មន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងរិះគន់ការតែងតាំងកូនៗ របស់មេដឹកនាំមួយចំនួនឱ្យកាន់តំណែងគ្រាក់ៗ នៅតាមក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋថា ជាផែនការត្រៀមផ្ទេរអំណាចតពូជដែលមានលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើជាគំរូអាក្រក់ដល់ពួកគេ។ ការផ្តល់តួនាទីតាមរយៈសាច់លោហិតរបស់មេដឹកនាំនេះឱ្យមន្ត្រីរាជការគ្មានសែស្រឡាយបាត់បង់ឱកាសទទួលបានការងារ ឬតួនាទីធំៗ ដូចសែស្រឡាយរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់។ ប្រតិកម្មនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីកូនប្រុសបង្កើតរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងដែនដីលោក ជា សុផារ៉ា ត្រូវដំឡើងតំណែងកាន់តែធំបន្ទាប់ពីឪ។
និន្នាការនៃការផ្តល់តួនាទីគ្រាក់ៗ ដល់សាច់សាលោហិត សាច់ញាតិ របស់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលៗ នៃគណបក្សកាន់អំណាចឱ្យចូលគ្រប់គ្រងក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋធ្វើឲ្យមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលបារម្ភអំពីបញ្ហាគ្មានតម្លាភាព បញ្ហាគ្រួសារនិយម និងមានទំនាស់ផលប្រយោជន៍ក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក ម៉ែន សុថាវរិន្ទ ថ្លែងថា តាមច្បាប់ការដោះដូរ ឬតែងតាំងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលណាម្នាក់ជាសិទ្ធិសម្រេចរបស់គណបក្សដែលកាន់អំណាច។ ប៉ុន្តែលោកយល់ថា ការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង ហើយការរៀបចំបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ និងវិធានការរឹតត្បិតលើសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋកន្លងមកគឺជាចំណុចគន្លឹះក្នុងទិសដៅសម្រេចផែនការរៀបចំទុកដាក់កូនចៅរបស់អ្នកធំឱ្យចូលកាន់តួនាទីគ្រាក់ៗ នៅតាមក្រសួងអង្គភាពរបស់រដ្ឋដោយគ្មានឧបសគ្គរារាំងដើម្បីត្រៀមខ្លួនជំនួសឪដែលកំពុងតែដឹកនាំស្រាប់នោះ។ លោកថា ការតែងតាំងកូនប្រុសរបស់លោក ជា សុផារ៉ា ពេលនេះ នឹងក្លាយជាការពង្រីកបណ្ដាញសែស្រឡាយ ប្រព័ន្ធគ្រួសារនិយមនៅតាមក្រសួងបន្ថែមទៀត ជាពិសេសស្របតាមផែនការដឹកនាំតពូជរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលនាំឱ្យកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសដឹកនាំបែបផ្ដាច់ការ ហើយដើរចាកឆ្ងាយពីគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក ម៉ែន សុថាវរិន្ទ៖ «ខ្ញុំយល់ថា មិនមែនប៉ះតែកូនអ្នកក្រទេ យើងនិយាយពីផ្ទៃក្នុងគណបក្សប្រជាជនវិញ គឺប៉ះពាល់គ្រប់ស្រទាប់តែម្តង អ្នកណាក៏ដោយដូចជានៅក្នុងនាយកដ្ឋាននីមួយៗគេមានកូនពូកែដែរ តែបើសិនអត់មានត្រកូល (ហ៊ុន)ទេអាហ្នឹងក៏ទៅមិនរួចដែរ គាត់នៅតែក្រោមការបញ្ជាគេរហូតដូចនឹងឪពុកដែរ អ៊ីចឹងគេដៅរួចស្រេចហើយថា អ្នកឯងធ្វើត្រឹមនេះ ហើយកូនគេធ្វើត្រឹមនេះបានស្រេចហើយ អំណាចផ្ដាច់ការគឺគេដៅអ៊ីចឹង។ ឥឡូវនេះគាត់(ហ៊ុន សែន)ចង់តែងតាំង ឬចង់ដាក់អ្នកណានៅក្នុងគណបក្សរបស់គាត់ម៉េចដាក់ទៅ តែសំខាន់បំផុតគឺប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកសម្រេចបាទ»។
