RFA/Yang Chandara
គម្រោងវិនិយោគខ្នាតធំមួយរបស់ចិន ដែលប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យកសិឧស្សាហកម្មកម្ពុជា គឺគម្រោងវិនិយោគដំណាំអំពៅរបស់ក្រុមហ៊ុនចិន នៅខេត្តព្រះវិហារ។ កិច្ចសន្យានៃការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចចំពោះការអនុវត្តគម្រោងនេះមានរយៈពេល ៧០ឆ្នាំ។
ក្រុមហ៊ុនចិន ទើបបានបង្កើតរោងចក្រផលិតស្ករសដ៏ធំមួយក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ដែលនឹងក្លាយជារោងចក្រមានខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មធំមួយក្នុងតំបន់អាស៊ី។ រោងចក្រនេះ ជាការវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនចិន ឈ្មោះ រូយ ហ្វេង ខេមបូឌា អ៊ិនធើណេសិនណល ខមភេនី លីមីតធីត (Rui Feng Cambodia International Company Limited)។ ការវិនិយោគជំហានដំបូងនៃក្រុមហ៊ុននេះ ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អះអាងថា មានតម្លៃ ៣៦០លានដុល្លារក្នុងគម្រោងសរុប ១ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រំពឹងថា ការវិនិយោគឧស្សាហកម្មស្ករសនៅខេត្តព្រះវិហារ នេះ នឹងអាចបង្កើតការងារដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ជូនពលរដ្ឋ ដែលនឹងធ្វើឲ្យពួកគេមានជីវភាពកាន់តែប្រសើរ។
ថ្នាក់ក្រោមជាតិ និងថ្នាក់លើនិយាយអ្វីឲ្យតែយើងស៊ីឈ្នួលគេ។ យើងស៊ីមួយថ្ងៃ បានមួយថ្ងៃ ចុះបើយើងអត់ស៊ីឈ្នួល ថ្ងៃណាយើងគ្រុនឈឺទៅ យើងបានអីហូប។ តែឥឡូវនេះ ក្រុមហ៊ុនមកធ្វើឲ្យយើងធ្លាក់ភាពក្រីក្រ ធ្វើឲ្យយើងពិបាកចិត្ត ហើយពួកខ្ញុំទៅស្រែចម្ការក៏អត់មានសុវត្ថិភាពទៀត។ នេះជាការថ្លែងរបស់លោកស្រី ទេព ទឹម។
តើការវិនិយោគមួយនេះ ពិតជានាំមកនូវការអភិវឌ្ឍ និងបានលើកស្ទួយជីវភាពពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋានមែនឬយ៉ាងណា?
គម្រោងវិនិយោគដំណាំអំពៅដើម្បីផលិតជាស្ករស ដែលមានទឹកប្រាក់រាប់រយលានដុល្លារ កំពុងត្រូវបានអនុវត្តដោយក្រុមហ៊ុនចិន ចំនួន៥ ដែលទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីរាជរដ្ឋាភិបាលចំនួនរាប់ម៉ឺនហិកតារនៅខេត្តព្រះវិហារ។
ក្រុមហ៊ុនចិន ទាំងនោះរួមមាន ក្រុមហ៊ុន ឡាន ហ្វេង ខេមបូឌា អ៊ិនធើណេសិនណល ខមភេនី លីមីធីត (Lan Feng Cambodia International Company Limited) ក្រុមហ៊ុន រូយ ហ្វេង ខេមបូឌា អ៊ិនធើណេសិនណល ខមភេនី លីមីធីត (Rui Feng Cambodia International Company Limited) ក្រុមហ៊ុន ហេង ណុង ខេមបូឌា អ៊ិនធើណេសិនណល ខមភេនី លីមីធីត (Heng Non Cambodia International Company Limited) ក្រុមហ៊ុន ហេង យូ ខេមបូឌា អ៊ិនធើណេសិនណល ខមភេនី លីមីធីត (Heng Yue Cambodia International Company Limited) និងក្រុមហ៊ុន ហេង រូយ ខេមបូឌា អ៊ិនធើណេសិនណល ខមភេនី លីមីធីត (Heng Rui Cambodia International Company Limited)។
ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ គឺជាបុត្រសម្ព័ន្ធនឹងគ្នា កើតចេញពីក្រុមហ៊ុនមេតែមួយ គឺក្រុមហ៊ុន ហឹង ហ៊្វូ ស៊ូហ្គឺរ គ្រុប (Hengfu Group Sugar Industry Co., LTD) ដែលជាសហគ្រាសផលិតស្ករសធំជាងគេមួយរបស់ចិន មានមូលដ្ឋានក្នុងខេត្តគ័ងទុង (Guangdong) ប៉ែកអាគ្នេយ៍ប្រទេសចិន។
