សង្គម​ស៊ីវិល​ថា​ការ​ផ្តន្ទាទោស​​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​លើ​​សកម្មជន​​បក្ស​​ប្រឆាំង​​នឹង​​ជំរុញ​ឱ្យ​​អន្តរជាតិ​​បន្ថែម​​ទណ្ឌកម្ម​​លើ​រដ្ឋាភិបាល​

0:00 / 0:00

ក្រុម​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​លើក​ឡើង​ថា ការ​ផ្តន្ទាទោស​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំលើសកម្មជន​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ជាង ១០០នាក់ មិន​មែន​ជា​បច្ច័យ​ល្អ​នោះទេ ប៉ុន្តែវាអាច​នឹង​នាំមកនូវ​ទណ្ឌកម្ម​នានា​ប្រឆាំង​នឹង​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាទៅវិញទេ។

ប្រធាន​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​សមាគម​អាដហុក (ADHOC)​ លោក នី សុខា មាន​ប្រសាសន៍ថា សកម្មជន​បក្សសង្គ្រោះជាតិ​ជាង ១០០នាក់ ទំនង​ជា​ចៀស​មិន​ផុត​ពី​ការ​ផ្តន្ទាទោស​ដោយ​តុលាការ​នោះឡើយ ប្រសិន​បើ​គ្មាន​ដំណោះស្រាយ​នយោបាយ​។ លោក​យល់ឃើញបែបនេះ ពីព្រោះតុលាការ​បាន​ផ្តន្ទាទោស​សកម្មជន​បក្ស​ប្រឆាំង​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​រួច​មក​ហើយ ហើយសកម្មជនជាង ១០០​នាក់ ទៀតក៏​ជាប់ចោទ​​​ពី​បទ​រួម​គំនិត​ក្បត់​នេះដូចគ្នា៖ « មិន​ខុស​គ្នា​នឹង​អ្នក​មុនៗ​ទេ ពីព្រោះ​នៅ​ក្នុង​បទ​ចោទប្រកាន់​ជាមួយ​គ្នា ហើយ​មានលក្ខណៈ​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ ហើយ​ភាគច្រើន​សុទ្ធ​តែ​ជា​បទ​ឧក្រិដ្ឋ។​ ដូច្នេះ​ខ្ញុំ​គិត​ថា បើ​មិន​មាន​ការ​ដោះស្រាយ ការ​ចរចាបញ្ហា​នយោបាយឱ្យ​បាន​ត្រូវ​រ៉ូវ​គ្នា​ទេ នោះ​អ្នក​ក្រោយៗក៏​មិន​ខុស​ពី​អ្នក​មុនៗ​ហ្នឹងដែរ គឺ​ថា​នឹង​ទទួល​នូវ​ការ​ផ្តន្ទាទោស​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ទៅនឹង​អ្នក​មុនៗ »

គិត​ត្រឹម​ចុង​ខែមីនានេះ តុលាការ​បាន​ផ្តន្ទាទោស​សកម្មជន​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​ចំនួន​ ១១នាក់ ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​ពី ៥ឆ្នាំ ទៅ ៧ឆ្នាំ ពីបទ​រួម​គំនិត​ក្បត់។ សកម្មជន​ទាំង ១១នាក់ នោះ មាន ​៧នាក់ ​នៅខេត្តត្បូង​ឃ្មុំ ៣នាក់ នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប និង​ម្នាក់ទៀត ​នៅខេត្ត​កំពត។ ចំណែក​សកម្មជន​ជាង ១០០នាក់ នោះវិញ តុលាការ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​បាន​ចាប់​ផ្តើម​បើកសវនាការ​សំណុំ​រឿង​របស់​ពួក​គេ​តាំងពី​ចុងឆ្នាំ ២០២០ ប៉ុន្តែ​បាន​ផ្អាក​សវនាការ​មួយ​រយៈសិន​ ដោយ​សារ​ជំងឺកូវីដ-១៩ កំពុង​រីករាល​ដាល​ខ្លាំងក្នុង​សហគមន៍។ ​តុលាការ​ទំនង​ជានឹង​បន្ត​សវនាការ​សំណុំ​រឿងទាំងនោះវិញ នៅក្រោយ​ស្ថាន​ការណ៍​កូវីដ​បាន​ធូរស្រាល។

អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស លោក នី សុខា ជឿជាក់ថា ប្រសិន​បើ​តុលាការ​ផ្តន្ទាទោស​សកម្មជន​ទាំងជាង១០០ នាក់​នោះមែន សហគមន៍​អន្តរជាតិ ជាពិសេស​សហភាពអឺរ៉ុប ​នឹង​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​បន្ថែម​ទៀត​លើ​រដ្ឋាភិបាល និង​មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់​ជា​លក្ខណៈ​បុគ្គល៖ « បើ​រដ្ឋាភិបាល​នៅ​តែ​បន្តមិន​បាន​ទទួល​យក​អ្វី​ដែល​​ជា​សំណើ​របស់​សហភាព​អឺរ៉ុបមក​ដោះស្រាយ ហើយ​មក​ឆ្លើយ​តប​ជា​វិជ្ជមានទៅនឹង​សំណើ​ហ្នឹង​ទេ ខ្ញុំ​គិតថា ​ទៅមុខ​ទៀត​នេះ គឺ​ប្រហែល​ជា​គេ​ចមិន​ផុតទៅ​នឹង​​អ្វី​ដែល​ជា​ការ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​បន្ត​ទៀត​នោះទេ ព្រោះ​យើង​ដឹង​ហើយ EBA នៅ​៨០ % ទៀត ហើយនិង​រឿង​មួយ​ទៀត​​ទាក់ទង​នឹង​មន្ត្រី​មួយ​ចំនួនគេ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ជា​បុគ្គល »

NGO_Watchdog_CNRP_16_02_2021.jpg
មន្ត្រីអង្គការសង្គម​ស៊ីវិល​តាមដាននិងឃ្លាំមើលពីខាងក្រៅសវនាការកាត់ទោសទ្រង់ទ្រាយ​ធំលើ​សកម្មជន​បក្ស​ប្រឆាំងកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១។

កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗនេះ សភាអឺរ៉ុប​បាន​ជំរុ​ញ​ឱ្យ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​អឺរ៉ុប​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​ក្រុម​មេដឹកនាំ​នយោបាយ និង​កង​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធនៃ​របបក្រុង​ភ្នំពេញ ដែល​ជា​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះទង្វើ​រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា។ ការ​ជំរុញ​នេះ ធ្វើ​ឡើងបន្ទាប់ពីតុលាការ​របបក្រុង​ភ្នំពេញ​បាន​ផ្តន្ទាទោស​ក្រុម​មេដឹក​នាំ​​បក្ស​​ប្រឆាំង ​៩នាក់ ក្នុងនោះ​ក៏រួម​ទាំង​លោក សម រង្ស៊ី ផង ឱ្យ​ជាប់ពន្ធនាគារពី ២០ឆ្នាំ ដល់ ២៥ឆ្នាំ ពី​បទឧបឃាត។ សភា​អឺរ៉ុប​បាន​ទាម​ទារ​ឱ្យ​របបលោក ហ៊ុន សែន លុបចោល​​​សាលក្រម​ផ្តន្ទាទោសនេះ ព្រម​ទាំង​ដោះលែង​​ និង​​ទម្លាក់ចោល​​បទចោទលើ​​សកម្មជនបក្ស​ប្រឆាំង ហើយ​បើក​ឱ្យ​​​គណបក្ស​​សង្គ្រោះជាតិ​​រស់​​ឡើង​វិញ។

ជុំវិញ​រឿងនេះអ្នក​នាំពាក្យ​គណបក្ស​កាន់​អំណាចលោក សុខ ឥសាន មាន​ប្រសាសន៍ថា តុលាការដំណើរការ និង​សម្រេច​ក្តី​សកម្មជន​បក្ស​ប្រឆាំងនេះ ដោយយោង​ទៅលើ​អ្វី​ដែល​ពួក​គេ​បាន​ប្រព្រឹត្ត។ លោក​ថា បើ​សកម្មជន​ទាំងនោះ​​ឈប់​ដើរ​តាម​នយោបាយ​របស់​ក្រុម​មេដឹកនាំ​បក្ស​ប្រឆាំង ពួក​គេ​នឹងមិន​មាន​ទោស​អ្វីឡើយ។ លោក​អះអាងថា សម្ពាធ​ពី​អន្តរជាតិ​នឹង​មិន​អាច​បង្ខំ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កែ​ប្រែ​ចំណាត់​ការ​តាម​ច្បាប់​ផ្លូវ​ច្បាប់​ទាំងនោះឡើយ៖ « អត់​មាន​ពិចារណា​អ្វី​ទៀតទេ អត់​មាន​ធ្វើ​តាម​គាត់ទេ។​ កម្ពុជា​ជា​ប្រទេស​ឯករាជ្យ និងមាន​​អធិបតេយ្យ​ពេញលេញ​ មិន​មែន​ទៅ​ធ្វើ​តាម​អ្នក​ព្រួយ​បារម្ភទេ។ អ្នក​ឯង​ព្រួយ​បារម្ភ​ឯណា ព្រួយ​បារម្ភទៅ អាហ្នឹងរឿង​​អ្នក​ឯង ក៏​ប៉ុន្តែ​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​នៅកម្ពុជា គេ​ត្រូវ​ធ្វើ​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​នៅកម្ពុជា »

