារ ២០១៧ ៨៥៥ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ នៅ​ឃុំ​ប្រមេរ ស្រុក​ត្បែងមានជ័យ ខេត្ត​ព្រះវិហារ រារាំង​មិន​ឲ្យ​គ្រឿងចក្រ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន ទទួល​បាន​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច ឈូស​ឆាយ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៦ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៧។
Photo: RFA

ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​​ស៊ីវិល​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ រក​ឃើញ​ថា​ ការ​វិនិយោគ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​បុត្រសម្ពន្ធចិន​ចំនួន​ ៥ នៅក្នុង​ខេត្ត​ព្រះវិហារ បាន​បង្ក​ផល​​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ធំធេង​ដល់​បរិស្ថាន និង​ជីវិត​មនុស្ស​នៅ​តំបន់​នោះ​ ជាពិសេស ​ប៉ះពាល់ទៅលើគឺ​សហគមន៍​ជន​​ជាតិ​ដើម​​ភាគ​​តិច​​កួយ ដែល​បាន​រស់​នៅ​ និង​អាស្រ័យ​ផល​លើ​ដីធ្លី​ និង​ព្រៃឈើ​ តាំងពី​ដូន​តារបស់​ខ្លួន​មក​។ ទំនាស់ដីធ្លី​រវាង​ប្រជា​ពលរដ្ឋ និង​​ក្រុមហ៊ុន​បុត្រ​សម្ពន្ធចិន​ទាំង​នោះ បាន​អូស​បន្លាយអស់​រយៈពេល​ជា​ច្រើនឆ្នាំមក​ហើយ ដោយ​​ពល​រដ្ឋ​ទាម​ទារ​កុំ​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ឈូសឆាយ​ដីធ្លី​ និង​ព្រៃឈើ​ដែល​ជា​ទីអាស្រ័យ​ផល​របស់​ពួក​គាត់​ ខណៈ​ក្រុមហ៊ុន​មិន​បាន​បញ្ឈប់​សកម្មភាព​ឈូសឆាយនោះ​​ឡើយ។

ក្រុមអង្គការ​សង្គ​មស៊ីវិល​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ចំនួន ១៣ស្ថាប័ន បាន​នាំ​គ្នា​បង្កើត​បេសកកម្ម​ស្វែង​រក​ការពិត​មួយ​កាល​ពីពេលថ្មីៗ​នេះ​ ដើម្បីពិនិត្យ​មើល​ទៅលើ​ប្រតិបត្តិ​ការ​របស់ក្រុម​ហ៊ុន​ចំនួន​ ៥ ដែល​ជា​​បុត្រសម្ព័ន្ធនៃក្រុមហ៊ុនផលិត​ស្ករស​ហេងហ្វូ (Hengfu Sugar Industry Co., Ltd.) របស់ចិន​ ដែល​កំពុង​វិនិយោគនៅ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ​។

បេសកកម្ម​ស្វែង​រក​ការ​ពិត​នេះ រក​ឃើញ​ថា ការ​វិនិយោគ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ខ្នាត​ធំ​មួយ​នេះ​ បាន​បង្ក​ផល​ប៉ះពាល់​យ៉ាង​ច្រើន​សម្បើម​ដល់បរិស្ថាន និង​ជីវភាព​រស់​នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​តំបន់​នោះ ដែល​ពួក​គាត់​ភាគ​ច្រើន​ គឺ​ជា​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ។ ផល​ប៉ះពាល់​ទាំងនោះ​រួម​មាន​ ការ​បាត់​បង់​សិទ្ធិ​ប្រើប្រាស់ និង​គ្រប់​គ្រង​​​ដីធ្លី​ និង​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ ការ​បាត់បង់​អត្តសញ្ញាណជន​ជាតិដើម​ភាគ​តិច ការ​បាត់​បង់​សាមគ្គីភាព និង​ឯកភាព​គ្នា​ក្នុង​សហគមន៍​ បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ការ​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​ នាំមក​នូវ​ក្តី​អន្តរាយ​ដល់​បរិស្ថាន​ និង​ប្រព័ន្ធជីវៈចម្រុះ ព្រម​ទាំង​ការ​រំលោភ​បំពាន​លើ​រូប​រាង​កាយ​ និង​ស្មារតី​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​សហគមន៍។

