សហគមន៍​មួយ​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប​ប្រឹងប្រែង​រៀន​ច្បាប់​ដើម្បី​ការពារ​ដី​ខ្លួនឯង​និង​ដី​សហគមន៍

ដោយ សុជីវី
2023.06.01

ប្រជា​សហគមន៍​មួយ​នៅក្នុង​ស្រុក​ស្វាយ​លើ ខេត្តសៀមរាប​ដែល​កំពុង​មាន​ជម្លោះដីធ្លី​ជាមួយ​មន្ទីរ​បរិស្ថាន​និង​យោធា​ភូមិភាគ​ទី​៤ កំពុង​ប្រឹងប្រែង​រៀន​ច្បាប់ ទុក​ការពារ និង ប្តឹង​បក​ទៅ​អាជ្ញាធរ​វិញ​ដើម្បី​ការពារ​ដីធ្លី​ជា​កម្ម សិទ្ធិ​ផ្ទាល់​របស់​ពួកគាត់ និង​ដី​សហគមន៍​។ មន្ត្រី​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស​លើកឡើង​ថា ករណី​ដែល​ពលរដ្ឋ​ចេះ​ច្បាប់​នេះ ធ្វើ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​ពិសេស​ចៅក្រម​មានការ​ប្រុងប្រយ័ត្ន​ក្នុង​ការ​សម្រេច​អ្វីមួយ​លើ​សំណុំរឿង​របស់​ប្រជា​សហគមន៍​នេះ។

ប្រជា​សហគមន៍​នៅ​ស្រុក​ស្វាយលើ ខេត្ត​សៀមរាប​លើកឡើង​ថា ពួកគាត់​សប្បាយចិត្ត និង​មិន​មាន​ការ​ភ័យខ្លាច​ដូច​មុន​ទៀត​ទេ ក្នុង​ការ​ជជែក​ដេញដោល​ជាមួយ​មន្ត្រី​ក្នុង​បន្ទប់​សវនាការ​បន្ទាប់​ពី​បាន​ស្វែង​យល់​ច្បាប់ និង​របៀប​ប្រើប្រាស់​សិទ្ធិ។

នៅ​ថ្ងៃទី​៣១ ខែ​ឧសភា ប្រជា​សហគមន៍​ប្រមាណ​២០​នាក់ បាន​ជួបជុំគ្នា​នៅ មុខ​សាលាដំបូង​ខេត្ត​សៀមរាប ដើម្បី​តាមដាន​សវនាការ​លើ​តំណាង របស់​ពួកគេ​២​នាក់ ដែល​ប្តឹង​ដោយ​មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ខេត្ត​នេះ។

នៅមុខ​តុលាការ​ទោះ​ជា មាន​សំឡេង​ប្រជា​សហគមន៍​មួយ ចំនួន​បារម្ភ​ពី​ការ​ឃាត់​ខ្លួន​តំណាង​របស់​ពួកគាត់​ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​ការ​ជជែក​គ្នា​ភាគច្រើន​តាំង​ពីព្រឹក ព្រលឹម​រហូតដល់​ថ្ងៃត្រង់​គឺ​ពួកគេ​និយាយ​ពី​ច្បាប់ និង​សិទ្ធិ​សេរីភាព។

នៅ​ម៉ោង​១២​ថ្ងៃត្រង់​ក្នុង​ថ្ងៃ​ដដែល តំណាង​របស់​ពួកគេ​២​រូប​ដើរ​ចេញ​ពី​បរិវេណ​សវនាការ ធ្វើ​ឱ្យ​អ្នក​រង់ចាំ​នៅ​ខាងមុខ ញញឹម និង​សើច​សប្បាយ​បើ​ទោះ​បីជា អាកាសធាតុ​ក្តៅ ហើយ​ភាគច្រើន​ពួកគេ​ហេវ​បាយ​ក៏ដោយ។

តំណាង​សហគមន៍​ដែល​ចូលក្នុង​បន្ទប់​សវនាការ​លោកស្រី ស្វាយ ពៅ ថ្លែង​ទាំង​ទឹក​មុខ​ញញឹម​ថា លោកស្រី​សប្បាយរីករាយ​ពេល​បាន​ឈរ នៅ​ក្នុង​រង្វង់​ក្រចកសេះ ហើយ​ចៅក្រម​សាកសួរ។ មូលហេតុ​នៃ​ការ​សប្បាយ​លោកស្រី​លើកឡើង​ថា ដោយសារតែ​បាន​ប្រើប្រាស់​ចំណេះដឹង​ច្បាប់​ជជែក​ដេញដោល​ជាមួយ​ភាគី​មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ដែល​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​ថា លោកស្រី និង​ប្រជា​សហគមន៍ ផ្សេងទៀត​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ។

