អត្ថន័យ​​នៃ​ទម្រង់​សិល្បៈ​របាំ​បុរាណ​ខ្មែរ​"កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ"

0:00 / 0:00

អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​សិល្បៈ​របាំ​បុរាណ​ខ្មែរ បាន​ក្រើន​រំលឹក​ដល់​សង្គម​ជាតិ​កម្ពុជា ឲ្យ​នាំ​គ្នា​ចាប់​អារម្មណ៍​​គាំទ្រ​ដល់​វិស័យ​សិល្បៈ​របាំ​បុរាណ ពីព្រោះ​នៅ​ក្នុង​ទម្រង់​សិល្បៈ​ទាំង​អស់​នោះ ជា​ទូទៅ​គឺ​បង្ហាញ​អំពី​វប្បធម៌​អរិយធម៌​ជាតិ​ផង ហើយ​និង​មាន​បង្កប់​អត្ថន័យ​អប់រំ​សង្គម​មនុស្ស​ផង ដូចជា​ទម្រង់​សិល្បៈ​​របាំ «កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ» ជា​ដើម។

តើ​ទម្រង់​សិល្បៈ​របាំ​បុរាណ​ខ្មែរ «កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ» មាន​អត្ថន័យ​អប់រំ​យ៉ាង​ដូច​ម្ដេច ហើយ​និង​មាន​ប្រវត្តិ​ដើម​ទង​យ៉ាង​ណា​ខ្លះ?

«ភ្លេង​និង​ចម្រៀង​នៃ​របាំ​កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ»

ទម្រង់​សិល្បៈ «កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ» ជា​របាំ​បុរាណ​មួយ​នៅ​ក្នុង​ចំណោម​ទម្រង់​សិល្បៈ​របាំ​បុរាណ​ជា​ច្រើន​​ទៀត​នៃ​វប្បធម៌​ខ្មែរ។

​ឯកសារ​នានា​បញ្ជាក់​ថា របាំ​នេះ​គឺ​បុព្វបុរស​ខ្មែរ​បាន​ដក​ស្រង់​ចេញ​ពី​ទេវកថា​របស់​ប្រទេស​ឥណ្ឌា នា​សម័យ​បុរាណ​ដែល​រៀបរាប់​អំពី​វីរភាព​របស់​អាទិទេព​មួយ​អង្គ គឺ «ព្រះវិស្ណុ» ឬ «ព្រះ​នារាយណ៍»។ អាទិទេព​នោះ គេ​បាន​ចាត់​ទុក​ជា​តួអង្គ​យ៉ាង​សំខាន់​របស់​ព្រហ្មញ្ញ​សាសនា​នៅ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា នា​សម័យ​បុរាណ​នោះ ហើយ​ក្រោយ​មក​ក៏​បាន​ជះ​ឥទ្ធិពល​យ៉ាង​ខ្លាំង​មក​លើ​សង្គម​ខ្មែរ ជា​ពិសេស​នៅ​សម័យ​ចក្រភព​អង្គរ។

អតីត​សិល្បករ​របាំ​បុរាណ​ខ្មែរ​មួយ​រូប លោក ព្រឿង ឈាង បច្ចុប្បន្ន​ទីប្រឹក្សា​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រ​សិល្បៈ មាន​ប្រសាសន៍​ថា របាំ​កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ​រហូត​មក​ដល់​សព្វថ្ងៃ គឺ​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​​វិចិត្រ​សិល្បៈ​នៅ​តែ​រក្សា​ទុក​ស្នាដៃ​នេះ ហើយ​បាន​នាំ​ទៅ​សំដែង​នៅ​ក្នុង​ពិធី​បុណ្យ​ជាតិ​ធំៗ ទាំង​ក្នុង​ប្រទេស និង​ក្រៅ​ប្រទេស។

លោក​បន្ត​ថា នូវ​រាល់​ការ​សម្ដែង​របាំ​នេះ​ម្ដងៗ ពិសេស​នៅ​បរទេស ទស្សនិកជន​អ្នក​ទស្សនា​នៅ​ទី​នោះ តែងតែ​ឲ្យ​តម្លៃ​ថា ជា​សិល្បៈ​របាំ​មួយ​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​អំពី​វប្បធម៌ អរិយធម៌​ខ្មែរ​រុង​រឿង​នា​សម័យ​បុរាណ ហើយ​និង​ជា​សិល្បៈ​មួយ​បង្ហាញ​អំពី​អត្តសញ្ញាណ​ជាតិ​ខ្មែរ​ដែល​មាន​ចរិត​ស្លូតបូត និង​ទន់​ភ្លន់៖ «សិល្បៈ​ខ្មែរ​យើង​គឺ​មាន​តួនាទី​៤។ ទី​១ គឺ​អប់រំ​សីលធម៌ បណ្ដុះ​ពុទ្ធិ ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​​ចំណេះ​ដឹង ទី​៣ ផ្សព្វផ្សាយ ចែកចាយ​ទៅ​ដល់​ប្រជាជន​យើង​ឲ្យ​យល់ ហើយ​និង​ទី​៤ គឺ​​កម្សាន្ត។ ដល់​ឥឡូវ​នេះ យើង​ច្រើន​តែ​យក​សិល្បៈ​នេះ យក​ទី​៤ គឺ​គ្រាន់តែ​កម្សាន្ត»

​ប្រការ​ដែល​ដូនតា​ខ្មែរ​បាន​បង្កើត​ទម្រង់​សិល្បៈ​របាំ «កូរ​សមុទ្រ​ទឹកដោះ» ដោយ​ដក​ស្រង់​ចេញ​​ពី​ក្នុង​ទេវកថា នៃ​ព្រហ្មញ្ញ​សាសនា​ប្រទេស​ឥណ្ឌា មក​ឆ្នៃ​ឲ្យ​ទៅ​ជា​ទម្រង់​របាំ​បុរាណ​ខ្មែរ ពីព្រោះ​បាន​ឃើញ​ថា សាច់​រឿង​នោះ​សំខាន់​ដែល​ជាប់​ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​ជីវិត​រស់​នៅ​របស់​សព្វ​សត្វ​​ក្នុង​សកលលោក​នេះ រួម​មាន​មនុស្ស អមនុស្ស ដូចជា​ទេវតា យក្ស ឬ​អសុរ ជាដើម។ កត្តា​សំខាន់​មួយ​ទៀត គឺ​ដើម្បី​បង្ហាញ​ឲ្យ​ដឹង​អំពី​សភាវៈ ឬ​ភាព​នៃ​ការ​សាង​អំពើ​ល្អ និង​អំពើ​អាក្រក់ ហើយ​ចុង​បញ្ចប់​គេ​នឹង​ទទួល​លទ្ធផល​បែប​ណា។

ចំពោះ​ដំណើរ​រឿង «កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ» នោះ គេ​ឃើញ​មាន​ចែង​អំពី​មហា​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ​ដែល​មាន​ទំហំ​ធំធេង ដោយ​គ្រប​ដណ្ដប់​​ពាសពេញ​ផ្ទៃ​ចក្រវាល​នៃ​ពិភពលោក​ទាំង​មូល ហើយ​ពេល​នោះ ពពួក​ទេវតា និង​ពពួក​អសុរា ឬ​យក្ស បាន​ធ្វើ​ចម្បាំង​ជាមួយ​គ្នា ពីព្រោះ​តែ​ចង់បាន​​អំណាច​រៀងៗ​ខ្លួន ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​លោកធាតុ ឬ​ពិភព​ចក្រវាល​នោះ​ឯង។

នៅ​ក្នុង​ឯកសារ​នានា ដែល​ស្ដីពី​សិល្បៈ​របាំ​កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ ឲ្យ​ដឹង​ថា ការ​ធ្វើ​ចម្បាំង​រវាង​ពួក​ទេវ ឬ​ទេវតា ជាមួយ​និង​អសុរ មាន​រយៈពេល​ជាង ១​ពាន់​ឆ្នាំ (១.០០០) ប៉ុន្តែ​នៅ​តែ​មិន​ទាន់​ដឹង​ថា ក្រុម​ណា​ឈ្នះ ក្រុម​ណា​ចាញ់​នោះ​ឡើយ។ ដោយ​ឃើញ​ដូច្នោះ ព្រះ​វិស្ណុ ដែល​គេ​ចាត់​ទុក​ជា​ព្រះ​អាទិទេព​ដ៏​សំខាន់​ក្នុង​ព្រហ្មញ្ញ​សាសនា​នោះ ក៏​បាន​មក​ជួយ​ពន្យល់​បញ្ចុះបញ្ចូល​ដល់​ក្រុម​ទាំង​ពីរ​ពួក​ឲ្យ​ឈប់​ច្បាំង​គ្នា ហើយ​ឲ្យ​រួបរួម​កម្លាំង​សាមគ្គី​​គ្នា​ឡើង ដើម្បី​កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ យក​ទឹក​អម្រឹត ឬ​ទឹក​មន្ត​អមត​មក​ប្រើប្រាស់​វិញ។ ការ​ពន្យល់​របស់​ព្រះ​វិស្ណុ ហើយ​និង​ដោយ​ចង់​បាន​ទឹក​អម្រឹត បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​គូបដិបក្ខ ទេវ និង​អសុរ ព្រមព្រៀង​គ្នា​បោះបង់​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ចោល ហើយ​ក៏​នាំ​គ្នា​កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ។