ក្រុមហ៊ុន​បាន​ចាប់​ផ្តើម​ឈូសឆាយ និង​ត្រួសព្រៃ តាំងពី​ឆ្នាំ ២០១០ មក​ម្ល៉េះ ពោល​គឺ​នៅ​មុន​ពេល​​ដី​នោះមិន​ទាន់​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​​​អនុប្បយោគ​ ឬផ្លាស់ប្តូរផ្លូវច្បាប់ពី​ដី​សាធារណៈ​របស់​រដ្ឋមក​ជាដី​ឯកជន​របស់រដ្ឋ​នៅឡើយ​។ គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ ២០១៦ កន្លងទៅ ក្រុមហ៊ុនបាន​​​​ដាំអំពៅ​នៅលើ​ផ្ទៃដី ១ម៉ឺន ៣ពាន់​ហិកតារ ឬ​ស្មើនឹង​​ ៣៦ ភាគរយនៃ​ផ្ទៃ​ដី​សម្បទាន​សរុប​។

បេសកកម្ម​ស្វែង​រក​ការ​ពិត​ រក​ឃើញ​ទៀត​​ថា ក្រុមហ៊ុន​ចិន​បាន​ឈូស​ឆាយ និង​ត្រួសត្រាយ​ព្រៃ​នេះ មិន​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ស្រប​តាម​គោល​ការណ៍​នៃ​ការ​ផ្តល់​សំណង​សមរម្យ​ និង​ត្រឹម​ត្រូវ​​នោះ​ឡើយ​ ជា​ពិសេស​វា​បាន​រំលោភ​ទៅ​លើ​សិទ្ធិ​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ដែល​រស់​នៅ​តំបន់​នោះ។ ហើយ​បើ​ទោះ​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ធ្វើ​បែប​នោះ​ក្តី អាជ្ញាធរ​មិន​បាន​ហាម​ឃាត់​ ឬ​រារាំង​ក្រុមហ៊ុន​ឡើយ​ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល ប៉ូលីស និង​កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​ដទៃ​ទៀត បែរ​ជា​បាន​អនុញ្ញាត ឬ​ចូល​រួម​ក្នុង​សកម្មភាព​ឈូស​ឆាយ​ទាំង​នោះ​ទៀត​ផង។ ក្រុមហ៊ុន​បាន​ឈូស​បំផ្លាញ​ព្រៃ ចាក់​ដី​លុប​ត្រពាំង​ បឹងបួរ និង​ឈូស​រាន​យក​ដី​កសិកម្ម​ និង​ដី​បម្រុង​ទុក​របស់​អ្នក​ភូមិ​ថែម​ទៀត​ ដែល​​ធនធាន​ទាំង​អស់​នេះ សុទ្ធ​សឹង​តែ​ជា​ប្រភព​ចំណូល​ និង​កន្លែង​រក​អាហារ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​របស់​ពួក​គាត់។

ទីប្រឹក្សា​យោបល់​របស់​ពលរដ្ឋ​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​កួយ​នៅ​ឃុំ​ប្រមេរ លោក​ស្រី ទេព ទឹម អះអាង​ថា ជីវភាព​របស់​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​សហគមន៍​របស់​លោក​ស្រី​ បាន​ស្រុត​ចុះ​ជា​ខ្លាំង​ចាប់​តាំង​ពី​មាន​វត្តមាន​របស់​ក្រុមហ៊ុន ដោយសារ​អស់​ព្រៃ​ឈើ ដីធ្លី និង​ប្រភព​ទឹក​ទាំង​នោះ។ លោកស្រី​បន្ត​ថា មាន​ពលរដ្ឋ​ខ្លះ​បាន​ធ្លាក់​ខ្លួន​ជំពាក់​បំណុល​គេ​ ដោយសារ​ខ្ជី​បុល​ដោះ​ទាល់​ជីវភាព៖ «»

ក៏​ប៉ុន្តែ​ ការ​អះអាង​របស់​តំណាង​ពលរដ្ឋ​រូប​នេះ ត្រូវ​បាន​មេឃុំ​ប្រមេរ លោក​ ធាន​ ហេង ​បដិសេធ ដោយ​លោក​​​បញ្ជាក់​ថា ជីវភាព​មិន​មាន​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​ឡើយ​ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​មាន​តែគ្រាន់​បើ​ជាង​មុន​ផង ដោយ​អ្នក​ភូមិ​ខ្លះ​មាន​ផ្ទះ​ថ្ម​រស់​នៅ ហើយ​ដីធ្លី​ដែល​ពួក​គាត់​​ធ្លាប់​បង្ក​បង្កើន​ផល​នោះ​មិន​បាន​បាត់​បង់​ទៅ​ណា​ឡើយ៖ «»