លោកស្រី ស្វាយ ពៅ៖ «មាន​អារម្មណ៍​ថា សប្បាយ​រំភើប គ្រាន់តែ​ខ្ញុំ​ឡើង​រង្វង់​ក្រចក​ហ្នឹង​ខ្ញុំ​មាន​អារម្មណ៍​សប្បាយរីករាយ​ដែល​ខ្លួន​ខ្ញុំ​មិន​នឹក​ស្មាន​ថា ឈាន​មកដល់​ដំណាក់កាល​ហ្នឹង​។ សប្បាយ​ថា​យើង​ចេះ​យក​ច្បាប់​មក​ប្រើ​ដូនតា​យើង​បន្សល់ទុក​ច្បាប់​ល្អៗ​ច្រើនណាស់»

ចំណែក​តំណាង​១​រូប​ទៀត​គឺ លោក សាន សិទ្ធិ ក៏​បង្ហាញ​ភាព​រីករាយ​ដែល​បាន​ជជែក​តតាំង​នៅក្នុង​បន្ទប់​សវនាការ។ លោក​បន្ត​ថា បើ​ទោះ​ជា​ខាង មន្ត្រី​បរិស្ថាន លើកឡើង​ភស្តុតាង ខុស​ការ​ពិត មក​ចោទ​ប្រកាន់​លើ​រូបលោក​ក៏ដោយ ក៏​លោក​បាន​វែកញែក​ទាញ​ហេតុផល​បង្ហាញ​ឱ្យ​ចៅក្រម​បាន​ដឹង​ដែរ។

លោក សាន សិទ្ធិ៖ «ដំណើរការ​ល្អ ពួក​ខ្ញុំ​អត់​ភ័យភិត​អី​ទេ។ អ្វី​ដែល​សំខាន់​គឺ​ទ្រព្យសម្បត្តិ​យើង​ពិតប្រាកដ​ហើយ​យើង​បាន​ការពារ​ហើយ។ ខាង​បរិស្ថាន​គេ​ចោទ​ប្រកាន់​វា​ខុស​ផ្ទុយ​ពី​ដី​របស់​ខ្ញុំ​។ គាត់​ចុះ​ថា ព្រៃ​ហ៊ីង​ចម្ងាយ​មួយ​គីឡូ​ដី​ឆ្ងាយ​ពី​ដី​របស់ខ្ញុំ​។ ហើយ​គាត់​ប្រមូល​សំណុំរឿង​ប្តឹង​ខ្ញុំ​ដែរ​លក្ខណៈ​ថា ដី​ហ្នឹង​ដែល​ជា​ថ្ងៃ​២៣​បរិស្ថាន​ចុះ​ទៅ​ហ្នឹង​អត់​បាន​ទៅ​កន្លែង​ដី​ខ្ញុំ​ដែរ​ហើយ​ខ្ញុំ​ក៏​អត់​បាន​នៅ​កន្លែង​ដី​ខ្ញុំ​ដែរ​គឺ​នៅ​ពោធិ៍សាត់​ឯណោះ»

ចំណែក​ប្រជា​សហគមន៍​ដែល​ចាំ​នៅ​ខាងមុខ​តុលាការ លោក ជូង ប៊ីន ឱ្យ​ដឹង​ថា រូប​លោក​កំពុង​រៀបចំ​ពាក្យ​បណ្តឹង​ប្តឹង​មន្ត្រី​បរិស្ថាន​ទៅ​តុលាការ ករណី​រារាំង​កាលពី​ថ្ងៃទី​៣០ ខែ​ឧសភា​ពេល​លោក​ធ្វើស្រែ​លើ​ដី​របស់​លោក។ លោក​បញ្ជាក់​ថា ការ​រារាំង​នេះ ជា​ការ​រំលោភសិទ្ធិ​និង​ការប៉ុនប៉ង បំពាន​យក​ដី​របស់​លោក។

លោក ជូង ប៊ីន៖ «គ្រាន់តែ​ខ្ញុំ​បាញ់ថ្នាំ​ហើយ​ខ្ញុំ​អត់​បាន​ទៅ​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​ផង។ ហើយក៏​ខ្ញុំ​អត់​បាន​ទៅ​រំលោភសិទ្ធិ​យក​ដី​បុគ្គល​ណា​ម្នាក់​ទេ ខ្ញុំ​បាញ់ថ្នាំ​ខ្ញុំ​អាស្រ័យ​ផល​ដើម្បី​ជីវភាព​គ្រួសារ​របស់ខ្ញុំ»

