សង្គម​ស៊ីវិល​ បារម្ភ​ថា​តុលាការ​កំពូល​អាច​ទម្លាក់​បទ​ចោទ​លើ​ក្មួយ​ប្រុស​លោក ហ៊ុន សែន

ដោយ សុ ជីវី
2019.03.28
Share on WhatsApp
Share on WhatsApp
ហ៊ុន ជា ៦២២ លោក ហ៊ុន ជា ក្មួយប្រុស​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជា​មន្ត្រី​ប៉ូលិស​ពាក់​ផ្កាយ​៣ នៅ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ។
Photo courtesy of Hun Chea's Facebook page

សង្គម​ស៊ីវិល​បារម្ភ​ថា​ តុលាការ​កំពូល​អាច​ទម្លាក់​បទ​ចោទ​លើ​ក្មួយប្រុស​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន​ សែន​ ឈ្មោះ​ ហ៊ុន​ ជា ​ករណី​បាញ់រះ​ប្រមាណ ១០គ្រាប់ នៅ​ទី​សាធារណៈ​កាលពី​ឆ្នាំមុន។ ការ​បារម្ភ​នេះ​ ដោយសារ​តុលាការ​កំពូល ​គ្រោង​ប្រកាស​សាលក្រម​លើ​បណ្ដឹង​សុំ​ទម្លាក់​បទ​ចោទ នៅ​ដើមខែ​មេសា ខាងមុខ។

សង្គម​ស៊ីវិល​យល់ឃើញ​ថា​ ប្រសិនបើ​តុលាការ​កំពូល​សម្រេច​ប្រកាស​សាលក្រម​ដោយ​ទម្លាក់​បទ​ចោទ​លើ​លោក​ ហ៊ុន ជា ទាំងស្រុង​មែន​នោះ​ គឺ​បង្ហាញ​ថា​ តុលាការ​កំពុង​បន្ត​អនុវត្ត​ច្បាប់​ស្តង់​ដា​ពីរ​និង​បង្ហាញ​ថា​ តុលាការ​នៅតែ​ស្ថិត​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​អ្នកមាន​លុយ​ និង​អ្នក​មាន​អំណាច។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​សម្ព័ន្ធ​គណនេយ្យ​ភាព​សង្គម​កម្ពុជា​លោក​ សន ជ័យ សន្និដ្ឋាន​ថា បណ្ដឹង​សាទុក្ខ​ដែល​ប្ដឹង​ដោយ​លោក​ ហ៊ុន ជា ស្នើសុំ​ឱ្យ​តុលាការ​កំពូល​ទម្លាក់​បទចោទប្រកាន់​ទាំងស្រុង​នេះ​ អាច​មាន​ក្តី​សង្ឃឹម​ខ្ពស់​ ព្រោះ​កន្លង​មក​តុលាការ​បាន​បំពេញ​បំណង​លោក​ ហ៊ុន ជា រួច​ហើយ​ គឺ​ ដោះលែង​ឱ្យ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​វិញ ក្រោយ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​រយៈពេល​ខ្លី។ ម្យ៉ាងទៀត​ លោក​ ហ៊ុន ជា​ គឺជា​មនុស្ស​មាន​ឥទ្ធិពល​ដោយសារ​លោក​គឺជា​សមាជិក​របស់​ត្រកូល​ហ៊ុន​មួយ​រូប​ដែរ៖ «ខ្ញុំ​យល់ថា​អត់មាន​អី​ចម្លែក​ទេ ប្រហែលជា​មាន​សញ្ញា​វិជ្ជមាន​សម្រាប់​លោក​ ហ៊ុន​ ជា ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​អ្នក​ផ្សេងទៀត​ ខ្ញុំ​មិន​ធានា​នឹង​ទទួលការ​សម្រេច​ទៅតាម​ការ​ស្នើសុំ​ទេ។ ស្តង់ដារ​ពីរ​នៃ​ការអនុវត្ត​ច្បាប់​នៅតែ​ជា​ចំណុច​ចាប់​អារម្មណ៍​ពី​មហាជន​ទាំង​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ»

