គ្រួសារសកម្មជនគណបក្សភ្លើងទៀនស្នើដល់សាលាដំបូងខេត្តពោធិ៍សាត់ ទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ និងដោះលែងឪពុកពីពន្ធនាគារឱ្យមានសេរីភាពបានឱ្យឆាប់ ពីព្រោះពួកគាត់ពុំមានកំហុសដូចការចោទប្រកាន់របស់តុលាការឡើយ។ មន្រ្តីតុលាការខេត្តពោធិ៍សាត់អះអាងថា តុលាការអនុវត្តតាមច្បាប់ មិនស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយទេ។ ប៉ុន្តែមន្រ្តីសង្គមស៊ីវិលយល់ថា ករណីនេះ គឺជារឿងនយោបាយដោយមិនមែនជាការអនុវត្តច្បាប់នោះទេ។
កូនៗ របស់បេក្ខជនក្រុមប្រឹក្សា ឃុំ សង្កាត់ របស់គណបក្សភ្លើងទៀនរំពឹងថា តុលាការខេត្តពោធិ៍សាត់នឹងពិចារណាទម្លាក់បទចោទ និងដោះលែងឪពុកពួកគេឱ្យមានសេរីភាព ដើម្បីបង្កបរិយាកាសល្អប្រសើរមុនការបោះឆ្នោត ព្រមទាំងបើកផ្លូវឱ្យពួកគាត់អាចឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតនៅពេលខាងមុខនេះ។
កូនប្រុសរបស់លោក អ៊ុក សៅវ៉ារិន គឺលោក អ៊ុក សៅសុភារ៉ា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមេសាថា រយៈពេលជាង ១ខែមកហើយឪពុករបស់លោកជាប់ពន្ធគារទាំងពុំមានកំហុស។ លោកនៅតែចាត់ទុកករណីនេះ គឺជារឿងនយោបាយ ដើម្បីរារាំងឪពុករបស់លោកកុំឱ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា ឃុំ សង្កាត់ ពីព្រោះកន្លងទៅគាត់តែងតែចេញមុខសកម្មជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀន ដោយទទួលបានការគាំទ្រពីពលរដ្ឋនៅតាមភូមិ។ បរុសវ័យ ២៧ឆ្នាំរូបនេះឱ្យដឹកថា លោកព្រួយបារម្ភអំពីសុខភាពឪពុកជាខ្លាំង ដែលពិសាបាយមិនបាន និងសម្រាន្តមិនលក់នៅក្នុងពន្ធនាគារ៖ «គាត់ជាមនុស្សស្លូតត្រង់ មិនចេះកោងកាចដាក់នរណាចឹង មិនដែលប្រកាន់និន្នាការ ហើយលើកលែងការចោទប្រកាន់ឪពុកខ្ញុំគាត់មិនធ្វើខុសអីទេ ព្រោះរកភស្តុតាងថាគាត់ក្លែងបន្លំឯកសាររកមិនឃើញផង តុលាការមិនបានលាតត្រដាងការពិតឱ្យពួកយើងក្រុមគ្រួសារបានដឹងផង»។
ដោយឡែកកូនប្រុសរបស់លោក ឈួន ឈឿង គឺលោក ឈឿង ឆុងលី ថា អាជ្ញាធរបានចាប់ឪពុករបស់លោក ដាក់ពន្ធនាគារទាំងអយុត្តិធម៌ ដោយសារតែឪពុករបស់លោកមានប្រជាប្រិយភាព ស្អាតស្អំ និងទទួលបានការគោរពស្រឡាញ់ពីពលរដ្ឋច្រើន។ កូនសកម្មជននយោបាយរូបនេះឱ្យដឹកថា ឪពុករបស់លោកបានប្រាប់ពីពន្ធនាគារថា គាត់ចង់បានសេរីភាពមកវិញ ដើម្បីដឹកនាំសកម្មជនគណបក្សឃុំមុនពេលការបោះឆ្នោតមកដល់ និងមានឱកាសបម្រើពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត។ ដូច្នេះលោកស្នើដល់តុលាការឱ្យទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ និងដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ៖ «តាមខ្ញុំមើលឃើញគាត់ប្រកាន់យុត្តិធម៌ណាស់ ជួយដោះស្រាយ ប្រជាពលរដ្ឋស្រឡាញ់ចូលចិត្តគាត់ច្រើន គ្រួសារក៏ដូចប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងឃុំស្នើឱ្យតុលាការដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំដើម្បីចូលរួមបោះឆ្នោតធម្មតា ពីព្រោះអត់ពីគាត់ មើលឃើញថាពិបាកទាំងប្រជាពលរដ្ឋនិងខ្ញុំផ្ទាល់»។
