ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក​ថា ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​ពុំ​មាន​លទ្ធភាព​អាច​ជ្រើសរើស​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​ពួកគេ​ចង់បាន​ឡើយ

ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2023.03.22
Share on WhatsApp
Share on WhatsApp
ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក​ថា ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​ពុំ​មាន​លទ្ធភាព​អាច​ជ្រើសរើស​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​ពួកគេ​ចង់បាន​ឡើយ (រូបឯកសារ) ពលរដ្ឋអ្នក​បោះឆ្នោត​កំពុងពិនិត្យរក​ឈ្មោះ​របស់​ពួក​គាត់​នៅ​ក្នុង​បញ្ជីឈ្មោះ គ.ជ.ប កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៧។
រូប៖ RFA

ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក​ថា ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​ពុំ​មាន​លទ្ធភាព​អាច​ជ្រើសរើស​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​ពួកគេ​ចង់បាន​តាមរយៈ​ការបោះឆ្នោត​ដោយ​សេរី និង​យុត្តិធម៌​ឡើយ។ ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក លើកឡើង​យ៉ាង​ដូច្នេះ​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​ប្រចាំ​ឆ្នាំ២០២២ ស្ដីពី​ការអនុវត្ត​សិទ្ធិមនុស្ស​របស់​កម្ពុជា ទើបនឹង​ចេញផ្សាយ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី២០ ខែមីនា។

មិន​ខុស​ពី​បណ្ដា​ឆ្នាំ​មុនៗ សម្រាប់​ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​បាន​កត់ត្រា និង​រក​ឃើញ​នូវ​ករណី​រំលោភ​បំពាន​សិទ្ធិមនុស្ស​ជាច្រើន​នៅ​កម្ពុជា​ដែល​ស្ថិត​ក្រោម​ការដឹកនាំ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ បញ្ហា​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​បញ្ហា​ជាច្រើន​នៃ​ករណី​រំលោភ​បំពាន​ទាំងនោះ គឺ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​សេរីភាព​នៃ​ការ​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ចការ​នយោបាយ។

ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក កត់​សម្គាល់​ថា បើទោះបីជា​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា​ផ្ដល់​ជូន​ពលរដ្ឋ​​នូវ​លទ្ធភាព​ក្នុង​ការ​ជ្រើសរើស​រដ្ឋាភិបាល​តាម​រយៈ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដោយ​សេរី និង​យុត្តិធម៌​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើង​តាម​រយៈ​សន្លឹក​ឆ្នោត​ជា​សម្ងាត់ និង​ផ្អែក​តាម​សិទ្ធិ​បោះ​ឆ្នោត​ជា​សាកល និង​ស្មើភាព​គ្នា​ក៏ដោយ ក៏​លទ្ធភាព​នៃ​ការ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​ពុំ​មាន​ឡើយ​សម្រាប់​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា។ របាយការណ៍​ក្រសួង​ការ​បរទេស​អាមេរិក​ដដែល​បន្ត​ថា ផ្អែក​តាម​ច្បាប់ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​អាច​រម្លាយ​គណបក្ស​នយោបាយ​ណាមួយ និង​ហាមប្រាម​មិន​ឱ្យ​បុគ្គល​ណា​ម្នាក់​ធ្វើ​ជា​មេ​ដឹកនាំ​គណបក្ស​នយោបាយ ឬក៏​មិន​ឱ្យ​ធ្វើ​នយោបាយ​ពេញ​មួយ​ជីវិត​តែ​ម្ដង។

វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិន​អាច​ទាក់ទង​ប្រធាន​អង្គភាព​អ្នកនាំពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ដើម្បី​សុំ​ប្រតិកម្ម​ជុំវិញ​ការ​លើក​ឡើង និង​ការ​រក​ឃើញ​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​របស់​ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក​បានទេ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី២១ ខែមីនា។

