របបលោក ហ៊ុន សែន បានផ្លាស់ប្ដូរចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញាក្នុងមួយអាណត្តិ ៤ឆ្នាំម្ដងទៅតាមច្បាប់ស្ដីពីឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ក្នុងទិសដៅកុំឲ្យចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញាទាំងអស់ចាក់ឫសនៅក្នុងតំបន់នីមួយៗ ដែលខ្លួនបំពេញការងារ និងដើម្បីកុំឲ្យប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយ។ ក៏ប៉ុន្តែការអនុវត្តកន្លងមកលើការផ្លាស់ប្ដូរនេះ មិនមានប្រសិទ្ធិភាពឡើយ។
អ្នកច្បាប់លើកឡើងថា ការផ្លាស់ប្ដូរ ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញាតាមអាណត្តិ ៤ឆ្នាំ ពីខែត្រមួយទៅខែត្រមួយនាពេលកន្លងមកនោះ ពុំអាចធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងអភិបាលកិច្ចសង្គមបានល្អប្រសើរឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ អំពើអយុត្តិធម៌សង្គម និងសីលធម៌សង្គមនៅតែធ្លាក់ចុះ។
អ្នកជំនាញខាងច្បាប់ បណ្ឌិត ហ៊ាង ឫទ្ធី បញ្ជាក់ថា លោកមិនចាប់អារម្មណ៍ទៅលើការធ្វើកំណែទម្រង់ស្ថាប័នតុលាការ ឬការផ្លាស់ប្ដូរចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញាក្នុងរយៈពេល ៤ឆ្នាំម្ដង ដូចមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ស្ដីពីឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ដែលបានកំណត់ក្ដី ប៉ុន្តែការអនុវត្តជាក់ស្ដែងរបស់ស្ថាប័នតុលាការនៅតែទទួលរងការរិះគន់ថា មិនបានផ្ដល់យុត្តិធម៌ជូនពលរដ្ឋ អំពើពុករលួយនៅតែកើតមានជាដើម។ លោកបញ្ជាក់ថា ស្ថាប័នតុលាការ គឺជាស្ថាប័នដ៏សំខាន់មួយរបស់ជាតិ ដែលជាស្ថាប័នជួយលើកស្ទួយអភិបាលកិច្ចល្អ ធានាឲ្យមានយុត្តិធម៌ ដែលតម្រូវឲ្យពលរដ្ឋគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈត្រូវរស់នៅក្រោមច្បាប់ និងគោរពច្បាប់ទាំងអស់គ្នា៖ « ខ្ញុំលែងគិតទៀតហើយឥឡូវ ព្រោះអីប្រព័ន្ធកម្ពុជាការរៀបចំអភិបាលកិច្ចល្អ យុត្តិធម៌សង្គម វាពាក់ព័ន្ធប្រព័ន្ធតុលាការ ចៅក្រម អយ្យការ ព្រះរាជអាជ្ញា»។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកច្បាប់នេះ ធ្វើឡើងនៅក្រោយពីអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន កាលពីថ្ងៃទី២៨ តុលា បានព្រមានមន្រ្តីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃសមាគម អាដហុក លោក សឹង សែនករុណា ដែលលោកបានសម្ដែងការព្រួយបារម្ភអំពីការផ្លាស់ប្ដូរចៅក្រមព្រះរាជអាជ្ញា នៅតាមបណ្ដាខែត្រមួយចំនួន ធ្វើឡើងមិនមានតម្លាភាព ហើយថា ចៅក្រមព្រះរាជអាជ្ញាមួយចំនួន មិនអនុវត្តច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពនោះ ថាជាការប្រមាថដល់ព្រះជេស្ដារព្រះមហាក្សត្រ។
លោក សុខ ឥសាន បានបញ្ជាក់នៅក្នុងប្រព័ន្ធតេឡេហ្រ្គាមថា កាលពីពេលថ្មីៗ នេះ ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមបានសម្រេចដាក់ឲ្យមន្រ្តីតុលាការមួយចំនួនចូលនិវត្តន៏ និងតែងតាំង ផ្លាស់ប្ដូរចៅក្រម ព្រះរាជជ្ញានៅតាមបណ្ដាខែត្រមួយចំនួន បែរជាមានជននៅក្នុងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួននិយាយថា ការសម្រេចដាក់ឲ្យចូលនិវត្តន៏ និងតែងតាំងមន្ត្រីតុលាការទាំងនោះមិនមានតម្លាភាព ដោយសារពួកគេមិនបានដឹង ដែលនាំឲ្យមានការសង្ស័យមួយចំនួន។ លោក សុខ ឥសាន អះអាងថា ការសម្រេចរបស់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម បានប្រព្រឹត្តទៅក្នុងអង្គប្រជុំ ក្រោមព្រះរាជាធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់នៃអង្គព្រះមហាក្សត្រ ព្រះប្រធាននៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ហេតុអ្វីបានជាថាគ្មានតម្លាភាព?
