អាជ្ញាធរខេត្តស្ទឹងត្រែងប្ដេជ្ញាថានឹងដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីជនជាតិដើមភាគតិចដោយយុត្តិធម៌
2016.09.12
អាជ្ញាធរស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ មន្ត្រីភូមិបាល និងមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើ បានចុះស្រាវជ្រាវវិវាទដីធ្លីរវាងជនជាតិដើមភាគតិច និងពលរដ្ឋចំណូលថ្មីទាក់ទិនសំណុំរឿងរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលប្ដឹងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងឈ្មួញជាប់ពាក់ព័ន្ធកាប់ព្រៃសហគមន៍ និងព្រៃសាធារណៈរបស់រដ្ឋ។
អាជ្ញាធរស្រុកប្ដេជ្ញាថា នឹងប្រមូលព័ត៌មានឲ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដើម្បីរៀបចំរបាយការណ៍ទៅអាជ្ញាធរខេត្តដោះស្រាយករណីនេះដោយយុត្តិធម៌។ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ សាទរវិធានការរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល និងរំពឹងថា ពួកគេនឹងទទួលបានយុត្តិធម៌ឆាប់ៗ។
អាជ្ញាធរស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ប្ដេជ្ញាថានឹងជួយជ្រោមជ្រែងឲ្យមានការបង្កើតសហគមន៍ការពារព្រៃឈើជនជាតិដើមភាគតិចស្របច្បាប់ ផ្អែកតាមគោលការណ៍ណែនាំរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល និងព្យាយាមប្រមូលព័ត៌មានដោយត្រឹមត្រូវបញ្ជូនទៅអាជ្ញាធរខេត្តស្ទឹងត្រែង ដោះស្រាយដោយយុត្តិធម៌។
ការលើកឡើងនេះ នៅគ្រាដែលអាជ្ញាធរស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ សមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ និងក្រុមយុវជនការពារបរិស្ថាន រួមទាំងជនជាតិដើមភាគតិចកួយ បានចុះពិនិត្យស្ថានភាពព្រៃឈើនៅភូមិអន្លង់ក្រមួន និងព្រៃសហគមន៍កាលពីថ្ងៃទី៦ និងទី៧ កញ្ញា។
អភិបាលរងស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ដែលចុះស៊ើបអង្កេតករណីនេះ គឺលោក អ៊ុក ចាន់ថន មានប្រសាសន៍ថា គោលបំណងនៃការស្រាវជ្រាវនេះ ផ្ដោតសំខាន់ស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿងរបស់សហគមន៍ដែលចោទប្រកាន់ឈ្មោះ មាស សាន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀតបានកាប់រានហ៊ុមព័ទ្ធដីសហគមន៍មកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិបុគ្គល។ លោកថា ក្រុមការងារស្រុកបានចុះពិនិត្យទីតាំងនោះ គឺមិនឋិតក្នុងដីបរិវេណដីព្រៃសហគមន៍នោះទេ។ តែយ៉ាងណា លោកថាបុរសដែលសហគមន៍ប្ដឹងនោះ បានអះអាងថានឹងប្រគល់ដីទាំងនោះជូនរដ្ឋវិញ។ លោកជំរុញឲ្យពលរដ្ឋបញ្ឈប់ការកាប់រានដីបន្តទៀត និងចូលរួមតាមដានការស្រាវជ្រាវរបស់អាជ្ញាធរក្នុងការបង្កើតសហគមន៍ការពារព្រៃឈើ៖ «ការកាប់ព្រៃការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ទោះបីក្នុងភូមិសាស្ត្រសហគមន៍ក៏ដោយ ទោះបីក្រៅក៏ដោយ យើងជាប្រជាពលរដ្ឋ យើងត្រូវការពារព្រៃឈើទាំងអស់គ្នា បើសិនណាដីនេះមានប្លង់កម្មសិទ្ធិរបស់គាត់ សិទ្ធិគាត់ត្រូវតែសម្អាតដីហ្នឹងហើយ»។
ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ រស់នៅឃុំស្រែឫស្សី ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ លោក ថាន់ វ៉ន់ ទទូចឲ្យអាជ្ញាធរដោះស្រាយបញ្ហានេះផ្អែកតាមច្បាប់ជាមូលដ្ឋាន និងឲ្យមានការទទួលខុសត្រូវការកាប់រានដីព្រៃសាធារណៈរបស់រដ្ឋ និងដីព្រៃសហគមន៍អស់រាប់ពាន់ហិកតារ ដ្បិតបច្ចុប្បន្នចលនាកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃនៅតំបន់នោះនៅតែបន្តកើតមាន។ លោកមានសង្ឃឹមតិចណាស់ថា អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល និងតុលាការស៊ើបអង្កេតដោយត្រឹមត្រូវដើម្បីចាប់ជនល្មើស និងអ្នកពាក់ព័ន្ធកាប់រានដីព្រៃខុសច្បាប់មកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់។ លោកស្តីបន្ទោសអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានថា កាលពីឆ្នាំ២០១៣ មិនអើពើជួយជ្រោមជ្រែងបង្កើតសហគមន៍ការពារព្រៃឈើស្របច្បាប់នោះទេ បណ្តោយឲ្យក្រុមឈ្មួញសម្រុកកាប់រានយកដីតាមអំពើចិត្ត។ លោក ថាន់ វ៉ន់ ចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នកំពូលថ្នាក់ជាតិចុះដោះស្រាយករណីនេះដោយតម្លាភាព និងត្រឹមត្រូវ ខណៈវិធានការដោះស្រាយរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានហាក់មិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ៖ «មូលហេតុទៅអស់ ខ្ញុំចុះល្បាតទៅឃើញកាប់ព្រៃ ដល់ឃើញកាប់ ឲ្យអាជ្ញាធរភូមិដោះស្រាយ ដល់ពេលហ្នឹងអាជ្ញាធរភូមិ និងឃុំដោះស្រាយ ក៏គាត់មិនប្រាប់ខ្ញុំ មិនដោះស្រាយក៏មិនប្រាប់ខ្ញុំ។ ដល់ពេលគាត់ប្រាប់ គាត់ប្រាប់ពីរឿងថា សហគមន៍រាជរដ្ឋាភិបាលអត់មានគាំទ្រទេ។ ឥឡូវសុំរំលាយ។ ដល់ចឹងអស់ខ្ញុំលង់បាត់ លង់នឹងត្រារបស់គាត់»។
លោក ថាន់ វ៉ន់ បារម្ភថា ការជួយជ្រោមជ្រែងបង្កើតព្រៃសហគមន៍ការពារព្រៃឈើរបស់អាជ្ញាធរមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញ និងប្រើរយៈពេលយូរ បណ្ដាលឲ្យជនល្មើសឆ្លៀតឱកាសកាប់ទន្ទ្រានកាន់តែធំឡើង។ លោកអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល ពន្លឿនការផ្តល់សិទ្ធិសហគមន៍ការពារព្រៃឈើដោយស្របច្បាប់ ដើម្បីសង្គ្រោះព្រៃឈើដែលនៅសេសសល់ចុងក្រោយ។ លោកកត់សម្គាល់ថា ចលនាកាប់រានដីព្រៃសហគមន៍ដោយឈ្មួញ ពលរដ្ឋចំណូលថ្មី និងពលរដ្ឋមូលដ្ឋានជារូបមន្តស្បែកខ្លាអស់ជាងពាក់កណ្ដាល ហើយក្រុមឈ្មួញបានសង់ខ្ទមជាង ៥០ នៅតំបន់នោះ និងមានដំណាំដំឡូងមី និងស្វាយចន្ទី ជាដើម៖ «កន្លែងព្រៃសហគមន៍ខ្ញុំឆ្ងល់ណាស់! សហគមន៍គឺការពារជាតិ ហើយយើងធ្វើ គឺធ្វើទៅតាមសម្ដេច។ មូលហេតុអីបានតឹងតែងខ្លាំងពេកច្បាប់ទម្លាប់នេះ។ ដល់ពេលធ្វើទៅខុស ចេះចុះ ដល់ពេលកាប់ឈើលក់មិនឮថាខុសសោះ»។
តំណាងយុវជនការពារសង្គម និងបរិស្ថានដែលចុះអង្កេតករណីនេះ លោក ជុំ ហួត រកឃើញថា ពលរដ្ឋចំណាកស្រុកផ្ដើមរស់នៅតំបន់នោះជាបន្តបន្ទាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨ និងបានសម្រុកដណ្ដើមដីគ្នាកាប់រានតាមអំពើចិត្ត បណ្ដាលឲ្យប៉ះពាល់ចំណូលសេដ្ឋកិច្ចជនជាតិដើមភាគតិចដែលបានមកពីព្រៃឈើ ដូចជាដងជ័រទឹក រកឃ្មុំ និងបោចវល្លិ ជាដើម។ លោកកត់សម្គាល់ថា ពលរដ្ឋមូលដ្ឋានច្រើនតែលក់ដីព្រៃដែលបានមកពីការកាប់រាននោះទំហំ ១ហិកតារដល់ ២ហិកតារ លក់ឲ្យពលរដ្ឋចំណូលថ្មី ហើយពលរដ្ឋចំណូលថ្មីក៏សម្រុកកាប់ពង្រីកផ្ទៃដីជាបន្តបន្ទាប់។ លើសពីនេះ ពលរដ្ឋចំណូលថ្មីភាគច្រើនជាជនជាតិចាម និងឈ្មួញមានឥទ្ធិពលបានសម្រុកកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃអស់រាប់រយហិកតារ៖ «ចំពោះយោបល់ខ្ញុំ ខ្ញុំចង់ឲ្យគាត់បង្កើតសហគមន៍រួម ដើម្បីងាយស្រួលការពារព្រៃឈើ ហើយក៏ដូចជារកអនុផលព្រៃឈើផងដែរ»។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៣ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចភូមិអន្លង់ក្រមួន បានប្ដឹងអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំ និងឈ្មួញពីបទរួមគំនិតផ្តល់អាទិភាពឲ្យជនល្មើសកាប់បំផ្លាញព្រៃសហគមន៍។ សំណុំរឿងនេះ សហគមន៍ចោទប្រកាន់ថា មេភូមិ និងមេឃុំជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងនៃសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃសហគមន៍យ៉ាងអនាធិបតេយ្យកាលពីឆ្នាំ២០១២។ មកទល់ពេលនេះ សំណុំរឿងនេះ តុលាការកំពុងស៊ើបអង្កេតនៅឡើយ។
