គ្រួសារសកម្មជនមាតាធម្មជាតិ ជួបការលំបាក ដោយសារអាជ្ញាធរយកគ្រួសារពួកគេឃុំខ្លួន នៅខេត្តដាច់ស្រយាល
2024.07.03
រូបពីពលរដ្ឋ
ទន្ទឹមនឹងការព្រាត់ឆ្ងាយពីសមាជិកគ្រួសារក្នុងរយៈពេលជិត ១០ឆ្នាំ តាមអំណាចសាលក្រមរបស់តុលាការ សាច់ញាតិសកម្មជនមាតាធម្មជាតិ កំពុងប្រឈមបញ្ហាមួយថ្មីទៀត នោះគឺការពិបាកធ្វើដំណើរទៅជួបមុខពួកគេ ដោយសារការបញ្ជូនខ្លួនទៅឃុំឃាំងក្នុងពន្ធនាគារនៅតំបន់ដាច់ស្រយាល ឆ្ងាយពីក្រុមគ្រួសារ។ សង្គមស៊ីវិលថា ការឃុំឃាំងបំបែកពួកគេពីគ្រួសារបែបនេះ ជាការដាក់ទណ្ឌកម្មផ្លូវចិត្ត និងជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ដែលជំរុញឱ្យតុលាការត្រូវពិចារណាចំណុចនេះឡើងវិញ។
ទឹកភ្នែករបស់គ្រួសារសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ នៅមិនទាន់ស្ងួតនៅឡើយទេ ដោយសារពួកគាត់ជួបការលំបាកទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត ក្នុងការធ្វើដំណើរទៅជួបគ្រួសាររបស់ពួកគេ ដែលត្រូវអាជ្ញាធរបញ្ជូនខ្លួនយកទៅឃុំនៅពន្ធនាគារ នៅតាមខេត្តឆ្ងាយៗ និងដាច់ស្រយាល។
ប្អូនស្រីរបស់កញ្ញា ឡុង គន្ធា គឺកញ្ញា ឡុង សុខលីន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី៣ ខែកក្កដា ថា កញ្ញាកំពុងធ្វើដំណើរទាំងទុក្ខព្រួយ ទៅរកបងស្រី គឺកញ្ញា ឡុង គន្ធា នៅឯពន្ធនាគារខេត្តព្រះវិហារ។ កញ្ញារៀបរាប់ថា មកដល់ពេលនេះ កញ្ញាមិនទាន់ដឹងច្បាស់ថា តើបងស្រីកញ្ញា ពិតជាត្រូវឃុំខ្លួន នៅពន្ធនាគារខេត្តព្រះវិហារ ពិតប្រាកដ ឬយ៉ាងណានោះទេ។ កញ្ញា ឡុង សុខលីន លើកឡើងថា ប្រសិនបើបងស្រីកញ្ញា ពិតជាជាប់ឃុំនៅពន្ធនាគារខេត្តព្រះវិហារ ពិតប្រាកដមែន នោះជាការដាក់សម្ពាធផ្លូវចិត្តមួយទៀត មកលើអ្នកជាប់ឃុំ និងគ្រួសារ បន្ថែមពីលើភាពអយុត្តិធម៌នៅតុលាការ។
កញ្ញា ឡុង សុខលីន៖ «វាជារឿងមួយ ដែលអយុត្តិធម៌ ហើយកាន់តែអយុត្តិធម៌ និងអាក្រក់ខ្លាំងបំផុត នៅពេលដែលខ្ញុំបានឃើញទិដ្ឋភាពបងស្រីខ្ញុំ និងសកម្មជនបីនាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់អូសទាញទាំងហិង្សា មានជនស្លៀកពាក់ស៊ីវិលចាប់អូសទាញកគាត់ទៅមួយទំហឹង។ នៅពេលដែលដាក់ពួកគាត់ទៅតាមមណ្ឌលខេត្តផ្សេងៗ គ្នា វារឹតតែធ្វើឱ្យពួកគាត់ពិបាក ហើយក៏ជារឿងមួយ ដែលអាក្រក់សម្រាប់ពួកគាត់»។
កាលពីថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចេញសាលក្រមផ្ដន្ទាទោសសកម្មជនបរិស្ថាន ១០នាក់ដាក់ពន្ធនាគារពី ៦ ដល់ ៨ឆ្នាំពីបទ''រួមគំនិតក្បត់''និង «ប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ» និងបានចាប់ខ្លួនយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ ៥ នាក់ រួមមាន លោក ថុន រដ្ឋា លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុត កញ្ញា ឡុង គន្ធា កញ្ញា ភួន កែវរស្មី និងលោក យឹម លាងហ៊ី ដាក់ពន្ធនាគារ។
