កងទ័ពកម្ពុជា និងចិន គ្រោងធ្វើសមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» ចាប់ពីពាក់កណ្ដាលខែឧសភា ស្របពេលដែលគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណន និងគម្រោងមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម កាន់តែមានភាពតានតឹង និងនៅតែរងការចោទប្រកាន់អំពីលទ្ធភាពបម្រើយោធាចិន។
គម្រោងការធ្វើសមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» ប្រចាំឆ្នាំ២០២៤ រវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងចិន នឹងកាន់តែធ្វើឱ្យបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់ព្រួយបារម្ភពីពង្រីកឥទ្ធិពលនៃវត្តមានយោធាចិនក្នុងតំបន់ ខណៈគម្រោងមួយចំនួនដូចជា ការសាងសង់មូលដ្ឋានកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាម និងគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណន កាន់តែឡើងកម្ដៅ និងរងចោទប្រកាន់ថា ចិនប្រើប្រាស់កម្ពុជាធ្វើជាឈ្នាន់ក្នុងការសម្រេចមហិច្ឆតារបស់ខ្លួន។
ម្យ៉ាងទៀត គម្រោងសមយុទ្ធយោធារវាងកងទ័ពកម្ពុជា ដែលរៀបចំជាមួយកងទ័ពសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនជាបន្តបន្ទាប់មកនេះ ក៏កាន់តែឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញថា កម្ពុជាលម្អៀងផ្នែកនយោបាយទៅប្រទេសចិនកុម្មុយនិស្ត ខណៈកម្ពុជានៅតែគ្មានចេតនា ក្នុងការស្ដារស្ថានភាពនយោបាយ និងចរចាការធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នាជាមួយអាមេរិក និងសម្ពន្ធមិត្តប្រទេសលោកសេរីនៅឡើយ។
អ្នកសិក្សាផ្នែកសិក្សា និងនយោបាយ លោក ប៉ោ មករា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី០៤ ខែឧសភា ថា វិស័យយោធា គឺជាផ្នែកមួយរបស់ចិនដែលព្យាយាមពង្រីកឥទ្ធិពលកងទ័ពខ្លួនតាមរយៈសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន ឬប្រទេសដែលពឹងផ្អែកលើចិនខ្លាំង។ លោកមើលឃើញថា ការធ្វើសមយុទ្ធយោធារវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងចិននេះ ក៏ជារបៀបរបប ឬយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចិន ដែលព្យាយាមបញ្ជ្រាបឥទ្ធិពលលើកម្ពុជា និងនៅក្នុងតំបន់។
លោក ប៉ោ មករា៖«កម្ពុជាគួរតែទាញច្បាប់ ឬគោរពនីតិរដ្ឋច្បាប់ដែលមានជាធរមានជាពិសេសរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលក្នុងជំពូក ៤ មាត្រា៥៣ ដែលនិយាយអព្យាក្រឹត្យភាពកម្ពុជា ដែលមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ ហើយវគ្គកថាខណ្ឌ៥មានន័យថា មិនអនុញ្ញាតឱ្យកងទ័ពបរទេសណាមួយមកឈរជើង ឬមានវត្តមាននៅកម្ពុជាឡើយ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ លោក ឈុំ សុជាត ប្រាប់កាសែតក្នុងស្រុកកាលពីថ្ងៃទី២ ខែឧសភាថា កងទ័ពកម្ពុជា និងចិន កំពុងរៀបចំត្រៀមធ្វើសមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» រួមគ្នា ប្រចាំឆ្នាំ តែលោកមិនទាន់អាចបញ្ជាក់ពីកាលបរិច្ឆេទជាក់លាក់ និងខ្លឹមសារនៃគម្រោងសមយុទ្ធនោះនៅឡើយទេ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទង លោក ឈុំ សុជាត ដើម្បីសាកសួរជុំវិញរឿងនេះបន្ថែមបានទេនៅថ្ងៃទី៤ ខែឧសភា។
សមយុទ្ធយោធា «នាគមាស» រួមគ្នារវាងកងទ័ពកម្ពុជា និងចិនកាលពីឆ្នាំ២០២៣ ធ្វើឡើងស្ថិតនៅបរិវេណភ្នំជុំរីករាយ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ចិនបានបញ្ជូនអាវុធយុទ្ធភណ្ឌធុនធ្ងន់ និងកងទ័ពជាង ២០០នាក់មកកម្ពុជា ដោយផ្ដោតសំខាន់ ពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពកម្ពុជា រក្សាសន្តិសុខ និងជួយសង្គ្រោះពលរដ្ឋពីគ្រោះធម្មជាតិផ្សេងៗ។
កម្ពុជាបានធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយកងទ័ពចិនចំនួន ៦ដងរួចមកហើយចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦ ប៉ុន្តែកម្ពុជាបានលុបចោលដោយខ្លួនឯងចំពោះការធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ពន្ធមិត្តអាមេរិក គឺអូស្ត្រាលីកាលពីឆ្នាំ២០១៧។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប៉ាស៊ីហ្វិក លោក សេង វណ្ណលី យល់ថា គម្រោងសមយុទ្ធយោធារវាងកម្ពុជា និងចិនកាន់តែឆ្លុះបញ្ចាំងពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យយោធារវាងប្រទេសទាំងពីរកាន់តែជិតដិតបន្ថែមទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកមើលឃើញថា ក្នុងបរិបថដែលកម្ពុជារងការចោទប្រកាន់លើគម្រោងមួយចំនួនដែលគាំទ្រដោយប្រទេសចិន ការធ្វើសមយុទ្ធយោធានេះអាចនឹងធ្វើឱ្យមានភាពតានតឹងក្នុងតំបន់។
លោក សេង វណ្ណលី៖«កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធារបស់ចិននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា កាន់តែបង្កើនវានឹងឱ្យការបំភ្លឺ ឬការបកស្រាយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាញឹកញាប់បាត់ខ្លឹមសារ ឬគ្មានខ្លឹមសារទល់តែសោះ ដោយសារតែការបំភ្លឺ និងការបកស្រាយវាអត់ឆ្លើយតបនឹងសកម្មភាពជាក់ស្ដែង ជាពិសេសកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យយោធារវាងប្រទេសទាំងពីរ ហើយវត្តមាននាវាចម្បាំងរបស់ចិននៅកំពង់ផែជើងទឹករាម ក៏ដូចជាសកម្មភាពនានា រវាងរដ្ឋាភិបាលចិន និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាពិសេសលើវិស័យផ្នែកយោធា»។
ភាគីកម្ពុជា និងចិន តែងលើកកម្ពស់ និងពង្រឹងវិស័យយោធាជាបន្តបន្ទាប់នៅពេលមានជំនួបរវាងថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសពីរ។ ប៉ុន្តែ អ្នកវិភាគ និងអ្នកឃ្លាំមើលព្រួយបារម្ភថា ការពឹងផ្អែកលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យការពារជាតិ និងការចាប់យកចិនតែម្ខាងក្នុងការធ្វើសមយុទ្ធយោធា កម្ពុជាអាចនឹងបាត់បង់អព្យាក្រឹត្យរបស់ខ្លួន ហើយប្រទេសចិនអាចមានឱកាសពង្រីកឥទ្ធិពលយោធារបស់ខ្លួននៅកម្ពុជាដែលជាហេតុធ្វើឱ្យប្រទេសកំពុងបញ្ហាក្នុងតំបន់កាន់តែឡើងកម្ដៅ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ៕