ទោះជាយ៉ាងណា នាយក​រង​ទទួល​បន្ទុក​ផ្នែក​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​អង្គការ​លីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត មើលឃើញថា ការទទួល​​រងទណ្ឌកម្ម​ពី​សហគមន៍​អន្តរជាតិ គ្មាន​អ្វី​ចំណេញ​សម្រាប់​កម្ពុជា​ឡើយ។ លោកជំរុ​ញ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ពិចារណា​ឡើងវិញ​ ចំពោះសំណើរបស់​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ជាពិសេស​សំណើរបស់​សហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បី​កុំ​ឱ្យ​កម្ពុជា​ខាតបង់​ប្រយោជន៍​ជាតិ ដោយសារ​តែ​ទំនាស់​នយោបាយ៖ « អ្នក​នយោបាយ​ខ្មែរ​ទាំង​អស់គួរ​តែ​គិតគូរអំពី​ឧត្តម​ប្រយោជន៍របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ឬ​ក៏​ជាតិ​ខ្មែរ​ហ្នឹង។ ​គឺ​អ្នក​នយោបាយ​ត្រូវ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ទៅ​ជា​សាមគ្គី​ជា​តិ ឯកភាព​ជាតិ​ឡើងវិញទៅ ដើម្បី​បន្ត​អភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ ដើម្បីកុំ​ឱ្យមាន​ការ​​ខាត​បង់ផ្សេងៗ​ទៀត​សម្រាប់​កម្ពុជាយើង »។

សហភាពអឺរ៉ុប​បាន​​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លើ​របបក្រុង​ភ្នំពេញជា​បណ្តើរ​ៗហើយ ដើម្បី​ជាការ​ឆ្លើយ​តប​ទៅនឹង​ទង្វើ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ ដែល​របបនេះ​បាន​ប្រព្រឹត្ត​។ នោះគឺការ​ដកប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះពន្ធ EBA ចំនួន ​២០% ពីកម្ពុជា ហើយ​ការ​បញ្ជូល​កម្ពុជា​ក្នុង​បញ្ជី​ខ្មៅ​នៃ​ក្រុម​ប្រទេស​លាង​លុយ​កខ្វក់​នោះ ក៏​អាច​រាប់​ថា ជាទណ្ឌកម្មលើ​របបក្រុង​ភ្នំពេញដែរ។ ទណ្ឌកម្ម​ជំហាន​បន្ទាប់ដែល​សហភាព​អឺរ៉ុប​អាច​ដាក់​ចេញនោះ គឺការ​ដកហូត​ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ទាំងស្រុង ឬ​ផ្នែក​ណាមួយ​បន្ថែម​ទៀត ព្រម​ទាំង​ទណ្ឌកម្ម​រឹតត្បិត​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ ​និងបង្កក​ទ្រព្យសម្បត្តិមន្ត្រីគ្រាក់ៗ ដែល​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ទង្វើ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅកម្ពុជា។

ចំណែកសហរដ្ឋ​អាមេរិក​វិញ កំពូល​មហាអំណាច​មួយ​នេះ​បាន​ប្រើច្បាប់ ​គ្លូបល មែគនីតស្គី (Global Magnitsky Act) ដើម្បី​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លើ​មន្ត្រីគ្រាក់ៗ ឈ្មួញរកស៊ី និង​ក្រុម​ហ៊ុន​ចិនមួយ​ចំនួន ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​រំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ និង​អំពើពុក​រលួយ​នៅកម្ពុជា។ ទណ្ឌកម្ម​ក្រោម​ច្បាប់នេះ អាច​នឹង​ត្រូវ​បាន​ពង្រីក​បន្ថែម​ទៀត​លើ​មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់​របបក្រុង​ភ្នំពេញ ប្រសិន​បើ​ស្ថាន​ភាព​សិទ្ធិមនុស្ស​ និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​កម្ពុជា នៅ​តែ​យ៉ាប់យ៉ឺន ឬធ្លាក់​ដុន​ដាប​ជាង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះទៀត៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។