សកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងមួយចំនួន ដែលកំពុងជាប់ឃុំស្នើឱ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងតុលាការដោះលែងអ្នកទោសមនសិការឱ្យមានសេរីភាព ដោយគ្មានការដាក់លក្ខខណ្ឌដោះដូរ។ សំណើនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំ ដែលជាសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងតម្រូវឱ្យនិយាយទម្លាក់កំហុសលើខ្លួនឯង និងសុំទោសលោក ហ៊ុន សែន ទើបអាចរួចផុតពីការជាប់ឃុំបាន។
សកម្មជនបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារប្រាប់ប្រពន្ធ និងកូនៗ ថា ពួកគាត់នៅតែទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាល និងតុលាការផ្តល់ភាពស្អាតស្អំដល់អ្នកទោសនៅក្នុងករណីរឿងនយោបាយទាំងអស់គ្មានលក្ខណៈតម្រូវឱ្យទទួលកំហុសដែលពួកគាត់មិនបានប្រព្រឹត្តនោះ។
កូនស្រីមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅរាជធានីភ្នំពេញលោក ហេង ច័ន្ទសុទ្ធី គឺកញ្ញា ហេង បុរី ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនាថា ថ្ងៃនេះ គឺជា ខួបបីឆ្នាំ ដែលឪពុករបស់កញ្ញាត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារក្នុងរឿងនយោបាយដោយអយុត្តិធម៌ និងឈឺចាប់មិនអាចបំភ្លេចបាននោះទេ។ កញ្ញារៀបរាប់ថាជីវិតអ្នកទោសមនសិការនៅកម្ពុជាដូចជាឪពុករបស់នាង គឺលោក ហេង ច័ន្ទសុទ្ធី បានលះបង់ក្ដីសុខផ្ទាល់ខ្លួន សុខចិត្តរងទុក្ខវេទនាផ្លូវកាយ និងចិត្តនៅក្នុងគុកដោយរក្សាជំហររឹងមាំស្មោះត្រង់នឹងជាតិ ប៉ុន្តែឪពុករបស់កញ្ញាមិនសុំទោសលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីទម្លាក់កំហុសលើខ្លួនឯងនោះឡើយ។
កញ្ញា ហេង បុរី៖ «ខ្ញុំចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលអន្តរាគមន៍ដោះលែងគាត់ដោយមិនមានលក្ខខណ្ឌអ្វីទាំងអស់ ពីព្រោះគាត់មិនមែនជាជនជាប់ចោទ ឬឧក្រិដ្ឋជនទេ គឺគាត់ជាជនរងគ្រោះ ដែលត្រូវរងភាពអយុត្តិធម៌ម្ដងហើយម្ដងទៀត ហើយមិនទាន់ផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់គាត់នៅឡើយទេ អ៊ីចឹងរដ្ឋាភិបាលត្រូវដោះលែងគាត់ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ និងមិនឱ្យគាត់សុំទោសឡើយ»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ប្រពន្ធរបស់សកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក វឿង សំណាង គឺលោកស្រី ទៀង ចិន្តា ថ្លែងថា តុលាការតែងចោទប្រកាន់ និងផ្ដន្ទាទោសសកម្មជនបក្សប្រឆាំងដែលជាមនុស្សស្លូតត្រង់ដាក់ពន្ធនាគារដោយគ្មានកំហុស ផ្ទុយទៅវិញសំណុំទាំងនោះ បើសិនអ្នកទោសមនសិការលើកដៃសុំទោសប្រមុខមេបក្សកាន់អំណាចបែរជាទទួលបានការលើកលែងទោសពីព្រះមហាក្សត្រភ្លាមៗ ទៅវិញ។ លោកស្រីយល់ថា ការណ៍ដែលដាក់លក្ខខណ្ឌដូច្នេះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌បំផុតសម្រាប់សកម្មជនបក្សប្រឆាំងដែលតស៊ូលះបង់ជាប់គុករាប់ឆ្នាំ ដើម្បីបុព្វហេតុសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ។ លោកស្រី ទៀង ចិន្ដា ស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលដោះលែងប្ដីលោកស្រី និងសកម្មជនជាប់ឃុំដែលនៅសេសសល់ក្នុងគុកឱ្យមានសេរីភាពដោយកុំដាក់លក្ខខណ្ឌដើម្បីបាននៅក្រៅឃុំ។