សមត្ថកិច្ច បានបញ្ជូនសកម្មជនទាំងនេះទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារតាមខេត្តផ្សេងៗ គ្នា ដោយលោក យីម លាងហ៊ី ត្រូវបានឃុំនៅពន្ធនាគារខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក ថុន រដ្ឋា នៅពន្ធនាគារ ម៣ ត្រពាំងផ្លុង នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុត នៅពន្ធនាគារខេត្តកណ្តាល កញ្ញា ភួន កែវរស្មី នៅពន្ធនាគារ ម៤ នៅឯជើងភ្នំក្រវាញ ខេត្តពោធិ៍សាត់។ រីឯកញ្ញា ឡុង គន្ធា វិញ ត្រូវបានបញ្ជូនទៅឃុំនៅពន្ធនាគារខេត្តព្រះវិហារ។
ប្រពន្ធលោក ថុន រដ្ឋា គឺលោកស្រី ប៉ាត់ រស្មី ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ការយកប្ដីលោកស្រីទៅឃុំឃាំងដល់ពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង ឬមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី ៣ (ម៣) នៅក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ គឺជាការធ្វើបាបផ្លូវចិត្ត និងសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ ដែលត្រូវចំណាយប្រាក់ទ្វេដងលើការធ្វើដំណើរទៅសួរសុខទុក្ខប្ដី ស្របពេលដែលលោកស្រីមានបន្ទុកត្រូវរកស៊ីចិញ្ចឹមកូនតូចៗ ពីរនាក់បន្ថែមទៀត។ លោកស្រីថា អ្វីដែលបង្កសេការឈឺចាប់ដល់លោកស្រីនោះ គឺនៅថ្ងៃបន្ទាប់ លោកស្រីនឹងត្រូវពរ និងដឹកដៃកូនតូចៗ ទៅសួរសុខទុក្ខប្ដីនៅឯពន្ធនាគារ ដែលទិដ្ឋភាពនេះ នឹងបន្សល់ទុកនូវការឈឺចាប់មួយ សម្រាប់គ្រួសារលោកស្រី។
លោកស្រី ប៉ាត់ រស្មី៖ «យើងឈឺចាប់មែនទែន ដោយចាប់គាត់ហើយ បញ្ជូនគាត់ទៅឆ្ងាយពីគ្រួសារទៀត ធ្វើឱ្យមានផលលំបាក។ ពួកយើងនឹងអាចស្នើសុំឱ្យមន្ត្រីពន្ធនាគារហ្នឹង ឱ្យផ្ទេរគាត់មកនៅភ្នំពេញវិញ ដើម្បីងាយស្រួលគ្រួសារទៅសួរសុខទុក្ខតាម ដែលយើងអាចធ្វើបាន»។
មិនខុសពីប្រពន្ធរបស់លោក ថុន រដ្ឋា នោះទេ ប្រពន្ធរបស់សកម្មជនមាតាធម្មជាតិ លោក យឹម លាងហ៊ី គឺលោកស្រី ហុង ស្រីម៉ៅ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា លោកស្រីមិនទាន់បានជួបមុខប្ដី នៅពន្ធនាគារខេត្តកំពង់ស្ពឺ នៅឡើយទេ ព្រោះលោកស្រីកំពុងមានផ្ទៃពោះជិតគ្រប់ខែ។ លោកស្រីបន្តថា ការបញ្ជូនប្ដីលោកស្រី ទៅឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារ នៅខេត្តឆ្ងាយបែបនេះ គឺជាការដាក់បន្ទុក និងបង្កការលំបាកដល់លោកស្រីថែមមួយកម្រិតទៀត ខណៈលោកស្រីបានបាត់បង់បង្គោលគ្រួសារ ហើយត្រូវទទួលបន្ទុកចិញ្ចឹមកូន ហើយអ្វីដែលរឹតតែពិបាកនោះ គឺនៅសល់តែជាង ២០ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ លោកស្រីនឹងត្រូវសម្រាលកូន។