កាលពីដើមខែមីនា អាជ្ញាធរខេត្តពោធិ៍សាត់បានចាប់ខ្លួនបេក្ខជនក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់របស់គណបក្សភ្លើងទៀនដាក់ពន្ធគារ រួមមាន លោក ឈួន ឈឿង ជាបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតឃុំលេខរៀងទី១ នៃឃុំស្រែស្តុក ស្រុកកណ្តៀង និងលោក អ៊ុក សៅវ៉ារិន ជាបេក្ខជនក្រុមប្រឹក្សាឃុំអន្សាចំបក់ ស្រុកក្រគរ ដោយចោទប្រកាន់ពីបទក្លែងបន្លំឯកសារសាធារណៈ និងប្រើប្រាស់ឯកសារក្លែង។ កាលពីថ្ងៃទី១២ មេសា អាជ្ញាធរខេត្តនេះ ក៏បានចាប់ខ្លួនលោក ហែម ឆិល ជាបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតលេខរៀងទី២ ឃុំស្យា ស្រុកកណ្តៀង រួមទាំងកូនប្រុសរបស់លោក ឈ្មោះ ពឹម ដារ៉ាន់ អាយុ ១៥ឆ្នាំ ដោយចោទពីបទប្រើប្រាស់ឧបករណ៍នេសាទខុសច្បាប់ផងដែរ។
ទាក់ទងរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យតុលាការខេត្តពោធិ៍សាត់លោក ហេង ដូនីន ប្រាប់ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ការដែលតុលាការខេត្តសម្រេចចោទប្រកាន់ និងចាប់ខ្លួនសកម្មជនបក្សភ្លើងទៀនទាំងនោះ ដោយសារពួកគេបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសខុសច្បាប់ ហើយលោកអះអាងថា ករណីនេះមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយនោះទេ។ ប៉ុន្តែលោកជំរុញឱ្យជនជាប់ចោទដាក់ពាក្យស្នើសុំនៅក្រៅបណ្តោះអាសន្នមកតុលាការខេត្ត ដើម្បីឱ្យចៅក្រមពិចារណា។ រីឯកូនប្រុសរបស់លោក ហែម ឆិល កំពុងជាប់ឃុំវិញ លោកបញ្ជាក់ថាខាងលោកនឹងផ្ទៀងផ្ទាត់សំណុំរឿងនេះ ហើយប្រសិនរកឃើញថាក្មេងប្រុសឈ្មោះ ពឹម ដារ៉ាន់ ជាអនីតិជន តាមច្បាប់ជននោះនឹងត្រូវដោះលែងវិញ៖ «រឿងបទល្មើសដែលគាត់បានប្រព្រឹត្ត តាមបទល្មើសហ្នឹងអាចមានសិទ្ធិដាក់ពាក្យសុំនៅក្រៅឃុំបាន ខាងតុលាការមិនពិចារណាទាក់ទងទៅនឹងលើរឿងគណបក្សអីទេបាទ»។
ទោះយ៉ាងណា ប្រធានក្រុមការងារគណបក្សភ្លើងទៀនខេត្តពោធិ៍សាត់ លោក ផាន ប៊ុនសុទ្ធ ឱ្យដឹងថាករណីរបស់លោក ឈួន ឈឿង និងលោក អ៊ុក សៅវ៉ារិន មេធាវីរបស់គណបក្សបានដាក់ពាក្យស្នើសុំនៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្នរួចហើយ ប៉ុន្តែតុលាការខេត្តនេះបដិសេដដដែល។ ចំណែករណីរបស់លោក ហែម ឆិល និងកូនប្រុសអាយុ ១៥ឆ្នាំវិញ មេធាវីការពារក្តី គឺលោក សំ សុគង់ នឹងដាក់ពាក្យសុំនៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្នឆាប់ៗ នេះ។ ទោះយ៉ាងណាក្ដី លោកចាត់ទុកការចាប់ខ្លួនបេក្ខជនរបស់គណបក្សមុនការបោះឆ្នោតជាបន្តបន្ទាប់បែបនេះថា ជាអំពើគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយ ដែលមិនអាចទទួលយកបានឡើយ៖ «ករណីហ្នឹងទាក់ទងនឹងដំណាក់កាលបោះឆ្នោត ជាងមួយខែមុនការបោះឆ្នោត