មាន​ការ​សង្ស័យ​ថា ក្មួយប្រុស​លោក ហ៊ុន សែន លោក ហ៊ុន ជា ចេញ​ពី​ពន្ធនាគារ​មុន​ច្បាប់​កំណត់

ដោយ វ៉ែន សុមេធ
2019.02.08
Share on WhatsApp
Share on WhatsApp
ហ៊ុន ជា ៦២២ លោក ហ៊ុន ជា ក្មួយប្រុស​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជា​មន្ត្រី​ប៉ូលិស​ពាក់​ផ្កាយ​៣ នៅ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ។
Photo courtesy of Hun Chea's Facebook page

សង្គម​ស៊ីវិល​សង្ស័យ​ពី​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ក្នុង​ការ​ដោះលែង​ក្មួយប្រុស​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឈ្មោះ ហ៊ុន ជា ឱ្យ​មាន​សេរីភាព​ឡើងវិញ កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ ខណៈ​ដែល​កន្លងមក​សូម្បីតែ​លោក​ហ៊ុន សែន ក៏​ផ្ដាំ​ឱ្យ​សមត្ថកិច្ច​ឃ្លាំមើល​លោក ហ៊ុន ជា ប្រយ័ត្ន​ចេញពី​ពន្ធនាគារ​មុន​ច្បាប់​កំណត់​ដែរ។ អ្នកនាំពាក្យ​នាយកដ្ឋាន​ពន្ធនាគារ អះអាង​ថា លោក ហ៊ុន ជា ត្រូវ​បាន​ដោះលែង​តាំងពី​អំឡុង​ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១៨ ម្ល៉េះ ព្រោះ​លោក​បាន​អនុវត្ត​ទោស​រួចរាល់​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​រយៈពេល ៦​ខែ តាម​សេចក្ដី​សម្រេច​ចុង​ក្រោយ​របស់​សាលាឧទ្ធរណ៍។

ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ចាត់ទុកថា ការ​ដោះលែង​ទណ្ឌិត​ឈ្មោះ ហ៊ុន ជា ដែល​ត្រូវ​ជា​ក្មួយប្រុស​បង្កើត​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ឱ្យ​មាន​សេរីភាព​ឡើងវិញ ក្រោយ​ជាប់ពន្ធនាគារ​រយៈពេល​ខ្លី​នេះ​គឺ ជា​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ស្តង់ដារ​ពីរ និង​បង្ហាញ​ថា តុលាការ​នៅតែ​ស្ថិត​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​អ្នកមាន​លុយ និង អ្នក​មាន​អំណាច។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​សម្ព័ន្ធ​គណនេយ្យភាព​សង្គម​កម្ពុជា លោក សន ជ័យ មានប្រសាសន៍ថា លោក​មិន​បាន​ដឹង​អំពី​មូលហេតុ​ដែល​លោក ហ៊ុន ជា ចេញពី​ពន្ធនាគារ​ក្នុង​រយៈពេល​ខ្លី​នោះ​ទេ ព្រោះ​ដំណើរការ​នីតិវិធី​លើ​សំណុំរឿង​ក្មួយប្រុស​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នេះ ហាក់​មិនបាន​បង្ហាញ​ជា​សាធារណៈ​ឡើយ។ ទោះ​យ៉ាងណា លោក​សង្ស័យ​ថា សំណុំរឿង​មួយ​នេះ អាច​មាន​ភាព​មិន​ប្រក្រតី ព្រោះ​ពន្ធនាគារ​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​ខ្មែរ ធ្លាប់​មាន​រឿងអាស្រូវ​ជាច្រើន ហើយ​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល ក៏​ធ្លាប់​លើកឡើង ដែរ​ថា អ្នកទោស​ដែល​មាន​លុយ មានអំណាច​មួយ​ចំនួន គឺ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​តែ​ឈ្មោះ​ប៉ុណ្ណោះ៖ «ដំណាក់កាល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ រក​ស្តង់ដារ​នៃ​ការអនុវត្ត​ច្បាប់​ឱ្យ​ត្រឹមត្រូវ គឺ​យើង​មិន​ទាន់​មាន​ជំនឿ​នៅឡើយ​ទេ ដោយសារ​ទំហំ​ឥទ្ធិពល​នៃ​អ្នក​មាន​អំណាច និង​អ្នកមាន​ឥទ្ធិពល​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ ត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ឃើញ​ថា ពួកគេ​មិន​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​សំណាញ់​ច្បាប់​បាន​ទេ។ កុំថាឡើយ​តែ​ខ្ញុំ កុំ​ថា​តែ​ប្រជាពលរដ្ឋ សូម្បីតែ​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ខ្លួនឯង ក៏​គាត់​ធ្លាប់​ដាស់តឿន​ក្រើន​រំលឹក​ករណី​ក្មួយ​របស់​គាត់​នេះ​ដែរ។ រីឯ​ខាង​តុលាការ ខាង​ពន្ធនាគារ ក៏​អាច​ដឹង​ពី​ការវាយតម្លៃ​អំពី​ការ​អនុវត្ត​របស់​ខ្លួន​ដែរ»

កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០១៨ ឧត្ដមសេនីយ៍ឯក​ផ្កាយ​មាស​បី លោក ហ៊ុន ជា ត្រូវ​បាន​សាលាដំបូង​ផ្ដន្ទាទោស​ឱ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារ រយៈពេល ១៨​ខែ ដោយ​ចោទប្រកាន់​ពី​បទ​គំរាមកំហែង​សម្លាប់​តាម​មាត្រា ២៣៣ និង​ធ្វើ​ឱ្យ​ខូច​ដោយ​ចេតនា​តាម​មាត្រា ៤១០ នៃ​ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ក្រោយពី​លោក​បាញ់រះ​ប្រមាណ​ជា ១០​គ្រាប់​ដោយ​គ្មាន​គោលដៅ កាលពី​យប់​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០១៨ ក្នុង​សង្កាត់​ផ្សារ​ថ្មី១ ខណ្ឌ​ដូនពេញ ដោយ​សង្ស័យ​ថា អាច​កើត​ជម្លោះ​នៅ​ក្នុង​គ្រួសារ ឬ​ស្រវឹង​ស្រា​។ បន្ទាប់ពី​ផ្ទុះ​អាវុធ​ភ្លាមៗ អាជ្ញាធរ​កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ​នៅ​ក្នុង​តំបន់ បាន​បង្ហាញ​នូវ​ភាព​ខ្លាចរអា​មិន​ហ៊ាន​ប្រតិបតិ្ត​ការ​ឃាត់ខ្លួន និង​សួរនាំ​លោក ហ៊ុន ជា ភ្លាមៗ​នោះ​ទេ ទាល់តែ​ព្រឹក​ឡើង ទើប​នគរបាល​ពី​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ​ចេញ​ទៅ​ឃាត់ខ្លួន និង​បញ្ជូន​ទៅ​តុលាការ​តែម្ដង។

ទោះបីជា​សាលាដំបូង​ផ្ដន្ទាទោស​ឱ្យ​លោក ហ៊ុន ជា ឱ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារ ១៨​ខែ គិត​ចាប់ពី​ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០១៨ ក្តី គេ​សង្កេត​ឃើញ​ថា លោក ហ៊ុន ជា បាន​បង្ហាញ មុខជា​សាធារណៈ​ឡើងវិញ ជាពិសេស នៅ​តាម​បណ្ដាញ​សង្គម​ហ្វេសប៊ុក ចាប់​តាំង​ពី​អំឡុង​ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១៨ រហូត​មក​ពេល​នេះ។

អ្នកនាំពាក្យ​នាយកដ្ឋាន​ពន្ធនាគារ លោក សន កែវ ទទួល​ស្គាល់​ថា លោក ហ៊ុន ជា ពិតជា​ត្រូវ​បាន​ដោះលែង​វិញ​មែន កាលពី​អំឡុង​ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០១៨ ដោយសារតែ លោក បាន​អនុវត្ត​ទោស​ក្នុង ពន្ធនាគារ​រយៈពេល​៦ ខែ​រួចរាល់​តាម​សេចក្តី​សម្រេច​ចុងក្រោយ​របស់​សាលាឧទ្ធរណ៍៖ «តាម​សាលក្រម​សាលាដំបូង​គឺ​គាត់​ជាប់ទោស​១៨​ខែ ប៉ុន្តែ​គាត់​ប្ដឹង​ជំទាស់​ទៅ​សាលឧទ្ធរណ៍ នៅ​ពេល​ប្តឹង​ទៅ​សាលា​ឧទ្ធរណ៍​ទៅ ការ​ផ្ដន្ទាទោស គឺ​កាត់​តម្រឹម​ដោយ​ឱ្យ​គាត់​អនុវត្ត​ទោស​នៅ​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​៦​ខែ ហើយ​នៅសល់​ប៉ុន្មាន​ព្យូរ ដូច្នេះ​គាត់​គ្រប់ ៦​ខែ​ហើយ»