លោក សុខ ឥសាន ចាត់ទុកការនិយាយរិះគន់របស់លោក សឹង សែន ករុណា បែបនេះ គឺការប្រមាថព្រះចេស្តារព្រះមហាក្សត្រជាក់ស្តែង។
មន្រ្តីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃសមាគម អាដហុក លោក សឹង សែនករុណា បានពន្យល់វិញភ្លាមៗ កាលពីថ្ងៃទី២៨ តុលាថា លោកគ្មានបំណងប្រមាថព្រះមហាក្សត្រដូចការចោទប្រកាន់របស់លោក សុខ ឥសាន ឡើយ។ លោកបញ្ជាក់ថា អ្វីដែលលោកលើកឡើងថា គ្រាន់តែជាការរិះគន់ ដើម្បីស្ថាបនាតែប៉ុណ្ណោះ ពីព្រោះថាកន្លងមក មានករណីជាច្រើន តុលាការបានសម្រេចក្ដីដោយលម្អៀង មិនឈរលើគោលការណ៍ច្បាប់ និងភាពត្រឹមត្រូវ៖ « អ្វីដែលខ្ញុំលើកឡើងតម្លាភាព ទាល់តែការតែងតាំងមានការរាយការណ៍មកខាងសង្គមស៊ីវិលនោះទេ។ អ្វីដែលយើងចង់ឃើញ ការតែងតំាងនោះ មានការទទួលសាទរពីសាធារណជន ហើយការអនុវត្តទៅនោះ គឺជាមុខមាត់ទៅលើស្ថាប័នទាំងអស់នោះដែរ»។
កាលពីថ្ងៃទី២៦តុលា របបលោក ហ៊ុន សែន បានផ្សព្វផ្សាយអំពីការតែងតាំង និងផ្លាស់ប្ដូរព្រះរាជអាជ្ញា និងព្រះរាជអាជ្ញារងចំនួន ៧ខេត្តក្រុង រួមមាន ខេត្តព្រះសីហនុ កោះកុង កំពង់ស្ពឺ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ព្រៃវែង ខេត្តមណ្ឌលគិរី និងរាជធានីភ្នំពេញ។ បើតាមប្រភពដដែល លោក សៀង សុខ ព្រះរាជអាជ្ញារង នៃអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ត្រូវបានតែងតាំងជាព្រះរាជអាជ្ញាខេត្តព្រះសីហនុ ស្របពេល ដែលព្រះរាជអាជ្ញាខេត្តព្រះសីហនុ លោកស្រី ចាតសូ រស្មី ត្រូវផ្ទេរមកកាន់ជា ព្រះរាជអាជ្ញានៅខេត្តកំពង់ស្ពឺវិញជាដើម។
បណ្ឌិត ហ៊ាង ឫទ្ធី អះអាងថា ការរិះគន់ ឬការព្រួយបារម្ភអំពីការផ្លាស់ប្ដូរចៅក្រមព្រះរាជអាជ្ញានេះ មិនមែនជាការប្រមាថព្រះមហាក្សត្រនោះឡើយ ពីព្រោះថា ថ្វីដ្បិតតែការផ្លាស់ប្ដូរនេះ ស្ថិតនៅក្រោមឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ដែលមានព្រះមហាក្សត្រជាប្រធានក្ដី ប៉ុន្តែការអនុវត្តការងារជាក់ស្ដែងរបស់ប្រព័ន្ធតុលាការ គឺព្រះរាជអាជ្ញា និងចៅក្រម ដែលកន្លងមកគេមើលឃើញថា អនុវត្តច្បាប់មិនស្មើភាពគ្នាចំពោះប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ និងអ្នកមានលុយ មានអំណាច។ ហើយស្ថាប័នតុលាការនេះទៀត ក៏រងការការរិះគន់អំពីអំពើពុករលួយដែរ។ លោកអះអាងថា ស្ថាប័នតុលាការពុករលួយ ឬទន់ខ្សោយលើការអនុវត្តច្បាប់ដោយស្មើភាព គឺធ្វើឲ្យស្ថាប័នរដ្ឋផ្សេងៗ ទៀតប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយដែរ៖ «ការវិនិច្ឆ័យសេចក្ដី ការដោះស្រាយរឿងក្ដីតាមខែត្រក្រុងទាំងអស់នោះ វាជារឿងចៅក្រម ព្រះរាជ្ញាទេ មិនត្រូវទម្លាក់កំហុសទៅលើព្រះអង្គ ដូច្នេះការរិះគន់ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា មិនមែនប៉ះពាល់ដល់ព្រះកិត្តិនាមព្រះអង្គមិនមែនទេ គឺថ្នាក់ក្រោមទេ ដែលធ្វើផ្ដេសផ្ដាសនោះ»។
អង្គការតម្លាភាពពិភពលោកបានចេញរបាយការណ៍កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៨ ដាក់ចំណាត់ថ្នាក់កម្ពុជានៅបាតតារាងជាប់លេខទី១៦១ ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន ១៨០លើពិភពលោក ដែលមានអំពើពុករលួយអាក្រក់ខ្លាំង។ អំពើពុករលួយនៅកម្ពុជាបណ្ដាលមកពីប្រព័ន្ធច្បាប់មានភាពទន់ខ្សោយ ខ្វះតម្លាភាពព័ត៌មានអំពីការចំណូលចំណាយថវិកាជាតិ ខ្វះតម្លាភាពនៃការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ មានការរឹតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាដើម។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប) ស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សប្រទេសកម្ពុជា អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨ អ្នកស្រី ក៏បានជំរុញឲ្យរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ លើកកម្ពស់ការកែលំអរប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅប្រទេសកម្ពុជា នៅគ្រាដែលស្ថាប័នតុលាការត្រូវបានស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិប្រើប្រាស់ជាឈ្នាន់នយោបាយរបស់ខ្លួន ពិសេស ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងការកែច្បាប់ ដើម្បីរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ជាដើម។
អ្នកច្បាប់លើកឡើងថា ភាពទន់ខ្សោយនៃការអនុវត្តច្បាប់ គឺធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សង្គមទាំងមូល ពិសេសការពង្រឹងលើការធ្វើកំណែទំរង់អភិបាលកិច្ចល្អ លុបបំបាត់អំពើពុរលួយ យុត្តិធម៌ និងសីលធម៌សង្គមជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។