មេឃុំ​រូប​នេះ​បញ្ជាក់​ថា ទំនាស់​ដីធ្លី​រវាង​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន​នោះ លោក​មិន​អាច​ដោះ​ស្រាយ​បាន​ឡើយ​ ព្រោះ​វា​ហួស​ពី​សមត្ថភាព​របស់​អាជ្ញាធរ​ឃុំ​។

អាស៊ី​សេរី​មិនទាន់​​អាច​រក​ប្រភព​ទាក់ទង​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ​ ដើម្បី​សាកសួរ​បន្ថែម​អំពី​រឿង​នេះ​បាន​ឡើយ​ គិត​ត្រឹម​ម៉ោង​ផ្សាយ​នេះ​ ក៏​ប៉ុន្តែ​អតីត​អភិបាល​ខេត្ត​ព្រះវិហារ លោក​ អ៊ុំ​ ម៉ារ៉ា ធ្លាប់​បានទទួល​ស្គាល់​ថា ការ​អភិវឌ្ឍ​របស់ក្រុមហ៊ុន​ចិន​នេះ បាន​ជួប​ប្រទះ​នឹងបញ្ហា​ដីធ្លី​ជាមួយ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​មួយ​ចំនួន។ ក៏​ប៉ុន្តែ លោក​បាន​​អះអាង​ថា អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ​បាន​សម្រប​សម្រួល​ និង​ឆ្វៀល​ដី​ដែល​ប៉ះពាល់​ ដើម្បី​ផ្ទេរ​សិទ្ធិ​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​ ស្រប​តាម​គោល​នយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​រួច​ស្រេច​ទៅ​ហើយ។

ចំណែក​ឯ​អភិបាល​ខេត្ត​​ព្រះវិហារ​បច្ចុប្បន្ន គឺ​លោក​ អ៊ុន ចាន់​ដា ក៏​ធ្លាប់​បាន​ចុះ​ទៅ​ពិនិត្យ​ដល់​ទីតាំង​មាន​ទំនាស់​រវាង​ក្រុមហ៊ុន​ និង​ពលរដ្ឋ​នៅ​តំបន់​មួយ​ចំនួន​ផង​ដែរ ដោយ​បាន​សន្យា​ថា នឹង​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ចប់​ទំនាស់​នេះ​ឱ្យ​បាន​ឆាប់ ស្រប​តាម​គោលការណ៍​ច្បាប់។ លោក​បាន​អះអាង​ថា ទំនាស់​ដីធ្លី​រវាង​ពលរដ្ឋ​ និង​ក្រុមហ៊ុន​ចិន​នេះ នៅ​មាន​សេសសល់​តិច​តួច​ប៉ុណ្ណោះ​មក​ទល់​នឹង​ពេល​នេះ​។

ក៏​ប៉ុន្តែ ការ​អះអាង​របស់​ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​​ខេត្ត​ព្រះវិហារ​ទាំង​ពីរ​​រូប​នេះ ត្រូវ​បាន​ពលរដ្ឋ​ច្រាន​ចោល និង​ចាត់​ទុក​ថា គ្រាន់​តែ​ជា​ការ​និយាយ​យក​រួច​ខ្លួន​តែ​​ប៉ុណ្ណោះ។ ពលរដ្ឋ​បញ្ជាក់​ថា ​ការ​វិនិយោគ​នេះ​ប៉ះពាល់​ដល់​ពល​រដ្ឋចំនួន ១០ឃុំ​ ស្មើនឹង ២៥ភូមិ ដែល​​មាន​ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​លើ​សពី ២ម៉ឺន ៣ពាន់​នាក់។ តំបន់​ដែល​ប៉ះពាល់​គ្រប​ដណ្តប់​លើ​ផ្ទៃដី​មួយ​ចំនួន​​នៃ​ស្រុក​ចំនួន ៣ របស់​ខេត្ត​ព្រះវិហារ គឺ​ស្រុក​ត្បែង​មាន​ជ័យ ស្រុក​ឆែប និង​ស្រុក​ជ័យ​សែន ហើយ​មក​ទល់​នឹង​ពេល​នេះ មិន​ទាន់​ឃើញ​មាន​ដំណោះ​ស្រាយ ឬ​ការ​ផ្តល់​សំណង​សមរម្យ​អ្វី​ដល់​ពួក​គាត់​នៅ​ឡើយ​ បើ​ទោះ​ជា​ពួក​គាត់​បាន​ទាមទារ​តវ៉ា​ជា​ច្រើន​លើក​រួច​មក​ហើយ​ក្តី៖ «»