លោកស្រី ហុង ស្រីម៉ៅ៖ «គាត់ (លោក យឹម លាងហ៊ី) ទើបតែខលមកខ្ញុំដែរ។ ប៉ុន្តែគាត់មិនបានបញ្ជាក់ជាមួយខ្ញុំទេថា ការចាប់ខ្លួនគាត់ហ្នឹង ដោយរបៀបណា។ បើតាមយើងមើលឃើញទិដ្ឋភាពពីម្សិលមិញ វាមិនជាល្អប៉ុន្មានទេ ប៉ុន្តែយើងនឹងសង្ឃឹមថា ការចាប់ខ្លួនរបស់បង លាងហ៊ី ហ្នឹង វាល្អប្រសើរជាងអ្នកទាំងបួនហ្នឹងចុះ»។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ទូច សុខៈ ឱ្យដឹងថា ការសម្រេចឃុំឃាំងសកម្មជនទាំង ៥រូប នៅពន្ធនាគារក្នុងខេត្តផ្សេងគ្នាបែបនេះ គឺជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់តុលាការ ដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ មាននាទីត្រឹមការអនុវត្តតាម។ តែយ៉ាងណាក្ដី លោកថា ការឃុំឃាំងអ្នកទោសនៅពន្ធនាគារខុសពីកន្លែងប្រព្រឹត្តបទល្មើស និងជំនុំជម្រះក្ដី គឺស្របតាមច្បាប់សកលលោក ដែលប្រទេសជាច្រើន ក៏អនុវត្តបែបនេះដូចគ្នា។
លោក ទូច សុខៈ៖ «ប៉ុន្តែបើចង់ច្បាស់ទាល់តែសួរទៅខាងតុលាការវិញ គ្រាន់តែខ្ញុំជាលក្ខណៈទូទៅ ស្មារតីច្បាប់ទូទៅ។ ក្នុងហ្នឹងវាអាចមានមូលដ្ឋានមកពីស្ថានភាពនៅក្នុងពន្ធនាគារ អាចថា វាចង្អៀត ដោយប្រការណាមួយ ឬក៏វាតម្រូវស្របទៅតាមចរិតនៃបទល្មើស ស្របទៅតាមចរិត នៃអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសជាដើម ហូរហែអ៊ីចឹងទៅ»។
ប៉ុន្តែ អនុប្រធានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក យិន ម៉េងលី មានប្រសាសន៍ថា ការឃុំខ្លួនសកម្មជនមាតាធម្មជាតិ នៅពន្ធនាគារតាមខេត្តផ្សេងៗ គ្នានេះ បង្ហាញពីចរិត នៃការដាក់ទណ្ឌកម្មផ្លូវចិត្តទៅលើក្រុមយុវជន ដែលធ្វើកិច្ចការសង្គម។ ជាមួយគ្នានេះ លោកសង្កេតឃើញថា ការអនុវត្តនីតិវិធីរបស់អាជ្ញាធរ ចំពោះយុវជនទាំង៥នាក់ ហាក់មិនស្មើភាពគ្នានោះទេ ដោយសារតែតុលាការទើបតែប្រកាសសាលក្រមរួច អាជ្ញាធរបានចាប់ខ្លួនពួកគេភ្លាមៗ ដោយមិនទុកឱកាស ឱ្យពួកគេធ្វើការប្ដឹងជំទាស់នោះឡើយ។
