ពលរដ្ឋសោកស្តាយព្រែកមួយដែលខ្មែរក្រហមជីក បាត់បង់ទៅវៀតណាមក្រោយបោះបង្គោលព្រំដែន
2023.08.26
ទិដ្ឋភាពបង្គោលព្រំដែនលេខ២២៩ ឋិតក្នុងខេត្តស្វាយរៀង ដែលពលរដ្ឋថា បោះចូលដីខ្មែរ ធ្វើឱ្យបាត់បង់ព្រែកសម័យបារាំង។ រូបកាលពីថ្ងៃទី១៨ សីហា ២០២៣។
រូប៖ ពលរដ្ឋផ្ដល់ឱ្យ
ក្រុមយុវជន និងពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តស្វាយរៀងសោកស្តាយព្រែកមួយខ្សែ ដែលបន្សល់តាំងពីសម័យបារាំង និងស្ដារឡើងវិញ នៅសម័យខ្មែរក្រហម បានបាត់បង់ទៅវៀតណាមគ្រប់គ្រង ក្រោយបោះបង្គោលព្រំដែន កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ក្នុងពេលកម្ពុជាកំពុងមានវិបត្តិនយោបាយ។
ពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីផ្ទៀងផ្ទាត់ការបោះបង្គោលកំណត់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមឡើងវិញ។
ព្រែកមួយខ្សែមានប្រវែងទទឹងចន្លោះជាង ២០ម៉ែត្រ ដល់ជាង ៤០ ម៉ែត្រ បណ្តោយជាង ១០០គីឡូម៉ែត្រ ឋិតក្នុងខេត្តព្រៃវែង និងខេត្តស្វាយរៀង ត្រូវបានពលរដ្ឋ និងយុវជន អះអាងថា បានរបូតទៅវៀតណាម បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងវៀតណាម បានឯកភាពគ្នាដោយស្ងាត់ៗ កំណត់ខណ្ឌសីមាព្រំដែនតាមបណ្តោយដងព្រែកនេះ កាលពីឆ្នាំ២០១៧។
ព្រែកនេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងនៅរយៈពេលជាង ៦ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដោយវៀតណាមបានប្រើប្រាស់ព្រែកនេះធ្វើនាវាចរ ដឹកទំនិញ និងកសិផល មកលក់នៅកម្ពុជា។ រីឯអាជ្ញាធរនៃប្រទេសទាំងពីរ បានជីកផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែនរួចរាល់ហើយដែរ ក្នុងរយៈពេល ៣ ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។
ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅតំបន់នោះ ភាគច្រើនមិនហ៊ានតវ៉ា និងរិះគន់បញ្ហានេះទេ ខ្លាចមានបញ្ហាដល់ខ្លួន និងក្រុមគ្រួសារ។
ពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅក្បែរព្រំដែនថ្លែងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា បច្ចុប្បន្នវៀតណាមបានចាត់ទុក ព្រែកមួយខ្សែនេះជារបស់ខ្លួន ហើយបញ្ជូនប្រជាជនគេមករស់នៅច្រើនស្អេកស្កះ តាមបណ្តោយព្រំដែន។ លោកស្រីថា ព្រំដែនចាស់កន្លងទៅ ឋិតនៅឆ្ងាយពីព្រែកនេះជាច្រើនគីឡូម៉ែត្រ។
«ពីមុនមិនមែនបង្គោលនៅត្រឹមហ្នឹង តាមខ្ញុំធ្លាប់ឃើញ តែចេះតែខិតមកដល់ បង្គោលទើបបោះដែរ ពីមុនហួសស្ពានហ្នឹង ហួសកន្លែងប៉ុស្តិ៍វៀតណាមនៅរាល់ថ្ងៃហ្នឹង ព្រែកហ្នឹង។ ពេលគេចាប់ផ្តើមបោះបង្គោលព្រំដែន បានគេចាប់ផ្តើមធ្វើនៅអែបព្រែករាល់ថ្ងៃ»។
ព្រែកសម័យបារាំងមួយខ្សែនេះ ប្រវែងជាង ១០០គីឡូម៉ែត្រ លាតសន្ធឹងពីខេត្តព្រៃវែង រហូតទល់នឹងខេត្តស្វាយរៀង ឆ្លងកាត់ស្រុកស្វាយជ្រំ និងក្រុងស្វាយរៀង។ អ្នកស្រុកខ្លះ បានហៅព្រែកនេះថា ព្រែកតែអុង ហើយកាលពីសម័យ ប៉ុល ពត អ្នកភូមិបានជីកស្ដារព្រែកនេះឱ្យជ្រៅ ងាយស្រួលធ្វើកសិកម្ម និងទាញទឹកប្រើប្រាស់ជាដើម។
