តំណាងជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន ឱ្យដឹងថា ពួកគាត់នៅតែមានសង្ឃឹមថា វិបត្តិនយោបាយរ៉ាំរ៉ៃនៅកម្ពុជា អាចនឹងត្រូវបានដោះស្រាយ នៅមុនការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០២២។ ដោយសារតែមានជំនឿបែបនេះ ហើយ ទើបពួកគាត់រក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ និងមិនចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សដទៃ។ តំណាងបក្សកាន់អំណាចឆ្លើយតបវិញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងមិនអាចរស់ឡើងវិញនោះទេ ហើយក៏គ្មានការចរចានយោបាយណាមួយដែរ។
មេឃុំជាប់ឆ្នោតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលើកឡើងថា ពួកគាត់នៅរង់ចាំមើលការវិវឌ្ឍស្ថានការណ៍នយោបាយបន្តទៅមុខទៀតសិន ដោយមិនទាន់ចូលរួមជាមួយគណបក្សនយោបាយណាទាំងអស់។ ការសម្រេចចិត្តបែបនេះ ពីព្រោះពួកគាត់មើលឃើញថា ពេលនេះមិនមានកម្លាំងនយោបាយណាអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចបានឡើយ ដូច្នេះការចូលរួមធ្វើនយោបាយនៅក្នុងស្ថានភាពបែបនេះក៏មិនមានន័យអ្វីនោះដែរ។
មេឃុំជាប់ឆ្នោតនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅឃុំឈើខ្មៅ ស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្ដាល លោក ផុន សុភា មានប្រសាសន៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋ និងសកម្មជនមូលដ្ឋាននៅតែមានទឹកចិត្តរឹងមាំ និងគាំទ្រឥតងាករេចំពោះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ លោកបញ្ជាក់ថា ដោយសារបែបនេះហើយ ទើបលោកមិនចុះចូលជាមួយគណបក្សកាន់អំណាច ឬចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សដទៃ៖ « ការឡើងកាន់អំណាចជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំ ឬមេឃុំ ដែលអត់មានការបោះឆ្នោតមួយដែលត្រឹមត្រូវ គឺមិនអាចបម្រើប្រជាពលរដ្ឋបានល្អទេ យើងសោកស្ដាយ។ ប៉ុន្តែបើយើងចូលរួម ហើយអត់ប្រយោជន៍ដដែល យើងចូលរួមគ្រាន់តែជាការកំដរប្រជាធិបតេយ្យក្លែងក្លាយដដែល យើងអត់ចូលរួមទេ។ យើងសុខចិត្តនៅស្ងៀម ឬក៏នៅចាំមើលស្ថានភាពប្រែប្រួលអ្វី ហើយយើងនឹងសម្រេចចិត្តនៅពេលក្រោយទៀត » ។
ស្រដៀងគ្នានេះ មេឃុំជាប់ឆ្នោតនៅឃុំស្ពឺ ស្រុកចម្ការលើ ខេត្តកំពង់ចាម លោក សយ ស៊ីថាត ឱ្យដឹងថា លោក និងពលរដ្ឋដទៃទៀតនៅតែទាមទារឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរស់ឡើងវិញ ព្រោះបក្សនេះជាតំណាងឆន្ទៈពលរដ្ឋកន្លះប្រទេស។ លោកបញ្ជាក់ថា លោកនឹងចូលរួមបោះឆ្នោត ព្រមទាំងធ្វើសកម្មភាពនយោបាយក្នុងការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ លុះត្រាតែកម្ពុជាមានគណបក្សប្រឆាំងរឹងមាំ ឬមានថ្នាក់ដឹកនាំដែលមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការបម្រើជាតិ៖ « ខ្ញុំមានជំនឿថា សង្គ្រោះជាតិនឹងវិលមកវិញ ១០០ % នៅក្នុងឆ្នាំ២០២២ នេះ គឺមិនអាចខ្វះបានទេ ព្រោះបើយោងលើកត្តាអន្តរជាតិ ហើយនិងសហភាពអឺរ៉ុប គឺគេផ្ដោតជាដាច់ខាត ហើយប្រទេសកម្ពុជាមិនមែនជាប្រទេសដែលមិនមានសម្ពន្ធមិត្តអន្តរជាតិនោះទេ។ យើងបានចុះកតិកាសញ្ញា ហត្ថលេខាជាមួយនឹងអន្តរជាតិពិសេស គឺកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ២៣តុលា ១៩៩១ ជាគោល។ វាជាយ័ន្តមួយសម្រាប់ឱ្យអ្នកប្រជាធិបតេយ្យត្រូវតែសម្អាងលើហ្នឹង » ។
ការបញ្ជាក់ពីជំហររបស់មេឃុំជាប់ឆ្នោតបក្សប្រឆាំងទាំងនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលបរិយាកាសនយោបាយនៅតែអាប់អួ ហើយការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៥ នៅសល់តែជាង ៨ខែទៀតប៉ុណ្ណោះ។ បើគ្មានអ្វីប្រែប្រួលទេ ការបោះឆ្នោតនេះនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី៥ មិថុនា ឆ្នាំ២០២២ តាមកាលកំណត់របស់របបលោក ហ៊ុន សែន។ ក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ អតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួននៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបាននាំគ្នាបង្កើតគណបក្សថ្មីជាបន្តបន្ទាប់ រហូតដល់ចំនួន ៦គណបក្សនយោបាយហើយ។