ចឹងជាធម្មតាអាហ្នឹងវាប៉ះពាល់ដល់ការបោះឆ្នោត ទោះបីមិននិយាយក៏គេអាចកំណត់ថាទាក់ទងរឿងនយោបាយ ហើយយើងអាចមើលគ្រប់គ្នាបាន»។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា កត់សម្គាល់ឃើញថាគណបក្សភ្លើងទៀនដែលមានសន្ទុះប្រហាក់ប្រហែលគណបក្សកាន់អំណាចហាក់ធ្វើឱ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមួយចំនួនព្រួយបារម្ភចាញ់ឆ្នោត ចំពោះបេក្ខភាពប្រកួតប្រជែងរបស់ខ្លួន។ លោកសោកស្តាយចំពោះអាជ្ញាធរ ដែលបានប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការមកដាក់សម្ពាធ គំរាមកំហែង រឹតត្បិតលើសកម្មភាពនយោបាយរបស់បេក្ខជនគណបក្សនយោបាយ ដោយមិនបានសម្របសម្រួលគ្នា ដើម្បីធានានូវដំណើរបោះឆ្នោតខាងមុខប្រព្រឹត្តដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌៖ «ដើម្បីបង្ហាញបរិយាកាសល្អមុនការបោះឆ្នោត ដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលគប្បីសម្រួលបរិយាកាសនយោបាយហ្នឹងឱ្យល្អប្រសើរ ដើម្បីឱ្យដំណើរការប្រកួតប្រជែង និងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតហ្នឹងអាចជាតម្លៃមួយធ្វើឱ្យជឿទុកចិត្ត ឬក៏សាទរខ្លះដែរ»។
មកទល់ពេលនេះ មានសកម្មជនគណបក្សភ្លើងទៀនចំនួន ៦នាក់ហើយ ក្នុងនោះរួមទាំងសាច់ញាតិរបស់ពួកគេផង ត្រូវបានអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារ ហើយបេក្ខជនជិត ១០នាក់ទៀតតុលាការកោះហៅទៅបំភ្លឺពីបទ ញុះញង់។ កាលពីថ្មីៗ នេះ អនុប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សភ្លើងទៀននៅខណ្ឌច្បារអំពៅ រាជធានីភ្នំពេញ លោក ជឿន សារឹម បានស្លាប់ដោយសារគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដោយគ្រួសារជនរងគ្រោះសង្ស័យជាប់ពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ដោយជនរងគ្រោះធ្លាប់ទទួលរងការគំរាមកំហែងពីសំណាក់អាជ្ញាធរ និងរងការលបវាយប្រហារនឹងដំបងពីជនមិនស្គាល់មុខដោយសារបន្តគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង។ ក្រៅពីនេះសកម្មជន និងបេក្ខជនបក្សនេះជាច្រើននាក់ត្រូវបានអាជ្ញាធរ និងជនមិនស្គាល់មុខប៉ុនប៉ងធ្វើបាបដោយគប់ដុំថ្មចូលក្នុងផ្ទះ និងដេញធាក់ផ្ដួលម៉ូតូ គំរាមកំហែង និងរារាំងបេក្ខជនបក្សភ្លើងទៀនគ្រប់រួបភាពដែរ ខណៈដែលគណបក្សមួយនេះ មានលទ្ធភាពដាក់បេក្ខជនស្ទើរគ្រប់ឃុំ សង្កាត់ ទូទាំងប្រទេសដូចគណបក្សកាន់អំណាច និងកំពុងធ្វើសកម្មភាពលេចធ្លោនៅតាមមូលដ្ឋាន។ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតវាយតម្លៃថា បើបរិយាកាសនយោបាយ នៅតែស្ថិតក្នុងភាពអាប់អួបែបនេះ នឹងមិនអាចធានាថា ការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខ ប្រកបដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌នោះទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។