ប្រតិកម្មរបស់មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា បានចេញព្រះរាជក្រឹត្យតែងតាំងកូនប្រុសបង្កើតរបស់លោក ជា សុផារ៉ា គឺលោក ផារ៉ា មង្គល ឱ្យធ្វើជារដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងដែនដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ តាមការស្នើសុំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងដែនដីលោក ជា សុផារ៉ា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីយ៉ាងខ្លីថា កូនប្រុសរបស់លោកធ្លាប់បម្រើការងារនៅតាមក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ និងទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលត្រឹមត្រូវ ជាពិសេសមានសមត្ថភាពដែលសាកសមទទួលបានមុខតំណែងនេះ។
លោក ជា សុផារ៉ា៖ «គាត់(ផារ៉ា មង្គល)បានរៀន ការបណ្តុះបណ្តាលមានសមត្ថភាព អ៊ីចឹងហើយវាជាលក្ខណៈសម្បត្តិមួយ ខ្ញុំសួរចេះវិញ បើមិនតែងតាំង(មន្ត្រី)គណបក្សប្រជាជនទៅតែងតាំងអ្នកណា បើរដ្ឋាភិបាលរបស់គណបក្សប្រជាជន ខ្ញុំចេះតែឆ្ងល់ បើគេមិនសុំផង តែទោះបីសុំក៏គេមិនឱ្យដែរ គណបក្សប្រជាជនទាល់តែមានសមត្ថភាព មានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ទើបតែងតាំង»។
លោក ផារ៉ា មង្គល ដែលគេស្គាល់ថា ឈ្មោះ ជា សុផាភាសា ធ្លាប់កាន់តួនាទីជាអគ្គនាយករងរដ្ឋបាលនៃក្រសួងអភិវឌ្ឍជនបទ មុនពេលដែលលោកផ្ទេរទៅបម្រើការងារជានាយកខុទ្ទកាល័យក្រសួងដែនដីរហូតកាន់តំណែងកាន់តែធំ ជាប់នឹងឪពុករបស់លោកដែលជារដ្ឋមន្ត្រីនៅទីនោះ។
ទោះយ៉ាងណាកូនប្រុសពៅរបស់លោក ជា សុផារ៉ា រូបនេះធ្លាប់មានរឿងអាស្រូវពាក់ព័ន្ធរឿងជះលុយមហាសាលទិញអចលនទ្រព្យមានដ៏តម្លៃនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី។
កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦ ព្រឹត្តិបត្រជំនួញអចលនទ្រព្យអូស្ត្រាលី បានចុះផ្សាយព្រោងព្រាតនូវព័ត៌មានដែលថា ប្តីប្រពន្ធមួយគូ «ដែលមានប្រភពចេញមកពីសែស្រឡាយក្រុមគ្រួសារមេដឹកនាំនៅកម្ពុជា» បានជះលុយទិញភូមិគ្រឹះមួយកន្លែងទល់មុខនឹងមាត់ទឹក ក្នុងតម្លៃ រហូតដល់ទៅ ១១លានដុល្លារអូស្ត្រាលី ឬស្មើនឹងជាង ៨,១លានដុល្លារអាមេរិក ដែលជាតម្លៃខ្ពស់បំផុតសម្រាប់អចលនទ្រព្យនៅតំបន់ជាយក្រុងស៊ីដនី។ អ្នកទិញភូមិគ្រឹះនោះ គឺគ្មានអ្នកណាក្រៅពីលោក ផារ៉ា មង្គល និងភរិយាឈ្មោះ តាវ ម៉ាឌីណា ដែលជាកូនស្រីបង្កើតរបស់អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មលោក តាវ សេងហួរ នោះទេ។