គ្រឿងចក្ររបស់ក្រុមហ៊ុនចិន ឈូសរំលំដើមច្បោះជ័រទឹករបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ក្នុងឃុំប្រមេរ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥។ រូបថតដោយអង្គការពន្លកខ្មែរ
រូបថតដោយអង្គការពន្លកខ្មែរ
ក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធចិន ទាំងនេះ ទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅអំឡុងឆ្នាំ២០១១ ដើម្បីវិនិយោគដាំអំពៅ និងអាកាស្យា។ ក្រុមហ៊ុននីមួយៗទទួលបានដីសម្បទានចាប់ពីជិត ៧ពាន់ហិកតារដល់ជាង ៩ពាន់ហិកតារ ហើយបើគិតជាសរុប ពួកគេទទួលបានដីសម្បទានពីរដ្ឋាភិបាលចំនួនជាង ៤ម៉ឺនហិកតារ (៤២.៧៧៦ហិកតារ) ដែលគ្របដណ្ដប់លើតំបន់មួយចំនួននៃស្រុកត្បែងមានជ័យ ស្រុកឆែប និងស្រុកជ័យសែន ខេត្តព្រះវិហារ។
គិតត្រឹមដើមឆ្នាំ២០១៦ ចម្ការអំពៅទំហំ ១ម៉ឺន ៣ពាន់ហិកតារ ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនដាំដុះរួចរាល់ហើយ និងកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា កន្លងទៅ រោងចក្រផលិតស្ករសដ៏ធំរបស់ក្រុមហ៊ុន រូយ ហ្វេង ស្ថិតនៅភូមិពោធិទាប ឃុំម្លូព្រៃមួយ ស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ ត្រូវបានសម្ពោធជាផ្លូវការក្រោមអធិបតីភាពលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
ក្នុងឱកាសសម្ពោធរោងចក្រនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងដោយមោទនភាពថា ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ដំណាំអំពៅនេះ បានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម ព្រមទាំងអាចបង្កើតការងារជាច្រើនដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ថែមទាំងមានសុទិដ្ឋិនិយមទៀតថា ពលរដ្ឋនៅជុំវិញតំបន់វិនិយោគ នឹងទទួលបានផលប្រយោជន៍កាន់តែច្រើនតាមរយៈហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រួមមានផ្លូវថ្នល់ សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ ប្រឡាយទឹក និងភ្លើងអគ្គិសនី ជាដើម ដែលក្រុមហ៊ុនបានស្ថាបនា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋនៅជិតខាងនេះ ក៏ដូចជានៅខេត្តមួយចំនួនផ្សេងទៀតដែលរកការងារធ្វើ នឹងមកមានការងារធ្វើនៅទីនេះ ដែលមកដល់ពេលនេះត្រូវការកម្លាំងពលកម្ម ៧.០០០នាក់ ហើយទីចុងបំផុតទៅ ត្រូវការរហូតដល់ ១៤.០០០នាក់»។
ទន្ទឹមនឹងការលើកឡើងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទូរទស្សន៍រដ្ឋចិន ស៊ីស៊ីធីវី (CCTV America) ផ្នែកភាសាអង់គ្លេស ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏បានផ្សព្វផ្សាយដូចគ្នាអំពីភាពវិជ្ជមាននៃការវិនិយោគមួយនេះដែរ។