មេដឹក​នាំ​របបក្រុង​ភ្នំពេញ លោក​ ហ៊ុន សែន ​ធ្លាប់​បាន​បង្ហាញ​មោទនភាព​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ចំពោះ​គម្រោង​ខ្នាត​ធំ​មួយ​នេះ។ ថ្លែង​ក្នុង​ពិធី​សម្ពោធ​រោងចក្រ​ផលិត​ស្ករ​របស់​ក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ ហ្វេង ស្ថិត​នៅ​ភូមិ​ពោធិ៍​ទាប ឃុំ​ម្លូ​ព្រៃ ១ ស្រុក​ឆែប ខេត្ត​ព្រះវិហារ កាល​ពី​ខែ​មេសា ឆ្នាំ ២០១៦ លោក​អួត​ថា រោងចក្រ​ផលិត​ស្ករ​ស​នេះ នឹង​ក្លាយ​ជា​រោងចក្រ​ដែល​មាន​ខ្សែ​សង្វាក់​ផលិតកម្ម​ធំ​ជាង​គេ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី។ លោក​បន្ត​ថា ក្រុមហ៊ុន​ស្ករ​ស​របស់​ចិន​​នេះ​ បាន​រួម​ចំណែក​យ៉ាង​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​សេដ្ឋកិច្ច និង​ពាណិជ្ជកម្ម ព្រម​ទាំង​​បង្កើត​ការងារ​រាប់​ម៉ឺន​កន្លែង​​ដល់​​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ។ លោ​ក​សង្កត់​ធ្ងន់​ថា ពលរដ្ឋ​នៅ​ជុំវិញ​តំបន់​វិនិយោគ នឹង​ទទួល​បាន​ផល​ប្រយោជន៍​​កាន់​តែ​ច្រើន​តាម​រយៈ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រួម​មាន​ផ្លូវ​ថ្នល់ សាលា​រៀន មន្ទីរពេទ្យ ប្រឡាយ​ទឹក និង​ភ្លើង​អគ្គិសនី​ជា​ដើម ដែល​ក្រុមហ៊ុន​បានសាង​សង់៖ «»

លោក​​ក៏​បាន​ណែនាំ​ដល់​ម្ចាស់​ក្រុម​ហ៊ុនស្ករស​​ចិន​ដែល​ទទួល​បាន​សិទ្ធិ​វិនិយោគ​ពីរបបរបស់​លោក​ ឱ្យ​រក្សា​ទុក​ព្រៃឈើ​ និង​ដាំដើម​ឈើ​បន្ថែម​នៅក្នុង​តំបន់​ដែល​ក្រសួង​កសិកម្ម​តម្រូវ​ឱ្យ​កាត់​ឆ្វៀល​ទុក​ផង​ដែរ៖ «»

ក៏​ប៉ុន្តែ​ពលរដ្ឋ​អះអាង​ក្រុមហ៊ុន​មិន​បាន​រក្សា​ទុក​ព្រៃ​ដូច​ការ​ណែនាំ​របស់​លោក​ ហ៊ុន​ សែន ឡើយ​ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ពួក​គេ​បាន​កាប់​ដើម​ឈើ និង​ឈូស​ឆាយ​ដីព្រៃទាំង​នោះ​អស់​គ្មាន​សល់​ឡើយ​ ហើយ​សូម្បី​តែ​ដើម​ច្បោះ​ជ័រក៏​ក្រុមហ៊ុន​មិន​ទុក​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​អាស្រ័យ​ផល​ដែរ។

លោក​ស្រី​ ទេព ទឹម​ អះអាង​ថា សកម្មភាព និង​លទ្ធផល​ជាក់​ស្តែង​របស់​​ក្រុមហ៊ុន​ហេង​ហ្វូនេះ ខុស​គ្នា​ស្រឡះពីការ​រំពឹង​ទុក​របស់​លោក​ ហ៊ុន សែន។ លោក​ស្រី​បញ្ជាក់​ថា គ្មាន​ការ​ផលិត​ស្ករ​ស អាល់កុល អគ្គិសនី និង​ជី​សរីរាង្គ ដូច​ការ​រំពឹង​ទុក​ឡើយ​ ហើយ​ក្រុម​ហ៊ុន​ក៏​មិន​បាន​បង្កើតការងារ​អ្វី​សម្រាប់​ពលរដ្ឋ​នោះ​ដែរ៖ «»

