សកម្មជនព្រៃឈើមូលដ្ឋានស្នើឱ្យអាជ្ញាធរកុំចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិចំពោះដីដែលត្រូវបានកាប់រានយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិនៅចំណុចភ្នំតាដែក ក្នុងភូមិដូនអែម ឃុំគោកដូង ស្រុកអង្គរជុំ ខេត្តសៀមរាប។ សកម្មជនថា ព្រៃភ្នំតាដែកនេះ ជាព្រៃដែលនៅសេសសល់ចុងក្រោយក្នុងស្រុកអង្គរជុំ ដូចនេះគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធត្រូវរួមគ្នាថែរក្សាព្រៃនេះដើម្បីជាផលប្រយោជន៍សម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលថា ការកាប់រានដីព្រៃ គឺជាប្រភេទបទល្មើស ហើយជនប្រព្រឹត្តត្រូវតែប្រឈមមុខនឹងផ្លូវច្បាប់ ទោះជាជននោះជាអ្នកណាក៏ដោយ។
សកម្មជនព្រៃឈើមូលដ្ឋាន លោក អ៊ុំ អឿង អះអាងថា សកម្មភាពកាប់រានដីព្រៃភ្នំតាដែកនោះ ត្រូវបានផ្អាកជាបណ្ដោះអាសន្នហើយ ក្រោយពេលសមត្ថកិច្ចចុះទៅពិនិត្យករណីនេះដល់ទីតាំងផ្ទាល់។ លោកប៉ាន់ស្មានថា ដីដែលត្រូវបានកាប់រាននោះ មានប្រមាណជា ៥០ហិកតារ ហើយអ្នកកាប់រានខ្លះបានសាងសង់សំណង់ លើដីដែលពួកគេបានកាប់រាននោះរួចហើយដែរ។ លោកស្នើឱ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានចុះទប់ស្កាត់ការសាងសង់ទាំងនេះ និងមិនត្រូវចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិចំពោះដីព្រៃដែលរងការកាប់រានទាំងនោះឡើយ៖ «ចង់ឱ្យសមត្ថកិច្ចអាជ្ញាធរនៅក្នុងស្រុកឱ្យជួយថែរក្សាការពារ ហើយរអែងចុះទៅពិនិត្យមើលកុំឱ្យមានប្រជាពលរដ្ឋកាប់បន្ថែម និងដុតបន្ថែម។ ឱ្យជួយថែរក្សាព្រៃនេះឱ្យបានល្អ ព្រោះព្រៃភ្នំពើងតានន់គេកាប់អស់ហើយ នៅសល់តែភ្នំតាដែកមួយ ភ្នំម្រេចមួយ ហើយនិងភ្នំព្រៃបាំងមួយទៀតទេ។ នៅពីរភ្នំទៀត ប៉ុន្តែមានម៉ាស៊ីនក្រុមហ៊ុនកិនថ្មទៅកាយពីរកន្លែងទៀត»។
ក្រៅពីនេះ លោកអំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ចំពោះជនដែលបានកាប់រានដីព្រៃទាំងនោះ ដើម្បីព្រមានអ្នកដទៃទៀតកុំឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើល្មើសច្បាប់បែបនេះតទៅទៀត។ លោកថា នៅលើទីតាំងដីនោះ មានកូនឈើជាច្រើនដើមដែលត្រូវបានដាំដុះកាលពីពេលកន្លងទៅ ដូចនេះលោកស្នើឱ្យអាជ្ញាធរត្រូវពិន័យអ្នកទាំងនោះឱ្យសងការខូចខាតទាំងឡាយបង្កឡើងដោយសកម្មភាពកាប់រានរបស់ពួកគេ៖ «ចិត្តខ្ញុំ ខ្ញុំចង់ឱ្យអាជ្ញាធរនៅក្នុងស្រុកចាត់ការកុំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅកន្លែងដីដែលដាំកូនឈើហើយ។ សូមឱ្យអាជ្ញាធរគាត់ដកយកដីមកវិញទាំងអស់ មកដាំកូនឈើសាដើមវិញ។ កុំឱ្យវាពាយឈើ ពាយព្រៃ ហើយគួរណាស់តែដាក់ពិន័យអ្នកឈូសព្រៃ អ្នកកាប់ព្រៃនោះ ឱ្យសងកូនឈើវិញ»។