ស៊ីស៊ីធីវី ផ្សាយថា រោងចក្រឧស្សាហកម្មមួយនេះនឹងក្លាយជារោងចក្រផលិតស្ករសធំជាងគេមួយរបស់អាស៊ី ដែលនឹងបង្កើតការងាររាប់ពាន់ដល់ប្រជាជន ព្រមទាំងជួយជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ទៀតផង។ ស៊ីស៊ីធីវី (CCTV America) រាយការណ៍បន្តថា រោងចក្រស្ករសចិន នេះ បាននាំមកនូវភាពរីកចម្រើនសម្រាប់ពលរដ្ឋនៅខេត្តព្រះវិហារ ដោយមានកសិករជាច្រើនបានទៅដាំដុះអំពៅនៅតំបន់នោះ ហើយរោងចក្របានបង្កើតទីផ្សារដ៏សមប្រកបមួយចំពោះកសិផលរបស់ពួកគេ។ ស៊ីស៊ីធីវី (CCTV America) បានសម្ភាសកម្មករចម្ការអំពៅ ដោយបញ្ជាក់ថា ពួកគេទទួលបានប្រាក់ខែ ២៥០ដុល្លារអាមេរិក ឬប្រហែល ១លានរៀលក្នុងមួយខែ ដែលធ្វើឲ្យពួកគេរស់នៅបានស្រួលជាងមុន។ លើសពីនេះ ដោយផ្ដិតយករូបភាពត្រាក់ទ័រមួយគ្រឿងកំពុងបើកកាត់ចម្ការអំពៅដ៏ធំល្វឹងល្វើយ ស៊ីស៊ីធីវី អាមេរិក (CCTV America) ផ្សាយថា ដីដែលត្រូវបានក្រុមហ៊ុនចិន ដាំដុះអំពៅរួចហើយនោះ កាលពីមុន គឺជាដីព្រៃសឹករិចរិល ប៉ុន្តែឥឡូវត្រូវបានក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយ និងបង្កបង្កើនផលរួចជាស្រេច។
និយាយជារួម ទាំងសុន្ទរកថារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងទាំងការផ្សាយរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយចិន អំពីគម្រោងវិនិយោគឧស្សាហកម្មស្ករសនៅខេត្តព្រះវិហារ សុទ្ធតែបង្ហាញឲ្យសាធារណជន និងពិភពលោក មើលឃើញថា នេះជាការអភិវឌ្ឍមួយដ៏ពិតប្រាកដដែលកើតចេញពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងក្រុមហ៊ុនវិនិយោគរបស់ចិន។
ទោះបីជាយ៉ាងណា គម្រោងវិនិយោគដ៏ធំមួយនេះ មិនមែនសុទ្ធតែនាំមកនូវការអភិវឌ្ឍសុខដុមនីយកម្ម និងវិបុលភាពសម្រាប់ពលរដ្ឋនៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារ នោះទេ។ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋមួយចំនួនក្នុងខេត្តព្រះវិហារ និយាយផ្ទុយទៅវិញថា គម្រោងវិនិយោគនេះកំពុងធ្វើឲ្យពលរដ្ឋរាប់ពាន់គ្រួសារដែលរស់នៅតំបន់ជុំវិញនោះ បាត់បង់មុខរបរ និងធ្លាក់ចុះជីវភាព។
ទីប្រឹក្សាយោបល់របស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ក្នុងឃុំប្រមេរ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ អ្នកស្រី ទេព ទឹម ផ្តល់បទសម្ភាសន៍កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦។ RFA/Phann Yasy
RFA/Phann Yasy
ស្ថិតក្នុងវ័យជាង ៦០ឆ្នាំ លោកស្រី ទេព ទឹម គឺជាទីប្រឹក្សាយោបល់របស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ក្នុងឃុំប្រមេរ។ លោកស្រីថ្លែងថា ជីវភាពរបស់ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍ទាំងមូល បានធ្លាក់ចុះជាខ្លាំងចាប់តាំងពីមានវត្តមានក្រុមហ៊ុនចិន មកដល់ក្នុងមូលដ្ឋានរបស់លោកស្រី។ ក្រុមហ៊ុនបានឈូសឆាយដី និងព្រៃឈើដែលពួកគាត់ធ្លាប់បង្កបង្កើនផល ព្រមទាំងកាប់ដើមច្បោះអស់ជាច្រើនរយដើម។
លោកស្រីបន្តថា ពលរដ្ឋដែលកាលពីមុនធ្លាប់តែរស់នៅដោយភាពសុខសាន្ត រកចំណូលបានច្រើនពីដីស្រែ និងព្រៃឈើ អាចបញ្ជូនកូនចៅឲ្យទៅរៀនសូត្របាន ប្រែមកជារស់នៅក្នុងក្តីភិតភ័យ និងព្រួយបារម្ភឥតស្រាកស្រាន្ត។ ព្រួយបារម្ភ ដ្បិតមិនដឹងថា ត្រូវធ្វើអ្វីដើម្បីរកចំណូលចិញ្ចឹមជីវិតនៅក្រោយដីស្រែប្រែក្លាយជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុមហ៊ុន ហើយភិតភ័យ ដោយសារមានការគំរាមកំហែងពីអាជ្ញាធរ និងភាគីក្រុមហ៊ុន នៅពេលពួកគាត់ចុះទៅធ្វើស្រែចម្ការ ឬចុះទៅរារាំងមិនឲ្យក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយដី៖ «ថ្នាក់ក្រោមជាតិ និងថ្នាក់លើនិយាយអ្វីឲ្យតែយើងស៊ីឈ្នួលគេ។ ស៊ីឈ្នួលគេ ខ្ញុំថាអត់ល្អទេ ធ្វើឲ្យយើងហត់។ យើងស៊ីមួយថ្ងៃ បានមួយថ្ងៃ ចុះបើយើងអត់ស៊ីឈ្នួល ថ្ងៃណាយើងគ្រុនឈឺទៅ យើងបានអីហូប។ បើពួកខ្ញុំធ្វើស្រែដូចរាល់ថ្ងៃ ពួកខ្ញុំឈឺគ្រុន ១០ថ្ងៃ ២០ថ្ងៃ ក៏នៅមានបាយហូប។ ស្រូវយើងពេញជង្រុក ហើយយើងបានលក់។ យើងមិនភ័យព្រួយ។ តែឥឡូវនេះ ក្រុមហ៊ុនមកធ្វើឲ្យយើងធ្លាក់ភាពក្រីក្រ ធ្វើឲ្យយើងពិបាកចិត្ត ហើយពួកខ្ញុំទៅស្រែចម្ការក៏អត់មានសុវត្ថិភាពទៀត»។
ក្នុងទឹកមុខស្រពោន លោកស្រី ទេព ទឹម ថ្លែងបន្តថា យុវជនវ័យក្មេងជាច្រើននាក់នៅក្នុងសហគមន៍ ត្រូវបង្ខំចិត្តបោះបង់ចោលការសិក្សា ដើម្បីមកជួយធ្វើការងារឪពុកម្ដាយ។ ខ្លះត្រូវទៅដេកចាំដីរបស់ខ្លួនខ្លាចក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយ និងមានខ្លះទៀតធ្វើចំណាកស្រុកទៅរកការងារធ្វើ ដើម្បីយកប្រាក់មកផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ។
ជុំវិញរឿងនេះ អាជ្ញាធរខេត្តព្រះវិហារ មិនបានសហការផ្តល់បទសម្ភាសន៍ ឬធ្វើការបកស្រាយណាមួយឡើយ។ អភិបាលរងខេត្តព្រះវិហារ លោក សុខ ហៃ បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុ និងទូរទស្សន៍អាស៊ីសេរី ឲ្យទៅជួបនៅសាលាខេត្តព្រះវិហារ ប៉ុន្តែពេលក្រុមការងារព័ត៌មានអាស៊ីសេរី ទៅដល់ លោកបែរជាមិនបានមកជួបតាមការណាត់ទៅវិញ ដោយលើកឡើងថា ជាប់រវល់ប្រជុំ។
បន្ទាប់មក មន្ត្រីរដ្ឋបាលសាលាខេត្តព្រះវិហារ បានណែនាំឲ្យក្រុមការងារវិទ្យុ និងទូរទស្សន៍អាស៊ីសេរី ដាក់លិខិតទៅលោក អ៊ុំ ម៉ារ៉ា ដែលជាអភិបាលខេត្ត ដើម្បីស្នើសុំជួបសម្ភាស ដ្បិតលោក អ៊ុំ ម៉ារ៉ា ចង់ផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជុំវិញរឿងនេះដោយផ្ទាល់តែម្តង។ ប៉ុន្តែរយៈពេល ២សប្ដាហ៍ក្រោយដាក់លិខិត ក្រុមការងារព័ត៌មានអាស៊ីសេរី នៅតែមិនទាន់ទទួលបានការឆ្លើយតបណាមួយពីសាលាខេត្តព្រះវិហារ នៅឡើយ។ មន្ត្រីរដ្ឋបាលសាលាខេត្តប្រាប់ថា គេបានបញ្ជូនលិខិតនោះទៅអភិបាលខេត្តរួចរាល់ហើយ តែការសម្រេចយ៉ាងណា គេក៏មិនដឹងដូចគ្នា។
កន្លងមក អភិបាលខេត្តព្រះវិហារ លោក អ៊ុំ ម៉ារ៉ា ធ្លាប់អះអាងប្រាប់កាសែតក្នុងស្រុកថា៖ «ការអភិវឌ្ឍរបស់ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ដំណាំអំពៅកន្លងទៅ បានជួបផលប៉ះពាល់ដីធ្លីជាមួយប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន តែដោយសារតែគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល អាជ្ញាធរខេត្តព្រះវិហារ បានសម្របសម្រួល ព្រមទាំងឆ្វៀលដីដែលប៉ះពាល់ជាមួយក្រុមហ៊ុនចេញ ដើម្បីផ្ទេរសិទ្ធិឲ្យពលរដ្ឋវិញ»។
ផ្ទុយនឹងការអះអាងបែបនេះ លោកស្រី ទេព ទឹម បញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរខេត្តមិនដែលផ្តល់ដំណោះស្រាយសមស្របណាមួយដល់ពលរដ្ឋនោះឡើយ គឺមានតែការបង្ខិតបង្ខំឲ្យពលរដ្ឋដាំអំពៅ និងបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យពលរដ្ឋចុះបញ្ជីដីជាលក្ខណៈឯកជនទៅវិញ។ លោកស្រី ទេព ទឹម ថ្លែងទៀតថា អាជ្ញាធរចាប់តាំងពីថ្នាក់មូលដ្ឋានដល់ថ្នាក់ខេត្ត មិនមានជំហរជាក់លាក់ជួយដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីជូនពលរដ្ឋនោះទេ ប៉ុន្តែបែរជារារាំងការតវ៉ារបស់ពលរដ្ឋទៅវិញ៖ «សម្ដេចលោកមិនដឹង ចេះតែជឿតាមរបាយការណ៍ថាល្អ ប៉ុន្តែល្អអី? ក្រុមហ៊ុនមកនេះអត់មានពិគ្រោះយោបល់ អត់មានវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់សង្គម និងបរិស្ថាន អត់មានការព្រមព្រៀងពីប្រជាពលរដ្ឋ ស្អីក៏ល្អ។ ថ្នាក់លើស៊ីញេ ហើយថ្នាក់ក្រោមត្រូវធ្វើតាម។ ថ្នាក់ក្រោមធ្វើតាមលុះត្រាត្រូវ បើពួកខ្ញុំតវ៉ា ថាពួកខ្ញុំប្រឆាំង ពួកខ្ញុំបង្កើតអបគមន៍ បង្កើតរដ្ឋក្នុងរដ្ឋ។ ខ្ញុំថាអត់ស្គាល់បង្កើតអបគមន៍អីទេ ស្គាល់ថាពួកខ្ញុំតវ៉ានេះ គឺដើម្បីក្រពះ។ ក្រពះវាស្រេកឃ្លាន»។
ព្រឹទ្ធាចារ្យភូមិប្រើសក្អក ឃុំម្លូព្រៃពីរ ស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ លោក រឹម រឿង រៀបរាប់ដើមហេតុនៃការធ្លាក់ចុះជីវភាពរបស់ពលរដ្ឋ កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦។ RFA/Phann Yasy
RFA/Phann Yasy
មិនមែនមានតែពលរដ្ឋនៅឃុំប្រមេរ ទេដែលចេញមុខអះអាងបែបនេះ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋម្នាក់រស់នៅក្នុងភូមិប្រើសក្អក ឃុំម្លូព្រៃពីរ ស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ និងជាព្រឹទ្ធាចារ្យប្រចាំភូមិមានវ័យ ៧០ឆ្នាំ លោក រឹម រឿង រំឭកថា កាលពីមុន ពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិរបស់លោក រស់នៅដោយជីវភាពធូរធារ។ ពលរដ្ឋទាំងជាង ២០០គ្រួសារនៅក្នុងភូមិ នាំគ្នាបង្កបង្កើនផលលើដីព្រៃរបស់ខ្លួន ចេញទៅដកផ្សិត បេះស្លឹកព្រិច បោចវល្លិ រើសជ័រចុង បេះផ្កាអ័រគីដេ និងរកត្រី ជាដើម។ សកម្មភាពបែបនេះ ប្រព្រឹត្តទៅជាប្រចាំ ហើយក្នុងមួយថ្ងៃ យ៉ាងហោចណាស់ក៏ពលរដ្ឋអាចរកចំណូលបាន ២ម៉ឺនរៀលដែរ។
ទោះបីជាយ៉ាងណា លោក រឹម រឿង អះអាងថា ជីវភាពរបស់ពលរដ្ឋក្នុងភូមិផ្ដើមស្រុតចុះជាខ្លាំងចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១២ មក ពោលគឺនៅពេលក្រុមហ៊ុនចិន បានចាប់ផ្ដើមសកម្មភាពវិនិយោគនៅតំបន់នោះ៖ «តាំងពីក្រុមហ៊ុននេះចូលមកដល់ គឺថាប្រជាជនយើងរកអ្វីក៏មិនបានដែរ។ រកអ្វី ឧទាហរណ៍ បើសិនជារកខាងផ្កាអ័រគីដេ ផ្កាអ័រគីដេ វាស្ថិតនៅលើដើមឈើ ចុះបើអស់ដើមឈើទៅហើយ មិនដឹងជាទៅរកឯណាទៀត? ហើយត្រីសាច់ ក៏ដូចគ្នា។ ត្រីធ្លាប់មានអូរមានប្រឡាយ មានបឹង ចុះបើបឹងគេលុបអស់ មិនដឹងថាត្រីមកពីណាទៀត? ដូច្នេះ គឺកាន់តែខ្វះ»។
បញ្ហាសំខាន់ដែលអ្នកភូមិប្រើសក្អក ព្រួយបារម្ភជាងគេ គឺការរលត់រលាយទៅនៃភូមិករដ៏ចំណាស់របស់ពួកគាត់ ដ្បិតភូមិមួយនេះស្ថិតនៅចំប្លង់គោលនៃដីសម្បទានដែលក្រុមហ៊ុនចិន ទទួលបាន ហើយក្រុមហ៊ុនបានធ្វើការឈូសឆាយដីស្ទើរតែទាំងអស់ដែលនៅជុំវិញភូមិ។
ប្រធានកម្មវិធីតស៊ូមតិ និងដីធ្លីនៃអង្គការពន្លកខ្មែរ លោក ប៉ិក សោភ័ណ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦។
Photo: RFA
