យុវជនដែលត្រូវគេចាប់ឃុំខ្លួនក្នុងអំឡុងពេលធ្វើពិធីបុណ្យខួប ៣ឆ្នាំនៃមរណភាពលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចោទថា ជាឧបករណ៍នយោបាយរបស់បក្សប្រឆាំង។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ចោទយុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា និង សួង នាគព័ន្ធ ថាជាសកម្មជនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយសកម្មភាពដែលពួកគេបានធ្វើអំឡុងពេលពិធីបុណ្យខួប ៣ឆ្នាំ នៃឃាតកម្មបណ្ឌិត កែម ឡី នោះ គឺធ្វើឡើងតាមការចង្អុលបង្ហាញរបស់គណបក្សមួយនេះ។ ក្រុមគ្រួសារ និងប្រភពស្និទ្ធនឹងយុវជនទាំងពីររូប បដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋានរបស់មន្ត្រីកាន់ច្បាប់រូបនេះ។
អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ជឿជាក់ថា យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា និង សួង នាគព័ន្ធ មិនអាចធ្វើសកម្មភាពខ្លួនឯង ដោយគ្មានអង្គការចាត់តាំងផ្នែកនយោបាយឡើយ។ លោកបានចោទគណបក្សសង្គ្រោះជាតិថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងយុវជនទាំងពីររូបនេះ ដើម្បីឱ្យពួកគេបង្កចលាចលនៅក្នុងសង្គម និងប្រឆាំងនឹងរដ្ឋអំណាច។ លោកហ៊ានអះអាងបែបនេះ ដោយសារតែយុវជនទាំងពីររូប គឺជាអតីតសកម្មជនរបស់គណបក្សប្រឆាំង។ ហើយដោយហេតុនេះ លោកក៏សន្និដ្ឋានថា រាល់សកម្មភាពរបស់ពួកគេមកទល់នឹងពេលចាប់ខ្លួននោះ ប្រាកដជាមានការឧបត្ថម្ភគាំទ្រពីក្រោយ៖ «ខ្ញុំយល់ថា សកម្មភាពបែបនេះមិនអាចកើតឡើងដោយគ្មានអង្គការចាត់តាំងផ្នែកនយោបាយនៅពីក្រោយនោះទេ ដោយមូលហេតុពីរ។ ទីមួយ អ្នកទាំងនោះជាអតីតសកម្មជនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ទីពីរការរៀបចំផែនការ ទីកន្លែង ការកែនមនុស្សមកចូលរួម ការឧបត្ថម្ភសម្ភារៈឧបករណ៍ រួមទាំងថវិកាគ្រប់បែបយ៉ាងក្នុងការធ្វើសកម្មភាព អ៊ីចឹងបើយើងមើលជារួម ដោយគួបផ្សំជាមួយនឹងសកម្មភាពផ្សេងៗនាពេលកន្លងមក ក្នុងការបង្កឱ្យមានចលាចល និងប្រឆាំងនឹងរដ្ឋអំណាច យើងឃើញថា សកម្មភាពទាំងអស់នេះ គឺមានចលនាអង្គការចាត់តាំងនយោបាយនៅពីក្រោយ ដែលជាអ្នកធ្វើការគាំទ្រ»។
អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌រូបនេះ អះអាងទៀតថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានផែនការពិតប្រាកដក្នុងការញុះញង់សកម្មជន និងយុវជនរបស់ខ្លួនឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើល្មើសច្បាប់ ដើម្បីឱ្យអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនពួកគេ រួចគណបក្សនេះនឹងចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ជំរុញឱ្យបរទេសដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ថ្វីបើ គឺអាជ្ញាធរទេ ដែលជាអ្នកចាប់ពួកគេឃុំខ្លួន លោកបែរជាស្នើឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិគិតគូរពីអនាគតយុវជនរបស់ខ្លួន និងបញ្ឈប់ការយកពួកគេជាឧបករណ៍នយោបាយបែបនេះតទៅទៀត។
ទោះជាយ៉ាងណា គ្រួសារ និងមនុស្សជិតស្និទ្ធនឹងយុវជនទាំងពីររូប ច្រានចោលទាំងស្រុងចំពោះការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីជំនាញផ្នែកច្បាប់ និងសិទ្ធិមនុស្សនៃរបបក្រុងភ្នំពេញរូបនេះ។
ភរិយារបស់លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា លោកស្រី សុខ ស្រីនិច អះអាងថា សកម្មភាពរបស់ស្វាមីលោកស្រីអំឡុងពេលបុណ្យខួប៣ ឆ្នាំបណ្ឌិត កែម ឡី នេះ មិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអ្វីបន្តិចឡើយ ប៉ុន្តែគឺជាការរកចំណូលដោះស្រាយជីវភាពគ្រួសារ និងបង្ហាញការគោរពចំពោះបណ្ឌិត កែម ឡី ដែលជាគ្រូរបស់គាត់ប៉ុណ្ណោះ។ ទាក់ទងនឹងសកម្មភាពផ្សេងទៀតរបស់ស្វាមីវិញ លោកស្រីថា គឺជាការបញ្ចេញមតិស្ថាបនាសង្គម គ្មានអ្នកណានៅពីក្រោយខ្នងគាត់ឡើយ ហើយក៏មិនមែនធ្វើដើម្បីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះដែរ។
