តំណាងសហគមន៍ស្រែប្រាំង ដែលចេញពីពន្ធនាគារខេត្តត្បូងឃ្មុំ ក្រោយអនុវត្តទោសគ្រប់ នឹងបន្តស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ និងស្នើសុំដំណោះស្រាយពីស្ថាប័នជាតិ ក្នុងវិវាទដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនចិន។ ស្របគ្នានេះ លោកក៏អំពាវនាវដល់តុលាការដោះលែងពលរដ្ឋមានទំនាស់ដីធ្លី៣នាក់ទៀត ឲ្យមានសេរីភាពជួបក្រុមហ៊ុនគ្រួសារវិញ។
ជាគ្រួសារកសិករមួយ នៅភូមិស្រែប្រាំង ឃុំត្រពាំងព្រីង ស្រុកតំបែរ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក សែម សាង ត្រូវបានអ្នកភូមិពឹងពាក់ឲ្យឈរជាតំណាងពួកគាត់ ក្នុងកិច្ចការស្វែងរកដំណោះស្រាយវិវាទដីធ្លី ពីអាជ្ញាធរនិងក្រសួងពាក់ព័ន្ធជាច្រើនច្រើនសារ ប៉ុន្តែការខិតខំរបស់តំណាងពលរដ្ឋជាង៧ឆ្នាំមកនេះ មិនទទួលបានដំណោះស្រាយពីក្រសួងដែនដីទេ បែរជាលោករងការចោទប្រកាន់និងឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារទៅវិញ។
លោក សែម សាង ដែលទើបចេញពីពន្ធនាគារបាន ៤ថ្ងៃ រៀបរាប់ថា ការចាប់ខ្លួនលោកពីសំណាក់អាជ្ញាធរ កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ ហើយត្រូវតុលាការកាត់ទោសលោកឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ២ឆ្នាំនោះ គឺជារឿងឈឺចាប់ និងអយុត្តិធម៌បំផុតចំពោះលោក ដែលគ្រាន់តែចេញតវ៉ាទាមទាររកដំណោះស្រាយដីធ្លីដោយសន្តិវិធី ពីអាជ្ញាធរនិងក្រសួងដែនដី។
លោក បន្តថា នៅក្នុងពន្ធនាគារ ឆ្ងាយពីគ្រួសាររយៈពេល ២ឆ្នាំនេះ ធ្វើឲ្យកូនស្រីពៅរបស់លោក អាយុ ១ខួប ៩ខែ មិនហ៊ានជួបមុខឪពុក នៅពេលលោកវិលត្រឡប់មកជួបជុំក្រុមគ្រួសារវិញ ដោយសារតែកាលនោះ ភរិយាលោកពពោះនាងបាន ៣ខែប៉ុណ្ណោះ។
លោកឲ្យដឹងថា ការផ្ដន្ទាទោស ដោយតុលាការមិនបានចុះស្រាវជ្រាវឲ្យបានច្បាស់លាស់អំពីវិវាទដីធ្លីជាមុននោះ គឺបង្កទុក្ខលំបាកជាច្រើនដល់ភរិយារបស់លោក ដែលត្រូវដើរស៊ីឈ្នួលទាំងនាងមានផ្ទៃពោះ និងខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារនិងអ្នកភូមិផ្សេង សរុបជាង ២ម៉ឺនដុល្លារ (២០.០០០) ដើម្បីយកមកដោះស្រាយជីវភាពរស់នៅ និងផ្គត់ផ្គង់លោកក្នុងពេលជាប់ឃុំ។
លោក សែម សាង ដែលមានកូន ៣នាក់ក្នុងបន្ទុកគ្រួសារ បញ្ជាក់ថា ក្នុងអំឡុងពេលនេះ លោកត្រូវខិតខំធ្វើការរកប្រាក់សងបំណុលធនាគារ ជាមុនសិន ហើយនឹងបន្តស្វែងរកដំណោះស្រាយក្នុងវិវាទដីធ្លីជាថ្មីទៀត។ តំណាងសហគមន៍ស្រែប្រាំងរូបនេះ ស្នើសុំរដ្ឋាភិបាលចុះពិនិត្យនិងដោះស្រាយបញ្ចប់បញ្ហាដីធ្លី ជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំត្រពាំងព្រីង៖ «គេចាប់ខ្ញុំចូលពន្ធនាគារបានមិនដល់បីបួនខែផង បែរជាក្រសួងចេញប្លង់ឲ្យខាងក្រុមហ៊ុន។ ខ្ញុំសោកស្ដាយមែនទែន ពេលនេះ។ ខ្ញុំសូមឲ្យសម្ដេចនាយកជួយរកភាពយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋ ហើយនឹងសូមឲ្យសម្ដេចបង្កើតគណៈកម្មការចម្រុះ ហើយវែកញែករកអ្នកពាក់ព័ន្ធ ដែលលក់ដីទៅឲ្យក្រុមហ៊ុន។ មិនមែនប្រជាពលរដ្ឋ អ្នកលក់ទេ គឺមានតែអាជ្ញាធរ គាត់មានសិទ្ធិជាង។ ហើយនឹងសូមកុំឲ្យមានការចាប់ចង ឬក៏គំរាមកំហែង ចាប់ដាក់គុក ឬប្រើអំពើហិង្សាលើពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំសូមទទូចឲ្យរកភាពយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋតែម្ដង»។
