លោក ទៀ បាញ់៖ កម្ពុជា​មិនទាន់​មាន​កិច្ចចរចា​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​យោធា​ជាមួយ​អាមេរិក​ឡើង​វិញ​ទេ

ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2023.04.06
លោក ទៀ បាញ់៖ កម្ពុជា​មិនទាន់​មាន​កិច្ចចរចា​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​យោធា​ជាមួយ​អាមេរិក​ឡើង​វិញ​ទេ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ លោក ទៀ បាញ់ (ស្ដាំ) ចូលរួម​ក្នុង​កម្មវិធី​សមយុទ្ធរួមគ្នា​ “នាគមាស-ឆ្នាំ២០២៣” ជាមួយ​យោធា​ចិន កាលពីថ្ងៃទី៥ មេសា ២០២៣។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុក​លោក ទៀ បាញ់

ប្រមុខ​ការពារ​ជាតិ​កម្ពុជា​បាន​លើកឡើង​ថា មក​ដល់​ពេល​នេះ ពុំ​ទាន់​មាន​កិច្ចពិភាក្សា​ណាមួយ​ជាមួយ​ក្រុម​ប្រទេស​លោកខាងលិច ដូចជា​សហរដ្ឋអាមេរិក ឬ​អូស្ត្រាលី ក្នុង​ការ​ចាប់​ផ្ដើម​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​យោធា​រួមគ្នា​ឡើងវិញ​នៅឡើយ​ទេ។ លោក​បន្ត​ថា មក​ដល់​ពេល​នេះ មានតែ​មិត្ត​ចិន​ដែល​មាន​សមានចិត្ត​ជួយ​ឧបត្ថម្ភ​សព្វបែបយ៉ាង ដើម្បី​ឱ្យ​ប្រទេស​ទាំងពីរ​អាច​ដំណើរការ​សមយុទ្ធ​យោធា​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ជាមួយគ្នា​ឡើងវិញ។

រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការពារជាតិ​កម្ពុជា​លោក ទៀ បាញ់ បាន​ថ្លែង​ថា កម្ពុជា​នៅ​មាន​ការ​ខ្វះខាត​ច្រើន​ទាំង​សម្ភារៈ​យោធា​និង​មធ្យោបាយ​ផ្សេងៗ បម្រើ​ដល់​ការ​ធ្វើ​សមយុទ្ធ ហើយ​ប្រសិន​ប្រទេស​ណា​ចង់​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​យោធា​រួមគ្នា ដូច​កម្ពុជា​បាន​ធ្វើ​ជាមួយ​ចិន​នៅ​ពេល​នេះ គឺ​ត្រូវ​ផ្គត់ផ្គង់​ឱ្យ​បាន​សព្វគ្រប់​និង​ពេញលេញ​តាម​តម្រូវការ​របស់​កម្ពុជា ទើប​កម្ពុជា​អាច​ចាប់ផ្ដើម​សមយុទ្ធ​ជាមួយគ្នា​បាន។

លោក ទៀ បាញ់៖ «ដូច្នេះ​! អ្នកខ្លះ​បានតែ​ថា​ទេ ខ្ញុំ​ថា បើ​មាន​បំណង​មែនទែន អញ្ជើញ​មក អញ្ជើញ​មក​ពិភាក្សា​ឱ្យ​ជាក់ស្ដែង​ពិតប្រាកដ​មក តើ​អាច​ទទួលខុសត្រូវ​កម្រិត​ណា ប៉ុន្តែ​វា​អត់​មាន មានតែ​ភាគី​ចិន​មួយ ហើយ​ជានិច្ចកាល តែងតែ​ជំរុញ ដូច​ឃើញស្រាប់​ហើយ ដឹក​សម្ភារៈ​មក ហើយ​សម្ភារៈ​មួយចំនួន​នេះ គាត់​អត់​យក​ទៅ​វិញ​ទេ»។

