ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នឹងបាត់បង់ការគាំទ្រមួយចំនួនធំ ដែលមិនអាចធ្វើឱ្យគណបក្សកាន់អំណាចចាស់វស្សាមួយនេះ មិនអាចដឹកនាំប្រទេសដោយឯកបក្សបានទៀតទេ។ ឆ្លើយតបការលើកឡើងនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា យល់ស្របថា គណបក្សកាន់អំណាច អាចនឹងបាត់បង់កៅអីក្នុងសភាខ្លះ ប៉ុន្តែមិនប៉ះពាល់ដល់ការ ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលនោះទេ។
ការកាន់អំណាចរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាង ៤០ឆ្នាំមកនេះ ប្រវត្តិសាស្ត្រច្រំដែល ១០ឆ្នាំម្ដង តែងកើតឡើងលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលធ្វើឱ្យគណបក្សនេះបាត់បង់ការគាំទ្រពីពលរដ្ឋ រហូតធ្វើឱ្យលោក ហ៊ុន សែន ស្ទើររបូតកៅអីនាយករដ្ឋមន្ត្រីចេញពីខ្លួនម្ដងម្កាល។ តើការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ អាចជាខួបលើកទី៤ នៃគ្រោះកាចរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៀតទេ?។
អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងកិច្ចការអន្តរជាតិ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា យល់ថា គណបក្សភ្លើងទៀននឹងចូលមកដណ្ដើមការគាំទ្រពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣។ លោកយល់ថា លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទំនងមិនអាចចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ បានទេ ចំណែកគណបក្សតូចៗផ្សេងក៏ប្រហែលគ្មានគីឡូអាចដណ្ដើមការគាំទ្រពីពលរដ្ឋបាននោះទេ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការនយោបាយរូបនេះបន្តទៀតថា ទោះគណបក្ស ភ្លើងទៀន មិនទាន់មានភាពល្អឥតខ្ចោះ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋ មិនទាន់ជម្រើសថ្មីអាចរកគណបក្សណាផ្សេង ដែលល្អជាងគណបក្សភ្លើងទៀនបាននោះដែរ។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា៖«ពលរដ្ឋកម្ពុជាមិនបានទទួលអត្ថប្រយោជន៍នៃការរីកចម្រើនសង្គមពេញលេញទេ ទី២ ការដោះស្រាយកម្លាំងការងាររបស់យុវជនគាត់ចេញពីសាលាគាត់ទៅនៅតែខ្វះខាត។ ប្រហែលប៉ូលយុវជនដែលជាពលរដ្ឋគន្លឹះពលរដ្ឋសកម្មនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តហ្នឹង ខ្ញុំគិតថា មានការជ្រើសរើសរិះរកគណបក្សណាមួយ ដែលលោកចង់បានការឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការនិងសង្ឃឹមថា គណបក្សថ្មីអាចផ្ដល់ជាពន្លឺឱកាសការងារដល់ពួកគាត់ជាងបាទ»។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា កត់សម្គាល់ទៀតថា គណបក្សកាន់អំណាចដែលដឹកនាំប្រទេសចាប់តាំងពីអវត្តមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមក គឺគណបក្សនេះ មិនបានដោះស្រាយវិបត្តិសង្គម វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងវិបត្តិការងារឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពទេ។
ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធភាពការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ច្រាក់ (CHRAC) លោក រស់ សុដ្ឋា យល់ថា ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ អាចនឹងមានរបត់នយោបាយថ្មី គឺនឹងមានសភាពហុបក្សឡើងវិញ ប៉ុន្តែលោកមិនរំពឹងថា នឹងអាចមានរដ្ឋាភិបាលចម្រុះអាចកើតមានទៀតទេ ព្រោះប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតសព្វថ្ងៃអាចធ្វើឱ្យបក្សកាន់អំណាចអាចបន្តដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបានដដែល។ លោក រស់ សុដ្ឋា យល់ថា បើទោះជាបក្សកាន់អំណាចមានមធ្យោបាយគ្រប់សព្វបែបយ៉ាងក្ដី ប៉ុន្តែប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលបិទសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋនិងគណបក្សនយោបាយធ្ងន់ធ្ងរ រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន អាចនឹងប្រឈមការដាក់ទណ្ឌកម្មពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។
លោក រស់ សុដ្ឋា៖«គេ(សហគមន៍អន្តរជាតិ)ថាដែរ អ្នកដែលកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សត្រូវលើកដំកើងហើយអ្នកដែលរំលោភសិទ្ធិមនុស្សត្រូវដាក់ទោសតាមច្បាប់ អ៊ីចឹងគេបានធ្វើហើយណា ដូចជាក្រើនរំលឹកយើងដែរ បើសិនជាយើងមិនចាប់អារម្មណ៍ទេ កាលណាទណ្ឌកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយនៅអូស្ត្រាលីអីអ៊ីយូ(EU)អីទៀត តើយើងដើរទៅណារួច»។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស លោក រស់ សុដ្ឋា កត់សម្គាល់ឃើញទៀតថា បរិបទនយោបាយសព្វថ្ងៃនេះ គ.ជ.ប ដែលជាអាជ្ញាកណ្ដាលកំពុងមានភាពស្អិតល្មួតជាមួយបក្សកាន់អំណាច ដែលធ្វើឱ្យគេពិបាកមើលឃើញថា តើអ្នកណាជាអ្នករៀបចំការបោះឆ្នោត ហើយតើអ្នកណាជាគូប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ។
លោក រស់ សុដ្ឋា៖«ការរៀបចំការបោះឆ្នោតហ្នឹងមានលក្ខណសេរីយុត្តិធម៌ប៉ុណ្ណាហើយអាចទុកចិត្តបានប៉ុណ្ណា បើយើងឃើញថា គ.ជ.ប និងគណបក្សប្រជាជនស្វិតរលួតអ៊ីចឹងណា លិខិត គ.ជ.ប អបអរនាយករដ្ឋមន្ត្រីអី នេះជាតួនាទីឯករាជ្យហើយយើងទៅធ្វើអីអ៊ីចឹង ហ្នឹងជាសញ្ញាមិនសូវស្រូលដែរ»។
កាលពីពេលថ្មីៗ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានរកឃើញថា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនិងមន្ត្រីតុលាការ មានតួនាទីក្នុងជួរបក្សកាន់អំណាចផងនោះ បានបំពានច្បាប់ស្តីពីសហលក្ខន្តិកៈមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល និងបានយកតួនាទីរបស់ខ្លួនធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើគណបក្សដែលជាគូប្រកួតប្រជែងជាមួយបក្សកាន់អំណាច។
ជុំវិញរឿងនេះអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន យល់ថា គណបក្សប្រជាជននឹងមិនជួបព្យុះភ្លៀង ឬបាត់បង់ការគាំទ្រពីពលរដ្ឋគួរឱ្យព្រួយបារម្ភនោះទេ។ ទោះបែបនេះក្ដី លោក សុខ ឥសាន ទទួលស្គាល់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអាចនឹងរបូតកៅអីរដ្ឋសភាជាង ១០អាសនៈ ទៅឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀន។
លោក សុខ ឥសាន៖«មិនទែនទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅតែរឹតត្បិតធ្ងន់ធ្ងរលំហសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋក៏មិនបើក សិទ្ធិសង្គមស៊ីវិលក៏តែតឹងតែងជាពិសេសការប្រកួតប្រជែងនយោបាយក៏ចង្អៀតមែនទែន មេដឹកនាំនយោបាយជាច្រើនបាត់វត្តមានក្នុងការប្រកួតនោះ ដូច្នេះខុសពីអំពីជំហរសហគមន៍អន្តរជាតិដែលទទូចឱ្យមានការប្រកួតប្រជែងតាមបែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលអាចទទួលយកបាន»។
ជារឿងគាប់ជួនរៀងរាល់ ១០ឆ្នាំម្ដងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន តែងបាត់បង់ការគាំទ្រពីពលរដ្ឋខ្លាំងហួសពីការស្មាន។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហាក់ឡាក់ឆុងនឹងឆ្នាំបោះឆ្នោត ដែលមានលេខ៣ នៅចុងឆ្នាំក្នុងនោះរួមមានការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៣ និងបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣។
ការបោះឆ្នោត អាណត្តិទី១ ឆ្នាំ១៩៩៣ បើទោះជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានដឹកនាំប្រទេសមុនការបោះឆ្នោតលើកទី១ នោះជាង១០ឆ្នាំហើយក្ដី ប៉ុន្តែលទ្ធផលឆ្នោតគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានចាញ់ឆ្នោតគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចរបស់សម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ។ ការបោះឆ្នោតដែលរៀបចំដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ហៅកាត់ថា អ៊ុនតាក់ (UNTAC) មាន២០គណបក្សចូលរួមប្រកួតនោះគឺ គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចទទួលបាន ៥៨អាសនៈចំណែកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រឹម ៥១អាសនៈ។ ក្រៅពីនេះក៏មានគណបក្សផ្សេងទៀតដែលទទួលបានអាសនៈគឺគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមព្រះពុទ្ធសាសនារបស់លោក សឺន សាន ទទួលបាន ១០អាសនៈ និងគណបក្សម៉ូលីនាកា ទទួលបាន ១អាសនៈ។
កាលនោះលោក ហ៊ុន សែន មិនព្រមទទួលយកលទ្ធផលបោះឆ្នោតនោះឡើយ ដោយចោទប្រកាន់ថា ជាការបោះឆ្នោតនោះលំអៀង និងគ្មានយុត្តិធម៌។ លោក ហ៊ុន សែន បានព្រមានផ្ដាច់ខ្លួនចេញពីភ្នំពេញទៅកាន់កាប់ខេត្តមួយចំនួន ហើយទីបំផុត ក៏មានការចរចាមួយដែលធ្វើឱ្យលោក ហ៊ុន សែន ពីអ្នកចាញ់ឆ្នោត ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទីពីរ ក្នុងរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ជាមួយនឹងគណបក្សឈ្នះឆ្នោតគឺគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដែលសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១។
១០ឆ្នាំក្រោយមកដែលជាការបោះឆ្នោត អាណត្តិទី៣ ឆ្នាំ២០០៣។ កាលនោះមានគណបក្សនយោបាយចំនួន៧ចូលរួមប្រកួតប្រជែង ប៉ុន្តែមានតែគណបក្ស ៣ប៉ុណ្ណោះដែលទទួលបានអាសនៈនៅក្នុងសភា គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបាន ៧៣អាសនៈ គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចបាន ២៦អាសនៈ និងគណបក្សសម រង្ស៊ី បាន ២៤អាសនៈ។
បើទោះជាគណបក្សប្រជាជនទទួលបានកៅអីចំនួន ៧៣ក្ដី ប៉ុន្តែមិនអាចធ្វើឱ្យគណបក្សនេះមានសំឡេងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបានទេ ព្រោះកាលនោះដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបាន គឺត្រូវអនុវត្តតាមរូបមន្ត២ភាគ៣ ដែលមានន័យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវការចំនួនអាសនៈក្នុងសភា ចាប់ពី ៨១កៅអីឡើងទៅ ទើបអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបាន។
ពេលនោះដំបូងឡើយសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលជាព្រះប្រធានគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចបានព្រមព្រៀងជាមួយលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្ស សម រង្ស៊ី ថា មិនចូលរួមបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន ទេ។ នៅពេលដែលលោក ហ៊ុន សែន មិនអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបាន ដូច្នោះ វិបត្តិនយោបាយបានអូសបន្លាយជិតមួយឆ្នាំទម្រាំដោះស្រាយបាន