ក្រោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ពីការរក្សាទុកឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់មក គណបក្សមួយចំនួនដែលមិនជាប់ឆ្នោតសភាតំណាងរាស្ត្រ បង្ហាញជំហរខុសៗ គ្នា ដោយបក្សខ្លះសាទរក្នុងការចូលរួម ខ្លះមិនពេញចិត្ត និងខ្លះទៀតបង្ហាញភាពស្ទាក់ស្ទើរ។ អ្នកសិក្សាផ្នែកច្បាប់ មើលឃើញថា ការប្រកាសរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជាយុទ្ធសាស្ត្រប៉ះប៉ូវគណបក្សដែលចាញ់ឆ្នោត និងដើម្បីលុបបំបាត់សំឡេងរិះគន់លើការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលថ្មី។
លទ្ធផលបឋមការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០២៣ នេះ បង្ហាញថា មានគណបក្សតែ ២ប៉ុណ្ណោះ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចយូរជាងគេ និងគណបក្សរាជានិយម ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច (FUNCINPEC) ដែលទទួលបានអាសនៈសភានៅក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ។ ទោះបីជាមានលទ្ធផលបែបនេះក្ដី ក៏លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នឹងមិនឱ្យគណបក្សដែលមិនទទួលបានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភា ខាតបង់ថវិកាឃោសនា និងពេលវេលាទទេៗ នោះឡើយ ដោយលោកបានប្រកាសពីការរក្សាទុកឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ ដើម្បីធ្វើជារង្វាន់លួងចិត្ត និងប្រើប្រាស់ជាឧបករណ៍នយោបាយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី គណបក្សមួយចំនួន នៅតែរក្សាគោលជំហរ មិនទទួលយកតួនាទីក្នុងឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់នេះទេ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក សេក សុជាតិ ឱ្យដឹងថា ការចូលរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះ មិនមែនជាជម្រើសរបស់ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាននោះឡើយ។ លោកបន្តថា គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន មានគោលការណ៍គិតគូរពីប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ជាជាងការចូលរួម ដើម្បីទទួលបានតំណែងតួនាទីនៅក្នុងស្ថាប័ន ដែលមិនឯករាជ្យ និងគ្មានសមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហានៅក្នុងសង្គម។
"សម្រាប់ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ ក៏ដូចជាគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានហ្នឹង យើងយល់ថា ការចូលទៅ (ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់) ហ្នឹង រយៈកាល ៥ឆ្នាំកន្លងមកហើយហ្នឹង យើងអត់ទាន់ឃើញរបាយការណ៍រីកចម្រើនអីយ៉ាងម៉េច។ អ៊ីចឹងយើងគិតថា ការចូលទៅក៏មិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាពអីខ្លាំងខ្លាអីច្រើនសម្រាប់ធ្វើឱ្យមានការប្រែប្រួល។ ស្ដាប់មើលទៅយើងអត់ឃើញមានរបាយការណ៍រីកចម្រើនទេសម្រាប់គណបក្សដែលគាត់បានចូលមួយអាណត្តិកន្លងមក»។