កាលពីថ្ងៃទី៣ មិថុនា ឆ្នាំ២០២០ សាលាដំបូងខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានផ្ដន្ទាទោស លោក សែម សាង វ័យ ៣៧ឆ្នាំ ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ៧ឆ្នាំ ពីបទកំហែងយកដោយមានស្ថានទម្ងន់ទោសដោយសារប្រើប្រាស់អាវុធ នៅភូមិស្រែប្រាំង ឃុំត្រពាំងព្រីង កាលពីថ្ងៃទី១៨ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦។
ប៉ុន្តែទោសនេះ ត្រូវបានសាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្តត្បូងឃ្មុំបន្ថយមកត្រឹម ២ឆ្នាំវិញ ក្រោយពីក្រុមមេធាវីការពារលោក សែម សាង ប្ដឹងទាស់នឹងសាលក្រមនោះ ព្រោះកូនក្ដីរបស់ពួកគេលោក មិនបានប្រព្រឹត្តដូចការចោទប្រកាន់។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា លោក ថេង សាវឿន មានប្រសាសន៍ថា ការកាត់ទោសលោក សែម សាង ដាក់ពន្ធនាគារកន្លងមកនេះ គឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវ ព្រោះតំណាងពលរដ្ឋរូបនេះ ជាមនុស្សស្លូតបូត មិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសដូចការចោទប្រកាន់របស់តុលាការ ដែលផ្អែកតាមរបាយការណ៍សមត្ថកិច្ចនោះទេ។
លោកស្នើសុំតុលាការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ និងក្រសួងយុត្តិធម៌ ពិនិត្យមើលសំណុំរឿងតំណាងសហគមន៍៣នាក់ទៀត មានលោក ហឿន ស៊ីនាត លោក សែម ចំណាន និងលោក ផុន សុផល ឡើងវិញ ហើយដោះលែងពួកគេឲ្យមានសេរីភាពដូចលោក សែម សាង ដែរ៖ «ខ្ញុំគិតថា វាជារឿងមួយដែលរដ្ឋ ក៏ដូចជាតុលាការត្រូវតែផ្ដល់សេចក្ដីសន្ដោសប្រណីទៅលើក្រុមគ្រួសារពួកគាត់ ដែលពួកគាត់សុទ្ធសឹងជាជនក្រីក្រ អត់មានអំណាច ឬជាជនដែលមិនបានប្រព្រឹត្តដូចអ្វីដែលមានការចោទប្រកាន់នោះទេ»។
ពលរដ្ឋម្នាក់រស់នៅភូមិស្រែប្រាំង លោក ម៉ុន ស៊ីថរ ឲ្យដឹងថា ចាប់តាំងពីមានការឃុំខ្លួនលោក សែម សាងនិងពលរដ្ឋ៣នាក់ទៀត ដាក់ក្នុងពន្ធនាគារមក អ្នកភូមិភាគច្រើនចេញទៅធ្វើការសំណង់នៅទីក្រុងភ្នំពេញនិងតាមខេត្តនានា ដើម្បីរកប្រាក់សងបំណុលធនាគារ ដោយបន្សល់ទុកឪពុកម្ដាយចាស់ និងក្មេងៗ ឲ្យនៅចាំផ្ទះ។
លោកបញ្ជាក់ថា ក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្រុមហ៊ុនចិន ឈ្មោះ ហាមិនីវេន អ៊ិនវេសមេន (Hamenivent Investment) បានចូលកាន់កាប់ដីចម្ការនិងព្រៃសហគមន៍របស់អ្នកភូមិទាំងស្រុង ដោយគ្មានការរារាំងពីអាជ្ញាធរឡើយ៖ «បើតាមខ្ញុំមើលរាល់ថ្ងៃហ្នឹង បញ្ឈប់អស់ហើយ បើឥឡូវ ខាងក្រុមហ៊ុនគេចូលកាន់កាប់អស់ហើយ។ អ៊ីចឹង ! ប្រជាពលរដ្ឋយើងចំណាកស្រុក ដើរធ្វើការសំណង់និងការងារផ្សេងៗ នៅតាមខេត្តក្រុង អីចឹងទៅ»។
វិវាទដីធ្លីរវាងក្រុមហ៊ុនចិន ឈ្មោះ ហាមិនីវេន អ៊ិនវេសមេន (Hamenivent Investment) ជាមួយពលរដ្ឋនៅឃុំត្រពាំងព្រីង កើតឡើងខ្លាំងនៅឆ្នាំ២០១៤ និង ២០១៥ ក្រោយពេលដីតំបន់នោះជិត ១ពាន់ហិកតារ ត្រូវបានអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានដើរប្រមូលស្នាមមេដៃពីប្រជាពលរដ្ឋ ហើយប្រគល់ប្រាក់ឱ្យពួកគាត់ក្នុងមួយគ្រួសារទទួលបានពី ៤០ម៉ឺនរៀល ទៅជាង ១លានរៀល ជាថ្នូរថាបានលក់ដីឱ្យក្រុមហ៊ុនកាលពីឆ្នាំ២០០៩ ស្របពេលប្រជាសហគមន៍មិនបានដឹងថា ដីនោះនៅចំណុចណាឡើយ។