នៅ​ក្នុង​សាច់​រឿង​បញ្ជាក់​ទៀត​ថា នៅ​ក្នុង​ពេល​កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ​នោះ គឺ​ព្រះ​វិស្ណុ បាន​ជួយ​ជ្រោមជ្រែង​ឲ្យ​មាន​គ្រឿង​សម្ភារៈ ដូចជា​យក​ភ្នំ​មន្ទរៈ មក​ធ្វើ​ជា​ឈើ​កូរ​វឹក ហើយ​និង​និម្មិត​ខ្លួន​ធ្វើ​ជា​សត្វ​អណ្ដើក​​មួយ​យ៉ាង​ធំ ដើម្បី​ទល់​ទ្រ​ភ្នំ​មន្ទរៈ​កុំ​ឲ្យ​លិច​ចុះ។

ទន្ទឹម​គ្នា​នោះ​ដែរ ក៏​មាន​ស្ដេច​នាគ​មួយ​ឈ្មោះ «វាសុកី» ក៏​បាន​មក​ជួយ​ដោយ​យក​ខ្លួន​ធ្វើ​ជា​ខ្សែ​ព្រ័ត្រ ដើម្បី​ឲ្យ​ពួក​ទេវ និង​អសុរ ទាញ​ទៅ​ទាញ​មក។ ក្រុម​ទេវ​ទាញ​ខាង​កន្ទុយ​នាគ ហើយ​ក្រុម​អសុរ ទាញ​ខាង​ក្បាល​នាគ ដូច​ដែល​គេ​ឃើញ​មាន​សាង​ជា​រូបសំណាក ឬ​រូប​ចម្លាក់​នៅ​តាម​ក្លោង​ទ្វារ​ចូល​នៃ​ប្រាសាទ​អង្គរវត្ត​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ។

ក្នុង​ឯកសារ​រឿង​បញ្ជាក់​ថា ការ​កូរ​វឹក​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ​របស់​ពួក​ទេវ និង​ពួក​អសុរ គឺ​អស់​រយៈពេល​ជាង ១​ពាន់​ឆ្នាំ ទិព្វ​នៃ​ស្ថាន​ទេវលោក ទើប​មាន​រតនៈ​វត្ថុ​យ៉ាង​ច្រើន​ឥត​គណនា បាន​ផុស​​ឡើង​ចេញ​ពី​មហា​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ​នោះ ដូចជា ផ្កា​បណ្ណជាតិ (ផ្កា​សួគ៌) ដំរី​ក្បាល​បី​ឈ្មោះ ព្ធរាវ័ណ ដែល​គេ​សម្រាប់​ថ្វាយ​ទៅ​ព្រះឥន្ទ្រ​ធ្វើ​ជា​យាន​ជំនិះ។

បន្ទាប់​មក​ទៀត​មាន​រូប​ព្រះ​នាង ស្រីលក្ស្មី (មហេសី​ព្រះវិស្ណុ)។ មាន​សេះ​ស​ឈ្មោះ ឧច្ច័យស្វរៈ ដែល​គេ​រក្សា​ទុក​គោរព​ប្រតិបត្តិ​សីលប្រាំ នៅ​ក្នុង​ឋាន​ទាំង​បី គឺ​ឋាន​ទេវលោក មនុស្សលោក និង​ឋាន​បាតាល ឬ​ពិភព​សត្វ​នាគ។ បន្ទាប់​មក​ទៀត គឺ​ទឹក​អម្រឹត ដែល​គេ​ចាត់​ទុក​ថា ជា​វត្ថុ​សក្ដិសិទ្ធិ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​អាយុ​វែង​ក៏​បាន​ផុស​ឡើង​​ចេញ​ពី​មហា​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ​ដែរ។ ក្រៅ​ពី​នេះ​ទៀត ក៏​មាន​ពួក​ទេព​អប្សរ ផុស​ឡើង​រាប់​សិប​អង្គ អណ្ដែត​ពាសពេញ​លំហ​អាកាស រេរាំ​របាំ​សួគ៌ ឬ​ដែល​គេ​ហៅ​ថា របាំ​អប្សរា។