កាលពី​ថ្ងៃទី២៧ ខែ​មីនា តុលាការ​កំពូល​បាន​បើកសវនាការ​ជំនុំជម្រះ​លើ​បណ្ដឹង​សាទុក្ខ​ដែល​ប្ដឹង​ដោយ​លោក ​ហ៊ុន ជា ប៉ុន្តែ​លោក​ ហ៊ុន ជា មិន​មានវត្តមានក្នុង​បន្ទប់​សវនាការ​ទេ​ គឺ​មានតែ​តំណាង​មេធាវី​របស់​លោក និង​ព្រះរាជអាជ្ញា​តែប៉ុណ្ណោះ។ តុលាការ​កំពូល​នឹង​ប្រកាស​សាលក្រម​នៅ​ថ្ងៃទី៣​ ខែ​មេសា​ ខាងមុខ​នេះ។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០១៨ ឧត្ដមសេនីយ៍ឯក​ផ្កាយ​មាស​បី​លោក​ ហ៊ុន​ ជា​ ត្រូវ​បាន​សាលាដំបូង​ផ្ដន្ទាទោស​ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​រយៈពេល ១៨ខែ ក្រោម​ការ​ចោទប្រកាន់​ពី​បទ​គំរាមកំហែង​សម្លាប់​តាម​មាត្រា២៣៣​ និង​ធ្វើ​ឱ្យ​ខូច​ដោយចេតនា​តាម​មាត្រា៤១០​ នៃ​ក្រម​ព្រហ្មទណ្ឌ​ក្រោយពី​លោក​បាញ់​រះ​ប្រមាណ​ជា ១០គ្រាប់ ដោយ​គ្មាន​គោលដៅ​កាលពី​យប់​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០១៨​ ក្នុង​សង្កាត់​ផ្សារថ្មី១​ ខណ្ឌ​ដូនពេញ​ ដោយ​សង្ស័យ​ថា​អាច​កើត​ជម្លោះ​នៅ​ក្នុង​គ្រួសារ​ឬ​ស្រវឹង​ស្រា​។

ទោះបីជា​សាលាដំបូង​ផ្ដន្ទាទោស​ឱ្យ​លោក ហ៊ុន ជា ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ១៨​ ខែ​ក្តី​ ប៉ុន្តែ លោក ហ៊ុន ជា​ បាន​អនុវត្ត​ទោស​រយៈពេល ៦​ខែ​ ចំណែក ១២ខែ​ទៀត​ ត្រូវ​បាន​ព្យួរ។

ប្រធាន​គ្រប់គ្រង​ការិយាល័យ​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​អង្គការ​លីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត មិន​ទាន់​ហ៊ាន​សន្និដ្ឋាន​ថា យ៉ាងណា​ឡើយ​ ព្រោះ​ជា​ការសម្រេច​របស់​តុលាការ​កំពូល ​ប៉ុន្តែ​លោក​ សង្ឃឹមថា​ តុលាការ​កំពូល​នឹង​សម្រេច​សេចក្ដី​ឱ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ​តាម​អង្គហេតុ និង​អង្គច្បាប់​ដូច​សាលា​ ដំបូង និង​សាលាឧទ្ធរណ៍​ដែល​បានសម្រេច​រក្សា​បទ​ចោទ​ដដែល។ លោក​បន្ត​ថា សំណុំរឿង​លោក​ ហ៊ុន ជា គឺ​សាធារណជន​ ក៏​កំពុង​តាមដាន​និង​ចាប់​អារម្មណ៍​ខ្លាំង​ផង​ដែរ៖ «បញ្ហា​រវាង​អ្នកមាន​អំណាច​ និង​កូន​អ្នកមាន​អំណាច​អី​កន្លងមក ​គឺ​មានការ​រិះគន់​ច្រើន​ដោយសារតែ​ការអនុវត្ត​ច្បាប់​ហាក់បីដូចជា​មាន​ស្តង់ដារ​ពីរ ហើយ​ការ​កាត់​សេចក្ដី​ហាក់​ដូច​ជា​មាន​ភាព​ខុសគ្នា​រវាង​អ្នក​ដែល​ធ្វើ​ការងារ​សង្គម ឬ​អ្នក​ដែល​មិន​មាន​ឥទ្ធិពល​ឬក៏​ប្រជាពលរដ្ឋ​សាមញ្ញ​ជាមួយ​អ្នកមាន​ឥទ្ធិពល​ ឬក៏​ឬ​គ្រួសារ​អ្នកមាន​និង​អ្នកមាន​អំណាច​។ អ៊ីចឹង​ទាក់ទង​នឹង​រឿង​នេះ​ យើង​សង្ឃឹមថា​ តុលាការ​កំពូល​នឹង​អនុវត្ត​ទៅតាម​ផ្លូវច្បាប់»