ចំណែក​តំណាងសហគមន៍ឃុំ​សង្កែ ២ ស្រុក​ឆែប លោក​ ផាវ យ៉ន ក៏​បាន​អះអាង​ដែរ​ថា រយៈពេល​ជាច្រើន​ឆ្នាំមក​នេះ ក្រុមហ៊ុន​មិន​បាន​នាំ​មក​នូវ​ការ​​អភិវឌ្ឍដល់​សហគមន៍​របស់​លោក​ឡើយ​ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​មាន​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​កាន់​តែ​ក្រីក្រ ព្រោះ​ព្រៃឈើ និង​ដីធ្លី​ដែល​ពួក​គាត់​ធ្លាប់​ប្រើប្រាស់ និង​អាស្រ័យ​ផល​នោះ ត្រូវ​បាន​ក្រុមហ៊ុន​ឈូសឆាយ​រំលោភ​យក​ស្ទើរ​អស់​ទៅហើយ។ លោក​ថា​ក្រុមហ៊ុន​ក៏​មិន​បាន​ផ្តល់​ការងារ​អ្វី​ដល់​ពលរដ្ឋ​ ដូច​ការ​អះអាង​របស់​លោក​ ហ៊ុន សែន​ នោះដែរ​។ ទាក់ទង​នឹង​ដំណោះ​ស្រាយ​ដីធ្លី​នេះ​វិញ លោក​បញ្ជាក់​ថា អាជ្ញាធរ​បាន​ត្រឹម​តែ​ការ​សន្យា​ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ​គ្មាន​លទ្ធផល​អ្វី​ឡើយ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​មក​នេះ៖ «»

ពលរដ្ឋ​សំណូមពរ​ដល់​មេដឹក​នាំ​របបក្រុង​ភ្នំពេញ​ លោក​ ហ៊ុន សែន ចុះ​មក​ត្រួត​ពិនិត្យ​ឡើង​វិញ​ចំពោះ​សកម្មភាព​របស់​ក្រុមហ៊ុន​បុត្រសម្ពន្ធនៃ​ក្រុមហ៊ុន​ហេង​ហ្វូ ដើម្បី​ឱ្យ​ដឹង​ថា តើ​ក្រុមហ៊ុន​ទាំងនេះ​កំពុង​ធ្វើ​អ្វី​ខ្លះ​នៅ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ ជា​ជាង​គ្រាន់​តែ​ស្តាប់ព័ត៌មាន​មិន​ពិត​ពី​​មន្ត្រី​ថ្នាក់​ក្រោម​របស់​លោក៖ «»

បេសកកម្ម​ស្វែង​រក​ការពិត​បាន​រក​ឃើញ​ថា​ ការ​វិនិយោគ​នេះ ក៏​កំពុង​ធ្វើ​ឱ្យ​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​កួយបាត់​បង់​អត្តសញ្ញាណ​របស់​ខ្លួន​ដែរ។ តាម​រយៈ​ការ​ឈូស​ទន្ទ្រាន​របស់​ក្រុម​ហ៊ុន​ ពួក​គាត់បាន​បាត់​បង់​​ព្រៃជំនឿ ព្រៃកប់​សព ព្រៃបម្រុង​ទុក​ និង​ដីចម្ការ​វិល​ជុំ​ ហើយ​សូម្បី​តែ​ទីទួល​បូរាណ និង​ខឿន​ប្រាសាទ​ទាំងឡាយ​ ដែល​ពលរដ្ឋ​ធ្លាប់​មាន​ជំនឿ និង​គោរព​ប្រតិបត្តិ​នោះ ក៏​ក្រុមហ៊ុន​ឈូស​ឆាយ​អស់​គ្មាន​សល់​ផង​ដែរ។ លើស​ពី​នេះ ក្រុម​ហ៊ុន​ និង​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​ បាន​ព្យាយាម​បំបែក​បំបាក់​សាមគ្គីភាព​របស់​អ្នក​ភូមិ​គ្រប់​រូប​ភាព ជា​ពិសេស​ គឺ​ការ​បញ្ចុះ​បញ្ចូល​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​ចុះ​បញ្ជី​ដី​ជា​លក្ខណៈ​ឯកជន។