តំបន់ភ្នំតាដែកជាប្រភេទដីព្រៃសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ដែលអាជ្ញាធរ អង្គការបរិស្ថាន និងពលរដ្ឋ បាននាំគ្នាថែរក្សា និងដាំកូនឈើជាង ៣ពាន់ដើម កាលពីឆ្នាំ២០១៥ កន្លងទៅ ក៏ប៉ុន្តែចាប់ពីចុងឆ្នាំ ២០១៧ មក ដីព្រៃភ្នំនេះបានរងការកាប់រានយកដីធ្វើកម្មសិទ្ធិជាបន្តបន្ទាប់ ហើយអ្នករុករានបានកាប់បំផ្លាញកូនឈើទាំងនោះអស់ជាងពាក់កណ្ដាលរួចទៅហើយ។
អាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងមេឃុំគោកដូង លោក កែម ហាំ ដើម្បីសាកសួរពីវិធានការរបស់អាជ្ញាធរចំពោះជនល្មើសកាប់រានដីព្រៃនោះបានឡើយនៅថ្ងៃទី៤ វិច្ឆិកា ដោយទូរស័ព្ទរបស់លោកមិនអាចទាក់ទងបាន។ ទោះជាយ៉ាងណា មេឃុំរូបនេះធ្លាប់បានបញ្ជាក់ប្រាប់អាស៊ីសេរីកាលពីពេលកន្លងទៅថា អ្នកដែលកាប់រានដីព្រៃភ្នំតាដែក គឺជាពលរដ្ឋដែលមានទីលំនៅនៅក្បែរតំបន់នោះ។ លោកបានបញ្ជាក់ទៀតថា លោកនឹងចាត់វិធានការតឹងរ៉ឹងចំពោះករណីនេះ ព្រោះតំបន់ដែលមានការកាប់រាននោះ គឺជាដីព្រៃសាធារណៈរបស់រដ្ឋ និងត្រូវបានអាជ្ញាធរ និងពលរដ្ឋរួមគ្នាដាំកូនឈើជាច្រើនដើមទៀតផង៖ «សម្រាប់ខ្ញុំ គឺអត់មានអនុញ្ញាតឱ្យកាប់រានហ្នឹងទេ គឺមានតែការហាមឃាត់ ហើយនៅក្នុងតំបន់ហ្នឹងក៏យើងបានបោះផ្លាក បោះសញ្ញាឱ្យគាត់ដឹងថា ហាមកាប់ព្រៃឈើ ហាមកាប់ដើមឈើ នោះក៏យើងបានបោះ នៅតាមដើមឈើហ្នឹងដែរ»។
មន្ត្រីកម្មវិធីពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចសហគមន៍មូលដ្ឋាននៃសមាគម អាដហុក (ADHOC) លោក ប៉ែន បុណ្ណារ៍ ថ្លែងថា ការកាប់រានដីព្រៃបែបនេះ គឺជាបទល្មើសឧក្រិដ្ឋដែលមានចែងក្នុងច្បាប់ ទោះបីអ្នកប្រព្រឹត្តនោះពលរដ្ឋសាមញ្ញ អ្នកមានលុយមានអំណាច មន្ត្រីរាជការ ឬជនណាក៏ដោយ។ លោកបន្តថា អាជ្ញាធរត្រូវតែចាត់ការ នេះឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព មិនអាចបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យជនល្មើសរួចខ្លួននោះឡើយ បើពុំដូច្នេះទេ អាជ្ញាធរក៏ត្រូវទទួលខុសត្រូវតាមផ្លូវច្បាប់ ដូចជនប្រព្រឹត្តដែរ។ លោកកត់សម្គាល់ថា ករណីកាប់រានដីព្រៃ និងករណីរំលោភយកទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋនេះ ភាគច្រើនស្ថិតក្នុងរូបភាពពលរដ្ឋសាមញ្ញជាអ្នកចូលទៅកាន់កាប់ ហើយបន្ទាប់មកក្រុមឈ្មួញ ឬអ្នកមានលុយមានអំណាចនឹងទៅទិញ ឬរំលោភយកដីទាំងនោះពីពលរដ្ឋវិញ។ លោកបន្ថែមថា និន្នាការបែបនេះហើយដែលធ្វើឱ្យដីព្រៃ និងទ្រព្យសម្បត្តិជាតិជាច្រើនត្រូវបាត់បង់ និងធ្លាក់ក្នុងកណ្ដាប់ដៃក្រុមឈ្មួញទៅវិញ៖ «ករណីនេះ ក៏វាមិនខុសពីករណីផ្សេងៗទៀតនៅទូទាំងប្រទេសដែរ ដែលគេតែងតែយកប្រជាពលរដ្ឋធម្មតាចេញមុខមុន។ កាលណាអស់ព្រៃហើយ អត់មានការចាត់វិធានការអ្វីទេ នោះនឹងលេចមុខអ្នកមានលុយមានអំណាចទៅគ្រប់គ្រងលើដីដែលកាប់រានហ្នឹងហើយ។ នីតិរដ្ឋគឺស្មើភាពគ្នាចំពោះមុខច្បាប់ មិនថាអ្នកតូច អ្នកធំ ឬប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ កាលណាប្រព្រឹត្តបទល្មើស គឺត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។ ការដែលអាជ្ញាធរ និងយើងគ្រប់គ្នាគិតថា លើកលែងដោយសារករណីគាត់ជាប្រជាពលរដ្ឋទេ វាជាករណីមួយដែលធ្វើឱ្យបទល្មើសកាន់តែរីកធំឡើងៗ និងឈានដល់អំពើអនាធិបតេយ្យទូទាំងប្រទេស»។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបន្តថា ប្រសិនបើវិធានការរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមានភាពយឺតយ៉ាវ សហគមន៍មូលដ្ឋានអាចដាក់បណ្ដឹងបរិហារផ្លូវការទៅស្ថាប័នអយ្យការអមតុលាការខេត្តសៀមរាប ដើម្បីពន្លឿនករណីនេះ និងដើម្បីស្នើសុំដីការក្សាការពារពីតុលាការ ចៀសវាងដីដែលត្រូវបានកាប់រាននោះក្លាយជាកម្មសិទ្ធិឯកជន៖ «តំបន់ព្រៃដែលកាប់ហើយហ្នឹង បូកជាមួយដីព្រៃនៅក្នុងតំបន់ហ្នឹងដែលសហគមន៍គាត់យល់ថា វាជាដីដែលស្ថិតក្នុងភូមិឃុំរបស់គាត់ ឧបមាថា ១០០ ឬ ២០០ ហិកតារ គេកាប់អស់ ៥០ ហិកតារ អ៊ីចឹងយើងសុំរក្សាការពារព្រៃទាំងអស់ហ្នឹង កុំឱ្យមានការចូលទៅកាប់រានបន្តទៀត និងសុំកុំឱ្យមានការចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិលើដីដែលកាប់ហើយហ្នឹង»។
ព្រៃភ្នំតាដែកនេះ ស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ ២គីឡូម៉ែត្រពីរមណីយដ្ឋានភ្នំពើងតានន់ ដែលជាកន្លែងបុគ្គលឈ្មោះ អឿត អាង ហៅ ជួប សម្លាប់ ជនសង្ស័យថាបានបាញ់សម្លាប់បណ្ឌិត កែម ឡី ធ្លាប់គង់នៅ កាលបួសជាសង្ឃចន្លោះពីឆ្នាំ២០១២ ដល់២០១៥។ លោក អ៊ុំ អឿង ដែលជាមិត្តភ័ក្ដិជិតស្និទ្ធិរបស់ ជួប សម្លាប់ ផងដែរនោះ អះអាងថា ភ្នំពើងតានន់ សព្វថ្ងៃ ត្រូវបានអាជ្ញាធរថ្នាក់លើប្រគល់ទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនវិនិយោគហើយ នៅសល់តែភ្នំតាដែកដែលនៅក្បែរគ្នានេះប៉ុណ្ណោះ លោកបារម្ភថា បើអាជ្ញាធរមិនចាត់វិធានការឱ្យបានតឹងរ៉ឹង និងជាក់លាក់ទេនោះ ការកាប់រានដីព្រៃនៅតំបន់នោះ នឹងអាចកម្រើកឡើងវិញសាជាថ្មីនៅថ្ងៃណាមួយជាក់ជាពុំខាន ហើយវិនាសកម្មព្រៃឈើនៅទីនោះនឹងមិនអាចចៀសផុតឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។