អាស៊ី​សេរី​បាន​ព្យាយាម​ទាក់ទង​មេធាវី​ការពារ​ក្តី​លោក ហ៊ុន ជា គឺ​លោក គី ប៊ុនទ្រាន ប៉ុន្តែ​លេខ​ ទូរស័ព្ទ​របស់​លោក​មិន​អាច​ហៅ​ចូល​បាន។ ទោះ​យ៉ាង​ណា​ក្ដី​កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​បាន​ស្រង់​ សម្ដី​ លោក​ គី ប៊ុនទ្រាន ថា បណ្ដឹង​សាទុក្ខ​នេះ​គឺ​ ស្នើសុំ​ឱ្យ​តុលាការ​ទម្លាក់​បទចោទប្រកាន់​ទាំងអស់​ក្រោម​ហេតុផល​ថា​ មាន​ភស្តុតាង​ផ្ទុយ​ជាច្រើន​ដែល​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ លោក​ ហ៊ុន ជា គ្មាន​កំហុស​ដូច​ការ​ចោទប្រកាន់។

អាស៊ីសេរី​មិន​អាច​សុំ​ការ​ឆ្លើយ​ពី​អ្នកនាំពាក្យ​តុលាការ​កំពូល​លោក​ នៅ មុនីជោត និង​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌​ លោក ជិន ម៉ាលីន បាន​ទេ​ ដោយ​ទូរស័ព្ទ​ចូល​ពុំ​មាន​អ្នក​ទទួល។

កាល​ពី​ថ្ងៃទី៨ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០១៨ បន្ទាប់ពី​តុលាការ​ផ្ដន្ទាទោស​លោក​ ហ៊ុន ជា ភ្លាម​ គឺ​លោក ហ៊ុន​ សែន​ ក្នុងនាម​ជានា​យក​រដ្ឋមន្ត្រី​ និង​ជា​ឪពុក​មា​ ក៏បាន​បញ្ជា​ឱ្យ​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ត្រូវ​ឃ្លាំមើល​ក្មួយប្រុស​បង្កើត​របស់​លោក​ម្នាក់​នេះ​ប្រយ័ត្ន​ចេញពី​ពន្ធនាគារ​មុន​ការកំណត់​នៃ​ច្បាប់​រយៈពេល១៨ ខែ​ ប៉ុន្តែ​ទីបំផុត​លោក​ ហ៊ុន ជា នៅតែ​ចេញ​ពី​ពន្ធនាគារ​មុន​កំណត់​ដដែល៖ «ក្មួយ​ៗរបស់​ខ្ញុំ​មាន​តិចណាស់​ដែល​ធ្វើ​ការងារ​ នៅ​ក្នុង​រាជការ​ហ្នឹង។ អា​មួយ​កំពុង​ជាប់គុក​នៅ​ព្រៃស ប៉ុន្តែ​មើល​ៗ​ផង​តិច​ អា​ជា​ (ហ៊ុន ជា) រួច​ចេញពី​គុក​វិញ​វើយ។ រឿង​អី​ទៅ​បាញ់​ ច្បាប់​មិន​អនុញ្ញាត​ទេ​ក្មួយបង្កើត​យើង​បាន​ហាមឃាត់​តើ​អា​រឿង​បញ្ហា​បាញ់​។ បើ​យើង​ដាក់ទោស​អ្នកណា​យ៉ាងម៉េច​ យើង​ត្រូវ​ដាក់ទោស​អា​សាច់ញាតិ​ឯង​ហើយ​កូន​ខ្លួនឯង​ ក៏​ត្រូវតែ​ដាក់​ដែរ។ ខ្ញុំ​សុខចិត្ត​យក​បាយ​ទៅ​ឱ្យ​វា​នៅកន្លែង​ឃុំឃាំង​ទៅ​ចុះ​ឱ្យ​វា​ជាប់គុក​សិន​ ឱ្យ​វា​ត្រូវ​តាមច្បាប់»