លោក ទៀ បាញ់ បន្ថែម​ថា ផ្នែក​យោធា​ចិន​បាន​ជួយ​ជ្រោមជ្រែង​ទាំងស្រុង​ក្នុង​ដំណើរ​ការ​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​យោធា​នាគ​មាស​ឆ្នាំ​២០២៣​នេះ មាន​ដូចជា ការ​ទំនុកបម្រុង​ផ្ដល់​គ្រាប់​បាញ់ គ្រាប់រំសេវ​ផ្ទុះ ប្រេងសាំង និង​ឧបករណ៍​យោធា​ជាច្រើន​ទៀត គឺ​សុទ្ធតែ​ភាគី​ចិន​ដឹក​យក​មក​កម្ពុជា​ទាំងអស់​។ លោក​បន្ថែម​ថា អ្វី​ដែល​ត្រូវ​អរគុណ​និង​ជា​មោទកភាព​ដ៏​ធំធេង គឺ​យោធា​ចិន​ប្រគល់​ឧបករណ៍​យោធា​ទាំងអស់​ឱ្យ​កម្ពុជា​សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​ដោយ​មិន​ដឹក​ត្រឡប់​ទៅវិញ​ឡើយ ក្រោយ​ចប់​ការ​ធ្វើ​សមយុទ្ធ។

រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​បាន​លើកឡើង​បែបនេះ នៅក្នុង​ពិធី​បិទ​សមយុទ្ធ​នាគ​មាស​កម្ពុជា​-​ចិន​២០២៣ នៅ​មជ្ឈមណ្ឌល​ហ្វឹកហ្វឺន​កងរាជអាវុធហត្ថ​លើ​ផ្ទៃ​ប្រទេស ភ្នំ​ជុំសែន​រីករាយ ក្នុង​ស្រុក​សាមគ្គីមានជ័យ ខេត្ត​កំពង់ឆ្នាំង កាលពី​ថ្ងៃទី​៥ មេសា ក្រោម​ប្រធានបទ​ប្រតិបត្តិ​ការ​ការពារ​សន្តិសុខ និង​ការ​ជួយ​សង្គ្រោះ​មនុស្សធម៌​។ សមយុទ្ធ​នេះ​ធ្វើឡើង​រយៈពេល​១៤​ថ្ងៃ ដែល​បាន​ចាប់ផ្ដើម​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ខែមីនា ដោយមាន​កងទ័ព​កម្ពុជា​ចូលរួម​ជាង​២៧០០​នាក់ និង​កងទ័ព​រំដោះប្រជាជន​ចិន​ចំនួន​២៥៧​នាក់។

teaban_040523_chinaWei-Wenhui.jpg
មេបញ្ជាការ​តំបន់​ខាងត្បូង​នៃ​កងទ័ព​រំដោះប្រជាជន​ចិន​លោក វេ វិនហួយ (Wei Wenhui) ថ្លែង​ក្នុង​​ពិធី​បិទ​កម្មវិធី​សមយុទ្ធរួមគ្នា​ “នាគមាស-ឆ្នាំ២០២៣” ជាមួយ​យោធា​ចិន កាលពីថ្ងៃទី៥ មេសា ២០២៣។ រូប៖ ហ្វេសប៊ុក​លោក ទៀ បាញ់

មេបញ្ជាការ​តំបន់​ខាងត្បូង​នៃ​កងទ័ព​រំដោះប្រជាជន​ចិន​លោក វេ វិនហួយ (Wei Wenhui) បាន​លើកឡើង​នៅក្នុង​ពិធី​នេះ​ដែរ​ថា នេះ​ជា​សមយុទ្ធ​ជោគជ័យ​លើក​ទី​៥ របស់​កងទ័ព​កម្ពុជា​និង​ចិន និង​ជា​សមយុទ្ធ​ដែល​មាន​កម្រិត​បញ្ជា​ខ្ពស់​ជាង​មុន ទំហំ​សមយុទ្ធ​ធំ​ជាង​មុន មេរៀន​សមយុទ្ធ​កាន់តែ​ស៊ីជម្រៅ​ជាង​មុន ជាពិសេស​សមយុទ្ធ​នេះ ដែល​ពីមុន​មានតែ​កម្លាំង​ជើងគោក ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​បាន​ពង្រីក​មាន​កងទ័ព​ជើង​ទឹក​ចូលរួម​ជា​លើកដំបូង។

