សហមេធាវីការពារក្តីលោក កឹម សុខា ថា ក្រុមមេធាវីការពារក្តី គ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេង ក្រៅពីខំប្រឹងតស៊ូស្វិតស្វាញលើសមរភូមិច្បាប់ ក្នុងសំណុំរឿង ដែលមានចរិតនយោបាយនេះ។ ការលើកឡើងនេះ គឺនៅក្រោយសវនាការសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា នៅសប្តាហ៍ទីពីរ បានបិទបញ្ចប់កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមករា។
សហមេធាវីការពារក្តីមួយរូប ក្នុងចំណោមសហមេធាវីបួនរូប ដែលការពារក្តីលោក កឹម សុខា គឺលោក ចាន់ ចេន ទោះជាចាត់ទុករឿងក្តីលោក កឹម សុខា នេះ ថា ជារឿងនយោបាយ ក៏លោកបញ្ជាក់ប្រាប់អាស៊ីសេរី នៅក្រោយសវនាការថា កាតព្វកិច្ចរបស់មេធាវី គឺធ្វើយ៉ាង ត្រូវតែរិះរកគ្រប់មធ្យោបាយ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ ដើម្បីបង្ហាញការពិតអំពីភាពគ្មានកំហុសរបស់លោក កឹម សុខា និងតតាំងរាល់កិច្ចដំណើរការនីតិវិធី ដែលមិនត្រឹមត្រូវ និងរំលោភសិទ្ធិកូនក្តី៖ «ក្នុងឋានៈពួកយើងខ្ញុំ ដែលអ្នកការពារក្តី គោលបំណងសំខាន់ គឺយើងត្រូវតែរកយុត្តិធម៌ឲ្យកូនក្តី ហើយការរកយុត្តិធម៌ យើងអត់មានជម្រើសអ្វីផ្សេងក្រៅពីការតស៊ូយ៉ាងស្វិតស្វាញ យ៉ាងសកម្មក្នុងសមរភូមិច្បាប់។ យើងត្រូវតែរកអំណះអំណាង ដើម្បីការពារ និងដោះបន្ទុកកូនក្តី។ ខ្ញុំសង្កេតឃើញកូនក្តីរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំស្គាល់ជាយូរឆ្នាំមកហើយ ក្នុងបេះដូងជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា គាត់ជាបុគ្គលស្លូតបូត។ គាត់ធ្វើអ្វីនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌសិទ្ធិមនុស្ស ក្របខ័ណ្ឌប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានចែងក្នុងច្បាប់។ នេះហើយដែលយើងពុះពារ យើងគិតថាយើងនឹងអាចរកយុត្តិធម៌ជូនលោក កឹម សុខា»។
ដំណើរការរកយុត្តិធម៌ជូន លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលមានកម្លាំងអ្នកគាំទ្រប្រដំប្រសងគ្នានឹងគណបក្សកាន់អំណាច និងជាប់ចោទពីបទក្បត់ជាតិ ដោយសារតែការថ្លែងសុន្ទរកថា ជាសាធារណៈនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៣ នោះ ឥឡូវបានឈានដល់សប្ដាហ៍ទីពីរហើយ ក្នុងគម្រោងសវនាការ ដែលមន្រ្តីតុលាការអះអាងថា នឹងស៊ីពេលពេល ៣ខែ។
លោក ចាន់ ចេន ថានៅក្នុងសវនាការថ្ងៃទី២៣ ខែមករានោះ គឺភាគីខាងព្រះរាជអាជ្ញា និងមេធាវីរដ្ឋាភិបាល បានចាប់ផ្ដើមសួរសំណួរទៅលោក កឹម សុខា ដោយលើកយកផ្នែកនៃវីដេអូរយៈពេលជាង ១ម៉ោង (១ម៉ោង ៣នាទី) ដែលសហមេធាវីលោក កឹម សុខា បានដាក់ជាភស្តុតាងនោះ ដើម្បីយកមកជជែកដេញដោល។
ទោះជាលោកមានសុទិដ្ឋិនិយមថា នឹងអាចរកយុត្តិធម៌ជូនកូនក្តីបានយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លោក ចាន់ ចេន ថាកិច្ចដំណើរការនីតិវិធី ក្នុងការជជែកដេញដោលក្នុងសវនាការ កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមករានោះ បង្ហាញឲ្យឃើញអំពីភាពមិនត្រឹមត្រូវនៃនីតិវិធី និងភាពអយុត្តិធម៌ មកលើកូនក្តីរបស់ពួកលោករួចស្រេចទៅហើយ ព្រោះភាគីចោទប្រកាន់ មិនបានលើកយកអង្គហេតុ នៃការចោទប្រកាន់ មកជជែកដេញដោលក្នុងសវនាការ តែបែរជាយកតម្រុយនៃភស្តុតាងមកជជែកទៅវិញ៖ «វីដេអូវាមិនមែនជាអង្គហេតុទេ។ វីដេអូជាតម្រុយនៃភស្តុតាង។ កន្លងមកគឺ អ្នកចោទប្រកាន់ គាត់យកវីដេអូ ដែលកាត់ត ដែលមានរយៈខ្លីពីរនាទី មកធ្វើការចោទប្រកាន់កូនក្តីខ្ញុំ ដោយយកវីដេអូនោះធ្វើជាអង្គហេតុ។ ខ្ញុំគិតថាអាហ្នឹងវាអយុត្តិធម៌សម្រាប់កូនក្តីខ្ញុំណាស់»។
