អ្នកវិភាគនយោបាយលើកឡើងថា គម្រោងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសចិនកុម្មុយនីស្ត លោក លី ខឺឈាង (Li Keqiang) មកកម្ពុជា គឺដើម្បីពង្រឹងឥទ្ធិពល និងជួយជ្រោមជ្រែងលើផែនការផ្ទេរអំណាចត្រកូល «ហ៊ុន» តែប៉ុណ្ណោះ។ ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាប្រកាសថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសចិននឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាពីថ្ងៃទី៨ ដល់ថ្ងៃទី១១ វិច្ឆិកា ព្រមទាំងមានជំនួបទ្វេភាគីជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិមួយចំនួនរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
អ្នកវិភាគនយោបាយមើលឃើញថា គម្រោងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លោក លី ខឺឈាង មកកម្ពុជាពុំមានផ្ដល់ផលចំណេញជាដុំកំភួនដល់ប្រជាជាតិខ្មែរឡើយ ក្រៅតែការពង្រឹងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន និងផ្តល់ការគាំទ្រលើផែនការក្រាញអំណាចគ្រួសារ លោក ហ៊ុន សែន។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៦ វិច្ឆិកា ថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លោក លី ខឺឈាង មកកម្ពុជាលើកនេះ ប្រទេសចិនកុម្មុយនីស្តនឹងពង្រឹងទំនាក់ទំនងកាន់តែស៊ីជម្រៅជាមួយកម្ពុជាបន្ថែមទៀត ដើម្បីឱ្យកម្ពុជាផ្តល់ការគាំទ្រខ្លួនក្នុងការពង្រីកឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់។ លោក គឹម សុខ បន្តថា លោក លី ខឺឈាង នឹងនាំប្រយោជន៍ដល់លោក ហ៊ុន សែន តាមរយៈគាំទ្រផែនការផ្ទេរអំណាចឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងផ្ដល់ជំនួយឥតសំណងឱ្យរដ្ឋាភិបាលឯកបក្ស ដើម្បីបន្តកាន់អំណាចទៅមុខទៀត។ លោកថា ជាថ្នូរមកវិញដែលប្រទេសចិនកុម្មុយនីស្តចង់បាននោះគឺយកកម្ពុជាធ្វើជាកូនអុកឱ្យនៅជាមួយចិនគ្រប់កាលៈទេសៈ ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងការសង្ស័យនៃវត្តមានមូលដ្ឋានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជា៖
«ភាគីចិនចង់បានពីក្រុម លោក ហ៊ុន សែន ការធានានូវព័ត៌មាននៃលទ្ធភាពវត្តមានកងទ័ពចិននៅសមុទ្ររាម ការធានាកុំឱ្យប៉ះពាល់ផលប្រយោជន៍ចិន លើករណីវិវាទនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងជាដើម»។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែវិច្ឆិកា ឱ្យដឹងថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសចិនកុម្មុយនីស្ត លោក លី ខឺឈាង (Li Keqiang) នឹងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាពីថ្ងៃទី៨ ដល់ថ្ងៃទី១១ ខែវិច្ឆិកា ដែលដំណើរទស្សនកិច្ចនេះឆ្លើយតបតាមការអញ្ជើញរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ ប្រភពដដែល ឱ្យដឹងទៀតថា លោក ហ៊ុន សែន និងលោក លី ខឺឈាង នឹងមានជំនួបទ្វេភាគី ពិភាក្សាដោយផ្តោតលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងប្រទេសចិនកម្ពុជា បញ្ហាក្នុងតំបន់ និងនៅអន្តរជាតិមួយចំនួន។ ក្រៅពីនេះ លោក ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសចិនកុម្មុយនីស្ត ក៏នឹងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីមួយចំនួន ក្នុងពិធីសម្ពោធផ្លូវល្បឿនលឿនតភ្ជាប់ពីក្រុងភ្នំពេញទៅក្រុងព្រះសីហនុ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ជុំ សុន្ទរី និងប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ដើម្បីសាកសួរបន្ថែមអំពីរឿងនេះបានទេនៅថ្ងៃទី៦ ខែវិច្ឆិកា។
ចំណែកអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន វិញលោកមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីរឿងនេះទេ៖
«សួរអ្នកនាំពាក្យក៏អត់ដឹង សួរអ្នកវិភាគក៏អត់ដឹងខ្យល់អីដែរ ចេះតែឆ្លើយប៉ាតណាប៉ាតណីទេ តាមការយល់ឃើញរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះទេ។ សួរក្រសួងការបរទេសសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហ្នឹងបានគាត់ដឹងរឿងពិតយ៉ាងម៉េច»។
ទោះបីជាយ៉ាងណា ការបញ្ជ្រាបឥទ្ធិពលរបស់ចិនមកលើរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន តាមបែបជំនួបទ្វេភាគីនេះ ភាគច្រើនធ្វើឡើងនៅមុនពេលមានកិច្ចប្រជុំក្របខណ្ឌអាស៊ាន ឬកិច្ចប្រជុំកម្រិតលក្ខណៈអន្តរជាតិនានា ដែលមានចូលរួមពីបណ្ដាប្រទេសមហាអំណាចលោកសេរី ខណៈពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានប្ដូរវេទអាស៊ាន។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក គឹម សុខ យល់ថា ការដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសចិននេះមកទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាមុនមេដឹកនាំនៃប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗ ជាពិសេស ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាជាម្ចាស់ផ្ទះនៃ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន គឺដោយសារចិនអាចនឹងមិនហ៊ានប្រឈមមុខជាមួយប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ពាក់ព័ន្ធនឹងការដែលចិនមិនទទួលស្គាល់ចំពោះបញ្ហាដែលកំពុងកើតមាននៅក្នុងតំបន់ និងនៅអន្តរជាតិ។
ចំណែក អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការ និងសន្តិភាព (CICP) លោក វណ្ណ ប៊ុណ្ណា យល់ថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីចិនមកកម្ពុជានេះ ចិនទំនងមិនហ៊ានបញ្ចេញមហិច្ឆតាអ្វីសម្រាប់ដាក់សម្ពាធឱ្យកម្ពុជា ក្នុងនាមកម្ពុជាជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននេះទេ។
«ដោយសារចិនមានឥទ្ធិពលស្រាប់ទៅហើយ មកដល់ពេលនេះចិនហាក់ដូចជាមិនចង់អ្វីដាក់ឱ្យកម្ពុជាជួយ ដើម្បីឱ្យសម្រេចមហិច្ឆតាផលប្រយោជន៍ក្នុងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធរបស់អាស៊ានទេ។ ដោយសារពេលនេះ ឃើញថា បញ្ហានានាត្រូវការឆ្លងកាត់នៃការពិភាក្សាគ្នាខ្លាំង ជាពិសេសក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន ចិនលើកទី២៥ និងកិច្ចប្រជុំអាស៊ីបូព៌ា ដែលប្រទេសមហាអំណាចចូលរួមហ្នឹង»។
ការពង្រឹងនូវកិច្ចប្រតិបត្តិការដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងរដ្ឋាភិបាលឯកបក្សរបស់ លោក ហ៊ុន សែន ជាមួយប្រទេសចិនកុម្មុយនីស្ត ត្រូវបានអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយមួយចំនួនរិះគន់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលម្អៀងទៅរកចិន និងដឹកនាំប្រទេសកាន់តែផ្ដាច់ការ។ ទោះជាយ៉ាងណា រដ្ឋាភិបាលចិនកុម្មុយនីស្តតែងតែជួយជ្រោមជ្រែង និងធ្វើជាខ្នងបង្អែកឱ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ស្ទើរគ្រប់វិស័យ ខណៈរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែនវិញក៏ផ្ដល់កិច្ចគាំពារពិសេសសម្រាប់ជនជាតិចិននៅកម្ពុជា និងព្យាយាមលាក់បាំងព័ត៌មានអំពីវត្តមាននៃមូលដ្ឋានកងទ័ពចិននៅកំពង់ផែសមុទ្ររាមជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។