មេបញ្ជាការ​កងទ័ព​ចិន​រូប​នេះ​បន្ត​ថា សមយុទ្ធ​លើក​នេះ ជា​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ទស្សនទាន​ការពារ​សន្តិភាព​របស់​ចិន​និង​កម្ពុជា ហើយ​ភាគី​ទាំងពីរ​សុទ្ធ​តែ​ជា​ប្រទេស​សំខាន់​នៅក្នុង​តំបន់ ដែល​មាន​ទំនួល​ខុសត្រូវ​យ៉ាង​ធំ​ក្នុង​ការ​ការពារ​សន្តិសុខ និង​ភាព​រុងរឿង​នៅក្នុង​តំបន់ និង​ពិភពលោក។ លោក វេ វិនហួយ បន្ថែម​ថា ចិន​ជំរុញ​ការ​អភិវឌ្ឍ​សន្តិភាព​នៅក្នុង​ពិភពលោក ការ​កសាង​ជោគវាសនា​រួម ការគោរព​សិទ្ធិ​នៃ​ការ​ជ្រើសរើស​មាគ៌ា​អភិវឌ្ឍ និង​របប​នយោបាយ​របស់​ប្រទេស​នីមួយៗ អនុវត្ត​ជាក់ស្ដែង​ពហុភាគី​និយម ប្រឆាំង​ឯកតោភាគី​និយម គាំពារ​និយម និង​ប្រឆាំង​នយោបាយ​អាង​អំណាច​ជាដើម​។ លើស​ពី​នេះ​លោក​ក៏​បញ្ជាក់​ថា ប្រទេស​ចិន​ធ្វើ​នយោបាយ​លក្ខណៈ​ការពារ​ជាតិ​មិន​ធ្វើ​អនុត្តរភាព ឬ​ការពង្រីក​ឥទ្ធិពល ឬ​វាទ​ទី​ជា​រៀង​រហូត។

លោក វេ វិនហួយ៖ «កងទ័ព​ចិន​ជា​កម្លាំង​ខ្លាំងក្លា​មួយ សម្រាប់​ការពារ​សន្តិភាព​តំបន់​និង​ពិភពលោក​។ ការ​កើនឡើង​នៃ​កម្លាំង​កងទ័ព​ចិន គឺជា​ការ​កើនឡើង​នៃ​កម្លាំង​ស្រលាញ់​សន្តិភាព​។ កងទ័ព​ចិន​រីករាយ​ថ្ពក់​ដៃ​ជាមួយ​កងទ័ព​នៃ​ប្រទេស​ស្រលាញ់​សន្តិភាព បង្កើន​ការផ្លាស់ប្ដូរ​យុទ្ធសាស្ត្រ ពង្រីក និង​ពង្រឹង​ការ​ជឿទុកចិត្តគ្នា​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ ជំរុញ​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ ប្រកៀក​ស្មា​គ្នា​ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​ការ​គំរាមកំហែង​រួម»។

