យុវជនស្នើឱ្យមេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ លោក ហ៊ុន សែន ពិនិត្យឱ្យបានដិតដល់អំពីគម្រោងវិនិយោគទាំងឡាយរបស់ចិន មុននឹងបង្ហាញមោទនភាពជាសាធារណៈ និងថ្លែងការពារគម្រោងវិនិយោគទាំងនោះ។ កាលពីថ្ងៃទី១១ វិច្ឆិកា កន្លងទៅ លោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហាញមោទនភាពដែលមានប្រទេសចិនជាមិត្តទុកចិត្ត និងមកបណ្ដាក់ទុនវិនិយោគច្រើននៅកម្ពុជា។
យុវជនដែលជាសកម្មជនបរិស្ថាន និងអ្នកការពារសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច ថ្លែងថា ពួកគេទទួលស្គាល់អំពីផលប្រយោជន៍ដែលបានមកពីការវិនិយោគរបស់ចិននៅកម្ពុជា ក៏ប៉ុន្តែពួកគេអះអាងថា មិនមែនគ្រប់គម្រោងទាំងអស់របស់ចិនសុទ្ធតែបានប្រយោជន៍ដល់ពលរដ្ឋខ្មែរនោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ គម្រោងមួយចំនួនបានបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងធំធេងដល់បរិស្ថាន និងសង្គម ព្រមទាំងជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានជាច្រើនដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
សកម្មជនបរិស្ថានលោក ថុន រដ្ឋា ថ្លែងថា លោកស្វាគមន៍ចំពោះគម្រោងវិនិយោគទាំងឡាយពីបរទេស ក្នុងនោះក៏រួមបញ្ចូលទាំងក្រុមហ៊ុនរបស់ចិនផងដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលលោកមានក្ដីព្រួយបារម្ភនោះ គឺការវិនិយោគរបស់ចិនមួយចំនួនកំពុងបង្កជាបញ្ហាសង្គមមិនចេះចប់មិនចេះហើយ ជាពិសេសនៅខេត្តព្រះសីហនុ ដែលមានអ្នករកស៊ីចិនខ្លះ បានបើកបនល្បែង និងកន្លែងពេស្យាចារជាដើម។ ចំណែកការរីកដុះដាលនៃវិស័យសំណង់វិញ ដែលកើតចេញពីការហូរចូលយ៉ាងគំហុកនៃជនជាតិចិន ក៏បានបណ្ដាលឱ្យបរិស្ថានតំបន់ឆ្នេរ និងទឹកសមុទ្រ រងការបំពុលធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។ បន្ថែមពីលើនេះ គម្រោងវិនិយោគរបស់ចិនមួយចំនួន គឺជាប្រភពនៃទំនាស់ដីធ្លីរ៉ាំរ៉ៃ ដូចជាករណីក្រុមហ៊ុនយូឌីជី (UDC) នៅស្រុកគិរីសាគរ ខេត្តកោះកុង ជាដើម ដែលធ្វើឱ្យមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការបណ្តេញពលរដ្ឋចេញដោយបង្ខំផងដែរ៖ «វិនិយោគិនចិន គឺផ្ដោតទៅលើតែផលចំណេញជាជាងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ឬក៏លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ឬក៏ផលប្រយោជន៍អ្វីមួយដើម្បីជួយមកដល់ប្រជាជនខ្មែរ ឬក៏ប្រទេសខ្មែរទេ។ គេសំដៅតែប្រាក់ចំណេញដែលគេនឹងទទួលបាន ហើយគេនឹងយកអាហ្នឹងត្រឡប់ទៅប្រទេសគេវិញ ឬក៏មានបានសម្រាប់សោយសុខនៅកម្ពុជា។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គួរតែគិតឡើងវិញមុននឹងបញ្ចេញមោទនភាពជាសាធារណៈថាតើការវិនិយោគ ការមករស់នៅរបស់ជនជាតិចិនហ្នឹងពិតជាឆ្លើយតបទៅនឹងការរីកចម្រើន ការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសមែន ឬក៏អត់ ហើយថាតើរបាយការណ៍ពីថ្នាក់ក្រោមដែលនិយាយពីការរីកចម្រើនទៅកាន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ហ្នឹង វាពិតជាឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតដែលកំពុងតែកើតមាននៅកន្លែងហ្នឹងមែនដែរ ឬអត់។ ហើយអ្វីដែលសំខាន់មួយទៀតហ្នឹង គឺគាត់ត្រូវតែចាប់ផ្ដើមពង្រឹងច្បាប់»។