ចំណែកឯ ប្រធានគណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ លោក ក្រវ៉ាញ ដារ៉ន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៣១ កក្កដា ថា លោកមិនទទួលយកតួនាទីក្នុងឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់នេះទេ ដែលលោកអះអាងថា ជាតំណែងខុសច្បាប់ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីឆន្ទៈពលរដ្ឋនោះទេ។ លោកមើលឃើញថា តួនាទីឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់នេះ គឺជាឧបករណ៍បម្រើនយោបាយឱ្យគណបក្សកាន់អំណាច ដែលបេក្ខភាពគណបក្សនយោបាយទាំងនោះ ចាំតែស្រែកបន្ទរគាំទ្រសេចក្ដីសម្រេចរបស់គណបក្សកាន់អំណាច និងវាយប្រហារទៅលើគណបក្សប្រឆាំងណា ដែលមានទស្សនៈផ្ទុយពីរដ្ឋាភិបាល។ លោក ក្រវ៉ាញ ដារ៉ន ចាត់ទុកអ្នកដែលទទួលយកតួនាទីក្នុងឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ គឺជាអ្នកនយោបាយអាត្មានិយម ក្បត់ឆន្ទៈពលរដ្ឋ ដែលធ្វើនយោបាយបម្រើជនផ្ដាច់ការ ដើម្បីលាភសក្ការៈ។
លោក ក្រវ៉ាញ ដារ៉ន៖ « គេសរសេរសំបុត្រពីទីស្ដីការនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង គ . ជ . ប ហ្នឹង ៥កៅអី មកឱ្យខ្ញុំ ខ្ញុំសរសេរបដិសេធទៅវិញ។ កុំធ្វើក្លែងក្លាយ កុំលួចកៅអីគេហើយ យកកៅអីហ្នឹងមកឱ្យខ្ញុំ ខ្ញុំមិនទទួលរបស់ជាចោរ ខ្ញុំមិនមែនធ្វើដើម្បីសម្លាប់ជាតិឯងឡើយ » ។
រីឯ ប្រធានគណបក្សខ្មែរអភិរក្សនិយម លោក រៀល ខេមរិន្ទ្រ វិញ បានបង្ហាញពីភាពស្ទាក់ស្ទើរ ក្នុងការសម្រេចចិត្តទទួលយកតំណែងក្នុងឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ នេះ។ លោក រៀល ខេមរិន្ទ្រ បញ្ជាក់ថា លោកនឹងពិភាក្សាជាមួយគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ របស់គណបក្សដើម្បីសម្រេចរឿងនេះ ហើយលោកនឹងគោរពតាមការសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍របស់គណបក្ស។
លោក រៀល ខេមរិន្ទ្រ៖ « ចំពោះបញ្ហានេះ ដោយសារតែខ្ញុំមិនដែលបានប្រឡូក នៅក្នុងក្រុមឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា ពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ ខ្ញុំអត់ដែលបានចូល។ អ៊ីចឹង ខ្ញុំក៏អត់ដឹងដែរថា ការងារហ្នឹង វាមានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ។ ប៉ុន្តែបើតាមដែលខ្ញុំដឹង ដូចជា មានការជួយពន្យល់ ជួយសម្របសម្រួល ឬក៏ជួយដោះស្រាយបញ្ហានមួយចំនួនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋានដែរ » ។
ចំណែកឯ គណបក្សនគរប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាគណបក្ស គ្មានឈ្មោះក្នុងបញ្ជី គ.ជ.ប នោះ គណបក្សនេះ រីករាយទទួលយក តំណែងក្នុងឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មី អនុញាតិ។
អនុប្រធានគណបក្សនគរប្រជាធិបតេយ្យ លោក ហួត សុខដុម ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីតាមបណ្ដាញទំនាក់ទំនងសង្គមតេឡេក្រាម(Telegram)ថា មូលហេតុដែលគណបក្សនគរប្រជាធិបតេយ្យបង្ហាញពីគោលជំហរចូលរួមក្នុងឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ នេះ គឺដើម្បីមានឱកាសបម្រើប្រជាពលរដ្ឋ តាមរយៈការផ្ដល់នូវព័ត៌មានពិត អំពីភាពមិនប្រក្រតីពីភាពអសកម្មនិងពីអំពើពុករលួយ របស់មន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមជាតិមួយចំនួន ដែលបានឃុបឃិត គ្នាធ្វើឱ្យខូចខាតដល់ផលប្រយោជន៍ជាតិផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ និងការចូលរួមថែរក្សាការពារសន្តិភាព។