ឆ្លើយតបនឹងការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីមូលដ្ឋានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន អះអាងជាថ្មីទៀតថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងមិនអាចរស់ឡើងវិញបានឡើយ ហើយការចរចានយោបាយក៏មិនអាចទៅរួចដែរ។ លោកជំរុញឱ្យមន្ត្រីមូលដ្ឋានរបស់បក្សប្រឆាំងចូលរួមជីវភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សផ្សេង ក្នុងនោះក៏រួមទាំងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែរ ដើម្បីមានឱកាសឈរឈ្មោះសម្រាប់ការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់នាពេលខាងមុខ៖ « សូមប្រកាសប្រាប់គាត់ឱ្យហើយទៅថា កុំសង្ឃឹម។ បើនិយាយរឿងលេងអុក គឺអត់ក្រឡា ដើរអត់រួចតែម្ដង។ ងាកទៅត្រង់ណា ក៏អត់រួចដែរ។ មានតែផ្លូវមួយដូចដែលខ្ញុំថាហ្នឹង គាត់លះបង់អតីតបក្សប្រឆាំងចោល ហើយគាត់ទៅសុំចូលរួមជាសមាជិករបស់គណបក្សណាមួយដែលស្របច្បាប់នៅកម្ពុជា » ។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានអាសនៈ ចំនួន ៥.០០៧ ឬស្មើនឹងជិត ៤៤% នៃអាសនៈសរុប ១១.៥៧២អាសនៈ ក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ អាណត្តិទី៤ កាលពីឆ្នាំ២០១៧។ ប៉ុន្តែមេឃុំ និងក្រុមប្រឹក្សាជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សនេះ បម្រើពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោតបានតែប្រមាណ ៤ខែ ក៏ត្រូវបាត់បង់តំណែងទៅវិញ។ នេះគឺដោយសារតែរបបលោក ហ៊ុន សែន បានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយយកអាសនៈទាំងឡាយរបស់បក្សប្រឆាំងទៅចែកគ្នាកាន់កាប់។
ទាក់ទងនឹងស្ថានភាពពេលនេះវិញ អង្គការសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា បរិយាកាសនយោបាយ នៅតែមានលក្ខណៈរឹតត្បិតនៅឡើយ ស្របពេលសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋនៅតែរងការបង្ក្រាបឥតស្រាកស្រាន្ត។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) លោក ស៊ឹង សែនករុណា យល់ថា ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងទំនងជាយល់ច្បាស់អំពីបរិយាកាសនយោបាយមិនល្អដូចសព្វថ្ងៃ ទើបបានជាពួកគាត់រារែកចិត្តក្នុងការធ្វើសកម្មភាពសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។ លោកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកពាក់ព័ន្ធបើកលំហនយោបាយ និងសិទ្ធិសេរីភាពជូនពលរដ្ឋ ព្រមទាំងកែប្រែច្បាប់មួយចំនួន ដែលមានលក្ខណៈគាបសង្កត់ ដើម្បីធានាបរិយាកាសល្អ នៅមុនការបោះឆ្នោតមកដល់៖ « ស្ថាប័ន ឬក៏មនុស្សដែលជាអ្នកអនុវត្តច្បាប់ទាំងអស់ហ្នឹង គឺនៅក្នុងគណបក្សកាន់អំណាចទាំងអស់ ដែលមើលឃើញ មិនមានឯករាជ្យភាពក្នុងការដោះស្រាយរកយុត្តិធម៌ផ្សេងៗ ឬផ្ដល់សិទ្ធិសេរីភាពឱ្យពួកគាត់ផ្សេងៗ ក្នុងការចូលរួមហ្នឹងឱ្យមានភាពពេញលេញ ធានានូវសិទ្ធិសេរីភាពគាត់។ ចំណុចទាំងអស់ហ្នឹងហើយ ដែលធ្វើឱ្យពួកគាត់មានការភ័យខ្លាចក្នុងការចូលរួម ព្រោះបរិយាកាស ( នយោបាយ ) បើប្រៀបធៀបនឹងមុនឆ្នាំ២០១៧ ហ្នឹង គឺខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់ » ។
កាលពីពេលថ្មីៗ នេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ៦៤ស្ថាប័ន បានធ្វើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយ ស្នើឱ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន ធានាឱ្យបាននូវលក្ខខណ្ឌអប្បបរមាចំនួន ៦ចំណុច ដើម្បីឱ្យការបោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី និងយុត្តិធម៌។ ចំណុចទាំងនោះ មានជាអាទិ៍ បង្កើតបរិយាកាសនយោបាយសេរី ធានាសិទ្ធិនយោបាយ និងសិទ្ធិបោះឆ្នោត កែសម្រួលសមាសភាពគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ធានាឯករាជ្យនៃអំណាចតុលាការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ព្រមទាំងធានាការអនុវត្តតួនាទីដោយសេរីរបស់សង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។