ប្រជា​សហគមន៍​ម្នាក់ទៀត លោកស្រី ផូ ផល ថ្លែង​ថា លោកស្រី ក៏​ជួប​បញ្ហា​មន្ត្រី​បរិស្ថាន​ចុះ​រារាំង​សកម្មភាព​ធ្វើស្រែ​ចំការ​ជា​ញឹកញាប់​ដែរ​។ ប៉ុន្តែ​លោកស្រី​ថា នៅ ពេល​ដែល​និយាយ​វែកញែក​តាមផ្លូវ​ច្បាប់​មន្ត្រី​ទាំងនោះ​មិន​យល់​ច្បាប់​ក៏​ត្រឡប់​ទៅវិញ។

លោកស្រី ផូ ផល៖ «ខ្ញុំ​សួរ​ទៅ​គាត់​អត់​ឆ្លើយ ខ្ញុំ​សួរ​ថា បើ​បង​ឯង​មក​ធ្វើបាប​ពលរដ្ឋ​អាស្រ័យ​ផល​នេះ បើសិនជា​ប្រជាពលរដ្ឋ​អត់​អី​ហូប​បង​ឯង​ទទួលខុសត្រូវ​ទេ​? បង​ឯង​យក​ច្បាប់​មក​ប្រើ​បង​ឯង​ជា​មន្ត្រី​បរិស្ថាន​បង​ឯង​ការពារ​ព្រៃឈើ ចុះបើ​ខ្ញុំ​បាញ់ថ្នាំ​លើ​ដី​ស្រលះ​បង​ឯង​មក​រក​រឿង​អី​ខ្ញុំ? បង​ឯង​មិន​ឱ្យ​ខ្ញុំ​អាស្រ័យ​ផង​ចុះបើ​ទាហាន​កាប់ និង​វៃ​ព្រៃ​ទាំងយប់​ទាំង​ថ្ងៃ​ម៉េច​បង​ឯង​មិន​ទប់ស្កាត់​ផង​?»។សហគមន៍​ទាំងនេះ​ឱ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា ពួកគេ​ខ្លះ​រៀន​ច្បាប់​បាន​៦​ខែ ខ្លះ​រៀន​បាន ក្នុង​រយៈពេល​តិច​ជាង​នេះ​។ ច្បាប់​ដែល​ពួកគាត់​រៀន​គឺ​មាន​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់​ភូមិបាល ច្បាប់​អន្តរជាតិ​នានា​ស្ដីពី​សិទ្ធិមនុស្ស និង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ជាដើម។

ប្រជា​សហគមន៍​ទាំងនេះ​រៀន​ច្បាប់​តាមរយៈ​ការ​អាន​សៀវភៅ​ច្បាប់​ដោយ​ខ្លួនឯង ការ​ស្វែង​យល់​តាម​អ៊ីនធឺណិត (Internet) និង​ចូលរួម​ការ​បណ្តុះបណ្តាល​បន្ថែម​ខ្លះៗ ពី​លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន អ្នក​ផ្សព្វផ្សាយ​ខ្លឹមសារ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស។

នៅពេល​អង្គុយ​ជុំគ្នា ពួកគាត់​បាន​ចែករំលែក​សៀវភៅ​គ្នា​ទៅវិញទៅមក ដែល​មើល​ទៅ​ពួកគាត់​ទទួល​បាន​សៀវភៅ​សប្បាយ​រីករាយ​ជាង​ទទួល​បាន​អំណោយ​ជា​លុយ​ទៅទៀត។

អ្នក​ផ្សព្វផ្សាយ​ខ្លឹមសារ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ដែល​ចូលរួម​ឃ្លាំមើល​សវនាការ​ប្រជា​សហគមន៍​នៅមុខ​សាលាដំបូង​ខេត្តសៀមរាប​ដែរ​នោះ លើកឡើង​ថា ជា​ជម្រើស​ល្អ​បំផុត​ដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រឹងប្រែង​ស្វែងយល់​ពី​ច្បាប់​និង​សិទ្ធិ ដើម្បី​ការពារ​ផលប្រយោជន៍​ផ្ទាល់ខ្លួន​និង​ជួយ​ឱ្យ​ជាតិ​រីកចម្រើន។

លោក​បន្ត​ថា មន្ត្រី​មាន​ល្អ និង​មាន​អាក្រក់ ដូច្នេះ​បើ​ពលរដ្ឋ​ចេះ​ច្បាប់​នឹង​អាច​ចូល​រួម​ជាមួយ​មន្ត្រី​ល្អ​ទប់ស្កាត់​សកម្មភាព​មន្ត្រី​មិនល្អ ឬ​មន្ត្រី​អាក្រក់។

វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី មិន​អាច​ទាក់ទង​លោក ទៀ សីហា អភិបាល​ខេត្ត​សៀមរាប និង​លោក ស៊ុន គង់ ប្រធាន​មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ដើម្បី​សាកសួរ​បន្ថែម​ជុំវិញ​បញ្ហា​នេះ​បាន​ទេ នៅ​ថ្ងៃទី​៣១ ខែ​ឧសភា។

ទោះជា​យ៉ាងណា​មន្ត្រី​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស និង​ដីធ្លី​នៃ​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​អាដហុក (Adhoc) ប្រចាំ​ខេត្ត​សៀមរាប លោក សួស ណារិន មាន​ប្រសាសន៍​ថា ប្រជា​សហគមន៍ មាន​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នៅ​ស្រុក​ស្វាយ​លើ​ទាំង​នេះ ហាក់​មាន​ភាព​រឹងមាំ ក្លាហាន ក្នុង​ការ​តស៊ូ​មតិ នៅ​ពេល​មាន ការ​ចោទប្រកាន់​ពី​អាជ្ញាធរ។ លោក​បន្ត​ថា ចំណុច​ដែល​ពលរដ្ឋ​យល់ដឹង​ពី​ច្បាប់ និង​ក្លាហាន​នេះ​ធ្វើ​ឱ្យ​តុលាការ​ហាក់​មាន​ការ​ប្រយ័ត្នប្រយែង ក្នុង​ការ​សួរដេញដោល និង​ធ្វើ​សេចក្តី​សម្រេច​ណាមួយ។

លោក សួស ណារិន៖ «ពី​មុន​មក​អត់​មាន​អ្នក​ដែល​ហាន​ប្តឹង​ជំទាស់​អី​ទេ អត់​មាន​អ្នកណា​ហ៊ាន​សួរ​ដេញដោល​ត្រឡប់​ទៅ​ចៅក្រម​ទេ។ ធ្វើ​ឱ្យ​ចៅក្រម​ប្រយ័ត្ន​មុន​ហ្នឹង​ចៅក្រម​ដាក់ទោស​អីហ្នឹង​គឺ​ពិចារណា​ទៅលើ​មាត្រា​ច្បាប់​ថា តើ​អាច​ដាក់​ក្នុង​កម្រិត​ណា ឬ​ទម្លាក់​ចោល ខ្ញុំ​គិត​ឃើញ​ថា ចៅក្រម​គេ​ប្រយ័ត្នប្រយែង»

លោកស្រី ស្វាយ ពៅ អំពាវនាវ​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ផ្សេង​ទៀត ស្វែង​យល់​ពី​ច្បាប់ និង​សិទ្ធិ​ឱ្យ​បាន​ច្រើន កុំឱ្យ​បន្ទោស​តែ​អាជ្ញាធរ ប៉ុន្តែ​ខ្លួន​ឯង​មិន​ប្រឹងប្រែង​រៀនសូត្រ។

លោកស្រី ស្វាយ ពៅ៖ «ខ្ញុំ​លើក​​ទឹកចិត្ត​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​យើង​ផ្សេងៗ​ទៀត​កុំ​អង្គុយ​ចាំ​ជឿ​គេ ហើយ​បោះបង់​ច្បាប់​ចោល​ហើយ​ចោទ​ថា ច្បាប់​នេះ​ចេះ ឬ​ចុះ​ហើយ​ចោទ​ថា ច្បាប់​ពុករលួយ​មន្ត្រី​ពុករលួយ​។ ធម្មតា​ច្បាប់​មាន​ហើយ មន្ត្រី​ពុករលួយ​មានតែ​មួយចំនួន​ទេ។ វា​មិន​អត់​ទេ​មន្ត្រី​ពុករលួយ​សង្គម​ណា​ក៏មានដែរ​សំខាន់​យើង​ពុករលួយ​ដែរ​ឬ​អត់? សំខាន់​យើង​ជឿជាក់​លើ​ខ្លួនឯង​សិន​មុន​ថា គេ​ពុករលួយ»

ប្រជា​សហគមន៍​មាន​ជម្លោះដីធ្លី​នៅ​ស្រុក​ស្វាយ​លើ​ខេត្ត​សៀមរាប​នេះ កើត​ឡើង​តាំងពី​ឆ្នាំ​២០១១ ដែល​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាង​២០០​គ្រួសារ​រង​ផល​ប៉ះពាល់។ ក្នុង​ចំណោម​នោះ​ពលរដ្ឋ ដែល​សកម្ម​ប្រមាណ​១០​នាក់ កំពុង​មាន​បណ្តឹង នៅ​តុលាការ​ខេត្តសៀមរាប ចន្លោះ​ពី ១​ទៅ ៥​បណ្តឹង ដែល​ភាគច្រើន​ពលរដ្ឋ​ប្តឹង​មន្ត្រី៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចេញមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែម​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​តិ ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។