ដោយសារ​តែ​ធ្លាក់​ចុះ​ជីវភាព​ ពលរដ្ឋ​មួយ​ចំនួន​ ជា​ពិសេស​ យុវ​​​ជន​ បាន​នាំគ្នា​ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​ទៅ​ប្រទេស​ថៃ និង​កន្លែង​ដទៃទៀត ដើម្បី​រក​ប្រាក់​មក​ផ្គត់​ផ្គង់​គ្រួសារ។ តាម​ភូមិ​មួយ​ចំនួន ដូច​ជា ភូមិ​កាឡោត ភូមិ​ប្រមេរ ភូមិ​បុស​ធំ ភូមិ​ស្រែ​ព្រាង និង​ភូមិ​សំរោង​ជា​ដើម​ ក្មេងៗ ​ជា​ច្រើន​ បាន​នាំគ្នា​ឈប់​រៀន​ ដោយសារ​ការ​ខ្វះខាត​ជីវភាព។

បញ្ហា​សំខាន់​មួយ​ទៀត​ គឺ​ផល​ប៉ះពាល់​ទៅលើ​ស្រ្តី និង​កុមារ។ ក្រុម​បេសកកម្ម​ពិសេសរក​ឃើញ​ថា ស្ត្រី​មួយ​ចំនួន​ដែល​មក​ពី​តាម​បណ្តា​ខេត្ត​បាន​បង្កើត​ទំនាក់​ទំនង​ស្នេហា និង​មាន​កូន​ជាមួយ​កម្មករ​ជន​ជាតិ​ចិន​ ដែល​ធ្វើ​ការ​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​បុត្រ​សម្ពន្ធ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ ហេង ហ្វូ។ នៅ​ពេល​កម្មករ​ចិន​ទាំង​នោះ អស់​កិច្ច​សន្យា​ការងារ​ ពួក​គេ​ក៏​ត្រឡប់​ទៅ​ប្រទេស​ចិន​វិញ ដោយ​បន្សល់​ទុក​នូវ​ស្ត្រី​មេម៉ាយ និង​កុមារ​កំព្រា ដែល​ងាយ​រងគ្រោះ​ដោយសារ​ការ​បែក​បាក់​គ្រួសារ។

ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​បញ្ហា​បរិស្ថាន​វិញ អ្នក​ភូមិ​អះអាង​ថា គុណភាព​ដី​របស់​ពួក​គាត់​លែង​ល្អ​ដូច​ពី​មុន​ទៀត​ហើយ ដោយ​ប្រែ​ជា​ហួត​ហែង​គ្មាន​សំណើម​ឡើយ។ ពួក​គាត់​សង្ស័យ​​ថា​ នេះ​អាច​បណ្តាល​មក​ពី​ជី​គីមី និង​ថ្នាំ​សម្លាប់​សត្វល្អិត​ និង​សារធាតុ​គីមីផ្សេងៗ​ ដែល​ក្រុមហ៊ុន​បាន​ប្រើប្រាស់​លើ​ដំណាំ​របស់​ពួក​គេ និង​ក្នុង​សកម្មភាព​ផ្សេង​ទៀត។ អ្នក​ភូមិ​អះអាង​ទៀត​ថា ទឹក​កខ្វក់​​ចេញ​ពី​រោងចក្រ និង​បរិក្ខារ​ផ្សេង​ទៀត ក៏​បាន​បំពុល​ដី និង​ទឹក ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ត្រី និង​គោ​ក្របី​អ្នក​ស្រុក​ងាប់​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​​​ ហើយ​ប្រភព​ទឹក​សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​ក៏​មិន​អាច​ប្រើ​បាន​ដូច​ពី​មុន​ទៀត​ឡើយ។ បន្ថែម​ពី​លើ​នេះ ការ​ឈូស​ឆាយ​សម្អាត​ព្រៃ​នេះ ក៏​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ជីវៈ​ចម្រុះ​ទាំង​ក្នុង​ទឹក​ និង​នៅ​លើ​ដី វិនាស​ហិនហោច​ផង​ដែរ។ ដើម​ច្បោះ​ជ័រ រុក្ខជាតិ​ឱសថ ផ្សិត ផ្កាអ័រគីដេព្រៃ សត្វព្រៃ និង​សត្វល្អិ​ត​ទាំង​ឡាយ​ ក៏​បាន​បាត់​បង់​តាម​នោះ​ដែរ។