ប្រតិកម្មរបស់យុវជន ថុន រដ្ឋា នេះ គឺនៅបន្ទាប់ពីមេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ លោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហាញមោទនភាពអំពីគម្រោងវិនិយោគរបស់ចិន ដែលលោកអះអាងថា បានជួយអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជាបានជាច្រើនផ្នែក។ លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា ប្រទេសចិនបានជួយដល់កម្ពុជាលើវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ ការផលិតថាមពល និងអគ្គិសនី ព្រមទាំងការបង្កើតការងារជាច្រើនកន្លែងសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ។ លោកបន្តថា ចិនជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ច ហើយការវិនិយោគរបស់ចិនមានគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់ ដូច្នេះកម្ពុជាគួរតែមានមោទនភាពដែលមានចិនជាមិត្ត និងជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ៖ «ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស អ្នកណាក៏ចង់បានដែរ ប៉ុន្តែចម្លែកត្រង់តែកម្ពុជានេះ នៅពេលដែលចិនចូលមកវិនិយោគយ៉ាងគំហុកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បែរជាមានអ្នកចង់បណ្ដេញចិនចេញទៅវិញ។ ឯង ( ខ្ញុំ ) ខំទៅទាក់ទងគេ ដើម្បីឱ្យគេមកវិនិយោគ យកលុយមកដាក់ស្រុកខ្មែរ កសាងអាគារឱ្យខ្ពស់ៗទៅ។ កសាងរួចហើយ គាត់មិនអាចដឹកតាមកប៉ាល់ហោះត្រឡប់ទៅស្រុកគាត់វិញទេ កុំឆ្ងល់ពេក»។
ចិនកុម្មុយនិស្ត គឺជាប្រទេសនាំមុខគេក្នុងការវិនិយោគនៅកម្ពុជា ដោយកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ទំហំទុនវិនិយោគសរុបរបស់ចិនមានប្រមាណ ៣ពាន់ ៦រយលានដុល្លារ ឬស្មើនឹង ៥៣ភាគរយ នៃទំហំវិនិយោគសរុបចំនួន ៦ពាន់ ៨រយលានដុល្លារអាមេរិក។ ចិនក៏ជាប្រទេសឈានមុខគេក្នុងការផ្ដល់ជំនួយដល់កម្ពុជាផងដែរ ប៉ុន្តែជំនួយទាំងនោះសុទ្ធតែជាជំនួយគ្មានលក្ខខណ្ឌ ដែលធ្វើឱ្យមានការបារម្ភពីការប្រើប្រាស់ខុសទិសដៅ និងបាត់បង់ទៅក្នុងអំពើពុករលួយ។
សកម្មជនការពារសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិចកួយឃុំប្រមេរនៃខេត្តព្រះវិហារ លោក លូត សាំង យល់ឃើញថា ប្រសាសន៍របស់លោក ហ៊ុន សែន នេះ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងការពិតគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនោះទេ។