ពាក់ព័ន្ធរឿងនេះ ប្រធានកម្មវិធីតស៊ូមតិ និងដីធ្លីនៃអង្គការពន្លកខ្មែរ លោក ប៉ិក សោភ័ណ ដែលបានតាមដានគម្រោងវិនិយោគដំណាំអំពៅតាំងពីដំបូង បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់ចិន ទាំងនោះ មិនបានវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គមឲ្យបានត្រឹមត្រូវនោះទេ មុននឹងចាប់ផ្ដើមគម្រោងវិនិយោគរបស់ខ្លួន។ ក្រុមហ៊ុនបានឈូសឆាយដី និងព្រៃឈើដែលពលរដ្ឋធ្លាប់អាស្រ័យផលតាំងពីដើមរៀងមក ដោយសំអាងថា ពួកគេទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចពីរដ្ឋាភិបាល៖ «មកដល់ឥឡូវនេះ មានគ្រួសារខ្លះបានប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរហើយ ប៉ុន្តែនឹងមានការប៉ះពាល់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅលើគ្រួសារច្រើនទៀតនៅពេលខាងមុខ ដោយសារតែការបាត់បង់ដីនោះ ចេះតែបាត់បង់បន្តៗគ្នាទៅ។ ជាក់ស្តែង ក្រុមគ្រួសារ និងសហគមន៍នៅជុំវិញក្រុមហ៊ុនស្ករអំពៅ ដីមិនទាន់ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយរំលោភយកទេ ប៉ុន្តែក្រោយសម្ពោធហើយ ឥឡូវគេយកបានយ៉ាងងាយស្រួល ដោយគេអះអាងថា ក្រុមហ៊ុនគេសម្ពោធដោយស្របច្បាប់។ ទាំងមន្ត្រី ទាំងអាជ្ញាធរទាំងអស់ ទៅចង្អុលយកៗតែម្តង ដោយបោះពាក្យបោះសម្ដីថា សហគមន៍ឲ្យក៏យក មិនឲ្យក៏យក»។
លោក ប៉ិក សោភ័ណ ប៉ាន់ស្មានថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១២ មក ពលរដ្ឋតាមសហគមន៍រងផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ពីការវិនិយោគនេះ អាចមានដល់ជាង ១ពាន់គ្រួសារ ដែលមកពីជាង ២០ភូមិនៃស្រុកត្បែងមានជ័យ ស្រុកឆែប និងស្រុកជ័យសែន ខេត្តព្រះវិហារ។
លិខិតរបស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ចុះកាលបរិច្ឆេទខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ ផ្ញើជូនរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងត្រូវបានចម្លងជូនក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត រួមមានទាំងសាលាខេត្តព្រះវិហារ និងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់ចិន ផង បានកំណត់យ៉ាងច្បាស់ថា បន្ទាប់ពីបានគោលការណ៍អនុញ្ញាតពីរដ្ឋាភិបាលហើយ ក្រុមហ៊ុនចិន ទាំង៥ គឺក្រុមហ៊ុន ឡាន ហ្វេង រូយ ហ្វេង ហេង ណុង ហេង យូ និង ហេង រូយ ត្រូវអនុវត្តនូវកាតព្វកិច្ចសំខាន់ៗមួយចំនួន។ បើពុំដូច្នេះទេ រដ្ឋាភិបាលនឹងលុបគោលការណ៍ និងកិច្ចសន្យាចោលភ្លាម។
កាតព្វកិច្ចទាំងនោះរួមមាន ក្រុមហ៊ុនត្រូវសហការជាមួយក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ចុះសិក្សាលម្អិត ពិនិត្យដោះស្រាយ និងកាត់ចេញនូវផ្ទៃដីពាក់ព័ន្ធជាមួយពលរដ្ឋ និងផ្ទៃដីព្រៃឈើក្រាស់ៗដែលត្រូវរក្សាទុកបន្ថែមទៀត ដើម្បីចៀសវាងការប៉ះពាល់ផ្ទៃដីប្រើប្រាស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងតំបន់ការពារផ្សេងៗ។ ចំពោះផ្ទៃដីទ្រនាប់ព្រែក អូរ ដែលត្រូវរក្សាទុក ក្រុមហ៊ុនត្រូវថែរក្សាការពារកុំឲ្យខូចខាត ឬបាត់បង់ ដោយត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។ ក្រុមហ៊ុនត្រូវគោរពលក្ខខណ្ឌ ដោយធានាឲ្យប្រជាជនក្នុងតំបន់វិនិយោគ អាចទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ពីគម្រោងវិនិយោគ និងលក្ខខណ្ឌនៃការបង្កកគម្រោងវិនិយោគនៅតាមទីតាំងណាដែលមានទំនាស់អំពីកម្មសិទ្ធិជាមួយប្រជាជន រហូតដល់មានការដោះស្រាយរួចរាល់ត្រឹមត្រូវ។ មុននឹងដំណើរការឈូសឆាយធ្វើអាជីវកម្ម