ស្ត្រីមេផ្ទះរូបនេះ ស្នើឱ្យអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ ជិន ម៉ាលីន និងមន្ត្រីផ្សេងទៀតនៃរបបក្រុងភ្នំពេញ បោះបង់ចោលនូវការយល់ឃើញខុសឆ្គងបែបនេះតទៅទៀត៖ «ដល់ពេលគាត់និយាយអ៊ីចឹងមក ខ្ញុំអស់សំណើចបណ្ដោយ។ ខ្ញុំនិយាយយ៉ាងខ្លីតែម្ដង គឺគ្មានស្អីដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ សូម្បីតែបន្តិច។ ទាំង សួង នាគព័ន្ធ ទាំងអីក៏ដោយ គឺអត់មានសោះតែម្ដង។ គាត់បានពាក្យឯណាមកនិយាយអ៊ីចឹង ? គាត់ចេះតែគិតទៅរួចតែម្ដង។ អត់ទាល់តែសោះ»។
ចំណែក លោក មួង សូនី ដែលជាមនុស្សជិតស្និទ្ធ និងជាសហការីរបស់យុវជន សួង នាគព័ន្ធ នៅក្នុងសមាគមសម្ពន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរវិញ ថ្លែងថា យុវជនរូបនេះមិនមែនជាសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឡើយ ហើយសកម្មភាពរបស់គេ នៅថ្ងៃខួប ៣ឆ្នាំ បណ្ឌិត កែម ឡី នោះ ក៏មិនមែនធ្វើតាមការណែនាំរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែរ។ លោកបន្តថា ជារឿងជ្រុលហួសហេតុដែលលោក ជិន ម៉ាលីន ចោទប្រកាន់សហការីរបស់លោកដោយមិនត្រឹមត្រូវបែបនេះ ហើយក៏ជារឿងរំលោភសិទ្ធិបញ្ចេញមតិធ្ងន់ធ្ងរដែរ ដែលរដ្ឋាភិបាលបំបិទមាត់អ្នករិះគន់ឃាតកម្មបណ្ឌិត កែម ឡី នេះ៖ «រឿងអីក៏ដោយ យើងកុំគួរភ្ជាប់ទាំងអស់ពេកទៅលើបក្សប្រឆាំង។ ខ្ញុំធានាថា នាគព័ន្ធ អ្វីដែលគាត់ធ្វើនៅថ្ងៃទី១០ កក្កដា ដែលគេទៅគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធទាំងអស់គ្នាហ្នឹង អត់មានលក្ខណៈផ្នែកនយោបាយទេ អត់មានអ្នកណានៅពីក្រោយខ្នងទេ។ ខ្ញុំគិតថា ការចោទប្រកាន់នេះវារឿងហួសហេតុ។ ហួសហេតុមែនទែន ហើយអយុត្តិធម៌ចំពោះគាត់»។
សកម្មជនសង្គមលោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនមួយថ្ងៃ មុនថ្ងៃខួបគម្រប់៣ ឆ្នាំបណ្ឌិត កែម ឡី បន្ទាប់ពីលោកបានប្រកាសលក់អាវយឺតដែលមានរូបបណ្ឌិត កែម ឡី និងប្រសាសន៍របស់លោកថា " បើអ្នកមិនធ្វើអ្វីសោះ ក៏គង់នឹងរងគ្រោះដែរ គ្រាន់តែមិនទាន់ដល់វេនអ្នកប៉ុណ្ណោះ "។ ចំណែក សកម្មជនសង្គមមួយរូបទៀត គឺលោក សួង នាគព័ន្ធ ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួន នៅពេលលោកទៅដាក់កម្រងផ្កាគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធបណ្ឌិត កែម ឡី នៅទីតាំងស្តារម៉ាត កាល់តិច ស្តុបបូកគោ ដោយរងការចោទថា បានចែកខិត្តប័ណ្ណញុះញង់ពាក់ព័ន្ធនឹងឃាតកម្មបណ្ឌិត កែម ឡី។ ខ្លឹមសារនៃខិត្តប័ណ្ណនោះ គឺស្នើសុំឱ្យមានការបញ្ឈប់ការសម្លាប់មនុស្សក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់។
ទោះជាយ៉ាងណា តុលាការរបប ហ៊ុន សែន បានចោទប្រកាន់យុវជនទាំងពីររូបនេះពីបទ “ញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍” ដែលប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ២ឆ្នាំ ប្រសិនបើតុលាការសម្រេចឱ្យអ្នកទាំងពីរមានទោសមែននោះ។
អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ថ្លែងថា យុវជនបច្ចុប្បន្នមានការយល់ដឹងច្រើនអំពីបញ្ហាសង្គម ហើយបណ្ឌិត កែម ឡី បានបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានយុវជនមិនតិចនាក់ឡើយ ដោយក្នុងនោះក៏រួមមានទាំង យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា និង សួង នាគព័ន្ធ នេះផងដែរ។ ដូច្នេះមន្ត្រីរបប ហ៊ុន សែន មិនគួរមើលស្រាលយុវជនថា ធ្វើតាមការណែនាំរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិឡើយ ស្របពេលដែលរចនាសម្ព័ន្ធសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានរបបនេះរំលាយចោលរួចអស់ទៅហើយនោះ៖ «យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា និង នាគព័ន្ធ ពីមុនមក តើគាត់ជាអ្នកណា ? គាត់ជាយុវជនធម្មតាហ្នឹង ហើយគាត់មានប្រាជ្ញាញាណប៉ុណ្ណឹងចេញមកពីណា ? ការបណ្ដុះរបស់លោក កែម ឡី ហើយនិងការឈឺចាប់របស់គាត់។ ឥលូវ តាំងពីម្សិលមិញ រឹតតែធ្វើឱ្យយុវជនឈឺចាប់ថែមទៀត។ តើអ្នកណាទៅទប់យុវជនបាន ? តើស្មានតែសង្គ្រោះជាតិទៅបញ្ជាយុវជនឱ្យធ្វើអញ្ចេះ ធ្វើអញ្ចុះបានឬអី ? ហើយបើសង្គ្រោះជាតិស្លាប់ទៅហើយ ពួកខ្ញុំនៅនិរទេសខ្លួន ហើយរដ្ឋអំណាចនៅគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់មើលតែភ្នែកម្នាស់ ហេតុអ្វីមកចោទយើង ថាបញ្ជាអីកើត ? ខ្ញុំសួរមើល»។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចាត់ទុកទង្វើរបស់អាជ្ញាធរទៅលើយុវជនទាំងពីររូប សបញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើពុតជាមានចិត្តសប្បុរស ផ្ដល់ថវិកាជួយសាងសង់ចេតិយបណ្ឌិត កែម ឡី និងចូលបច្ច័យបុណ្យខួប១ ឆ្នាំរបស់លោក ដើម្បីបិទបាំង និងលុបលាងអំពើអាក្រក់របស់ខ្លួន និងបក្ខពួក ចំពោះករណីឃាតកម្មក៏កក្រើកមួយនេះ។
អតីតប្រធានចលនាយុវជនក្រុងសៀមរាប និងជាចៅសង្កាត់ជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅសង្កាត់នគរធំ ក្រុងសៀមរាប លោក សៀក ចំណាប់ ថ្លែងថា ការចាប់ចងយុវជនទាំងពីររូបនេះ ជាការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋ ហើយគ្មានមូលដ្ឋានណាមួយដែលថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅពីក្រោយខ្នងយុវជនទាំងពីរនេះឡើយ។ លោកយល់ថា ការបន្តចោទប្រកាន់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបែបនេះ មានន័យថា របបក្រុងភ្នំពេញនៅតែខ្លាចគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយដឹងច្បាស់ថា សង្គ្រោះជាតិត្រូវបានរំលាយតែនៅលើក្រដាសប៉ុណ្ណោះ។ លោកសម្ដែងការសោកស្តាយដែលរបបក្រុងភ្នំពេញ ចាប់ខ្លួនអ្នកទាំងពីរ ដោយភ្ជាប់ទៅនឹងការចោទប្រកាន់លើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ៖ «រចនាសម្ព័ន្ធត្រូវបានរំលាយហើយ ហើយគាត់យកមកភ្ជាប់នេះ គ្រាន់តែជាលេសក្នុងការចាប់ខ្លួន ដោយសារគេអាចយល់ឃើញថា ទង្វើរបស់ គង់ រ៉ៃយ៉ា និង សួង នាគព័ន្ធ អាចនឹងឆ្កឹះឆ្កៀលឡើងវិញនូវការបាញ់សម្លាប់លោក បណ្ឌិត កែម ឡី។ ត្រង់ចំណុចនេះហើយទើបបានជាមានរឿងនេះកើតឡើង។ អ៊ីចឹងហើយដើម្បីអួតប្រាប់បរទេសថា ខ្លួនជាប្រទេសគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ត្រូវដោះលែង គង់ រ៉ៃយ៉ា និង សួង នាគព័ន្ធ»។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ រួមទាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិផង បានទាមទារទាមទារឱ្យរបប ហ៊ុន សែន ដោះលែងយុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា និង សួង នាគព័ន្ធ ជាបន្ទាន់ និងដោយឥតលក្ខខណ្ឌ ពីព្រោះពួកគេមិនបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសអ្វីឡើយ។ ក្រុមសង្គមស៊ីវិល និងបក្សប្រឆាំងក៏បានអំពាវនាវដល់របបនេះ បញ្ឈប់ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើអ្នក កែម ឡី និយម និងត្រូវស៊ើបអង្កេតដោយឯករាជ្យ ដើម្បីចាប់ឃាតកពិតដែលសម្លាប់បណ្ឌិត កែម ឡី យកមកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។