លោកបន្តថា មូលហេតុដែលពលរដ្ឋមួយចំនួនមិនពេញចិត្តនឹងគម្រោងវិនិយោគរបស់ចិន គឺដោយសារតែគម្រោងទាំងនោះបានធ្វើឱ្យពួកគាត់បាត់បង់ដីធ្លី និងមុខរបររបស់ខ្លួន។ តួយ៉ាង ករណីគម្រោងវិនិយោគស្ករសរបស់ក្រុមហ៊ុនចិននៅខេត្តព្រះវិហារ ដែលលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានរំពឹងថា នឹងជួយលើកស្ទូយជីវភាពពលរដ្ឋនោះ មិនបានផ្ដល់ផលប្រយោជន៍អ្វីដល់ពលរដ្ឋឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ គម្រោងនេះបានធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរាប់ពាន់គ្រួសារដែលភាគច្រើនជាជនជាតិដើមភាគតិចកួយ បាត់បង់ដីធ្លី ស្រែចម្ការ និងព្រៃឈើ ដែលពួកគាត់ធ្លាប់ពឹងអាស្រ័យផលតាំងពីដូនតាមក។ លោកយល់ថា គម្រោងវិនិយោគរបស់ចិនភាគច្រើនផ្តល់ផលចំណេញទៅពួកនាយទុន និងមន្ត្រីមានអំណាច ចំណែកពលរដ្ឋវិញទទួលបានផលប្រយោជន៍តិចតួចប៉ុណ្ណោះ៖ «ធ្វើម៉េចអភិវឌ្ឍឱ្យប្រជាជនខ្លួនឯងហ្នឹង មានជីវភាពស្មើគ្នាក្នុងការរស់នៅហ្នឹង។ ឧទាហរណ៍ បើគេបង្កើតរោងចក្រអ៊ីចឹង យើងបង្រៀនបច្ចេកទេសដល់ប្រជាជន ឱ្យគាត់ចេះដាំអំពៅឱ្យល្អជាដើម។ ការអភិវឌ្ឍឱ្យគាត់មានជីវភាព ( ល្អ ) ហើយបើរកកម្មករ យើងរកអ្នកក្នុងស្រុក ហើយឱ្យប្រាក់ខែសមរម្យ។ នេះដូចជាក់ស្ដែង វាអត់បានផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ពួកគាត់អ៊ីចឹងទេ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាខ្ញុំអត់ពេញចិត្តទាក់ទងនឹងសម្បទានរបស់ចិន ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនដែលនាំមកនៅស្រុកខ្មែរ ( ព្រោះ ) ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សវាច្រើនខ្លាំងក្លាមែនទែន»។
កំណើនជនជាតិចិននៅកម្ពុជា ក៏បានក្លាយជាកង្វល់របស់យុវជន និងពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅផងដែរ។ ក្តីព្រួយបារម្ភនោះ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងបញ្ហាអសន្តិសុខ ការប្រើប្រាស់ទឹកដីកម្ពុជាជាកន្លែងប្រព្រឹត្តបទល្មើសចាប់ជំរិតតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត និងការក្ដោបក្ដាប់សេដ្ឋកិច្ចនៅតាមតំបន់សំខាន់ៗមួយចំនួន ដូចជា នៅខេត្តព្រះសីហនុ សៀមរាប និងក្រុងភ្នំពេញ ជាដើម។ គេហទំព័រអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិឱ្យដឹងថា គិតត្រឹមចុងឆ្នាំ ២០១៨ ជនជាតិចិនដែលកំពុងរស់នៅកម្ពុជា មានចំនួនជាង ២០ ម៉ឺននាក់ ដែលចំនួននេះមិនរាប់បញ្ចូលអ្នកទេសចរ និងអ្នកការទូតឡើយ។
យុវជនស្នើឱ្យប្រមុខរបបក្រុងភ្នំពេញពិនិត្យឱ្យបានច្បាស់លាស់ពីគម្រោងវិនិយោគរបស់ចិន ដោយកុំមើលឃើញតែចំណុចវិជ្ជមាននៃគម្រោងទាំងនោះ ពោលគឺត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ទៅលើប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនផង។ លើសពីនេះ ពួកគេសំណូមពរឱ្យមានការអនុវត្តច្បាប់ដោយគ្មានការយោគយល់ បើពិនិត្យឃើញថា ក្រុមហ៊ុនចិនណាមួយបានប្រព្រឹត្តផ្ទុយនឹងបញ្ញត្តិច្បាប់របស់កម្ពុជា ជាពិសេសករណីក្រុមហ៊ុនសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិន៕