នាយរងផ្នែករដ្ឋបាលព្រៃឈើស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ លោក វ៉ា សុខា លើកឡើងថា សហគមន៍ការពារព្រៃឈើមិនមែនជាក្រុមការងារឯករាជ្យនោះទេ គឺមានអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំ និងអភិបាលស្រុកសម្របសម្រួលជាមួយរដ្ឋបាលព្រៃឈើ។ ដូច្នេះករណីចុះល្បាតព្រៃ សហគមន៍ត្រូវរាយការណ៍ទៅអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ចៀសវាងបាតុភាពកើតឡើង។ លោកប្ដេជ្ញាថា នឹងបន្តចូលរួមបង្កើតសហគមន៍ការពារព្រៃឈើឲ្យបានជោគជ័យ តែលោកជំរុញឲ្យពលរដ្ឋ និងសហគមន៍ដើរលើផ្លូវតែមួយ ឬចូលរួមសហការគ្នា៖ «យើងមិនមែនបោះបង់ចោលទេសហគមន៍ព្រៃឈើ តែគ្រាន់តែថាសុំឲ្យដើរមកច្រកផ្លូវតែមួយជាមួយនឹងក្រុមការងារអាជ្ញាធរជាមួយជំនាញ»។
ព្រៃសហគមន៍ភូមិអន្លង់ក្រមួន មានផ្ទៃដីចំនួន ៨១០ហិកតារ ឋិតនៅឃុំស្រែឫស្សី ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង បង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ២០០២ ដោយពុំទាន់ចុះបញ្ជីជាដីសមូហភាពសហគមន៍ស្របច្បាប់ឡើយ ក៏ប៉ុន្តែមានតែផែនទីកំណត់ទំហំផ្ទៃដីគ្រប់គ្រងដែលរៀបចំឡើងដោយមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងមានការជួយជ្រោមជ្រែងដោយអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល។ សហគមន៍អះអាងថា អាជ្ញាធរឃុំធ្លាប់ទទួលស្គាល់ដីព្រៃសហគមន៍នេះ និងធ្លាប់ធ្វើលិខិតស្នើសុំទៅអាជ្ញាធរស្រុក ក៏ប៉ុន្តែត្រូវបានអាក់ខាន ដោយលោកអតីតអភិបាលស្រុកបដិសេធ។ លើសពីនេះ កាលពីឆ្នាំ២០១៣ អាជ្ញាធរឃុំចង់រំលាយសហគមន៍នោះ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា ជម្លោះនេះគឺជាជម្លោះផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋចំណូលថ្មី ដែលប៉ះពាល់ទំនៀមទម្លាប់ និងជីវភាពរស់នៅជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ធ្ងន់ធ្ងរ ហើយអាជ្ញាធរលំបាកនឹងស្វែងរកដំណោះស្រាយ ប្រសិនបើវិធានការដោះស្រាយមិនឯករាជ្យ និងពុំមានការចូលរួមពីថ្នាក់ជាតិ។
ប្រធានសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ ពុំមានជំនឿសោះឡើយចំពោះដំណោះស្រាយបញ្ហានេះរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ប្រសិនបើពុំមានការចូលរួមពីស្ថាប័នថ្នាក់ជាតិនោះទេ។ លោកមើលឃើញថា បើបណ្តោយឲ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានដោះស្រាយ អាចនឹងបរាជ័យដោយសារជនជាតិដើមភាគតិចបាត់បង់ជំនឿលើអាជ្ញាធររួចទៅហើយ។ លោកថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវយកចំណុចរួមមួយដោះស្រាយបញ្ហានេះដោយផ្សះផ្សាផ្លូវចិត្តផង និងការពារផលប្រយោជន៍ធនធានធម្មជាតិផង៖ «រដ្ឋមានតួនាទីធ្វើម៉េចឈានរកដំណោះស្រាយមួយ ជាពិសេសអ្នកមកពីស្ថាប័នរដ្ឋមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសន្តិភាពនៅសហគមន៍ និងដោះស្រាយបញ្ហាពាក់ព័ន្ធ និងការកាប់បំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ»។
ប្រពៃណីចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ដូចជាបោចវល្លិ រកឃ្មុំ បរបាញ់សត្វ បេះបន្លែផ្លែឈើ និងដងជ័រទឹក ជាដើម ប្រពៃណីនេះគឺជាដង្ហើមនៃរបរចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ តាំងពីដើមមក។ ការថែរក្សាព្រៃឈើឲ្យគង់វង្ស គឺជាបំណងប្រាថ្នារបស់ជនជាតិដើមភាគតិច និងជាផ្នែកមួយជួយអភិរក្សបរិស្ថានធម្មជាតិ៕