លោក ហ៊ុន សែន គំរាមកំហែង​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដែល​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​លោក​នៅ​ទីក្រុង​ព្រុចសែល (Brussels)

ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
2022.12.13
លោក ហ៊ុន សែន គំរាមកំហែង​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដែល​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​លោក​នៅ​ទីក្រុង​ព្រុចសែល (Brussels) លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែង​ក្នុង​ពិធី​ជួបជុំ​ជាមួយ​អ្នក​គាំទ្រ​ជាង ២ពាន់​នាក់ នៅ​ទីក្រុង​ព្រុចសែល (Brussels) ប្រទេស​បែលហ្សិក (Belgium) កាល​ពី​យប់​ថ្ងៃ​ទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន

លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែង​សារ​គំរាម​ដល់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដែល​ចេញ​មុខ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​វត្តមាន​លោក​អំឡុង​ពេល​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន-សហភាព​អឺរ៉ុប​នៅ​ទីក្រុង​ព្រុចសែល (Brussels) ប្រទេស​បែលហ្សិក (Belgium)។ លោក​ប្រាប់​អ្នក​គាំទ្រ​ឱ្យ​ថត​រូប​អ្នក​ចូលរួម​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​លោក​នៅ​អឺរ៉ុប យក​ទៅ​បិទ​នៅ​វាល​យន្ត​ហោះ និង​គំរាម​តាម​រក​គ្រួសារ​ពួក​គេ​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ។ មន្ត្រី​គណបក្ស​ប្រឆាំង និង​មន្ត្រី​សិទ្ធិមនុស្ស ចាត់​ទុក​សារ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន គឺជា​អំពើ​ខុសច្បាប់ រំលោភ​លើ​សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ និង​សិទ្ធិ​នយោបាយ​ធ្ងន់ធ្ងរ។

សារ​នយោបាយ​ដំបូង​ដែល​លោក ហ៊ុន សែន លើក​យក​មក​និយាយ​នៅ​មុខ​អ្នក​គាំទ្រ​ជាង ២ពាន់​នាក់ នៅ​ទីក្រុង​ព្រុចសែល (Brussels) ប្រទេស​បែលហ្សិក (Belgium) កាល​ពី​យប់​ថ្ងៃ​ទី១២ ខែធ្នូ គឺ​លោក​លើក​សរសើរ​ពី​ស្នាដៃ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​របស់​លោក និង​ថ្លែង​សារ​នយោបាយ​ឌឺដង​ឱ្យ​មេ​បក្ស​ប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី និង​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​រស់នៅ​បណ្ដា​ប្រទេស​នៃ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ដែល​ត្រៀម​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​វត្តមាន​លោក​នៅ​ទីនោះ។ ថ្លែង​ក្នុង​ពិធី​សំណេះសំណាល​នោះ​ដែរ លោក ហ៊ុន សែន បាន​ប្រាប់​ទៅ​​ក្រុម​អ្នក​គាំទ្រ​នៅ​អឺរ៉ុប​ឱ្យ​ត្រៀម​ថត​រូប​មុខ​អ្នកចូលរួម​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​លោក​នៅ​អឺរ៉ុប ដើម្បី​ទុក​យក​ទៅ​បិទ​នៅ​វាល​យន្តហោះ​ពោធិ៍ចិនតុង ហើយ​លោក​គំរាម​ឱ្យ​តាម​រក​គ្រួសារ​បងប្អូន និង​ឪពុក​ម្ដាយ​របស់​ពួកគេ​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​ថែម​ទៀត​ផង។

លោក ហ៊ុន សែន៖ «អ្នក​ដែល​ប្រកូកប្រកាស​ឱ្យ​គេ​ធ្វើបាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​ខ្ញុំ ល្អ​បំផុត​ចេញ​មុខ​មក​ដឹក​នាំ​បាតុកម្ម​នៅ​ព្រុចសែល ថ្ងៃ​ទី១៤ ហ្នឹង​បាន​ប៉ុន្មាន? មក ប្រមូល​មួយ​អឺរ៉ុប​មក។ ពួក​យើង​ក៏​ចាំ​ថត​ដែរ ចាំ​មើល​វា​បាន​ប៉ុន្មាន? ហើយ​ថត​ឱ្យ​បាន​មុខ​ទៀត​មើល​ស្រណុក​ស្រួល​យក​ទៅ​បិទ​នៅ​ពោធិ៍ចិនតុង ធ្វើ​អ៊ីចឹង​មិនមែន​គំរាម​មិន​ឱ្យ​ចូល​ស្រុក​អី​ទេ ប៉ុន្តែ​ចង់​ដឹងមុខ​អ្នក​ឯង ហើយ​ក៏​ចង់​តាម​រក​គ្រួសារ​អ្នក​ឯង​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ តើ​វា​មិច​ទៅ​ហើយ»

