ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរនៅឆ្នាំនេះ ក្រុមគ្រួសាររបស់មន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារ និងរត់ភៀសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសនោះ នៅតែគ្មានវាសនាបានជួបជុំក្រុមគ្រួសារដូចគេនោះទេ ដោយសាររបបក្រុងភ្នំពេញបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងចាប់ដាក់ពន្ធនាគារឥតស្រាកស្រាន្ត ក្រោមមូលហេតុនយោបាយ។ ក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេមួយចំនួន បានរស់នៅបែកបាក់គ្នា២ឆ្នាំ ហើយខ្លះទៀត ៤ឆ្នាំទៅហើយ ចាប់តាំងពីរបបក្រុងភ្នំពេញរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧ មក។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល យល់ថា រដ្ឋាភិបាល ល្មមដល់ពេលបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយ និងបើកឱកាសឱ្យពលរដ្ឋគ្រប់និន្នាការនយោបាយមានសេរីភាព និងរស់នៅជួបជុំក្រុម គ្រួសារឡើងវិញ។
ក្រុមគ្រួសាររបស់មន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយចំនួនដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ និងកំពុងភៀសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសដោយសារបញ្ហានយោបាយ មិនត្រឹមតែគ្មានឱកាសជួបជុំគ្នាដោយផ្ទាល់ក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរនោះទេ សូម្បីតែជួបសួរសុខទុក្ខគ្នាពីចម្ងាយតាមរយៈទូរស័ព្ទក៏គ្មានឱកាសដែរ។ ករណីនេះ ធ្វើឱ្យក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគាត់ រស់នៅជាមួយទុក្ខក្រៀមក្រំ ភាពភ័យខ្លាច និងការព្រួយបារម្ភពីគ្នាទៅវិញទៅមក។
ប្រពន្ធរបស់សកម្មជនបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅខេត្តស្វាយរៀង លោក យឹម សារ៉េត គឺលោកស្រី អ៊ុក ចន្ធី រៀបរាប់ថា គ្រួសារលោកស្រី ឈឺចាប់ក្រៀមក្រំ មិនបានជួបជុំ និងមិនបានធ្វើបុណ្យរួមគ្នាក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំចំនួនពីរដងមកហើយ ដោយសារអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល បានចាប់ប្តីលោកស្រី ដាក់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារព្រៃសទាំងអយុត្តិធម៌ ចាប់តាំងពីចុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២០មក។ លោកស្រី បន្តថា ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំនៅឆ្នាំនេះ ក្រុមគ្រួសារលោកស្រី កាន់តែក្រៀមស្រពោនថែមទៀត ព្រោះមិនបានដឹងអំពីសុខទុក្ខ ប្តីសូម្បីតាមទូរស័ព្ទ ចាប់តាំងពីអាជ្ញាធរពន្ធនាគារ ផ្អាកការចូលសួរសុខទុក្ខ និងផ្ញើម្ហូបអាហារជូនអ្នកជាប់ឃុំ ដើម្បីទប់ស្កាត់ជំងឺកូវីដ-១៩។ ប្រពន្ធរបស់សកម្មជនបក្សប្រឆាំងរូបនេះ ទទូចស្នើសុំឱ្យព្រះមហាក្សត្រ និងរដ្ឋាភិបាល ជួយដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំដោយមូលហេតុនយោបាយឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិមួយនេះ៖ «ព្រាត់ប្រាសមិនបានជួបគ្នាអ៊ីចឹង គឺក្តុកក្តួលខ្លាំងណាស់។ ពេលជួបកូនចៅអី ចៅតូចៗតែងសួររកតា ដូច្នេះធ្វើឱ្យយើងក្តុកក្តួលខ្លាំងណាស់។ អយុត្តិធម៌បំផុតសម្រាប់អ្នកនយោបាយទាំងអស់គ្នា ដូចជាប្តីរបស់ខ្ញុំជាដើម។ពួកគាត់ម្នាក់ៗគ្មានបានប្រព្រឹត្តិអ្វីខុសសោះ ហើយគេចោទប្រកាន់ថា គាត់ក្បត់ជាតិទៅវិញ ។ ពេលនេះ ខ្ញុំបារម្ភពីគាត់ក្នុងពន្ធនាគារខ្លាំងមែនទែន ខ្លាចតែគាត់មិនមានម្ហូបអាហារគ្រប់គ្រាន់ធ្វើឱ្យបាត់បង់សុខភាព ព្រោះគាត់មានជំងឺប្រចាំកាយផង ហើយខ្លាចឆ្លងរាលដាលជំងឺកូវីដនេះផង»។
ទន្ទឹមគ្នានេះ ក្រុមសមាជិកបក្សប្រឆាំងផ្សេងទៀត ដែលកំពុងភៀសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីគេចពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងការតាមចាប់ខ្លួនពីសំណាក់អាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញនោះ ក៏កំពុងកើតទុក្ខក្រៀមក្រំ និងនឹករលឹកដល់ក្រុមគ្រួសារសាច់ញាតិ និងស្រុកទេសកាន់តែខ្លាំងដែរ។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាជាប់ឆ្នោតនៅសង្កាត់សួង ខេត្តត្បូងឃ្មុំ មកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អ្នកស្រី យ៉ែម វណ្ណណែត និយាយទាំងក្តុកក្តួលថា ក្នុងរដូវបុណ្យចូលឆ្នាំនេះអ្នកស្រី ពិតជាមានអារម្មណ៍ស្រងេះស្រងោចខ្លោចផ្សាខ្លាំងបំផុតដែលគ្រួសាររបស់អ្នកស្រី ត្រូវរស់នៅបែកបាក់គ្នា ដោយឪពុកកំពុងជាប់ពន្ធនាគារ ខណៈអ្នកស្រីកំពុងភៀសខ្លួននៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី (Malaysia)ជិតពីរឆ្នាំមកហើយព្រោះតែរឿងនយោបាយ។ អ្នកស្រីឱ្យដឹងថា អ្នកស្រី មិនអាចវិលចូលប្រទេសវិញបានទេ ព្រោះតុលាការខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានកាត់ទោសកំបាំងមុខឱ្យអ្នកស្រីជាប់ពន្ធនាគារ ៧ឆ្នាំ ដោយចោទពីបទរួមគំនិតក្បត់ ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្ហោះសារគាំទ្រដំណើរមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៩។ ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកស្រីបន្តថា អ្វីដែលអ្នកស្រីខ្លោចចិត្តខ្លាំងនៅពេលនេះ គឺនឹកអាណិតដល់ឪពុក គឺលោក អ៊ុំ យ៉េត មានវ័យ៦៨ឆ្នាំ ដែលជាសមាជិកគណបក្សប្រឆាំងនៅក្រុងសួងដែរនោះ ត្រូវបានអាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ ចាប់ឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារមាត់ឃ្មង់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំប្រមាណ ៤ខែមកហើយ។ អ្នកស្រីថា ចាប់តាំងពីផ្ទុះជំងឺកូវីដក្នុងសហគមន៍ជាលើកទី៣មក ក្រុមគ្រួសារមិនបានដឹងអំពីសុខទុក្ខរបស់ឪពុកនោះទេ៖ «ដូចម្តាយរបស់ខ្ញុំ មិនអាចជួបឪពុករបស់ខ្ញុំបានក្នុងពេលនេះ ទាំងសំឡេងទាំងរូបភាព ហើយខ្ញុំក៏ដូចគ្នាមិនបានជួបឪពុកទាំងសំឡេង និងរូបភាព។វាជាទុក្ខសោកសៅមួយដែលពួកខ្ញុំតែងតែជួបនៅពេលមានបុណ្យទានអ៊ីចឹង គឺនឹករលឹកស្រុកខ្លាំងបំផុត។ រឿងហ្នឹង គឺមកពីមូលហេតុនយោបាយ ដែលយើងមានទស្សនៈផ្ទុយពីអ្នកដឹកនាំប្រទេស ប៉ុន្តែជាធម្មតាយើងជាអ្នកប្រឆាំងយើងរិះគន់នូវអ្វីដែលអវិជ្ជមាននៅក្នុងប្រទេស ដើម្បីផលប្រយោជន៍រួម ប៉ុន្តែយើងត្រូវបានជួបរឿងព្រាត់ប្រាស់បែបនេះ គឺជារឿងឈឺចាប់បំផុត»។
សកម្មជនបក្សប្រឆាំងរូបនេះ សង្ឃឹមថា មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ នឹងបញ្ឈប់ប្រើអំណាចផ្ដាច់ការ និងបើកឱកាសឱ្យមន្ត្រី និងសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងទាំងអស់បានជួបជុំក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្លួនឡើងវិញ៖ «យើងខ្ញុំសូមបួងសួងឱ្យលោកឪពុក និងអ្នកទោសមនសិការទាំងអស់ បានចេញពីពន្ធនាគារមានសេរីភាពឡើងវិញ ហើយសង្ឃឹមថា ថ្នាក់ដឹកនាំ នៃគណបក្សទាំងពីរ នឹងស្ដារប្រជាធិបតេយ្យមកវិញ ហើយបានចូលរួមបោះឆ្នោត ដើម្បីឱ្យជនភៀសខ្លួនដូចពួកខ្ញុំ មានឱកាសបានចូលទៅមាតុប្រទេសវិញ»។
សព្វថ្ងៃនេះ មានសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រមាណជាង ១០០នាក់ ទាំងស្រី និងប្រុសហើយអ្នកខ្លះក៏មានកូនៗតូច កំពុងតស៊ូរស់នៅជាជនភៀសខ្លួនក្នុងប្រទេសថៃ និងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ការរត់គេចខ្លួននេះដោយសារតែអាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ តាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញប្ដឹងទៅតុលាការ និងតាមចាប់ខ្លួន បន្ទាប់ពីពួកគេ នៅតែស្មោះស្ម័គ្រជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយមិនព្រមចុះចូលជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ ចំណែកសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងដែលមិនព្រមរត់គេចខ្លួនវិញ ពួកគេ ត្រូវបានអាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ ចាប់ដាក់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារជាបន្តបន្ទាប់ហើយអ្នកខ្លះទៀត ទទួលរងការវាយដំដោយជនមិនស្គាល់មុខ។ គិតមកទល់ពេលនេះ មានសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងសកម្មជនសង្គមជាង៧០នាក់ហើយ កំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ដោយភាគច្រើនជាប់ចោទពីបទរួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់ជាដើម។
ទាក់ទងករណីនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ឆ្លើយតបថា ការរស់នៅបែកបាក់ក្រុមគ្រួសាររបស់សកម្មជននយោបាយប្រឆាំងទាំងនេះ គឺជាកំហុសរបស់ពួកគេខ្លួនឯង ដែលនៅតែបន្តធ្វើសកម្មភាពនយោបាយជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលលោកចោទប្រកាន់ថា ជាមេឧទ្ទាម។ លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នឹងនៅតែបន្តបង្ក្រាបទៅលើសកម្មជននយោបាយប្រឆាំងទាំងនេះ ដោយមិនខ្វល់ពីការរិះគន់របស់សហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិនោះទេ៖ «ចូលស្រុកបានលុះត្រាតែគាត់ឈប់ធ្វើសកម្មភាពបម្រើ ឱ្យក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់ដែលជាក្រុមខុសច្បាប់ហើយបើគាត់អត់ចោលល្បិច អត់ចោលសកម្មភាពហ្នឹងទេ គឺនៅតែជាប់ពិរុទ្ធភាពអ៊ីចឹង»។
ផ្ទុយពីការលើកឡើងនេះ មន្ត្រីនិងសកម្មជនបក្សប្រឆាំង អះអាងថា ពួកគេមិនបានប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ឡើយ ប៉ុន្តែរបបក្រុងភ្នំពេញទៅវិញទេ ដែលយកតុលាការធ្វើជាឧបករណ៍នយោបាយឡប់ឡែ ដើម្បីបន្តអំណាចផ្ដាច់ការ ហើយធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជា ទទួលរងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីសហគមន៍អន្តរជាតិជាបន្តបន្ទាប់។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) លោក ស៊ឹង សែនករុណា ថ្លែងថា សកម្មភាពរបស់សកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកន្លងមក គឺជាអនុវត្តនូវសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនដែលធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ប៉ុន្តែលោកសោកស្តាយដែលការចូលរួមកិច្ចការនយោបាយនៅកម្ពុជា ក្លាយទៅពាក្យស្លោកថា ជារឿងស្លាប់រស់ រត់ចោលស្រុក និងជាប់គុកច្រវាក់ទៅវិញ។ លោកចាត់ទុកថា ការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច គឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ និងជាការគេចវេសពីការទទួលខុសត្រូវក្នុងការបិទលំហប្រជាធិបតេយ្យ និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ លោកស្នើសុំឱ្យគណបក្សកាន់អំណាច បន្ទន់ឥរិយាបថដោះស្រាយជម្លោះនយោបាយជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឡើងវិញ ក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ដើម្បីផ្សះផ្សាជាតិនិងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់និន្នាការនយោបាយរស់នៅដោយសុខដុមរមនាជាមួយគ្នា៖ «រឿងទាំងអស់នេះយើងយល់ថា វាជារឿងនយោបាយ ដូច្នេះដំណោះស្រាយទាំងអស់នេះយើងមិនចង់ឃើញប្រើនូវវិធានផ្លូវច្បាប់ទេ។ គណបក្សកាន់អំណាចដែលមានឥទ្ធិពលក្នុងការដោះស្រាយនូវវិវាទនយោបាយ សូមកែប្រែពាក្យពេចន៍ពាក្យស្លោកទាំងអស់នេះ ធ្វើឱ្យអ្នកចូលរួមក្នុងរឿង នយោបាយ ឈប់ភ័យខ្លាច ដោយបើកសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពួកគាត់ ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យពួកគាត់ មានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ ឱ្យសមស្របសង្គមប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ។ សូមផ្តល់សិទិ្ធសេរីភាពឱ្យពួកគាត់មានឱកាសជួបជុំក្រុមគ្រួសារ កុំឱ្យបែកបាក់គ្នាទៀត»។
ក្រុមអង្គការជាតិ-អន្តរជាតិជាច្រើនស្ថាប័ន រួមទាំងទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិចេញផ្សាយរបាយការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់ ស្តីពីការធ្លាក់ចុះដុនដាបវិស័យសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ចាប់តាំងពីរបបក្រុងភ្នំពេញ រំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីឆ្នាំចុងឆ្នាំ២០១៧មក។ របាយការណ៍ទាំងនោះ រកឃើញប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា អាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ បន្តចាប់ខ្លួនសមាជិកបក្សប្រឆាំង និងសកម្មជនសង្គមឥតល្ហែ និងចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋាន និងការបកស្រាយច្បាប់តាមទំនើងចិត្ត ដើម្បីបំបិទសិទិ្ធសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ។ ពួកគេអំពាវនាវជារឿយឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ ប្រគល់សេរីភាពជូនសកម្មជននយោបាយ និងសកម្មជនសង្គមឡើងវិញ បើពុំនោះទេ ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច នឹងពង្រីកទណ្ឌកម្មបន្ថែមទៀតក្នុងនោះ ក៏រួមទាំងទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីគ្រាក់ៗនៃរបបក្រុងភ្នំពេញជាលក្ខណៈបុគ្គលផងដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។