បើតាមមេធាវីការពារក្តីលោក កឹម សុខា អង្គហេតុដែលត្រូវយកមកជជែកដេញដោលក្នុងសវនាការ គឺត្រូវតែជាសម្ភារៈ ឬឯកសារ ដែលក្រុមមេធាវីរបស់ភាគីរដ្ឋាភិបាល អះអាងថា មានរហូតដល់ទៅបីវ៉ាលី ដែលថា ជាសម្អាងក្នុងការដាក់បន្ទុកលើលោក កឹម សុខា នោះ។ ប៉ុន្តែ លោក ចាន់ ចេន ថា ការអះអាងថា មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកដ៏សន្ធឹកនោះ គឺគ្រាន់តែឮសូរប៉ុណ្ណោះ ការពិតលោកមិនឃើញមានភស្តុតាងនោះទេ៖ «ខ្ញុំឮសូរប៉ុន្មានថ្ងៃហើយថា មានភស្តុតាងរហូតដល់បីវ៉ាលី។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលខ្ញុំថតសំណុំរឿង យើងអត់មានភស្តុតាងឯណារហូតដល់បីវ៉ាលីនោះទេ។ យើងឃើញមានតែតាមការស៊ើបអង្កេតជំនួសរបស់អ្នកជំនាញប៉ុណ្ណោះ »។
ប៉ុន្តែ ខាងមេធាវីរដ្ឋាភិបាលឯណោះវិញ គឺលោក គី តិច ចោទក្រុមមេធាវីការពារក្តីលោក កឹម សុខា ថា មានចេតនារារាំងកិច្ចដំណើរការនីតិវិធី ដោយសារតែការជំទាស់ក្នុងការជជែកដេញដោលលើអង្គហេតុក្នុងវីដេអូ ដែលជាភស្តុតាងនោះ៖ «កាលមុនគាត់ទាមទារថាដាក់ភស្តុតាងហ្នឹង ដើម្បីដាក់ក្នុងសំណុំរឿង ដោះបន្ទុកជនជាប់ចោទ កឹម សុខា។ ដល់តែពេលដាក់ហើយ ក្រុមប្រឹក្សាទទួលយកហើយ តំណាងអយ្យការទទួលយកហើយ ដល់តែពេលយើងយកមកពិភាក្សា បែរជាគាត់ចង់រាំងខ្ទប់យើងវិញ មិនឲ្យជជែកពិភាក្សាវិញ »។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ខាងព្រះរាជអាជ្ញា និងមេធាវីរដ្ឋាភិបាល បានសួរសំណួរជាង ៦០ សំណួរទៅលោក កឹម សុខា ជុំវិញសារនៅក្នុងវីដេអូនោះ។ លោក ចាន់ ចេន ថា ក្រុមមេធាវីលោក កឹម សុខា ក៏បានសួរសំណួរជាច្រើន ដើម្បីដោះបន្ទុកនេះដែរ។
លោក ចាន់ ចេន ថា យោងតាមខ្លឹមសារទាំងស្រុងនៃវីដេអូរយៈជាងមួយមកនោះ គឺកូនក្តីរបស់លោកពិតជាមិនបានប្រព្រឹត្តិ ដូចការចោទប្រកាន់ និងមួលបង្កាច់ដូចក្នុងវីដេអូខ្លីពីរនាទី ដែលគេកាត់តជាកង់ៗ បញ្ចូលគ្នានោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា លោក កឹម សុខា បានបំភ្លឺប្រាប់តុលាការថា ការណ៍ ដែលប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាជាមួយបរទេស គឺលោក កឹម សុខា ធ្វើក្នុងក្របខ័ណ្ឌជាអ្នកសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកនយោបាយ ដែលមន្ត្រីបក្សកាន់អំណាច រួមទាំងលោក ស ខេង ផង ក៏ធ្វើដូច្នេះដែរ ដែលទង្វើបែបនេះ មិនមែនជាអំពើក្បត់ជាតិនោះទេ៖ «កូនក្តីខ្ញុំជាអ្នកនយោបាយ ជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស។ ស្ទើរមួយជីវិតរបស់លោក គឺលោកធ្វើរឿងសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ។ ពេលគាត់ទៅបរទេស គឺធ្វើក្នុងក្របខ័ណ្ឌរដ្ឋសភា។ គាត់អត់មានបានទៅរៀនធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ ឬបានទៅរៀនធ្វើអំពើហិង្សា ឬកម្លាំងបាយនោះទេ»។