សារ​ព្រមាន​នេះ ធ្វើឡើង​បន្ទាប់​ពី​ប្រធាន​ស្ដីទី​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ លោក សម រង្ស៊ី និង​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​រស់នៅ​អឺរ៉ុប​រាប់​រយ​នាក់​នឹង​ប្រមូលផ្ដុំ​គ្នា​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​វត្តមាន​លោក ហ៊ុន សែន នៅ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន-សហភាព​អឺរ៉ុប នៅ​ទីក្រុង​ព្រុចសែល (Brussels) ប្រទេស​បែលហ្សិក (Belgium) នៅ​ថ្ងៃ​ទី១៤ ធ្នូ ។

ឆ្លើយ​តប​រឿង​នេះ មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​នៅ​ប្រទេស​បារាំង លោក ម៉ែន សុថាវរិន្រ្ទ ថ្លែង​ថា សារ​គំរាម​កំហែង​របស់​លោក ហ៊ុន សែន កំពុង​បង្ហាញ​ឱ្យ​សហគមន៍​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​ឱ្យ​មើល​ឃើញ​កាន់​តែ​ច្បាស់​ពីរ​របៀប​ដឹកនាំ​ប្រទេស​បែប​ផ្ដាច់ការ និង​បំបិទ​សិទ្ធិពលរដ្ឋ។ លោក​បញ្ជាក់​ថា ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​រស់នៅ​តាម​បណ្ដា​ប្រទេស​នៃ​អឺរ៉ុប​រាប់​រយ​នាក់​នឹង​ធ្វើ​ដំណើរ​តាម​យន្តហោះ រថភ្លើង និង​រថយន្ត​ទៅ​ទីក្រុង​ព្រុចសែល​តាម​ការ​គ្រោង​ទុក​ដដែល ដើម្បី​ចូលរួម​ធ្វើ​បាតុកម្ម​តវ៉ា​ប្រឆាំង​វត្តមាន​លោក ហ៊ុន សែន។ លោក ម៉ែន សុថារវរិន្រ្ទ ឱ្យ​ដឹង​ថា មុន​បាតុកម្ម​នេះ ក្រុម​យុវជន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​បាន​យក​ញត្តិ ដែល​មាន​ហត្ថលេខា​របស់​ពលរដ្ឋ​ដើម​កំណើត​ខ្មែរ​រស់នៅ​អឺរ៉ុប ដាក់​ជូន​ស្ថាប័ន​សហភាព​អឺរ៉ុប កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី១២ ខែធ្នូ រួចហើយ ដើម្បី​ជំរុញ​ទៅ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​គោរព​ស្មារតី​នៃ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ដោយ​បើក​លំហ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ពលរដ្ឋ សង្គម​ស៊ីវិល អ្នក​សារ​ព័ត៌មាន ហើយ​ដោះលែង​អ្នកនយោបាយ​ទាំង​អស់​ឱ្យ​មាន​សេរី​ឡើងវិញ។

លោក ម៉ែន សុថារវរិន្រ្ទ៖ «ប្រទេស​គេ​ប្រជាធិបតេយ្យ គឺ​ប្រជាពលរដ្ឋ​មាន​សិទ្ធិ​ធ្វើ​នយោបាយ គេ​មាន​សិទ្ធិ​គាំទ្រ និង​មិន​គាំទ្រ។ អ៊ីចឹង សារ​នយោបាយ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន នេះ​បង្ហាញ​ឱ្យ​សហភាព​អឺរ៉ុប គេ​ឃើញ​ថា គាត់​ជា​ជន​ផ្ដាច់ការ​ពិត​ប្រាកដ ហើយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ទីនេះ​គេ​មិន​រា​ថយ​នោះ​ទេ ពលរដ្ឋ​រស់នៅ​ប្រទេស​ដែល​មាន​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នឹង​បង្កើន​សកម្មភាព​តទៅ​ទៀត ដើម្បី​ប្រឆាំង​នឹង​គោល​នយោបាយ ដែល​ជន​ផ្ដាច់ការ គាត់​ធ្វើ​នេះ»