កន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​តែង​ច្រាន​ចោល​ករណី​រំលោភ​បំពាន​សិទ្ធិមនុស្ស​នានា ​ដែល​រក​ឃើញ​ដោយ​សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាព​អឺរ៉ុប និង​ក្រុម​ប្រទេស​លោក​ខាង​លិច ដោយ​ចាត់​ទុកការ​រក​ឃើញ​ទាំងនោះ​ថា ​មិន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ការពិត​នៅ​កម្ពុជា។

ទោះជាយ៉ាងណា ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​​ក៏បាន​លើក​ឡើង​ពី​ការ​រឹតត្បិត​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​មួយ​ចំនួន​ទៀត​ផង​ដែរ ទាក់ទង​នឹង​ដំណើរការ​បោះឆ្នោត។ ជាក់ស្ដែង ច្បាប់​កម្ពុជា​ហាមប្រាម​មិន​ឱ្យ​គណបក្ស​នយោបាយ​ប្រើប្រាស់​សារ​ជា​សំឡេង រូបភាព ឬ​ឯកសារ​ជា​លាយលក្ខណ៍​អក្សរ​របស់​បុគ្គល​ដែល​ត្រូវ​បាន​កាត់ទោស​ពី​បទឧក្រិដ្ឋ។ លើស​ពី​នេះ​ទៀត ក្រមសីលធម៌​របស់​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត (..) ក៏​មាន​ចែង​ពី​ការ​ដាក់​ពិន័យ​ចំពោះ​អ្នក​កាសែត ប្រសិនបើ​ពួក​គេ «បង្ក​ការ​រំខាន​ដល់​ដំណើរការ​បោះ​ឆ្នោត» សម្ភាស​អ្នក​បោះ​ឆ្នោត​ណា​ម្នាក់​ក្នុង​ការិយាល័យ​បោះ​ឆ្នោត ឬ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ទាំង​ឡាយ​ណា ​ដែល​អាច​ប៉ះពាល់​ដល់ «ស្ថិរភាព​នយោបាយ» ឬ​បណ្ដាល​ឱ្យ​សាធារណជន​បាត់បង់​ទំនុក​ចិត្ត​លើ​ការបោះឆ្នោត​ជាដើម។

ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក ក៏​មិន​ភ្លេច​លើកឡើង​ពី​ដំណើរការ​នៃ​ការបោះឆ្នោត​ឃុំ-សង្កាត់​អាណត្តិ​ទី៥ កាលពី​ដើម​ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២។ ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​ថា បើទោះបី​ជា​មាន​គណបក្ស​នយោបាយ​ចំនួន១៧ ចូលរួម​ក៏​ដោយ មាន​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ឯករាជ្យ​តែមួយ​គត់​ ដែល​ទទួល​បាន​ការ​គាំទ្រ​ច្រើន គឺ​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន។ ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​កត់សម្គាល់​ថា នៅ​មុន​ពេល​បោះឆ្នោត​ឃុំ-សង្កាត់ គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​បាន​ហាមប្រាម​មិន​ឱ្យ​បេក្ខជន​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន​ជិត ១៥០នាក់ ឈរ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត ដោយ​លើក​ហេតុផល​ថា​ដោយសារ​តែ​ពួកគេ​ពុំ​ចេះ​អក្សរ និង​ពុំបាន​បំពេញ​តាម​លក្ខខណ្ឌ​តម្រូវ​ផ្សេងៗ ទៀត។ របាយការណ៍​លើក​ឡើង​ថា មាន​សេចក្ដីរាយការណ៍​អំពី​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ជា​ច្រើន​នៅ​ថ្ងៃ​បោះ​ឆ្នោត ដួចជា វត្តមាន​របស់​មន្ត្រី​សន្តិសុខ និង​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​នៅ​ក្នុង ឬ​នៅ​ក្បែរ​ការិយាល័យ​បោះឆ្នោត ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៃ​នីតិវិធី​រាប់​សន្លឹកឆ្នោត និង​ការ​រឹតត្បិត​មិន​សមស្រប​ទៅលើ​ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំមើល​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ជា​ដើម។