អាស៊ីសេរី​មិន​ទាន់​អាច​ទាក់ទង​តំណាង​ក្រុមហ៊ុន​បុត្រ​សម្ពន្ធនៃ​ក្រុមហ៊ុន​ហេងហ្វូ​របស់​ចិន​បាន​នៅ​ឡើយ​ទេ គិត​ត្រឹម​ថ្ងៃ​ទី១៥ តុលា ដើម្បី​ឆ្លើយ​តប​នឹង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​របស់​ពលរដ្ឋ​នេះ។ ប៉ុន្តែ​ក្រុមហ៊ុន​នេះ ធ្លាប់​បដិសេធ​នឹង​សំណួរ និង​សំណើសុំ​ជួប​របស់​អាស៊ី​សេរី​កន្លង​មក។

ក្រៅពី​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ទៅលើ​ជីវភាព និង​បរិស្ថាន​ហើយ​នោះ ក្រុម​ពលរដ្ឋ​ក៏​រងគ្រោះ​ដោយសារ​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ពី​សំណាក់​អាជ្ញាធរ និង​ក្រុម​ហ៊ុន​ផង​ដែរ។ ពលរដ្ឋ​បាន​នាំគ្នា​ចេញ​តវ៉ាប្រឆាំង​នឹង​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​របស់​ចិន​នេះ ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ ២០១២ រហូត​មក​ទល់​នឹង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន។ ជា​ការ​ឆ្លើយ​តប​ ទាំង​អាជ្ញាធរ​ថ្នាក់​ជាតិ និង​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ​ មិន​ត្រឹម​តែ​មិន​ជួយ​រក​ដំណោះ​ស្រាយ​ជាក់​លាក់​ជូន​ពួក​គាត់​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​បែរ​ជា​ជួយ​​ការពារ​ក្រុមហ៊ុន​ទៅ​វិញ។ ពលរដ្ឋ​អះអាង​ថា អាជ្ញាធរ​​​​មូលដ្ឋាន​​បាន​ប្រើ​អាវុធ និង​អំពើ​ហិង្សា ដើម្បី​កាង​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​ទទួល​​បាន​ផល​ប្រយោជន៍ ឬ​លាភ​សក្ការៈ។

ក្រៅពីនេះ អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន និង​ប៉ូលីសក៏​បាន​តាម​ដាន​សកម្ម​ភាព​របស់​ពលរដ្ឋ​ និង​តំណាង​របស់​ពួក​គាត់​ដែល​ចេញមុខ​ប្រឆាំង​នឹង​ក្រុមហ៊ុន​ហេងហ្វូ​ផងដែរ​ ដោយ​លាប​ពណ៌​ពួក​គាត់​ថា ​អ្នក​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​អភិវឌ្ឍរបស់​រដ្ឋាភិបាល។ អាជ្ញាធរ​បាន​ភ្ជាប់​ពួក​គាត់​ទៅ​នឹង​ក្រុមអង្គការ​សង្គមស៊ីវិល និង​គណបក្ស​នយោបាយ​ដែល​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល ឬ​និយាយឱ្យ​ចំ គឺ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​តែម្តង។ ហើយកាន់​តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជាង​នេះ អាជ្ញាធរ​ថែម​ទាំង​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​ពួក​គាត់​ថា ចូល​រួម​ក្នុង​បដិវត្តន៍​ពណ៌ និង​ចង់​ធ្វើ​អបគមន៍ ឬ​បំបែក​រដ្ឋ​ទៀត​ផង។ ការ​រំលោភ​បំពាន ការ​គំរាម​កំហែង ការ​ចោទ​ប្រកាន់ និង​ការ​ប្តឹង​ពលរដ្ឋ​ទៅ​តុលាការ កើត​មាន​ជា​ច្រើន​ករណី​ តាំង​ពី​ឆ្នាំ ២០១២ រហូត​មក។

លោក​ស្រី​ ទេព ទឹម​ ឆ្លើយ​ថា ពលរដ្ឋ​គ្មាន​បំណង​ទៅ​បង្កើត​រដ្ឋក្នុង​រដ្ឋ​ឡើយ​ ហើយ​អ្វី​ដែល​ពលរដ្ឋ​ធ្វើ​នេះ គឺ​ដើម្បី​តែ​ទាមទារ​យក​ដីធ្លី​ និង​ព្រៃ​ឈើ ដែល​បាន​បាតបង់​នោះ​មក​វិញ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ៖ «»