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ សារព័ត៌មានដឹ អូស្ត្រាលៀន (The Australian) ចុះផ្សាយថា លោក ផារ៉ា មង្គល និងភរិយាបានដាក់លក់ភូមិគ្រឹះទំហំជាង ៣ពាន់ (៣.៦៦៨) ម៉ែត្រការ៉េ ដែលពួកគេបានទិញកាលពីឆ្នាំ២០១៦ ក្នុងតម្លៃរហូតដល់ ៣៨លានដុល្លារ។ ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា តម្លៃភូមិគ្រឹះរាប់លានដុល្លារនោះ នាំឱ្យមានការលើកឡើងអំពីការស៊ើបអង្កេតពាក់ព័ន្ធនឹងអះអាងថា អូស្ត្រាលីត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាកន្លែងលាក់ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មន្ត្រីមួយចំនួននៅកម្ពុជា។
ចលនាមាតាធម្មជាតិបានកត់សម្គាល់ថា បើពិនិត្យមើលលើប្រាក់បៀវត្សរ៍ផ្លូវការរបស់លោក ផារ៉ា មង្គល ជានាយកខុទ្ទកាល័យរបស់ឪពុកលោកកាលនោះ ប្តីប្រពន្ធមួយគូនេះ ទំនងជាមិនអាចយកប្រាក់ខែនេះទៅទិញអចលនទ្រព្យតម្លៃដល់ទៅ ៨,១ លានដុល្លារអាមេរិកនោះបានឡើយ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ចលនាមាតាធម្មជាតិ បានអំពាវនាវដល់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយរបស់រដ្ឋាភិបាល ឲ្យបើកការស៊ើបអង្កេត ថា តើលោក ផារ៉ា មង្គល បានលុយនោះមកពីណា។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរលោក កើត សារ៉ាយ ថ្លែងថា លោកមិនបដិសេធចំពោះកូនមេដឹកនាំចូលបម្រើជាតិនោះទេ ប្រសិនបើការតែងតាំងលោក ផារ៉ា មង្គល និងអ្នកផ្សេងទៀត ធ្វើឡើងទៅតាមសមត្ថភាពពិតប្រាកដ និងមានស្នាដៃជួយជាតិមែននោះ។ ក៏ប៉ុន្តែលោកថា បើសិនការតែងតាំងនេះ ដោយសារសែស្រឡាយបក្សពួកនិយមនោះ នោះរឿងនេះជាក្តីបារម្ភដែលនឹងនាំឱ្យមានទំនាស់ផលប្រយោជន៍ អំពើពុករលួយក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ ហើយអ្នកតូចតាចគ្មានបក្ខពួកពុំមានឱកាសធ្វើការងារធំនោះទេ។
លោក ផារ៉ា មង្គល៖ «ការតែងតាំងកូនគ្មានអ្នកណាទៅរិះគន់ ទៅបដិសេធទេ គេលើកទឹកចិត្តឱ្យកូនអ្នកធំ អ្នកមានយសស័ក្ដិខិតខំចូលបម្រើជាតិ ប៉ុន្តែកន្លងទៅការឡើងតួនាទីទៅរដ្ឋលេខាធិការ ឧត្តមសេនីយ៍ឯក ជាពិសេស ដាក់នៅកន្លែងជាមួយឪពុក ជាមួយបងប្អូន អាហ្នឹងហើយជាបញ្ហា ដែលយើងបារម្ភថាវាក្លាយជាទំនាស់ផលប្រយោជន៍ នៅពេលគ្រួសារនិយមនៅក្នុងក្រសួងជំនាញដើរតួនាទីធានាក្នុងការដោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋនោះ»។
នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសព្វថ្ងៃនេះ គឺសឹងតែជារឿងធម្មតាទៅហើយសម្រាប់មន្ត្រីកំពូលៗ របស់ គណបក្សកាន់អំណាច បើមានឪពុក ឬក៏ម្ដាយជាតំណាងរាស្ត្រ ជាប្រធានស្ថាប័ន ឬក៏មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៅកន្លែងណាមួយគឺគេតែងតែយកប្រពន្ធ ប្តី កូន ឬក៏សាច់ញាតិ មកដាក់ឲ្យកាន់តំណែងក្រោមឱវាទរបស់ខ្លួន