លោក ហ៊ុន ជា គឺជា​កូន​របស់​លោក ហ៊ុន សាន ដែល​ជា​បងប្រុស​បង្កើត​របស់​លោក ហ៊ុន សែន។ លោក​ ហ៊ុន ជា ​ធ្លាប់​ជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ករណី​ល្មើសច្បាប់​ជាច្រើន​រួមមាន​អំពើ​បាញ់​បោះ​ដោយសេរី​ក្នុង​ឆ្នាំ២០០០ និង២០១១ និង​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍​ហើយ​បើក​រត់​ក្នុង​ឆ្នាំ២០០៨ ដែល​បណ្ដាល​ឱ្យ​អ្នកបើកបរ​ម៉ូតូ​ម្នាក់​ស្លាប់។ បើ​ទោះជា​លោក​ត្រូវ​បាន​ចាប់ខ្លួន​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​បទល្មើស​មួយ​ចំនួន​ក៏ដោយ លោក​តែងតែ​ត្រូវ​បាន​ដោះលែង​ឱ្យ​មាន​សេរីភាព​វិញ​ក្រោយ​ការ​ឃុំខ្លួន​រយៈពេល​ខ្លី។ក្នុង​អំឡុង​ឆ្នាំ២០១០​ លោក ហ៊ុន សែន ក៏​ធ្លាប់​បាន​អំពាវនាវ​ជា​សាធារណៈ​ឱ្យ​លោក ហ៊ុន ជា​ ត្រឡប់​ចូល​ផ្ទះ​វិញ​ដែរ ក្រោយពី​លោក​ ហ៊ុន ជា បាន​គេចខ្លួន​មួយ​រយៈ​ដោយសារ​មានការ​ចោទ​ ប្រកាន់​រឿង​បោកប្រាស់​ប្រពន្ធ និង​ប្រើប្រាស់​គ្រឿងញៀន។

របាយការណ៍​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​ពិភពលោក​ (GlobalWitness​) កាល​ពី​ឆ្នាំ២០១៦ ស្តី​ពី​ការ​ក្ដោបក្ដាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ប្រទេស​កម្ពុជា​របស់​ត្រកូល​ «ហ៊ុន​» ឱ្យ​ដឹង​ថា​លោក​ ហ៊ុន ជា​ កាន់​តំណែង​ជានា​យក​ក្រុម ហ៊ុន​ចំនួន៤ ក្នុង​វិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ដឹកជញ្ជូន​ដែល​នេះ​ជា​ការ​បង្ហាញ​ពី​ការរំលោភ​ច្បាប់​ខណៈ​លោក​កំពុង​កាន់​តួនាទី​នៅ​ក្នុង​ជួរ​រដ្ឋាភិបាល៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។