យុវជនរស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ លោក សៀង រក្សា ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីបើកចិត្តទូលាយ អនុញ្ញាតឱ្យយុវជនចូលរួមតាមដានពីការបោះបង្គោលព្រំដែន ដើម្បីស្វែងយល់ ពីបូរណភាពទឹកដី។ លោកសង្កេតឃើញថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនកន្លងទៅ មានការលាក់បាំងច្រើន។
លោក សៀង រក្សា៖ «ការបោះបង្គោលព្រំដែនអត់បង្ហាញឱ្យទូលំទូលាយឱ្យយុវជន សិស្សនិស្សិតបានដឹងទូលំទូលាយ ព័ត៌មានអត់ច្បាស់ដល់ពលរដ្ឋ និងយុវជនទេ ខ្ញុំសង្ស័យថា ការបោះបង្គោលព្រំដែន អត់ត្រូវតាមច្បាប់ និងផ្ទៃដីផ្ទៃក្រឡា»។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តស្វាយរៀង លោក រស់ សុផារិទ្ធិ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ខេត្តស្វាយរៀងនៅមិនទាន់បោះបង្គោលព្រំដែនរួចរាល់នៅឡើយទេ នៅសេសសល់តិចតួច ក៏ប៉ុន្តែលោកមិនបញ្ជាក់លម្អិតថា តំបន់ដែលមិនទាន់កំណត់ព្រំដែនរួច ឋិតក្នុងស្រុកណានោះឡើយ។
លោកបដិសេធមិនអធិប្បាយ ចំពោះការបោះបង្គោលព្រំដែនដែលធ្វើឱ្យខ្មែរបាត់បង់ព្រែកមួយខ្សែទៅវៀតណាម ដោយលោកថា ជាភារកិច្ចរបស់គណៈកម្មការព្រំដែន។
លោក រស់ សុផារិទ្ធិ៖ «បោះជិតរួចរាល់សល់តិចតួច យើងកំពុងពិភាក្សាគ្នាដែលមិនទាន់ឯកភាពគ្នា សល់ចំណុចហ្នឹង ព្រោះយើងធ្វើការប្រយ័ត្នប្រយែង»។
ចំណែករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការព្រំដែន ដែលទើបតែងតាំងថ្មី លោក ឡាំ ជា ក៏បដិសេធបំភ្លឺរឿងនេះដែរ ដោយលោកថា គណៈកម្មការព្រំដែនកំពុងរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធថ្នាក់ដឹកនាំកម្រិតរដ្ឋបាល និងអគ្គនាយករដ្ឋបាលមិនទាន់រួចរាល់នៅឡើយទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា លោកនឹងបំភ្លឺរឿងនេះ នៅពេលរៀបចំការងាររួចរាល់។
លោក ឡាំ ជា៖ «រង់ចាំច្បាប់ចេញសិន បងនឹងការពារអនុក្រឹត្យរៀបចំប្រព្រឹត្តទៅហើយ ផែនការ ការងារវាពេញផ្លូវច្បាប់តែម្តង»។
ទាក់ទងរឿងនេះ អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ំ សំអាន សង្កេតឃើញថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនកន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនផ្អែកតាមមរតក របស់បារាំង និងផ្អែកតាមអនុសញ្ញាកម្ពុជាកូសាំងស៊ីនឆ្នាំ១៨៧៣ នោះទេ គឺបោះតាមសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ ១៩៨៥ ដែលជាសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់។
លោក អ៊ំ សំអាន៖ «បានជាយើងកំណត់ស្រេចតែចិត្ត អ៊ីចឹងបានបាត់បង់ដីខ្មែរ បើយើងរកមរតករបស់បារាំងដែលយើងដឹងហើយថា មរកតបារាំងមិនបាត់ដីដូនតាយើងទេ។ លោក ហ៊ុន សែន ជំពាក់គុណយួន ធ្វើតាមយួនកំណត់ ប្រឡាយត្រឹមនេះ។ ជាការគ្រោះថ្នាក់មួយ»។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា នៅប្រទេសន័រវែស (Norway) លោក ម៉ែន ណាត យល់ថា រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មី ត្រូវកសាងឯកសារប្តឹងភាគីវៀតណាមទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ក្នុងករណីវៀតណាមបង្ខំឱ្យកម្ពុជាចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់កន្លងទៅ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់បូរណភាពទឹកដីតាមតំបន់ព្រំដែន។