ទោះជាបែបនេះក្ដី អតីតប្រធានគណបក្សនគរប្រជាធិបតេយ្យ គឺអ្នកស្រី សុខ រ័ត្នសុវណ្ណបញ្ចៈសីលា ដែលទទួលបានតួនាទីជាសមាជិកនៃឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ កាលពីឆ្នាំ២០១៨ នោះ អ្នកស្រីត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលបញ្ចប់តួនាទីនៅក្នុងឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សានេះក្រោយពីលោកមានការពាក់ព័ន្ធទំនាស់ដីធ្លីនៅខេត្តព្រះវិហារ កាលពីឆ្នាំ២០១៩។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទង ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន និងអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ដើម្បីសុំការបកស្រាយបន្ថែមបានទេ នៅថ្ងៃទី៣១ កក្កដា។
ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក ហ៊ុន សែន កាលពីឆ្នាំ២០១៨ ក្រោយព្រឹត្តិការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៦ ដ៏ចម្រូងចម្រាស។ កាលនោះ ប្រធាន អនុប្រធាន និងតំណាងផ្សេងទៀតនៃគណបក្សចំនួន១៤ ដែលមិនបានកៅអីក្នុងរដ្ឋសភា បានស្ម័គ្រចិត្តចូលជាសមាជិកនៃឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សានេះ និងក្លាយជាឯកឧត្ដម លោកជំទាវ តាមការតែងតាំងដោយអនុក្រឹត្យ មានឋានៈស្មើទេសរដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋមន្ត្រី។
ទាក់ទងនឹងរឿងនេះ អ្នកសិក្សាផ្នែកច្បាប់ លោក វ៉ន ចាន់ឡូត លើកឡើងថា សមិទ្ធផលដែលឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ សម្រេចបាននារយៈពេលកន្លងមកនេះ គឺមិនសមាមាត្រ ទៅនឹងតម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលឡើយ។ លោកយល់ឃើញថា លោក ហ៊ុន សែន នៅបន្តរក្សាក្រុមប្រឹក្សានេះក្រោមហេតុផលចំនួនបី ទីមួយគឺប្រយោជន៍នយោបាយ ជាងប្រយោជន៍សាធារណៈ។ ទីពីរ គឺដើម្បីស្អំចិត្តគណបក្សដែលមិនទទួលបានអាសនៈក្នុងសភា ដើម្បីឱ្យពួកគេចុះញ៉មជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងហេតុផលទី៣ ដើម្បីកាត់បន្ថយសំឡេងរិះគន់លើរដ្ឋាភិបាលថ្មី ដឹកនាំដោយកូនប្រុសច្បងរបស់លោក គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។
លោក វ៉ន ចាន់ឡូត៖ « ខ្ញុំគិតថាប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាល ចង់ទាញយកការគាំទ្រពិតប្រាកដមែនទីមួយការចំណាយណាដែលឥតប្រយោជន៍ វាជាការចំណាយខ្ជះខ្ជាយគួរតែលុបបំបាត់ចោល មិនគួរចំណាយទេ។ ទីពីរ ការចំណាយទាំងនោះបើអាចគួរតែយកមកប៉ះប៉ូវ ឬក៏បន្ថែមបន្ថយទៅនឹងអ្នកដែលមានសមត្ថកិច្ច មានតួនាទីពិតប្រាកដនៅក្នុងការបម្រើរាស្ត្រ » ។
ក្នុងចំណោមគណបក្សនយោបាយចំនួន១៩ ដែលបានចូលរួមការបោះឆ្នោតកាលឆ្នាំ២០១៨ មានគណបក្សចំនួន៣ ដែលមិនចូលរួមនៅក្នុងឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់របស់លោក ហ៊ុន សែន នេះ។ គណបក្សទាំងនោះ រួមមានគណបក្ស សម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (LDP) គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ និងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (GDP)។
មន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំង ដែលមិនស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលរបស់គណបក្សកាន់អំណាចរិះគន់ថា ក្រុមគណបក្សនយោបាយណា ដែលចូលរួមជាសមាជិកឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា និងផ្ដល់យោបល់នេះ គឺជាក្រុមល្មោភអំណាច ខណៈរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន កំពុងខ្ជះខ្ជាយថវិកាជាតិ ដើម្បីបង្កើតឆាកល្ខោនឱ្យល្អមើលតែប៉ុណ្ណោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។