ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក​បន្ត​តាមដាន​ការ​ឃុំ​ខ្លួន​កញ្ញា សេង ធារី ដោយ​ខុស​ច្បាប់

ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​លើកឡើង​ថា រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក​នៅតែ​បន្ត​តាមដាន​ការ​ឃុំខ្លួន​កញ្ញា សេង ធារី ដោយ​ខុសច្បាប់​យ៉ាង​យកចិត្តទុកដាក់ និង​ទាមទារ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ដោះលែង​កញ្ញា​វិញ​ជា​បន្ទាន់។ មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​លើកឡើង​ថា ការ​ទាមទារ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ដោះលែង​កញ្ញា សេង ធារី វិញ​នេះ មិនមែន​ជា​ការរំលោភ​អធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​នោះ​ឡើយ ក៏ប៉ុន្តែ​ជា​ការ​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ទៅវិញ​ទេ។

រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក​នៅតែ​បន្ត​តាមដាន​ការ​ឃុំខ្លួន​ពលរដ្ឋ​អាម៉េរិកាំង​ដើមកំណើត​ខ្មែរ កញ្ញា សេង ធា​រី យ៉ាង​យកចិត្តទុកដាក់ និង​ទាមទារ​ឱ្យ​ដោះលែង​កញ្ញា​ជាបន្ទាន់។

អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​អាមេរិក​លោក ម៉ាត់ហ្ស៊ូ មីលើ (Matthew Miller)​ថ្លែង​ក្នុង​សន្និសីទ​សារព័ត៌មាន កាលពី​ថ្ងៃទី​១២ ខែ​កក្កដា ថា សហរដ្ឋអាមេរិក​នៅតែ​បន្ត​តាមដាន​ការ​ឃុំខ្លួន​កញ្ញា សេង ធារី ដែល​ជា​ពលរដ្ឋ​របស់​ខ្លួន​យ៉ាង​យកចិត្តទុកដាក់​។ លោក​បន្ថែម​ថា កន្លង​មក រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក​ក៏​ធ្លាប់​បាន​ស្នើ​ដោះលែង កញ្ញា សេង ធារី និង​អ្នក​ទោស​នយោបាយ​ដែល​កំពុង​ជាប់ឃុំ​ដោយ​ខុសច្បាប់​ជាបន្ទាន់​ដែរ ក្នុង​កិច្ចពិភាក្សា​ជា​លក្ខណៈ​បុគ្គល​ជាមួយ​មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា។ កញ្ញា សេង ធារី គឺជា​បុគ្គល​ដែល​មាន​ភាព​ល្បីល្បាញ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក​ព្យាយាម​រិះរក​វិធី​គ្រប់បែបយ៉ាង​តាម​ដែល​អាច​ធ្វើ​ទៅ​បាន ដើម្បី​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ដោះលែង​កញ្ញា សេង ធារី។

លោក ម៉ាត់ហ្ស៊ូ មីលើ ៖ «យើង​សូម​បញ្ជាក់​ជាថ្មី​អំពី​ការ​ថ្កោលទោស​របស់​យើង​ជុំវិញ​ការ​កាត់ទោស​សកម្មជន​សិទ្ធិមនុស្ស កញ្ញា សេង ធារី រយៈពេល​ប្រាំ​មួយឆ្នាំ ទាំង​ដែល​កញ្ញា​មិន​បាន​ធ្វើ​អ្វី​ទាល់តែសោះ​ក្រៅតែ​ពី​បញ្ចេញមតិ​ដោយ​សន្តិវិធី។ យើង​បន្ត​អំពាវនាវ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ដោះលែង​កញ្ញា​ជា​បន្ទាន់ ព្រមទាំង​ដោះលែង​ជាបន្ទាន់​នូវ​បុគ្គល​ទាំងអស់​ដែល​ត្រូវ​បាន​ឃុំខ្លួន​ក្រោម​បទចោទប្រកាន់​ដែល​មាន​ចរិត​នយោបាយ។ រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​របស់​យើង លោក ប្ល៊ីងឃិន(Blinken)បាន​លើក​ឡើង​បញ្ហា​នេះ​ដោយ​ផ្ទាល់​ជាមួយ​សម​ភាគី​កម្ពុជា​របស់​គាត់ ហើយ​យើង​បន្ត​ផ្តល់​ជូន​កញ្ញា សេង ធារី នូវ​សេវា​កុងស៊ុល​ដែល​សមស្រប​ទាំងអស់ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ដែល​កញ្ញា ត្រូវ​បាន​ឃុំខ្លួន​នេះ»។

ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​ការ​លើកឡើង​នេះ អ្នកនាំពាក្យ​គណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន អះអាង​ថា ការ​ស្នើ​ឱ្យ​ដោះលែង​កញ្ញា សេង ធារី ពី​ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក គឺជា​ការរំលោភ​អធិបតេយ្យ​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​របស់​កម្ពុជា។ លោក​បន្ថែម​ថា មិន​ថា​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ឬ​បរទេស​នោះ​ទេ ប្រសិន​បើ​ធ្វើ​សកម្មភាព​ខុសច្បាប់ ត្រូវតែ​ទទួល​ទោស​នៅ​កម្ពុជា។

លោក សុខ ឥសាន៖ «យុត្តាធិការ​របស់​តុលាការ​គឺ​ស្របតាម​គោលការណ៍​ច្បាប់ របស់​រដ្ឋ​មួយ​ដែល​មាន​ឯករាជ្យ និង​មាន​អធិបតេយ្យ អ៊ីចឹង​តុលាការ​គេ​កាត់ទោស គេ​មាន​អង្គហេតុ អង្គសេចក្ដី​របស់​គេ​ច្បាស់លាស់ ហើយ​បើ​កុំ​ឱ្យ​មាន​បញ្ហា​កាត់ទោស​ហ្នឹង​ទាល់តែ​កុំ​ធ្វើ​អី​ខុស។ កញ្ញា សេង ធារី ធ្វើ​អ្វីខ្លះ​?មក​ធ្វើ​ច្របូកច្របល់​ក្នុងស្រុក​ខ្មែរ ធ្វើ​បាន​អី​តែម្នាក់ឯង?អាង​មាន​ប៉ាស្ព័រ​បរទេស​ហ្នឹង យក​មក​ធ្វើ​ក្រឡុក​សភាពការណ៍​នៅក្នុង​សង្គម​កម្ពុជា»។

កញ្ញា សេង ធារី គឺជា​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​សញ្ជាតិ​អាម៉េរិកាំង ជា​មេធាវី និង​ជា​សកម្មជន​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​ដ៏​ឆ្នើម​នៅ​កម្ពុជា​។ សមត្ថកិច្ច​ក្រុងភ្នំពេញ បាន​ចាប់ខ្លួន​កញ្ញា សេង ធារី កាលពី​ថ្ងៃទី​១៤ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០២២ នៅ​ខាង​មុខ​តុលាការ​ក្រុងភ្នំពេញ ក្រោយ​តុលាការ​ប្រកាស​សាលក្រម​កាត់ទោស​ឲ្យ​កញ្ញា​ជាប់គុក ៦​ឆ្នាំ ពី​បទ​ចោទ​រួមគំនិត​ក្បត់​ក្នុង​សំណុំរឿង​វិល​ចូល​ស្រុក​របស់​លោក សម រង្ស៊ី កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៩។ មួយថ្ងៃ​បន្ទាប់​មក តុលាការ​បាន​បញ្ជូន​កញ្ញា​ទៅ​ឃុំខ្លួន​នៅ​ពន្ធនាគារ​ដាច់ស្រយាល​នៅក្នុង​ខេត្តព្រះវិហារ រហូត​មក​ទល់នឹង​បច្ចុប្បន្ន​នេះ។

ជុំវិញ​រឿង​នេះ នាយក​ទទួលបន្ទុក​កិច្ចការ​ទូទៅ​នៃ​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស​លីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត យល់​ឃើញ​ថា ការ​ស្នើ​សុំ​របស់​ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក គឺជា​ការ​ទាមទារ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល បំពេញ​កាតព្វកិច្ច​ពី​ការ​ផ្ដល់​សច្ចាប័ន​លើ​គោលការណ៍​សិទ្ធិមនុស្ស​តែប៉ុណ្ណោះ។

លោក អំ សំអាត៖ «អ៊ីចឹង​ជា​សំណូមពរ​របស់​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល គឺ​ធ្វើ​ម៉េច​ឱ្យ​គាត់​ត្រូវតែ​គោរព​ទៅតាម​គោលការណ៍​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែល​បាន​ទទួល​ស្គាល់​បទដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ស្ដីពី​សិទ្ធិមនុស្ស ហើយ​ហ្នឹង​អនុវត្ត​ជា​កាតព្វកិច្ច ឆ្លើយតប​ទៅ​ហ្នឹង​រដ្ឋ​ដែល​ជា​ភាគី​ផ្ដល់​សច្ចាប័ន​ទៅលើ​កតិកាសញ្ញា​ទាំងឡាយ​ស្ដីពី​សិទ្ធិមនុស្ស​ហ្នឹង ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិមនុស្ស លើកកម្ពស់​ភាពជា​មូលដ្ឋាន​របស់​ពលរដ្ឋ លើកកម្ពស់​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ផង​ដែរ»។