លោក ម៉ែន ណាត៖ «ឱកាសថ្មីហើយ រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ព្រោះឪពុករបស់គាត់ ជាប់សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនខុសច្បាប់ជាមួយវៀតណាមជាប់កិច្ចសន្យាហ្នឹង។ ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រញាប់ឡើង យកឯកសារសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ ខុសកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ យើងរៀបចំឯកសារប្តឹងបាន លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះសម្រាប់ជាតិហើយ ឱ្យតែហ៊ានធ្វើរៀងហ្នឹង»។
ពលរដ្ឋបន្ថែមថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនកន្លងទៅ មានភាពមិនប្រក្រតីច្រើនណាស់ ដោយភាគីវៀតណាមមានយុទ្ធសាស្ត្រឈ្លានពានគ្រប់រូបភាព ដោយមានដីស្រែខ្លះ ប្រជាជនវៀតណាម បានទិញពីពលរដ្ឋខ្មែរ ដើម្បីកាន់កាប់ជាដីរបស់វៀតណាម ហើយការសាងសង់ផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែនទៀតសោត ខាងភាគីវៀតណាម គឺជាអ្នកចេញថ្លៃចំណាយទាំងអស់។
កម្ពុជាមានព្រំដែនជាប់នឹងប្រទេសវៀតណាមចំនួន ១.២៤៥គីឡូម៉ែត្រ ដែលត្រូវបោះបង្គោលព្រំដែនសរុបចំនួន ៣៧១បង្គោល។ បច្ចុប្បន្នប្រទេសទាំងពីរបានបោះបង្គោលរួចរាល់ចំនួន ៣១៥បង្គោល ឬស្មើនិង ៨៤ភាគរយហើយ នៅសេសសល់បង្គោលចំនួន ៥៦ ទៀត ឋិតនៅខេត្តរតនគិរី មណ្ឌលគិរី ត្បូងឃ្មុំ ស្វាយរៀង ខេត្តកណ្ដាល និងខេត្តតាកែវ៕
សេចក្ដីកែតម្រូវ៖ អនុសញ្ញាកម្ពុជាកូសាំងស៊ីនឆ្នាំ១៨៧៣ មិនមែន អនុសញ្ញាកម្ពុជាកូសាំងស៊ីនឆ្នាំ១៩៧៣ ទេ។
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាគ្រោងធ្វើបេសកកម្មដើរគោះទ្វាររកវិនិយោគិននៅអាមេរិកជាថ្មី
- ក្រសួងមហាផ្ទៃបញ្ជាក់ថា កូនមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ដែលបើកឡានបុកមនុស្សស្លាប់ពីរនាក់ នៅអូស្ត្រាលីនោះ គឺឈ្មោះ ឌឿន ឧត្ដមសេនីយ៍
- សមត្ថកិច្ចម៉ាឡេស៊ីចាប់ពលករខ្មែរម្នាក់ពាក់ព័ន្ធរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
- តុលាការចោទប្រកាន់ពលករខ្មែរដែលបញ្ជូនពីម៉ាឡេស៊ី ពីបទញុះញង់ និងឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារ
- ជនជាតិឥណ្ឌា ៦៧នាក់ទៀត ត្រូវបានសង្គ្រោះចេញពីកន្លែងឆបោកតាមអនឡាញនៅកម្ពុជា
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- សារលោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាឲ្យកម្ទេចអ្នករិះគន់ «ជាភស្តុតាងអាចប្តឹងទៅតុលាការ ICC»
- លោក ស៊ុន ចាន់ថុល អះអាងថា ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំងច្រើនចាប់អារម្មណ៍ចង់មកវិនិយោគនៅកម្ពុជា
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅប្រទេសនូវែលហ្សេឡង់ធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងគម្រោង CLV-DTA និងទាមទារស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅអូស្ត្រាលីធ្វើបាតុកម្មទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដកគម្រោង CLV ទាំងស្រុង
- លោក ហ៊ុន សែន បង្កើនការគំរាមកំហែងឆ្លងដែនលើអ្នករិះគន់