ក្រុមហ៊ុនត្រូវធ្វើផែនការគ្រប់គ្រង និងអភិវឌ្ឍឲ្យបានច្បាស់លាស់ ដោយមានការទទួលស្គាល់ពីស្ថាប័នជំនាញ មានការចូលរួមគាំទ្រពីអាជ្ញាធរ និងប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាន។ ចំពោះសំណល់ឈើដែលបានពីការឈូសឆាយក្នុងតំបន់សម្បទាន ក្រុមហ៊ុនត្រូវប្រមូលទុកឲ្យអស់លទ្ធភាព និងទុកដាក់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវតាមបទដ្ឋានបច្ចេកទេស ដែលកំណត់ដោយរដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងត្រូវបង់សួយសារ និងបុព្វលាភជូនរដ្ឋអនុលោមតាមច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើ។
កាតព្វកិច្ចទាំងអម្បាលម៉ានដែលរាជរដ្ឋាភិបាលដាក់ចេញ មិនត្រូវបានក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធទាំង៥ របស់ចិន អនុវត្តតាមទាំងស្រុងនោះឡើយ។
វេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា និងអង្គការដៃគូមួយចំនួនទៀត រកឃើញថា ក្រុមហ៊ុនបានឈូសឆាយប៉ះពាល់ដីស្រែពលរដ្ឋ ឈូសលុបប្រភពទឹក ដូចជា អូរ ប្រឡាយ និងត្រពាំងតូចធំ ដែលជាផ្លូវទឹកធម្មជាតិសម្បូរដោយមច្ឆជាតិរស់នៅ ជំនួសមកវិញដោយប្រឡាយទឹកជ្រៅរបស់ក្រុមហ៊ុនដែលពលរដ្ឋមិនអាចអាស្រ័យផលបាន។ ក្រៅពីនេះ របាយការណ៍ស្ដីពីករណីវិវាទដីធ្លីនៅឃុំប្រមេរ របស់វេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា បង្ហាញទៀតថា ក្រុមហ៊ុនបានឈូសឆាយទៅលើដីទួលប្រាសាទបុរាណ ៤កន្លែង រួមមាន ប្រាសាទក្រួចព្រួស ប្រាសាទយក្សភ្លូក ប្រាសាទភ្នំអណ្ដូង និងប្រាសាទយក្សចង្កួយ និងស្ថានីយបុរាណផ្សេងទៀត ដែលទីតាំងទាំងនោះ ត្រូវបានក្រុមបុរាណវិទូកំណត់សន្ទស្សន៍រួចហើយ ថានឹងត្រូវចុះបញ្ជីសារពើភណ្ឌ។
ទាក់ទងនឹងដំណើរការឈូសឆាយមុនធ្វើអាជីវកម្មវិញ ភាគីក្រុមហ៊ុនមិនបានសហការជាមួយពលរដ្ឋនោះទេ។ ទាំងលោកស្រី ទេព ទឹម និងលោក រឹម រឿង សុទ្ធតែអះអាងដូចគ្នាថា ក្រុមហ៊ុនដោយមានការសហការ និងកិច្ចការពារពីសំណាក់អាជ្ញាធរ តែងចុះធ្វើសកម្មភាពឈូសឆាយតាមតែអំពើចិត្ត មិនដែលចុះមកពិគ្រោះយោបល់ឲ្យបានច្បាស់លាស់ជាមួយពួកគាត់នោះឡើយ។
ទាក់ទងនឹងសំណល់ឈើដែលបានពីការឈូសឆាយក្នុងតំបន់សម្បទានវិញ ក្រុមហ៊ុនមិនបានទុកដាក់ត្រឹមត្រូវតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេសអ្វីឡើយ។ ឈើរាប់ម៉ឺនដើមទាំងតូចទាំងធំនៅក្នុងតំបន់ដីសម្បទាន ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនកាប់ផ្ដួលរំលំ រួចគរជាគំនរដុតចោល ឬទុកចោលនៅតាមផ្លូវចុះទៅចម្ការអំពៅ។ មានឈើជាច្រើនផ្សេងទៀត ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនជញ្ជូនយកទៅទុកចោលនៅក្នុងត្រពាំងដ៏ធំមួយ ដែលត្រូវបានក្រុមហ៊ុនជីក ស្ថិតនៅចម្ងាយប្រហែល ២គីឡូម៉ែត្រពីរោងចក្រស្ករសរបស់ក្រុមហ៊ុន រូយ ហ្វេង តាមផ្លូវចុះទៅភូមិប្រើសក្អក ឃុំម្លូព្រៃពីរ ស្រុកឆែប។
កាតព្វកិច្ចសំខាន់មួយទៀតដែលក្រុមហ៊ុនចិន មិនបានអនុវត្តនោះ គឺការធានាឲ្យប្រជាជនក្នុងតំបន់វិនិយោគ អាចទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីគម្រោងវិនិយោគ។ ពលរដ្ឋតាមសហគមន៍ទាំងឡាយដែលនៅក្នុងតំបន់វិនិយោគ លើកឡើងដូចគ្នាថា ពួកគេមិនត្រូវបានក្រុមហ៊ុនទទួលយកឲ្យធ្វើការនៅក្នុងរោងចក្រ ឬនៅចម្ការអំពៅឡើយ ពីព្រោះក្រុមហ៊ុនខ្លាចពួកគាត់នាំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំង និងគិតថាពួកគាត់ភាគច្រើនជាជនជាតិដើមភាគតិច គ្មានចំណេះដឹង និងគ្មានសមត្ថភាពធ្វើការឲ្យក្រុមហ៊ុនបាន។