ជុំវិញ​រឿង​នេះ ប្រធាន​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក (Adhoc) លោក នី សុខា មាន​ប្រសាសន៍​ថា ការ​ចេញ​ធ្វើបាតុកម្ម​ដោយ​សន្តិវិធី​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ប្រកាន់​របប​ប្រជាធិបតេយ្យ​មិន​ខុស​ច្បាប់​នោះ​ទេ។ លោក​យល់​ថា សារ​គំរាម​កំហែង​ដល់​ក្រុម​គ្រួសារ​នៅ​ក្នុង​ស្រុក ដើម្បី​ដាក់​សម្ពាធ​លើ​អ្នក​តវ៉ា​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស គឺ​ជា​បង្ហាញ​រូបភាព​អាក្រក់​ដល់​សង្គម និង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​គោល​ការណ៍​ប្រជាធិបតេយ្យ​ថែម​ទៀត។ លោក​ស្នើ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​ងាក​មក​ស្ដាប់​មតិ​យោបល់​ពលរដ្ឋ និង​រៀបចំ​ការ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដោយ​សេរី ត្រឹមត្រូវ និង​យុត្តិធម៌។

លោក នី សុខា៖ «ទោះ​បី​មតិ​ហ្នឹង​ភាគតិច ភាគច្រើន​ក៏ដោយ សូម​ឱ្យ​អ្នក​ដឹកនាំ​ទាំង​អស់​ហ្នឹង​គោរព​មតិ​ប្រឆាំង ឬ​មតិ​មិន​ស្រប ដើម្បី​យក​មក​ធ្វើការ​ថ្លឹងថ្លែង​ពិចារណា​ដោះ​ស្រាយ អានេះ​វា​ជា​រឿង​ល្អ​សម្រាប់​អ្នកដឹកនាំ​ទៅ​វិញ ប៉ុន្តែ​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ប្រសិន​យើង​ប្រើប្រាស់​នូវ​យន្តការ​គំរាម​កំហែង រឹតត្បិត​សេរីភាព​ទាំង​អស់​ហ្នឹង ខ្ញុំ​គិត​ថា វា​កាន់តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​មហាជន​មើល​ឃើញ​ពី​ការ​ដឹកនាំ​មិន​ល្អ កាន់តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​មហាជន​មើល​ឃើញ​រូបភាព​ដឹកនាំ​បែប​លក្ខណៈ​ជា​ផ្ដាច់ការ​ដោយ​មិន​ដើរ​ស្រប​ប្រជាធិបតេយ្យ​នោះ​ទេ»

ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ អគ្គលេខាធិការ​សហព័ន្ធ​និស្សិត​បញ្ញវន្ត​កម្ពុជា លោក គៀន ពន្លក ថ្លែង​ថា ការ​ចេញ​បាតុកម្ម​របស់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​រស់នៅ​អឺរ៉ុប​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ដឹកនាំ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន កន្លែង​មក ដែល​ពួក​គេ​យល់​ថា​មិន​ត្រឹមត្រូវ គឺ​ជា​ការ​អនុវត្ត​សិទ្ធិ​សេរីភាព​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ប្រជាធិបតេយ្យ។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ លោក​ថា​សារ​គំរាម​លើ​អ្នក​ក្រុម​បាតុករ​នៅ​អឺរ៉ុប និង​គ្រួសារ​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​នេះ គឺ​ជា​ការ​ដឹកនាំ​រំលោភ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​បញ្ចេញមតិ​ពលរដ្ឋ និង​រំលោភ​លើ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ធ្ងន់ធ្ងរ។

លោក គៀន ពន្លក៖ «នេះ​ជា​សារ​គំរាម​កំហែង​ខ្លាំង​មែនទែន​ទៅលើ​ពលរដ្ឋ​ដែល​រស់នៅ​លើ​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ ហើយ​ទៅ​លើ​បងប្អូន​ពលរដ្ឋ​ទាំងអស់​នោះ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា វា​ជា​ការ​រំលោភ​លើ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ រំលោភ​លើ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ធ្វើ​កូដកម្ម​ដោយ​អហិង្សា​ដែល​មាន​ចែង​ក្នុង​ច្បាប់​នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា សារ​នេះ​ទោះ​បី​គាត់​ផ្ញើ​មក​ពី​សហភាព​អឺរ៉ុប ក៏​ដោយ ប៉ុន្តែ​វា​ប៉ះពាល់​ខ្លាំង ចំពោះ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា​ទី​មួយ និង​ទី​ពីរ​ប៉ះពាល់​លើ​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ»

រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា មាត្រា ២ នៃ​ច្បាប់​ស្ដីពី​បាតុកម្ម​ដោយ​សន្តិវិធី​ចែង​ថា ច្បាប់​នេះ​មាន​គោល​បំណង​ធានា​ការពារ​សេរីភាព​ខាង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ តាមរយៈ​ការ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ដោយ​សន្តិវិធី។

មាត្រា ៤ នៃ​ច្បាប់​ស្ដីពី​បាតុកម្ម​ដោយសន្តិវិធី​ដដែល​ចែង​ថា បាតុកម្ម​ដោយ​សន្តិវិធី សំដៅ​លើ​ការ​ប្រមូល​ផ្ដុំ​គ្នា ឬ​ការ​ដង្ហែក្បួន ដោយ​មនុស្ស​មួយ​ក្រុម ដើម្បី​ទាមទារ តវ៉ា សម្ដែង​ជា​សាធារណៈ​នូវ​មនោសញ្ចេតនា គំនិត ឬ​ឆន្ទៈ​របស់​ខ្លួន​តាម​រូបភាព ឬ​មធ្យោបាយ​ផ្សេងៗ ដោយ​សន្តិវិធី។

ចំណែក​សេចក្ដីប្រកាស​ជា​សកល​ស្ដីពី​សិទ្ធិមនុស្ស មាត្រា ២៧ ចែងថា មនុស្ស​គ្រប់រូប​មាន​សិទ្ធិ​ចូលរួម​ដោយសេរី​ក្នុង​ជីវភាព​វប្បធម៌​របស់​ខ្លួន។ ដោយឡែក​មាត្រា ៣៥ នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​វិញ កំណត់​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ទាំង​ពីរ​ភេទ មាន​សិទ្ធិ​ចូលរួម​យ៉ាង​សកម្ម​ក្នុង​ជីវភាព​នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និង​វប្បធម៌ ហើយ​សេចក្ដី​ស្នើ​ទាំង​ឡាយ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវ​ទទួល​ការ​ពិនិត្យ និង​ដោះស្រាយ​ដោយ​អង្គការ​រដ្ឋ។

ផ្ទុយទៅវិញ ក្រុម​អ្នក​សិទ្ធិមនុស្ស​លើក​ឡើង​ថា សារ​គំរាម​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ថា តាម​ថត​រូប​អ្នក​ចូលរួម​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​លោក និង​ថែម​ទាំង​ព្រមាន​មិន​ឱ្យ​ចូល​ស្រុក​នេះ គឺ​ជា​ទង្វើ​ផ្ទុយពី​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង​គោលការណ៍​សិទ្ធិមនុស្ស​ជា​សកល។ ពួក​គេ​លើក​ឡើង​ថា លោក ហ៊ុន សែន ដឹកនាំ​ប្រទេស​បែប​ផ្ដាច់ការ​ដោយ​បិទ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ សិទ្ធិ​ប្រមូលផ្តុំ សិទ្ធិ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​សិទ្ធិ​សារ​ព័ត៌មាន​ជា​ដើម។ ក្រុម​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​បាន​ហៅ​សន្តិភាព​ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន គឺ​ជា​សន្តិភាព​ក្លែងក្លាយ និង​សន្តិភាព​សម្រាប់​តែ​ក្រុម​បក្ខពួក​របស់​លោក​តែ​ប៉ុណ្ណោះ ពួក​លើក​ឡើង​ថា លោក ហ៊ុន សែន កំពុង​តែ​ទាញ​កម្ពុជា​ធ្វើ​ជា​កម្ពុជា​ផ្ដាច់​មុខ  របស់​ក្រុម​គ្រួសារ​ត្រកូល ហ៊ុន របស់​លោក៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។