ការ​លើកឡើង​ពី​មន្ត្រី​យោធា​ជាន់ខ្ពស់​កម្ពុជា និង​ចិន​នៅ​ពេល​នេះ បាន​ធ្វើឡើង​ស្របពេល​ក្រុម​ប្រទេស​លោកខាងលិច ជាពិសេស​សហរដ្ឋអាមេរិក នៅតែ​ព្រួយបារម្ភ​ថា ចិន​កំពុង​មាន​មហិច្ឆតា​ដាក់​មូលដ្ឋានទ័ព​នៅក្នុង​ប្រទេស​មួយចំនួន ក្នុង​នោះ​ប្រទេស​ដែល​មាន​សក្ដានុពល ដូចជា​ប្រទេស​កម្ពុជា ប្រទេស​ហ្គីណេ (Equatorial Guinea) និង​ប្រទេស​អេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់​រួម (UAE)​។ នេះ​បើ​តាម​របាយការណ៍​វាយតម្លៃ​ចេញផ្សាយ​នៅ​ដើមខែ​មីនា​នេះ ដោយ​បណ្ដុំ​ភ្នាក់ងារ​កិច្ចការ​សម្ងាត់​អាមេរិកាំង​ចំនួន​១៧​ស្ថាប័ន ក្នុង​នោះ​រួម​ទាំង​ភ្នាក់ងារ ស៊ី.អាយ.អេ (CIA)។

បច្ចុប្បន្ន មូលដ្ឋាន​ទ័ពជើងទឹក​រាម ដែល​ជា​ចំណុចក្ដៅ​មួយ​នៃ​ទំនាក់ទំនង​រវាង​កម្ពុ​ជា​និង​អាមេរិក កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ការ​សាងសង់​ពង្រីក​ទីតាំង​កាន់តែ​ធំ​ជាង​មុន ក្រោម​ជំនួយ​ពី​ប្រទេស​ចិន​។ កាលពី​ចុងខែ​មីនា ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ក្នុងស្រុក​បាន​អះអាង​ថា លោក ហ៊ុន សែន បាន​ធ្វើ​អនុប្រយោគ​ផ្ទៃដី​ជិត ២០០​ហិកតារ (១៨៧​ហិកតារ​) ពី​ឧទ្យាន​ជាតិ​សមុទ្រ​ព្រះសីហនុ​រាម ខេត្ត​ព្រះសីហនុ ដោយ​មួយ​ផ្នែក​ប្រគល់​ទៅ​ឱ្យ​ទីបញ្ជាការដ្ឋាន​ការពារ​អាកាស និង​មួយ​ផ្នែក​ទៀត​សម្រាប់​ដាក់​ប្រព័ន្ធ​រ៉ាដា​កងទ័ពជើងទឹក។

ជុំវិញ​ការ​លើកឡើង​របស់​លោក ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ អ្នកនាំពាក្យ​ស្ថានទូត​អាមេរិក​ប្រចាំ​ក្រុងភ្នំពេញ​អ្នកស្រី ស្តេហ្វានី អារ​ហ្សា​ត (Stephanie Arzate) ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី តាម​សារ​អេឡិចត្រូនិក នៅ​ថ្ងៃ​៦ មេសា ថា សហរដ្ឋអាមេរិក​បាន​ប្ដេជ្ញា​ធ្វើ​ការងារ​ជាមួយ​ដៃគូ​នៅក្នុង​តំបន់ ដើម្បី​គាំទ្រ​ចក្ខុវិស័យ​រួម​សម្រាប់​សេរីភាព និង​ការ​បើកចំហ​នៅ​តំបន់​ឥណ្ឌូ​ប៉ាស៊ីហ្វិក។

