មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញលោក ហ៊ុន សែន ជំរុញប្រទេសសមាជិកអាស៊ានពង្រឹងកិច្ចសហការឱ្យបានស៊ីជម្រៅជាមួយមហាយក្សចិន ដើម្បីផលប្រយោជន៍សន្តិសុខ និងសេដ្ឋកិច្ច។ អ្នកវិភាគថា របបក្រុងភ្នំពេញនៅតែរក្សាជំហរលម្អៀងទៅរកចិនក្នុងបរិបទនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងទៅកាន់មេដឹកនាំអាស៊ាន និងចិនថា កម្ពុជាឱ្យតម្លៃទៅលើចក្ខុវិស័យភាពជាដៃគូអាស៊ានចិនឆ្នាំ២០៣០ ដែលភាគីទាំងពីរបានប្តេជ្ញាចិត្តរួមគ្នាក្នុងការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឱ្យបានស៊ីជម្រៅលើវិស័យនយោបាយ និងសន្តិសុខ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ព្រមទាំងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសង្គម និងវប្បធម៌។ លោកគូសបញ្ជាក់ទៀតថា អាស៊ាន និងចិន គួររួមគ្នាប្រែក្លាយចង្ខុវិស័យនេះ ឱ្យទៅជាការអនុវត្តជាក់ស្តែង ដើម្បីប្រសិទ្ធភាពនៃភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រដែលមានអនាគតរួមគ្នា។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងបែបនេះនៅលើហ្វេសប៊ុក (Facebook) នៅថ្ងៃទី៣ វិច្ឆិកា ក្នុងឱកាសដែលលោកចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ចិនលើកទី២២ នៅទីក្រុងបាងកកប្រទេសថៃ។ កិច្ចប្រជុំនេះ ផ្តោតសំខាន់លើភាពចាំបាច់នៃការរក្សាបរិយាកាសអំណោយដល់ការចរចាក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង (COC)។ មេដឹកនាំអាស៊ាន-ចិន បានសង្កត់ធ្ងន់អំពីសារៈសំខាន់នៃការមិនធ្វើសកម្មភាពយោធា និងភាពអត់ធ្មត់ក្នុងការធ្វើសកម្មភាពទាំងឡាយ ដែលអាចបង្កភាពស្មុគស្មាញ និងបង្កើនភាពតានតឹងនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ក្រៅពីនេះ មេដឹកនាំអាស៊ាន-ចិន បានផ្តោតជាសំខាន់ទៅលើការកសាងទំនុកចិត្ត និងភាពជឿជាក់រវាងភាគីទាំងពីរ ដើម្បីចៀសវាងធ្វើឱ្យស្ថានភាពកាន់តែស្មុគស្មាញ និងដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិជុំវិញជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ ដែលរិះគន់លោក ហ៊ុន សែន មិនសំចៃមាត់ និងបច្ចុប្បន្នរស់នៅក្រៅប្រទេសនោះ យល់ថា របបភ្នំពេញនៅតែមានជំហរគាំទ្រចិនក្នុងបញ្ហាជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ផ្ទុយពីជំហររបស់ប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួន។ លោកកត់សម្គាល់ទៀតថា លោក ហ៊ុន សែន តែងឆ្លៀតប្រើប្រាស់វេទិកាថ្នាក់តំបន់ និងពិភពលោក ដើម្បីជួយនិយាយលើកជើងចិន ដើម្បីផលប្រយោជន៍អំណាចផ្ទាល់ខ្លួន៖ «លោក ហ៊ុន សែន ដឹងខ្លួនថា ប្រសិនបើអាស៊ានមានទំនាក់ទំនងជាមួយចិនកាន់តែល្អប្រសើរឡើង នោះប្រយោជន៍ធំនៃការរក្សាអំណាចរបស់គាត់ ក៏កាន់តែមានសុវត្ថិភាព ពីព្រោះគាត់ត្រូវការពឹងចិន ក៏ប៉ុន្តែចិនកំពុងតែមានបញ្ហាជាមួយប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួន«។
ជំហរលម្អៀងទៅរកក្រុងប៉េកាំងពីសំណាក់របបភ្នំពេញ បានស្តែងឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអាស៊ានលើកទី៤៥ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ កាលពីឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅ ដោយអាស៊ានបានបរាជ័យជាលើកដំបូងក្នុងការសម្រេចចិត្តជាឯកច្ឆន្ទ ព្រោះតែបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ កាលនោះ របបលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជាប្រធានប្តូរវេនអាស៊ាន បានខ្ទាស់មិនឱ្យសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានទាក់ទងនឹងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងអាចចេញរួចឡើយ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងភ្នំពេញ និងប៉េកាំង បានឈានដល់កម្រិតខ្ពស់ថែមទៀត នៅពេលដែលចិនបានប្រកាសគាំទ្រពេញទំហឹង ចំពោះទង្វើរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យ ប្រព្រឹត្តដោយរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន។ ក្រុងប៉េកាំងបានផ្តល់ជំនួយផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងយោធាយ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់ដល់របបលោក ហ៊ុន សែន ដែលកំពុងរងសម្ពាធទណ្ឌកម្មពីក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច។
សហរដ្ឋអាមេរិកធ្លាប់បានក្រឿនរំឭកកម្ពុជាម្តងហើយម្តងទៀត អំពីបញ្ហាអធិបតេយ្យ និងអព្យាក្រឹត្យភាព បន្ទាប់ពីមហាអំណាចមួយនេះរកឃើញតម្រុយថា របបលោក ហ៊ុន សែន មានផែនការយោធាសម្ងាត់ជាមួយចិន ទាក់ទងនឹងការសង់មូលដ្ឋានទ័ពរបស់ចិននៅលើទឹកដីខ្មែរ។ ប៉ុន្តែរបបក្រុងភ្នំពេញតែងតែបដិសេធចំពោះតម្រុយ ដែលថា កម្ពុជាគ្រោងឱ្យចិនមានមូលដ្ឋានទ័ពនៅកម្ពុជានោះ។
អ្នកវិភាគ និងអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមយល់ឃើញស្របគ្នាថា កម្ពុជាគួរតែព្យាយាមធ្វើខ្លួនជាប្រទេសអព្យាក្រឹត្យ ដើម្បីទាញយកផលប្រយោជន៍ពីក្របខណ្ឌអាស៊ាន និងក្របខ័ណ្ឌអន្តរជាតិដទៃទៀត ជាពិសេសដើម្បីកុំឱ្យក្លាយខ្លួនជាទីលាននៃសង្គ្រាមត្រជាក់លើកទី២ រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសចិន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។