ព្រោះលោក ហ៊ុន សែន បានលួចជួបគ្នាជាមួយសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះហើយលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដដែល ចំណែកសម្ដេចក្រុមព្រះកាន់តួនាទីជាប្រធានរដ្ឋសភា ដោយទុកឱ្យលោក សម រង្ស៊ី ធ្វើជាបក្សប្រឆាំងនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាលដដែល ហើយទីបំផុត លោក សម រង្ស៊ី ក៏ត្រូវភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសកម្ពុជាមួយរយៈពេលធំ។
១០ឆ្នាំក្រោយមកទៀតគឺការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៥ ឆ្នាំ២០១៣ ដែលមានគណបក្សនយោបាយចំនួន៨ចូលរួម ប៉ុន្តែមានតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេដែលទទួលបានអាសនៈនៅក្នុងសភា។ គ.ជ.ប បានប្រកាសថា ប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានអាសនៈចំនួន៦៨ ចំណែកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានអាសនៈ៥៥។ ទោះយ៉ាងណា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិរកឃើញថា លទ្ធផលបោះឆ្នោតនោះមានការលួចបន្លំ និងបានទាមទារឱ្យរាប់សន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញ។
ពេលនោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានសំឡេងគ្រប់គ្រាន់អាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលដោយខ្លួនឯងបាន ដោយយករូបមន្ត ៥០ភាគរយបូក ១ មានន័យថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវការអាសនៈត្រឹម ៦៣ប៉ុណ្ណោះដើម្បីអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាល។
គណបក្សកាន់អំណាចបានដឹកនាំរដ្ឋសភាឯកបក្សបើកអង្គប្រជុំបង្កើតរដ្ឋាភិបាលតែឯង។ ទោះបែបនោះក្ដី គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សនេះ បានធ្វើបាតុកម្មផ្អើលភ្នំពេញជាងមួយឆ្នាំ ដែលមិនអាចធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន អង្គុយធ្វើការដោយមិនអើពើពីការទាមទារនោះទេ។
ទីបំផុតនៅដើមឆ្នាំ២០១៤ មានការចរចានយោបាយរវាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដើម្បីការកែទម្រង់ស្ថាប័នបោះឆ្នោត គ.ជ.ប និងការចែកតួនាទីនៅក្នុងរដ្ឋសភា ដោយលោក កឹម សុខា កាន់តួនាទីជាអនុប្រធានទី១ រដ្ឋសភា និងមានការចែកគណៈកម្មការជំនាញនៅក្នុងរដ្ឋសភាស្មើៗគ្នា រវាងបក្សកាន់អំណាចនិងបក្សប្រឆាំង ហើយសមាជិកសភាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំង ៥៥រូបក៏បានយល់ព្រមចូលអង្គុយធ្វើការនៅរដ្ឋសភា។
ការត្រូវរ៉ូវរបស់អ្នកនយោបាយទាំងពីរបក្សកាលនោះ ត្រូវបានប្រសិទ្ធនាមថា វប្បធម៌សន្ទនា។ ប៉ុន្តែភាពផ្អែមល្ហែមមិនបាននៅយូរអង្វែងឡើយ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានរករឿងចាប់កំហុសមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដោយទីបំផុត គឺលោក សម រង្ស៊ី ត្រូវបង្ខំចិត្តនិរទេសខ្លួនចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ចំណែកលោក កឹម សុខា ដែលបន្តដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិពីលោក សម រង្ស៊ី ក៏ត្រូវរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ចាប់ខ្លួន និងរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចោល ដោយចោទពីបទសន្ទិដ្ឋភាពជាមួយរដ្ឋបរទេសដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានរៀបចំការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ២០១៨ ដោយគ្មានវត្តមាន បក្សប្រឆាំងចូលរួមប្រកួតប្រជែង និងបានដឹកនាំប្រទេសដែលពោរពេញដោយការដាក់ទណ្ឌកម្មពីក្រុមប្រទេសលោកសេរី មកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ដោយឡែកការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ គណបក្សភ្លើងទៀន ដែលជាអតីតគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សនេះភាគច្រើនជាអ្នកនយោបាយគណបក្សគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានរួមគ្នាជ្រកក្រោមស្លាកគណបក្សភ្លើងទៀនតតាំងជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន សាជាថ្មី។ គណបក្សភ្លើងទៀន បានធ្វើឱ្យគណបក្សកាន់អំណាចមើលឃើញកម្លាំងរបស់ខ្លួនម្ដងរួចហើយក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៥ កន្លងទៅ ដែលមានពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សនេះ ជាង ៦០ម៉ឺននាក់ និងដណ្ដើមបានកៅអីក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ពីបក្សកាន់អំណាចជាង២ពាន់អាសនៈទូទាំងប្រទេស។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកវិភាគនយោបាយដែលកំពុងរស់នៅក្រៅប្រទេសលោក គឹម សុខ យល់ថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នឹងមិនហ៊ានបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិសង្គមស៊ីវិល និងសិទ្ធិនយោបាយឱ្យបានទូលំទូលាយឡើយ។ លោកយល់ថា ប្រសិនលោក ហ៊ុន សែន មិនហ៊ានដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះទេ ព្រោះនឹងអាចប៉ះពាល់ដល់ផែនការកាន់អំណាច និងផ្ទេរអំណាចពីលោក ហ៊ុន សែន ទៅកូនប្រុសច្បងរបស់លោកគឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។ លោកយល់ថា ការបាត់បង់ទំនុកចិត្តរបស់ពលរដ្ឋ ពីបក្សកាន់អំណាច អាចបង្កឱ្យមានវិបត្តិនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ ប៉ុន្តែវិបត្តិនោះទំនងមិនធ្វើលោក ហ៊ុន សែន ភ័យបុកពោះដូចកាលពីឆ្នាំ២០១៣ឡើយ។
លោក គឹម សុខ៖«ដើម្បីឱ្យភ្លើងទៀន ចូលខ្លួនមកលំអសួនផ្កាប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា តែប៉ុណ្ណឹងទេ ត្រង់ថា ឱ្យមានលទ្ធភាពដើម្បីទៅចូលជាមួយរដ្ឋាភិបាលចម្រុះអីអត់មានទេ អ៊ីចឹងសភាត្រឹម១០ជាងអីណឹងមាន ព្រឹទ្ធសភាប្រាំពីរប្រាំបី អីអ៊ីចឹងទៅគ្រាន់តែចងក្រវ៉ាត់កទៅអង្គុយលើកដៃទៅ។ »)
នៅតែជាង៧ខែទៀតទេ ពលរដ្ឋកម្ពុជានឹងមានឱកាសជ្រើសរើសមេដឹកនាំថ្មីតាមរយៈការបោះឆ្នោត។ ការបោះឆ្នោតសកល អាណត្តិទី៧ នឹងប្រព្រឹត្តិទៅនាថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដាឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ។
ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានស្នើទៅរដ្ឋាភិបាល រដ្ឋសភា និងគ.ជ.ប ឱ្យកែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន៣៣ស្ថាប័នបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ចុះកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ លើកឡើងថា បរិយាកាសនយោបាយសព្វថ្ងៃមិនបានជំរុញ ឬក៏លើកទឹកចិត្តឱ្យពលរដ្ឋអាចចូលរួមក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ដោយគ្មានការភ័យខ្លាចបាននោះទេ។
ចំណែកសហគមន៍អន្តរជាតិក៏បានទាមទារទៅរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនេះផងដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។