អ្នក​តាមដាន​ស្ថានភាព​នយោបាយ​បណ្ឌិត សេង សារី យល់​ថា វា​ជា​រឿង​ចម្លែក​នៅក្នុង​វិស័យ​ការទូត នៅ​ពេល​លោក ទៀ បាញ់ បាន​លើកឡើង​ថា សហរដ្ឋអាមេរិក ឬ​បណ្ដា​ប្រទេស​លោកខាងលិច មិនទាន់​មាន​ការ​ផ្ដួចផ្ដើម​មក​ពិភាក្សា​ជាមួយ​កម្ពុជា​ដើម្បី​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​យោធា​រួមគ្នា។ លោក​បន្ត​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​ថា ជាទូទៅ គំនិត​ស្នូល​នៃ​ការ​សមយុទ្ធ​យោធា​ចែករំលែក​បទពិសោធន៍ គឺ​ប្រទេស​ដែល​​មាន​បច្ចេកទេស​កង​ទ័ព​ខ្សោយ​ជាង ឬ​មាន​សព្វាវុធ​អន់​ជាង គួរតែ​ជា​អ្នកស្នើ​ទៅ​បណ្ដា​ប្រទេស​ដែល​មាន​កា​អភិវឌ្ឍ​រីកចម្រើន​ខាង​ផ្នែក​យោធា ដើម្បី​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​ទទួល​បាន​បទពិសោធន៍។

លោក សេង សារី៖ «ប៉ុន្តែ​នៅ​ពេល​ដែល​យើង​ឮ​ថា លោក​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការពារជាតិ ទៀ បាញ់ ថា អាមេរិក ឬក៏​បណ្ដា​ប្រទេស​លោក​សេរី​មួយចំនួន មិនទាន់​មក​ទំនាក់ទំនង​មក​កម្ពុជា ដើម្បី​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​យោធា​នេះ ហាក់ដូចជា អាមេរិក​និង​បណ្ដា​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ហ្នឹង ចង់​មក​សិក្សា​ពី​បទ​ពិសោធន៍​យោធា​នៅ​កម្ពុជា ដែល​អំឡុង​ពេល​យោធា​កម្ពុជា នៅ​មើល​ឃើញ​ថា ជា​កងទ័ព ឬ​វិស័យ​យោធា ដែល​ខ្សោយ​ជាង​បណ្ដា​លោក​សេរី​ទាំងនោះ»។

seng_sary022623.jpg
អ្នកវិភាគ​នយោបាយ​លោក សេង សារី។ រូប​ពីហ្វេសប៊ុក

លោក​បន្ត​ថា នៅពេល​កម្ពុជា​បង្ហាញ​ជំហរ​មិន​ស្វាគមន៍ ឬ​មិន​មាន​ចេតនា ចាប់​ផ្ដើម​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​យោធា​ជាមួយ​បណ្ដា​ប្រទេស​លោក​សេរី នោះ​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ឃើញ​ថា លម្អៀង​កាន់តែ​ខ្លាំង​ទៅ​ប្រទេស​ចិន ហើយនឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ទំនាក់ទំនង​កម្ពុជា​និង​បណ្ដា​ប្រទេស​លោក​សេរី កាន់តែ​ឃ្លាតឆ្ងាយ​ពី​គ្នា​ថែមទៀត។

លោក សេង សារី លើកឡើង​ទៀត​ថា អ្វី​ដែល​លោក​ព្រួយបារម្ភ​បំផុត​នៅ​ពេល​នេះ គឺ​កម្ពុជា​អាច​នឹង​ក្លាយជា​ទីលាន​សង្វៀន​សម្រាប់​ប្រកួតប្រជែង​អំណាច​រវាង​ក្រុម​ប្រទេស​សេរី និង​ក្រុម​ប្រទេស​កុម្មុយនិស្ត ហើយ​បើ​ដូច្នេះ​មែន នោះ​អាច​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា​ធ្លាក់​ទៅ​ក្នុង​ដាន​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ចាស់ គឺ​ការ​កើត​មាន​សង្គ្រាមស៊ីវិល​រ៉ាំរ៉ៃ​សម្លាប់​ពលរដ្ឋ​អស់​រាប់​លាន​នាក់៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម
RFA
អ្នក​រិះគន់​ថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គួរ​ឆក់​ឱកាស​ស្ដារ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សិទ្ធិមនុស្ស​តាម​សំណើ​របស់​ប្រមុខ​ការទូត​អូស្ត្រាលី
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។