ក្រៅពីវិបត្តិដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនចិន ពលរដ្ឋនៅឃុំត្រពាំងព្រីង ក៏មានបញ្ហាប្រឈមមួយទៀត ដោយសារដីព្រៃសហគមន៍របស់អ្នកភូមិប្រមាណ ១០សហគមន៍ ដែលមានទំហំជាង ៥ពាន់ហិកតារ ត្រូវបានក្រុមអ្នកមានប្រាក់ និងមានអំណាចគ្រប់គ្រងមួយភាគធំក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។ ពលរដ្ឋបានប្ដឹងករណីនេះតាំងពីថ្នាក់ឃុំរហូតថ្នាក់ជាតិ និងដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការថែមទៀតផង ក្នុងគោលបំណងទាមទារដីព្រៃសហគមន៍ទាំងនោះមកដាក់ជាសម្បត្តិរួមវិញ និងដាក់ទោសទណ្ឌដល់ក្រុមជនល្មើសទៀតផង ប៉ុន្តែគិតមកដល់ពេលនេះ ដំណើរការដោះស្រាយនៅមិនទាន់ចេញជារូបរាងទេ។
កាលពីថ្ងៃទី១៣ តុលា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ជំរុញឲ្យរដ្ឋបាលខេត្ត និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានទាំងអស់ ត្រូវព្យាយាមដោះស្រាយទំនាស់នានាជូនប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យស្ថិតនៅក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋពិបាករកមេធាវី និងចំណាយថវិកាច្រើន។ លើសពីនេះ លោក ស ខេង លើកឡើងថា បញ្ហាដីធ្លីនេះ ប្រសិនបើមិនដោះ ស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋដោយយុត្តិធម៌ និងតម្លាភាពទេ នោះនឹងធ្វើឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បាត់បង់សន្លឹកឆ្នោតគាំទ្រនាពេលខាងមុខ។
បើទោះបីជាការជំរុញបែបនេះពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សអំណាចក៏ដោយ ប៉ុន្តែអង្គការសង្គមស៊ីវិល រកឃើញថា ការចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួនតំណាងសហគមន៍ និងសកម្មជនដីធ្លី ពីសំណាក់អាជ្ញាធរ នៅតែកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងវិវាទដីធ្លីនៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ក្នុងវីដេអូខ្លីមួយរបស់អង្គការលីកាដូ (Licadho) ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១៧ តុលា បង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋជាងប្រាំពាន់ (៥.០០០) គ្រួសារ រងផលប៉ះពាល់ពីការរំលោភបំពានយកដីធ្លី ហើយមានសមាជិកសហគមន៍ និងសកម្មជនដីធ្លីយ៉ាងតិច២១នាក់ ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ក្នុងនោះមាន មនុស្ស ១០នាក់ កំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ក្នុងអំឡុងពេលរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ (Covid-19) ពីរឆ្នាំមកនេះ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ពិនិត្យឃើញថា អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជា ចោទប្រកាន់ និងចាប់ខ្លួនសកម្មជនដីធ្លី សកម្មជនបរិស្ថានជាច្រើននាក់ដោយចោទពីបទ «ញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍» «ញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម» និងបទល្មើសផ្សេងទៀត ដោយគ្រាន់តែពួកគាត់ប្រើប្រាស់សិទ្ធិស្របច្បាប់របស់ខ្លួន។
សង្គមស៊ីវិល ស្នើតុលាការទម្លាក់ចោលបទចោទ ប្រកាន់តំណាងសហគមន៍ដីធ្លីទាំងអស់ និងដោះលែងតំណាងសហគមន៍ ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនឱ្យមានសេរីភាពវិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។