ស្រដៀង​គ្នា​នេះ អ្នកវិភាគ​នយោបាយ លោក គឹម សុខ មាន​ប្រសាសន៍​ថា ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក​ចាត់​ទុក​ការ​ឃុំខ្លួន​កញ្ញា សេង ធារី និង​អ្នក​ទោស​នយោបាយ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ថា ជា​អំពើ​ខុសច្បាប់ គឺ​ផ្អែក​ទៅ​លើ​គោលការណ៍​ច្បាប់​របស់​កម្ពុជា និង​គោលការណ៍​សិទ្ធិមនុស្ស​ជា​អន្តរជាតិ។ លោក​បន្ថែម​ថា ការ​ទាមទារ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ដោះលែង​អ្នក​ទោស​នយោបាយ មិនមែន​ជា​ការរំលោភ​អធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​គឺជា​ការ​បង្ហាញ​ចេតនា​គោលនយោបាយ​ការបរទេស​របស់​អាមេរិក ដែល​ចង់​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​ជាមួយ​កម្ពុជា តាមរយៈ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​លើកកម្ពស់​ការគោរព​សិទ្ធិមនុស្ស។

លោក គឹម សុខ៖ «វា​ជា​ការ​ដាក់​សម្ពាធ​ឱ្យ​ជាពិសេស​រដ្ឋាភិបាល​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ពិចារណា​ឡើងវិញ ប្រសិនបើ​មិន​មាន​ការ​កែប្រែ​ខ្លះ​ឡើងវិញ​ទេ នៅ​មុន​ការបោះឆ្នោត ជាពិសេស​ការ​ដោះលែង​កញ្ញា សេង ធារី ធ្វើ​ជា​ឧទាហរណ៍​មួយ​ក្នុង​ការ​បង្ហាញ​អំពី​ការ​កែខ្លួន​ហ្នឹង សំពាធ​របស់​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ដែល​មាន​សហរដ្ឋអាមេរិក​មាន​ឥទ្ធិពល​ណាស់ ជាមួយ​សហភាព​អឺរ៉ុប ក៏​នឹង​កាន់តែ​ខ្លាំង​លើ​រដ្ឋាភិបាល​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​រដ្ឋសភា​នៃ​ក្រុម​របស់​លោក ហ៊ុន សែន គឺ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​នៅ​ក្រោយ​ការ​បោះឆ្នោត។

កញ្ញា សេង ធារី គឺជា​កូនកំព្រា​តាំងពី​របប​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ ឬ​របប​ខ្មែរក្រហម​។ បើ​ទោះ​បី​ជា​កញ្ញា​បាន​ភៀសខ្លួន​ទៅ​រស់នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ក្ដី ប៉ុន្តែ​កញ្ញា​បាន​វិល​ត្រឡប់​មក​កម្ពុជា​វិញ​នៅ​ឆ្នាំ​២០០៤ ដើម្បី​ធ្វើការ​លើកកម្ពស់​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា។ មេធាវី​សិទ្ធិមនុស្ស​អន្តរជាតិ​របស់​កញ្ញា សេង ធារី គឺ​លោក ចារិត ហ្គិនស័រ (Jared Genser) លើកឡើង​ថា ទោះបីជា​ដឹងខ្លួន​ថា នឹង​អាច​ប្រឈម​នឹង​គ្រោះថ្នាក់​យ៉ាងណាក្ដី​ក៏​កញ្ញា សេង ធារី នៅតែ​តស៊ូ​មតិ​ដោយ​ឥត​សំចៃមាត់ ដើម្បី​ទាមទារ​ឱ្យ​មាន​ការគោរព​សិទ្ធិមនុស្ស និង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​។ ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត កញ្ញា សេង ធារី គឺជា​វីរជន​ខ្មែរ​អាម៉េរិកាំង ដែល​ក្លាហាន​ហ៊ាន​ប្រឈម​នឹង​ការ​ឃុំខ្លួន ដើម្បី​ស្វែងរក​យុត្តិធម៌ ហើយ​នាង​សម​នឹង​ទទួល​បាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​ពិភពលោក៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។