កម្មករដែលក្រុមហ៊ុនទទួលឲ្យធ្វើការ ភាគច្រើនមកពីខេត្តផ្សេងទៅវិញ ដូចជា ខេត្តសៀមរាប និងខេត្តកំពង់ធំ ហើយការងារនោះក៏មិនមែនជាការងារដែលមានប្រាក់ខែច្រើនដូចការផ្សាយរបស់ទូរទស្សន៍ចិន ស៊ីស៊ីធីវី (CCTV America) នោះដែរ។
កម្មករម្នាក់ក្នុងចំណោម ៣០នាក់ ដែលកំពុងដើរប្រមូលឫសឈើ និងមែកឈើ ថ្លែងថា មានតែអ្នកបើកបរគ្រឿងចក្រ ឬបាញ់ថ្នាំអំពៅតែប៉ុណ្ណោះដែលទទួលបានប្រាក់ខែ ២៥០ដុល្លារ ឬក៏ ៣០០ដុល្លារ៖ «អ្នកបើកត្រាក់ទ័រច្រូតអំពៅបាន ៣០០ ឬជាង ៣០០ដុល្លារ។ អ្នកបើកត្រាក់ទ័រដឹកមនុស្សបាន ២៥០ដុល្លារ។ អ្នកបើកត្រាក់ទ័រភ្ជួរដីបាន ៣០០ដុល្លារ។ ធម្មតា ដូចខ្ញុំនេះបាន ១២០ដុល្លារ»។
កម្មកររូបនេះបញ្ជាក់ថា ការងារដែលសម្បូរ ហើយដែលក្រុមហ៊ុនត្រូវការនោះ គឺកម្មកររើសឫសឈើនៅតាមការដ្ឋាន ដែលក្នុងមួយការដ្ឋានអាចមានមនុស្សរហូតដល់ ៥០នាក់។ លោកបញ្ជាក់ទៀតថា ការងារដែលពួកលោកធ្វើនេះ ក៏មិនមែនជាការងារជាប់លាប់នោះដែរ៖ «កំណត់ថាខែ៧ ឬខែ៨ គេផ្អាក គេរំសាយហើយ។ វាភ្លៀងជាប់ពេក ធ្វើមិនកើត ផ្អាកនៅតែតៃកុងត្រាក់ទ័រ និងក្រុមគ្រួសារ។ គេទុកតិចទេ សម្រាប់បាញ់ថ្នាំ និងដាក់ជីអំពៅ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី បានព្យាយាមទាក់ទង និងផ្ញើលិខិតផ្លូវការទៅកាន់ក្រុមហ៊ុន រូយ ហ្វេង ខេមបូឌា អ៊ិនធើណេសិនណល ខមភេនី លីមីតធីត (Rui Feng Cambodia International Company Limited) ដើម្បីសុំការបំភ្លឺជុំវិញបញ្ហាទាំងឡាយដែលកំពុងកើតមានក្នុងគម្រោងវិនិយោគមួយនេះ ប៉ុន្តែមិនទទួលបានការឆ្លើយតបណាមួយឡើយ។ បុគ្គលិកផ្នែកបកប្រែ និងធនធានមនុស្សនៃក្រុមហ៊ុន រូយ ហ្វេង បានប្រាប់ថា គេបានបញ្ជូនលិខិតនោះទៅកាន់អ្នកគ្រប់គ្រងរបស់គេរួចហើយ ប៉ុន្តែមិនឃើញមានការឆ្លើយតបពីអ្នកគ្រប់គ្រងនោះទេ។ ចំណែកប្រធានផ្នែករដ្ឋបាលរោងចក្រ រូយ ហ្វេង ឈ្មោះ យ៉ាង ក៏បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយណាមួយដែរ ដរាបណាមិនមានការអនុញ្ញាតពីថ្នាក់លើ។
តាមរយៈវិវាទដីធ្លីរ៉ាំរ៉ៃ និងភាពអសកម្មនៃការដោះស្រាយទំនាស់របស់អាជ្ញាធរខេត្ត ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងមូលដ្ឋានមិនបានចាត់ទុកគម្រោងវិនិយោគដំណាំអំពៅនៅខេត្តព្រះវិហារ នេះ ជាការអភិវឌ្ឍដូចអ្វីដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសនោះទេ៖ «ទោះបីជាពួកខ្ញុំខំតវ៉ានឿយណាយយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ព្យាយាមតស៊ូដើម្បីជីវិត ដើម្បីការរស់រានមានជីវិតនៅលើទឹកដីកម្ពុជា ក្នុងនាមជាជនជាតិដើមភាគតិច ឲ្យរួចផុតពីការស៊ីឈ្នួលគេ ទាសករគេ។ ចង់ឲ្យក្លាយជាកសិករពិតប្រាកដនៅថ្ងៃអនាគត។ សង្ឃឹមថារដ្ឋាភិបាលនឹងដោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋនូវដីធ្លីដែលបានបាត់បង់ទៅ ហើយផ្តល់សិទ្ធិឲ្យជនជាតិដើមភាគតិចប្រើប្រាស់ និងអាស្រ័យផលលើទឹកដីរបស់ខ្លួន ដែលជាកេរមរតកពីដូនតាមក»៕