ឬក៏កន្លែងខ្លាញ់ណាមួយដែរ។ បញ្ហាសាច់សាលោហិត សាច់ញាតិ របស់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលៗដែលកំពុងបម្រើការក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋគេឃើញមានចាប់តាំងពីថ្នាក់លើដល់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន តាំងពីថ្នាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋលេខាធិការ រហូតដល់ថ្នាក់ចៅហ្វាយខេត្ត ចៅហ្វាយស្រុក ឬថ្នាក់ភូមិឃុំតែម្ដង។
ជាក់ស្ដែង កូនប្រុសរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទាំង ៣នាក់ គឺមានលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លោក ហ៊ុន ម៉ានិត និងលោក ហ៊ុន ម៉ានី ព្រមទាំងកូនប្រសារបស់លោក គឺលោក ឌី វិជ្ជា និងលោក សុខ ពុទ្ធិវុធ សុទ្ធតែត្រូវបានដំឡើងតួនាទីធំៗសំខាន់ៗក្នុងស្ថាប័នស៊ីវិល និងស្ថាប័នកងទ័ព។ លើសពីនេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏កំពុងរៀបចំផ្ទេរអំណាចឲ្យកូនច្បងរបស់លោក គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ស្នងដំណែងបន្តផងដែរ។
រីឯរដ្ឋមន្ត្រីមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ក៏មានកូនប្រុសឈ្មោះ ស សុខា ឡើងតំណែងជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ កូនប្រុសពៅឈ្មោះ ស រដ្ឋា មានឋានន្តរសក្ដិជាឧត្ដមសេនីយ៍ឯកផ្កាយ ៣ និងក្មួយៗ របស់លោក ក៏ជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ប៉ូលិសផងដែរ។ ចំណែកលោក សាយ ឈុំ ប្រធានព្រឹទ្ធសភាមានកូនប្រុសឈ្មោះ សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ស្របពេលប្រធានរដ្ឋសភាលោក ហេង សំរិន មានកូនប្រសាឈ្មោះ វង សូត ជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសង្គមកិច្ច។ លោក ស៊ុយ សែម រដ្ឋមន្ត្រីរ៉ែ និងថាមពល មានកូនប្រុសឈ្មោះ ស៊ុយ ឌីម៉ង់ គឺជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងនោះដែរ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ប្រធានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោក ឱម យ៉ិនទៀង ក៏មានកូនប្រុស ២នាក់របស់លោកឈ្មោះ យ៉ិនទៀង ពុទ្ធិរិទ្ធ និងយ៉ិនទៀង ពុទ្ធិរ៉ា ជាជំនួយការនៃអង្គភាពមួយនេះ ដែលមានឋានៈស្មើរដ្ឋលេខាធិការ និងអនុរដ្ឋលេខាធិការ។ ទន្ទឹមនឹងនេះក្រសួង ស្ថាប័នជាតិផ្សេងទៀតក៏មានការអនុវត្តដូចៗ គ្នានេះដែរ។
មន្ត្រីបក្សប្រឆាំង និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលយល់ថា ផែនការដំឡើងកូនអ្នកធំឲ្យធ្វើការមានតំណែងខ្ពង់ខ្ពស់ត្រៀមស្នងតំណែងពីឪពុកជាប្រធានស្ថាប័ននោះបង្ហាញថា យុវជនផ្សេងទៀត ដែលមិនមានសែស្រឡាយជាមន្ត្រីធំ មិនអាចមានឱកាសក្នុងការទទួលបានតំណែងទាំងអស់នោះទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។