នាយក​ប្រតិ​បត្តិ​អង្គការ​ពន្លក​ខ្មែរ លោក អាង ជាតិឡោម​ កត់​សម្គាល់​ថា ​ការ​ដោះ​ស្រាយ​ទំនាស់​ដី​ធ្លី​រវាង​ពលរដ្ឋ​ និង​ក្រុម​ហ៊ុន​ចិន​នោះ ធ្វើ​ឡើង​សម្រាប់​តែ​ពលរដ្ឋ​​​ចំណូល​ថ្មី​ ដែល​ទៅ​ចាប់​យក​ដី​នៅ​តំបន់​នោះ​ប៉ុណ្ណោះ​ ក៏​ប៉ុន្តែ​ពលរដ្ឋ​ម្ចាស់​ស្រុក​វិញ មិន​ទាន់​ឃើញ​អាជ្ញាធរ​ដោះ​ស្រាយ​ជូន​ពួ​ក​គាត់​នៅ​ឡើយ​ទេ។ លោក​ថា ​ទំនាស់​ដីធ្លី​នេះ គឺ​ជា​កំហុស​របស់​របបលោក​ ហ៊ុន សែន ដែលមិន​បាន​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​ឱ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់ ​ចំពោះ​ទីតាំង​ដី​ដែល​ត្រូវ​ផ្តល់​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន ដោយ​គ្រាន់​តែ​គូស​វាស​ថា​ជា​ដី​ព្រៃ រួច​ក៏​ផ្តល់​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ ដែល​តាម​ការ​ពិត​តំបន់​នោះ​មាន​ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ និង​អាស្រ័យ​ផល​ជា​យូរ​យារ​មក​ហើយ។ លោក​ថា​របប​លោក​ ហ៊ុន សែន គួរ​តែ​សើរើ​មើល​ឡើង​វិញ​នូវ​កិច្ច​សន្យា​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​ ដោយសារ​តែ​ក្រុមហ៊ុន​មិន​បាន​ផលិត​អ្វី​ជា​ដុំ​កំភួន​នៅ​ឡើយ​ ហើយ​ក៏​មិន​បាន​នាំ​យក​មក​នូវ​ការ​អភិវឌ្ឍអ្វី​សម្រាប់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​នោះ​ដែរ៖ «»

ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ លើក​ទឹក​ចិត្ត​ដល់​ពលរដ្ឋ​រង​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ពី​ការ​វិនិយោគ​នេះ ឱ្យ​បន្ត​ការ​ទាមទារ​ដោយ​សន្តិវិធី និង​តស៊ូ​មតិ​ត​ទៅ​ទៀត ដើម្បី​ឱ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​​ ហេង​ ហ្វូ ឈប់​រំលោភ​យក​ដី​ធ្លី និង​សង​ជំងឺ​ចិត្ត​ដល់​ពួក​គាត់​វិញ ព្រម​ទាំង​ទាមទារ​ឱ្យ​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ការ​ធ្វេស​ប្រហែស​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ករណី​រំលោភ​បំពាន​ដី​ធ្លី​ពី​សំណាក់​ក្រុមហ៊ុន​ ហេងហ្វូ​ នេះ។ ពួក​គេ​ក៏​​​ជំរុញ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​ពាក់​ព័ន្ធ​នៃ​របបលោក​ ហ៊ុន សែន នាំខ្លួន​ជន​ដែល​រំលោភ​សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ ​ទាំង​សន្តិសុខ​ក្រុមហ៊ុន និង​កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ​ ឱ្យ​មក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ ចំពោះ​​អំពើ​យាយី និង​រំលោភ​​បំពាន ​ដែល​បាន​ប្រព្រឹត្តិ​លើ​អ្នក​ភូមិ​កាល​ពី​ពេល​​កន្លង​ទៅ។ ក្រៅ​ពី​នេះ ពួក​គេ​ក៏​ជំរុញ​ឱ្យ​របប​លោក​ ហ៊ុន សែន ស៊ើប​អង្កេត​ទៅ​លើ​ការ​រំលោភ​បំពាន​ទាំង​ឡាយ ​ដែល​ប្រព្រឹត្ត​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ ហេងហ្វូ និង​ត្រូវ​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​នេះ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​ទង្វើ​របស់​ខ្លួន។ បន្ថែម​ពីលើ​នេះ ពួក​គេ​ក៏​ជំរុញ​ឱ្យ​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​គោរព​សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ ដូ​ច​មាន​ចែង​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែល​ធានា​អំពី​សិទ្ធិ​គ្រប់គ្រង​ដី​ធ្លី​ សិទ្ធិ​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​ និង​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​ជួប​ប្រជុំ​ផង​ដែរ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។