លោក យិន ម៉េងលី៖ «អ៊ីចឹងពួកគាត់ ដែលជាប់ពន្ធនាគារលើកទីមួយ គាត់នៅជុំគ្នា ពេលចេញមកវិញ គាត់អាចពិភាក្សាគ្នា សរសេរសៀវភៅមួយបាន។ អ៊ីចឹងនៅពេលនេះ គឺបំបែកគ្នាតាមពន្ធនាគារផ្សេងៗ ទៀត។ វាអត់ខុសទេ នៅក្នុងផ្លូវច្បាប់ ប៉ុន្តែយើងមើលចរិតមក ហាក់បីដូចជាដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមទៀតទៅលើក្រុមមាតាធម្មជាតិ ដែលស្រឡាញ់កិច្ចការសង្គម។ ពួកគាត់មានអាយុ ២០ឆ្នាំជាងប៉ុណ្ណឹង ដើម្បីដាក់ឱ្យអ្នកឯង នៅឯកោពីគ្នា មិនអាចជួបគ្នា ឬពិភាក្សាអ្វីបានទាំងអស់។ នេះ ជាការដាក់ទណ្ឌកម្មមួយទៀតតាមផ្លូវចិត្ត»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការឃុំខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាននៅពេលនេះ អង្គការ លីកាដូ នៅថ្ងៃទី៣ ខែកក្កដា ចេញផ្សាយសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ដោយចាត់ទុកការបញ្ជូនខ្លួនសកម្មជនទាំង ៥នាក់ ទៅកាន់ពន្ធនាគារឆ្ងាយពីក្រុមគ្រួសារ និងមេធាវីរបស់ពួកគេ គឺជាការរំលោភបំពានសិទ្ធិរបស់ជនជាប់ឃុំ ដែលត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពី បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៃការឃុំខ្លួនអ្នកទោសកកកុញ និងលើសចំនួនកំណត់។ លីកាដូបន្តថា សកម្មភាពនេះ ក៏ជាការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សផងដែរ ដោយផ្អែកលើ “ច្បាប់ នេលសុន ម៉ាន់ដេឡា” ស្ដីពីការប្រព្រឹត្តិទៅលើអ្នកទោសដោយមានភាពមនុស្សធម៌ ។ គោលការណ៍នៃច្បាប់នេះ បានអំពាវនាវឱ្យអ្នកជាប់ឃុំទាំងអស់ ត្រូវជាប់ឃុំនៅក្បែរក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ។
កាលពីឆ្នាំ២០២១ តុលាការក្រុងភ្នំពេញ ធ្លាប់កាត់ទោសសកម្មជនបរិស្ថានមាតាធម្មជាតិ ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចន្លោះពី១៨ ទៅ ២ឆ្នាំ ម្ដងរួចមកហើយ ក្រោមបទចោទញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម ក្នុងនោះ រួមមាន កញ្ញា ភួន កែវរស្មី កញ្ញា ឡុង គន្ធា កញ្ញា ស៊ុនរដ្ឋា លោក ថុន រដ្ឋា លោក យឹម លាងហ៊ី និង លោក លី ចាន់ដារាវុត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ក្រសួងមហាផ្ទៃបញ្ជាក់ថា កូនមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ដែលបើកឡានបុកមនុស្សស្លាប់ពីរនាក់ នៅអូស្ត្រាលីនោះ គឺឈ្មោះ ឌឿន ឧត្ដមសេនីយ៍
- ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាគ្រោងធ្វើបេសកកម្មដើរគោះទ្វាររកវិនិយោគិននៅអាមេរិកជាថ្មី
- លោក ហ៊ុន សែន បង្កើនការគំរាមកំហែងឆ្លងដែនលើអ្នករិះគន់
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រតិកម្មអ្នករិះគន់ព្រឹត្តិការណ៍ Gumball 3000
- សមត្ថកិច្ចម៉ាឡេស៊ីចាប់ពលករខ្មែរម្នាក់ពាក់ព័ន្ធរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា