លោក ហ៊ុន សែន មិន​គាំទ្រ​ដីកា​តុលាការ ​ICC​ ដើម្បី​ចាប់​ខ្លួន​មេ​ដឹកនាំ​រុស្ស៊ី

លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លើក​ឡើង​ថា តុលាការ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​អន្តរ​ជាតិ (ICC) មិន​មាន​អំណាច​គ្រប់​គ្រាន់​ក្នុង​ការ​ចាប់​ខ្លួន​ជន​សង្ស័យ​ណា​ម្នាក់​ឡើយ ប្រសិន​បើ​ប្រទេស​សាមី​មិន​សហការ ខណៈ​លោក​ហាក់​មិន​គាំទ្រ​ការ​ចេញ​ដីកា​របស់​តុលាការ​នេះ ដើម្បី​ចាប់​ខ្លួន​មេ​ដឹក​នាំ​រុស្ស៊ី។ អ្នក​វិភាគ​យល់​ឃើញ​ថា តុលាការ​នេះ នៅ​តែ​មាន​សិទ្ធិ​អំណាច​កាត់​ទោស​ជន​ណា​ដែល​អនុវត្ត​ខុស​ច្បាប់​អន្តរ​ជាតិ និង​ជា​កិច្ចការ​មួយ​ល្អ​សម្រាប់​មនុស្ស​ជាតិ រួម​ទាំង​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា។

លោក ហ៊ុន សែន យល់​ឃើញ​ថា តុលាការ​ឧក្រិដ្ឋ​កម្ម​អន្តរ​ជាតិ អាយ.ស៊ី.ស៊ី (ICC) នឹង​មិន​អាច​មាន​អំណាច​ចាប់​ខ្លួន​ជន​សង្ស័យ​ណា​ម្នាក់​ឡើយ ប្រសិន​បើ​គ្មាន​កិច្ច​សហការ​ពី​រដ្ឋាភិបាល​របស់​សាមី​ប្រទេស។ លោក​ក៏​បាន​ចាត់​ទុក​ការ​ចេញ​ដីកា​របស់​តុលាការ​ អាយ.ស៊ី.ស៊ី ដើម្បី​ចាប់​ខ្លួន​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​លោក វ៉្លាឌីមៀ ពូទីន (Vladimir Putin) ថា នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ពិភពលោក​កាន់​តែ​បែក​បាក់ ខណៈ​លោក​ទទួល​ស្គាល់​តួនាទី​ពិភពលោក​ថា នៅ​តែ​ជា​តួ​អង្គ​សំខាន់​ត្រូវ​ធ្វើ​ការ​រួម​គ្នា​ដើម្បី​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​សកល ដូច​ជា​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាស​ធាតុ និង​ជំងឺ​ឆ្លង​ជា​ដើម។

លោក ហ៊ុន សែន លើក​ឡើង​បែប​នេះ តាម​រយៈ​សំណេរ​មួយ​ដែល​លោក​បាន​បង្ហោះ​នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​តេឡេក្រាម​របស់​លោក នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៩ មីនា។ មេដឹក​នាំ​ឯក​បក្ស​រូប​នេះ​បន្ត​ថា ការ​ចេញ​ដីកា​របស់​តុលាការ អាយ.ស៊ី.ស៊ី នៅ​ពេល​នេះ នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ភាព​ស្មុគ​ស្មាញ​ដល់​ដំណើរ​ការ​ស្វែង​រក​សន្តិភាព​សម្រាប់​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​នៅ​អ៊ុយ​ក្រែន ពិសេស​មុន​ពេល​ប្រធានាធិបតី​ចិន​លោក ស៊ី ជីនពីន (Xi Jinping) នឹង​ទៅ​បំពេញ​ទស្សន​កិច្ច​នៅ​រុស្ស៊ី ដែល​លោក​ថា មេ​ដឹក​នាំ​ចិន​រូប​នេះ អាច​នឹង​ជួយ​សម្រុះ​សម្រួល​ដើម្បី​ស្វែង​រក​សន្តិភាព។ លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់​ថា ភាព​ស្មុគ​ស្មាញ​នេះ គឺ​ដោយ​សារ​ប្រទេស​ចិន ក៏​ត្រូវ​បាន​គេ​ចោទ​ប្រកាន់​ពី​បទ​ប្រល័យ​ពូជ​សាសន៍​នៅ​ខេត្ត​ស៊ីនជាំង ​(Xinjiang) ​ដែរ។

លោក​លើក​ឡើង​តាម​រយៈ​សំណេរ​ដើម​ថា៖ «​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​របស់​ ICC លើ​លោក​ប្រធានាធិបតី ពូទីន​នេះ គឺ​ជា​ការ​វិវត្ត​ផ្នែក​នយោបាយ​មួយ​គួរ​ឱ្យ​ភ្ញាក់​ផ្អើល ដោយ​មាន​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ទៅ​លើ​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​យ៉ាង​ទូលំ​ទូលាយ​នៅ​ក្នុង​ទ្វីប​អឺរ៉ុប និង​ពិភពលោក​ ហើយ​រឿង​នេះ មិន​មែន​ជា​រឿង​ឧក្រិដ្ឋ​កម្ម​សង្គ្រាម​នោះ​ទេ»។

លោក ហ៊ុន សែន បន្ត​ទៀត​ថា ពិភពលោក​ត្រូវ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​សង្គ្រាម​នុយក្លេអ៊ែរ ដោយ​លោក​ទស្សន៍ទាយ​ថា ច្បាស់​ណាស់ សង្គ្រាម​នុយក្លេអ៊ែរ​នឹង​ផ្ទុះ​ឡើង ប្រសិន​បើ​មេ​ដឹកនាំ​រុស្ស៊ី​លោក វ៉ាឌីមៀ ពូទីន ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​នៅ​ក្រៅ​ទឹក​ដី​របស់​ប្រទេស​រុស្ស៊ី ខណៈ​ការ​ចេញ​ដីកា​នៅ​ពេល​នេះ ជា​ការ​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​ហួស​ជ្រុល​ពី​សំណាក់​ភាគី​ម្ខាង​ទៀត​រួច​ទៅ​ហើយ។ ទោះ​យ៉ាង​ណា លោក ហ៊ុន សែន មិនបាន​បញ្ជាក់​ពី​ជំហរ​របស់​កម្ពុជា ថា តើ​កម្ពុជា​នឹង​អនុវត្ត​ដីកា​ចាប់ខ្លួន​របស់​តុលាការ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​អន្តរជាតិ (ICC) នេះ​ដែរឬទេ ប្រសិនបើ​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន មក​បំពេញ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​កម្ពុជា​នៅ​ថ្ងៃណាមួយ​នា​ពេល​អនាគត​នោះ។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី១៧ មីនា តុលាការ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​អន្តរជាតិ (ICC) បាន​ចេញ​ដីកាចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន និង​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​រុស្ស៊ី​ម្នាក់ទៀត ដែល​ជា​ស្នងការ​ទទួលបន្ទុក​សិទ្ធិ​កុមារ​នៃ​ការិយាល័យ​ប្រធានាធិបតី​សហព័ន្ធ​រុស្ស៊ី គឺ​អ្នកស្រី ម៉ារី ឡ្វូវ៉ា-បេឡូវ៉ា (Maria Lvova-Belova) ពី​បទ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាម។ តុលាការ ICC ចោទប្រកាន់​បុគ្គល​រុស្ស៊ី​ទាំងពីរ​រូប​នេះ​ថា បាន​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធនឹង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​សង្គ្រាម​ប្រព្រឹត្ត​ចាប់តាំងពី​ថ្ងៃទី២៤ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ តាមរយៈ​ការ​និរទេស និង​ផ្ទេរ​កុមារ​ដោយ​ខុសច្បាប់​ចេញ​ពី​តំបន់​អ៊ុយក្រែន​ដែល​ខ្លួន​ត្រួតត្រា បញ្ជូន​ទៅ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី។ សារព័ត៌មាន​អាមេរិក អេ.ភី (AP)រាយការណ៍​កាលពី​ថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ថា ផ្អែក​តាម​ទិន្នន័យ​របស់​ការិយាល័យ​ព័ត៌មាន​ជាតិ (National Information Bureau) ​នៃ​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន កុមារ​អ៊ុយក្រែន​ជាង ១ម៉ឺន​៦ពាន់​នាក់ (១៦.២២៦នាក់) ត្រូវ​បាន​និរទេស​ខ្លួន​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​រុស្ស៊ី។

នេះ​គឺ​ជា​លើកទីមួយ ដែល​តុលាការ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​អន្តរជាតិ (ICC) បាន​ចេញ​ដីកា​ប្រឆាំង​នឹង​ប្រធានាធិបតី​នៃ​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​មួយ​ក្នុងចំណោម​សមាជិក​អចិន្ត្រៃយ៍​ទាំង​ប្រាំ​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សា​សន្តិសុខ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ដែល​សុទ្ធតែ​ជា​ប្រទេស​មាន​អាវុធ​ប្រល័យលោក​នុយក្លេអ៊ែរ (Nuclear)។ ទោះ​យ៉ាងណា រុស្ស៊ី​មិនមែន​ជា​សមាជិក​នៃ​លក្ខន្តិកៈ​ទីក្រុង​រ៉ូម (Rome Statute) ស្ដីពី​តុលាការ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​អន្តរជាតិ (ICC) ឡើយ។

ជុំ​វិញ​រឿង​នេះ អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ​លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា យល់​ឃើញ​ថា ការ​លើក​ឡើង​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ជា​ទស្សនៈ​មួយ​ដើម្បី​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ចរចា ឬ​រក​មធ្យោបាយ​ដើម្បី​ជជែក​គ្នា​ឡើង​វិញ​រវាង​រុស្ស៊ី (Russia) និង​អ៊ុយក្រែន (Ukraine) ឈាន​ទៅ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​ដែល​អូស​បន្លាយ​ជាង​មួយ​ឆ្នាំ​មក​នេះ​។ ប៉ុន្តែ​លោក​បន្ត​ថា តុលា​ការ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​អន្តរជាតិ អាយ.ស៊ី.ស៊ី នៅ​តែ​ដើរ​តួនាទី​ជា​បទដ្ឋាន​អន្តរ​ជាតិ ដើម្បី​ដាក់​ទោស​ជន​ទាំង​ឡាយ​ដែល​ប្រព្រឹត្ត​ខុស​គោល​ការណ៍​ច្បាប់​ប្រឆាំង​មនុស្ស​ជាតិ ឬ​ការ​ប្រល័យ​ពូជ​សាសន៍ និង​ជា​វិធានការ​មួយ នៅ​តែ​មាន​ការ​ទទួល​ស្គាល់​ពី​អន្តរជាតិ ហើយ​បណ្ដា​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ រួម​ទាំង​កម្ពុជា​ផង ត្រូវ​តែ​គោរព។

លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា៖ «វា​ជា​យន្ត​ការ​មួយ ពញ្ញាក់​ស្មារតី គ្រប់​អ្នក​ដឹក​នាំ​ទាំង​អស់ រួម​ទាំង​កម្ពុជា​ឱ្យ​ប្រយ័ត្ន ឬ​ក៏​ការ​អនុ​វត្ត​ទៅ​តាម​គោល​ការណ៍​ច្បាប់ កុំ​ឱ្យ​អាង​ទៅ​លើ​គោលការណ៍​អំណាច​របស់​ខ្លួន​។ នេះ​គឺ​ជា​គោល​ការណ៍​មួយ​ល្អ​សម្រាប់​មនុស្ស​ជាតិ​លើ​សកល​លោក រួម​ទាំង​ពល​រដ្ឋ​កម្ពុជា​ផង​ដែរ»។

តុលា​ការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​អន្តរ​ជាតិ ICC មាន​ប្រទេស​ចំនួន​១២៣ ជា​រដ្ឋ​ភាគី​នៃ​លក្ខន្តិកៈ​ទីក្រុង​រ៉ូម បង្កើត​តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​អន្តរ​ជាតិ​នេះ។ តុលាការ​នេះ​គឺជា​អង្គការ​ឯករាជ្យ​អន្តរជាតិ​មួយ និង​មិនមែន​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ប្រព័ន្ធ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ឡើយ។ តុលាការ​នេះ​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ទីក្រុង​ឡាអេ (The Hague) ប្រទេស​ហូឡង់ (The Netherlands)។ កម្ពុជា​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​លក្ខន្តិកៈ​ទីក្រុង​រ៉ូម នៅ​ថ្ងៃ​ទី២៣ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០០០ និង​បាន​ដាក់​តម្កល់​ឯកសារ​ស្ដី​ពី​សច្ចាប័ន​លើ​លក្ខន្តិកៈ​ក្រុង​រ៉ូម​នេះ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១ ខែ​មេសា ឆ្នាំ​២០០២។

តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​អន្តរជាតិ ជា​តុលាការ​អចិន្ត្រៃយ៍​អន្តរជាតិ ដែល​មាន​សមត្ថ​កិច្ច​ស៊ើប​អង្កេត និង​ផ្ដន្ទា​ទោស​អ្នក​ដែល​ជាប់​ចោទ​ពី​បទ​ប្រព្រឹត្ត​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ធ្ងន់ធ្ងរ រួម​មាន​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំង​មនុស្ស​ជាតិ។ កន្លង​មក កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៤ ក្រុម​អ្នក​ច្បាប់​អន្តរជាតិ បាន​ដាក់​បណ្ដឹង​ប្រឆាំង​នឹង​លោក ហ៊ុន សែន និង​រដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន ទៅ​តុលាការ​នេះ ពី​បទ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំង​មនុស្ស​ជាតិ ពាក់ព័ន្ធ​ការ​រំលោភ​បំពាន​ដី​ធ្លី និង​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ផ្សេង​ៗ​នៅ​កម្ពុជា ក្រោយ​ពី​មាន​ការ​ប្រមូល​ភស្តុតាង​អស់​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ រួម​ទាំង​ការ​ព្រមាន​ដាក់​បណ្ដឹង​បន្ថែម​ទៀត ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​គំរាមកំហែង​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ជា​បន្ត​បន្ទាប់ ក្នុង​ការ​បញ្ជា​ឱ្យ​កង​កម្លាំង​បាញ់​សម្លាប់​ជន​ស៊ីវិល​គាំទ្រ​គណ​បក្ស​ប្រឆាំង រួម​ទាំង​ការ​ធ្វើ​ទុក្ខបុកម្នេញ​លើ​អ្នក​នយោបាយ ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល និង​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ជា​ដើម។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅ​ពុំ​ទាន់​មាន​ចំណាត់ការ​ជាក់លាក់​លើ​បណ្តឹង​ទាំង​នេះ​នៅ​ឡើយ​ទេ គិត​រហូត​មក​ទល់​ពេល​នេះ។

កន្លង​មក គណបក្ស​ប្រឆាំង និង​អ្នក​ឃ្លាំ​មើល លើក​ឡើង​ថា ដោយ​សារ​លោក ហ៊ុន សែន ជា​មេ​ខ្លោង​នៃ​អំពើ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ជា​ច្រើន ទើប​លោក​បាន​ព្យាយាម​ប្រើ​គ្រប់​វិធី​ដើម្បី​ក្រាញ​អំណាច និង​រៀប​ចំ​ផែន​ការ​ផ្ទេរ​អំណាច​បន្ត​ឲ្យ​កូន​ប្រុស​ច្បង​របស់​លោក គឺ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដើម្បី​ជួយ​ធានា​និទ្ទណ្ឌភាព ឬ​ការ​ប្រឈម​មុខ​តុលាការ​ឯក​រាជ្យ​ណា​មួយ កាត់​ទោស​ពី​បទ​ឧក្រិដ្ឋ​យ៉ាង​ច្រើន នៅ​ពេល​លោក​លែង​កាន់​អំណាច៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។