មន្រ្តីអង្គការសង្គមស៊ីវិលម្នាក់គឺ នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការ លីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត ដែលបានចូលស្តាប់សវនាការនេះ ឲ្យអាស៊ីសេរីដឹងថា សំណួរភាគច្រើនរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា និងមេធាវីរបស់រដ្ឋាភិបាល បានចោទសួរជាពាក្យមួយម៉ាត់ និងពន្យល់ពាក្យមួយៗ ដែលលោកយល់ថា ការចោទសួរនេះ មិនសូវទាក់ទងអង្គហេតុ។ លោកយល់ថា ការសួរបែបនាំឲ្យមានការបកស្រាយខុសៗ គ្នា និងធ្វើឲ្យសវនាការនេះ កាន់តែអូសបន្លាយរយៈពេលវែងបន្ថែមទៀត។
ទោះបីតុលាការចាប់ផ្តើមកិច្ចដំណើរការនីតិវិធី ដែលមន្ត្រីរបបក្រុងភ្នំពេញ អះអាងថា ជាការប្រព្រឹត្តទៅតាមក្របខ័ណ្ឌនៃដំណើរការក្តី នៅក្នុងតុលាការឯករាជ្យក៏ដោយ ក៏តុលាការរបបនេះ រងការការរិះគន់ថា ជាឧបករណ៍បម្រើនយោបាយបក្សកាន់អំណាច ដើម្បីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញសំឡេងប្រឆាំង តែប៉ុណ្ណោះ។
របបលោក ហ៊ុន សែន បានយកវីដេអូខ្លី ដែលកាត់តបញ្ចូលគ្នានោះ មកធ្វើជាឧបករណ៍ឃោសនា ដើម្បីបរិហារលោក កឹម សុខា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាងពីរឆ្នាំមកហើយ តាំងតែពីតុលាការមិនទាន់ទទួលយកភស្តុតាងនេះជាផ្លូវការ ក្នុងកិច្ចពិភាក្សាលើអង្គសេចក្ដីនេះម្ល៉េះ។
លោក ហ៊ុន សែន ដែលជាប្រធានគណបក្សកាន់អំណាច និងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលជាអ្នកចេញបញ្ជាផ្ទាល់ឲ្យចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ទាំងកម្រោលទាំងកណ្ដាលអធ្រាត្រនោះ ក៏តែងតែថ្លែងសារជារឿយៗ ដោយចាត់ទុកលោក កឹម សុខា ថា ជាជនក្បត់ជាតិ ជាបុគ្គល ដែលមានទោសរួចជាស្រេចទៅហើយ បើទោះតុលាការមិនទាន់កាត់ទោសយ៉ាងណានៅឡើយក៏ដោយ។ ជាទូទៅ ឲ្យតែលោក ហ៊ុន សែន ស្រែកថា អ្នកណាមានទោស ឬត្រូវជាប់គុក អ្នកនោះតែងតែមានទោស និងជាប់គុក លើកលែងតែរកច្រកគេចខ្លួន ចេញពីកម្ពុជាឲ្យទាន់ពេលប៉ុណ្ណោះ។
សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសសហភាពអឺរ៉ុប កំពុងតែដាក់សម្ពាធលើរបបនេះ ដោយទាមទារឲ្យទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទប្រឆាំងលើលោក កឹម សុខា និងស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដើម្បីជាថ្នូរនឹងការមិនព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធ EBA។
គិតមកត្រឹមថ្ងៃទី២៣ ខែមករានេះ គឺសល់តែ ២០ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ ដល់ថ្ងៃដែលសហភាពអឺរ៉ុប ចេញសេចក្ដីសម្រេចចុងក្រោយរបស់ខ្លួន ជុំវិញការព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធនេះ។
ចំណែកឯដំណើរការក្តីលោក កឹម សុខា ដែលទើបតែប្រញាប់ស្រូតរូត ពេលសហភាពអឺរ៉ុបជិតសម្រេចរឿងការអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះវិញ ត្រូវការពេលវេលាអាចរហូតដល់ ៣ខែ ដើម្បីជំនុំជម្រះក្តី។
ប៉ុន្តែ មេធាវីការពារក្តីលោក កឹម សុខា នៅតែទទូចឲ្យតុលាការ ទម្លាក់ចោលបទចោទប្រឆាំងលើកូនក្តីភ្លាមៗ និងដោយឥតលក្ខខណ្ឌ ដើម្បីឲ្យលោក កឹម សុខា មានសេរីភាពពេញលេញឡើងវិញ ដើម្បីលោកបំពេញកិច្ចការងារសង្គមតទៅទៀត។
សវនាការសប្តាហ៍ទី ៣ នឹងចាប់ផ្តើមពុធ និងព្រហស្បតិ៍ នៅសប្ដាហ៍ក្រោយបន្តទៀត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។