លោកស្រី ទៀង ចិន្ដា៖ «ចាប់មនុស្សដែលអត់មានកំហុសដាក់ក្នុងគុកហើយ បង្ខំឱ្យគ្នាសុំទោស ឬធ្វើលិខិតសុំទោស ដើម្បីដោះដូរសេរីភាព។ អ៊ីចឹងសួរថា ស្មារតីអ្នកស្នេហាជាតិគេអាចធ្វើទៅរួចបានទេ។ ខ្ញុំស្នើសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់សេរីភាពដល់គ្រួសារខ្ញុំវិញ ដោយគ្មានការដោះដូរ ដូចជាធ្វើលិខិតសុំទោស ឬចុះចូលដើម្បីផ្តល់សេរីភាព គឺគាត់អត់ត្រូវការទេ។ ប៉ុន្តែ គាត់ត្រូវការយុត្តិធម៌ និងការផ្តល់សេរីភាពដល់ពួកគាត់វិញ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន និងអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញលោក អ៊ី រិន្ទ ដើម្បីបញ្ជាក់ជុំវិញរឿងនេះបានទេ នៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា។
ប៉ុន្តែរយៈពេលចុងក្រោយនេះ មានការរៀបចំឱ្យអ្នកជាប់ឃុំជាសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ធ្វើវីដេអូចេញពីពន្ធនាគារ សុំទោសលោក ហ៊ុន សែន ហើយអ្នកទាំងនោះតែងតែត្រូវបានតុលាការដោះលែង ឬត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន ស្នើទៅព្រះមហាក្សត្រលើកលែងទោស ក្រោយពេលពួកគេនិយាយទម្លាក់កំហុសលើខ្លួនឯង។ គិតមកដល់ពេលនេះក្រុមអ្នកលើកដៃសុំទោសលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីបានរួចខ្លួនទាំងនោះ មានជិត ៣០នាក់ហើយ។ អ្នកខ្លះមិនត្រឹមសុំទោសយករួចខ្លួនទេ ប៉ុន្តែ ថែមទាំងត្រូវបានបង្ខំសុំចុះចូលជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដើម្បីទទួលបានការងារក្នុងក្របខ័ណ្ឌរដ្ឋ ឬតួនាទីក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលថែមទៀត។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) លោក ស៊ឹង សែនករុណា មានប្រសាសន៍ថាសង្គមប្រជាធិបតេយ្យពលរដ្ឋគ្រប់មានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ ឬទស្សនៈ និងគាំទ្របក្សនយោបាយណាមួយដែលពួកគេពេញចិត្តស្របតាមច្បាប់។ លោកយល់ថាការសុំទោសរដ្ឋាភិបាលប្តូរនឹងសេរីភាព ឬការរក្សាជំហរមិនសុំទោសយ៉ាងណានោះ ជាសិទ្ធិរបស់សកម្មជនទាំងនោះ។ ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថាសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិតែងតែចាត់ទុកការចាប់ និងឃុំខ្លួនសកម្មជនបក្សប្រឆាំងកន្លងមកថា ជារឿងនយោបាយច្រើនជាងការអនុវត្តច្បាប់។ ជាក់ស្តែងករណីសកម្មជនបក្សប្រឆាំង ដែលគ្រាន់តែសុំទោសហើយរួចខ្លួន ដែលបង្ហាញកាន់តែច្បាស់ជារឿងនយោបាយ។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា៖ «ករណីនេះរឹតតែមិនមែនជាការអនុវត្តច្បាប់ ពីព្រោះបើសិនការអនុវត្តច្បាប់ពិតប្រាកដមែនទែន មិនអាចសុំទោសរួចខ្លួនបែបនេះទេ។ អ៊ីចឹង ករណីនេះ ការសុំទោស ហើយមានការលើកលែងទោស មានការទម្លាក់ចោលនូវបទចោទប្រកាន់ទាំងអស់នេះ គឺសុទ្ធសឹងតែជាដំណោះស្រាយទៅលើបញ្ហារឿងនយោបាយ គឺរឿងរ៉ាវទាំងអស់ដោយសារបុព្វហេតុធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនយោបាយហ្នឹងឯងដែលយើងមើលឃើញទាំងអស់គ្នានាពេលកន្លងមកហ្នឹង»។
មកទល់ពេលនេះ មានសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលជាង ៥០នាក់ទៀតកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារដោយសារតែការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួន។ សហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិថ្កោលទោសអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន និងអំពាវនាវឲ្យ ទម្លាក់ចោលរាល់បទចោទប្រកាន់ប្រឆាំងនឹងសមាជិកគណបក្សប្រឆាំង អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ហើយដោះលែងពួកគេឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញដោយឥតលក្ខខណ្ឌ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។