ចំពោះ​ផ្ទៃ​រឿង​ទាំង​អម្បាល​មាណ​នេះ លោក ព្រឿង ឈាង ទីប្រឹក្សា​ក្រសួង​វប្បធម៌ និង​វិចិត្រ​សិល្បៈ និង​ជា​អតីត​សិល្បករ​របាំ​បុរាណ​ខ្មែរ មាន​ប្រសាសន៍​ថា នោះ​គឺជា​ភាព​ច្នៃប្រឌិត​របស់​អ្នក​​និពន្ធ ហើយ​ដូនតា​ខ្មែរ​បាន​ច្នៃ​បង្វែរ​សាច់​រឿង​នោះ​ឲ្យ​កើត​ទៅ​ជា​ទម្រង់​សិល្បៈ​របាំ​គំនិត ដោយ​មាន​​បង្កប់​ន័យ​អប់រំ ទូន្មាន​ពី​ភាព​សាមគ្គីធម៌​ដែល​នាំ​ឲ្យ​កើត​ផល​ប្រយោជន៍។

លោក​បាន​បន្ត​ថា នៅ​ក្នុង​វិស័យ​សិល្បៈ គ្រប់​ទម្រង់​របាំ​បុរាណ គឺ​បុព្វបុរស​ខ្មែរ​លោក​មាន​គំនិត​​ច្នៃប្រឌិត​បង្កើត​ឡើង​មិន​ដើម្បី​តែ​សម្រាប់​កម្សាន្ត​សប្បាយ​ភ្នែក​មើល​ម្ដងម្កាល​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ កត្តា​សំខាន់ គឺ​ដើម្បី​អប់រំ​សង្គម​ជាតិ​ខ្មែរ​ឲ្យ​ចេះ​ស្រឡាញ់​រាប់​អាន​គ្នា រួប​រួម​សាមគ្គី​គ្នា ហើយ​ហ៊ាន​លះ​បង់​មហិច្ឆតា ឬ​ការ​លោភលន់​អំណាច​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ចោល។

លោក ព្រឿង ឈាង៖ «គឺ​ដូន​តា​យើង​មិន​ចង់​ឲ្យ​មាន​សង្គ្រាម មិន​ចង់​ឲ្យ​មាន​សត្រូវ គឺ​ចង់​ឲ្យ​រួមគ្នា​ធ្វើ​ពលកម្ម​​ដើម្បី​សាង​ជាតិ​ឲ្យ​បាន​រុងរឿង​ហ្នឹង កុំ​គិតតែ​វ៉ៃ​គ្នា។ នេះ​ហើយ​ដែល​សិល្បៈ​បុរាណ​ខ្មែរ​យើង​ហ្នឹង ក្នុង​សាច់​រឿង​កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ​ហ្នឹង គឺ​តែងតែ​អប់រំ មាន​តម្លៃ​ពីរ គឺ​តម្លៃ​ខាង​បច្ចេកទេស ហើយ​និង​តម្លៃ​ខាង​ស្មារតី»

អ្នក​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​វប្បធម៌​ខ្មែរ បាន​បញ្ជាក់​ដែរ​ថា បុព្វបុរស​ខ្មែរ​លោក​ខិតខំ​រិះរក​វិធី​អប់រំ​ទូន្មាន​កូន​ចៅ​តាម​គ្រប់​រូបភាព ដែល​សូម្បីតែ​ការ​សំដែង​សិល្បៈ​ក៏ដោយ ពិសេស​គឺ​អប់រំ​ឲ្យ​មាន​សីលធម៌​ល្អ​ឲ្យ​មាន​សាមគ្គីធម៌ ដើម្បី​ឲ្យ​មនុស្ស​រស់​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ជាតិ​តែ​មួយ មាន​សេចក្ដី​សុខដុមរមនា​ជាមួយ​​គ្នា។

លោក​បន្ត​ថា ដូចជា​នៅ​ក្នុង​ទម្រង់​សិល្បៈ​កូរ​សមុទ្រ​ទឹក​ដោះ​ជាដើម គឺ​ដូនតា​ខ្មែរ​លោក​ច្នៃ​ផ្ទៃ​រឿង​ដោយ​ឲ្យ​សព្វ​សត្វ មនុស្ស ទេវតា អសុរ លះបង់​ការ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ច្បាំង​គ្នា ហើយ​នាំ​គ្នា​បង្កើត​សេចក្ដី​សុខ សន្តិភាព​វិញ។ លោក​បន្ថែម​ថា ប្រការ​នេះ​ហើយ សម្រាប់​សង្គម​ខ្មែរ​បច្ចុប្បន្ន គប្បី​ស្វែង​យល់​ពី​គំនិត​ខ្ពង់ខ្ពស់​របស់​បុព្វបុរស​ខ្លួន ហើយ​នាំ​គ្នា​រក្សា​បន្ត​ប្រពៃណី​វប្បធម៌​នេះ​ឲ្យ​បាន​គង់វង្ស​ត​ទៅ​មុខ​យូរ​អង្វែង៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖

ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។