ការ​ដោះលែង​នេះ គឺ​ហាក់​ដូចជា​ផ្ទុយ​ពី​បទ​បញ្ជា​របស់​លោក ហ៊ុន សែន កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​៨ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៨។ បន្ទាប់ពី​តុលាការ​ផ្ដន្ទាទោស​លោក ហ៊ុន ជា គឺ​លោក ហ៊ុន សែន ក្នុង​នាម​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី និង​ជា​ឱពុក​មា បាន​បញ្ជា​ឱ្យ​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ត្រូវ​ឃ្លាំមើល​ក្មួយ ប្រុស​បង្កើត​របស់​លោក ម្នាក់​នេះ​ប្រយ័ត្ន​ចេញពី​ពន្ធនាគារ​មុន​ការកំណត់ នៃ​ច្បាប់​រយៈពេល​១៨​ខែ៖ «ក្មួយៗ​របស់ខ្ញុំ​មាន​តិច​ណាស់ ដែល​ធ្វើ​ការងារ នៅ​ក្នុង​រាជការ​ហ្នឹង។ អា​មួយ​កំពុង​ជាប់គុក​នៅ​ព្រៃ​ស ប៉ុន្តែ មើលៗ​ផង​តិច អា ជា (ហ៊ុន ជា​) រួច​ចេញពី​គុក​វិញ​វើយ។ រឿង​អី​ទៅ​បាញ់ ច្បាប់​មិន​អនុញ្ញាត​ទេ ក្មួយបង្កើត​យើង​បាន​ហាមឃាត់​តើ អា​រឿង​បញ្ហា​បាញ់។ បើ​យើង​ដាក់ទោស​អ្នកណា យ៉ាងម៉េច យើង​ត្រូវ​ដាក់ទោស​អា​សាច់ញាតិ​ឯង ហើយ​កូន​ខ្លួន​ឯង ក៏​ត្រូវ​តែ​ដាក់​ដែរ។ ខ្ញុំ​សុខចិត្ត​យក​បាយ​ទៅ​ឱ្យ​វា នៅ​កន្លែង​ឃុំឃាំង​ទៅ​ចុះ ឱ្យ​វា​ជាប់គុក​សិន ឱ្យ​វា​ត្រូវ​តាមច្បាប់»

អាស៊ីសេរី បាន​ទាក់ទង​អ្នកនាំពាក្យ​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន្ទ និង​អ្នកនាំពាក្យ​សាលាឧទ្ធរណ៍ លោក ទូច ថារិទ្ធិ ជាច្រើនលើក ប៉ុន្តែ​អ្នក​ទាំងពីរ​មិន​ទទួល​ទូរស័ព្ទ។

លោក ហ៊ុន ជា គឺជា​កូន​របស់​លោក ហ៊ុន សាន ដែល​ជា​បងប្រុស​បង្កើត​របស់​លោក ហ៊ុន សែន។ លោក ហ៊ុន ជា ធ្លាប់​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ករណី​ល្មើសច្បាប់​ជាច្រើន រួមមាន​អំពើ​បាញ់​បោះ​ដោយ​សេរី​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០០០ និង​២០១១ និង​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍​ហើយ​បើក​រត់ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០០៨ ដែល​បណ្ដាល​ឱ្យ​អ្នកបើកបរ​ម៉ូតូ​ម្នាក់​ស្លាប់។ បើ​ទោះ​ជា​លោក​ត្រូវ​បាន​ចាប់ខ្លួន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​បទល្មើស​មួយ​ចំនួន​ក៏ដោយ លោក​តែងតែ​ត្រូវ​បាន​ដោះលែង​ឱ្យ​មាន​សេរីភាព​វិញ ក្រោយ​ការ​ឃុំខ្លួន​រយៈពេល​ខ្លី​។ ក្នុង​អំឡុង​ឆ្នាំ​២០១០ លោក ហ៊ុន សែន ក៏​ធ្លាប់​បាន​អំពាវនាវ​ជា​សាធារណៈ​ឱ្យ​លោក ហ៊ុន ជា ត្រឡប់​ចូល​ផ្ទះ​វិញ​ដែរ ក្រោយពី​លោក ហ៊ុន ជា បាន​គេច​ខ្លួន​មួយ​រយៈ ដោយសារ​មានការ​ចោទ​ប្រកាន់​រឿង​បោក​ប្រាស់​ប្រពន្ធ និង​ប្រើប្រាស់​គ្រឿងញៀន។

របាយការណ៍​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​ពិភពលោក (Global Witness) កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៦ ស្ដីពី​ការ​ក្ដោបក្ដាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ប្រទេស​កម្ពុជា របស់​ត្រកូល «​ហ៊ុន​» ឱ្យ​ដឹង​ថា លោក ហ៊ុន ជា កាន់​តំណែង​ជា​នាយក​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន​៤ ក្នុង​វិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ដឹកជញ្ជូន ដែល​នេះ​ជា​ការ​បង្ហាញ​ពី​ការ​រំលោភ​ច្បាប់ ខណៈ​លោក​កំពុង​កាន់​តួនាទី​នៅ​ក្នុង​ជួរ​រដ្ឋាភិបាល៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។