ដោយឡែក ចំពោះ​អ្នកទោស​នយោបាយ​វិញ ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​កត់សម្គាល់​ថា គិតត្រឹម​ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ ផ្អែក​តាម​ការ​ប៉ាន់ស្មាន​របស់​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ក្នុងស្រុក​ដែល​ធ្វើការ​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​ឱ្យ​ដឹង​ថា នៅ​កម្ពុជា មាន​អ្នកទោស​នយោបាយ និង​ជាប់ឃុំ​នយោបាយ​ប្រមាណ​ជា ៤០នាក់។

របាយការណ៍ បាន​ដកស្រង់​តួលេខ​ផ្ដល់​ដោយ​ការិយាល័យ​ឧត្ដម​ស្នងការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ទទួល​បន្ទុក​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា​ដែល​រក​ឃើញ​ថា គិត​ត្រឹម​ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ យ៉ាង​ហោច​ណាស់​មាន​ករណី​ឃុំខ្លួន​មនុស្ស​តាម​ទំនើង​ចិត្ត​ប្រព្រឹត្ត​ដោយ​អាជ្ញាធរ​កម្ពុជា​រហូតដល់​ទៅ ៤ពាន់​ករណី។ ក្រៅ​ពី​នោះ មាន​ករណី​ចាប់​ខ្លួន​តាម​ទំនើងចិត្ត​យ៉ាងហោចណាស់ ៤៩ករណី ក្នុង​នោះ ៤០នាក់​ជា​សកម្មជន​នយោបាយ ១នាក់ ជា​អ្នកកាសែត និង ៨នាក់​ជា​សកម្មជន​ដីធ្លី។ របាយការណ៍​ថា​ករណី​ចាប់​ខ្លួន​តាម​ទំនើង​ចិត្ត​នេះ អាច​មាន​ច្រើនជាង​នេះ ព្រោះ​ជនរងគ្រោះ​នៅ​តាម​តំបន់​ដាច់​ស្រយាល​អាច​មិន​បាន​ដាក់​ពាក្យ​ប្ដឹង ដោយសារតែ​ពួកគេ​ពិបាក​ធ្វើដំណើរ​ទៅ​ការិយាល័យ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស ឬ​ព្រួយបារម្ភ​ពី​សុវត្ថិភាព​របស់​ក្រុម​គ្រួសារ​ពួក​គេ។

របាយការណ៍​ក្រសួង​ការ​បរទេស​អាមេរិក​ដដែល ក៏​បាន​លើក​ឡើង​ពី​ករណី​ឃាតកម្ម​ប្រព្រឹត្ត​ដោយ​ភ្នាក់ងារ​រដ្ឋាភិបាល​លើ​អតីត​អនុ​ប្រធាន​ភូមិ​រូង ឃុំក្រវ៉ា ស្រុកបារាយណ៍ ខេត្តកំពង់ធំ គឺ​លោក សួង ឌ័ន ក្នុង​ពេល​ឃាត់ខ្លួន​ដោយ​មន្ត្រី​អាវុធហត្ថ កាលពី​ដើម​ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។

ក្រៅ​ពី​នេះ ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​ក៏បាន​លើកឡើង​ពី​ករណី​រំលោភបំពាន​សិទ្ធិមនុស្ស​ដទៃ​ទៀត ដូចជា​ករណី​ចង្អៀត​ណែន​ក្នុង​ពន្ធនាគារ ករណី​រំលោភ​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ការ​កាត់​ក្ដី​ដោយ​ស្មើភាព​គ្នា ករណី​រំលោភ​សិទ្ធិ​ការងារ សិទ្ធិ​កុមារ សិទ្ធិ​ជនជាតិ​ភាគ​តិច​ជាដើម អំពើ​ពុករលួយ និង​តម្លាភាព​ក្នុង​រដ្ឋាភិបាល​ជាដើម៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
លោក សម រង្ស៊ី ចោទ​លោក ហ៊ុន សែន ថា​មេ​ឃាតក​សម្លាប់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ច្រើន បន្ទាប់​ពី ប៉ុល ពត
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។