ក្រោយពីបានរស់នៅជាជនភៀសខ្លួននៅប្រទេសហ្វាំងឡង់ អស់រយៈពេល ១៥ឆ្នាំ កូនស្រីទាំងពីររបស់សពលោក ជា វិជ្ជា ត្រូវបានក្លាយជាសិស្សពូកែនៅក្នុងថ្នាក់។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ យុវតីទាំងពីរអាចនិយាយបាន ៦ភាសាផ្សេងៗ គ្នាយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញ។ កូនស្រីទាំងពីរប្រាថ្នានៅថ្ងៃអនាគតនឹងដើរតាមគន្លងឪពុក ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម។
ភរិយារបស់លោក ជា វិជ្ជា លោកស្រី ជា គឹមនី អួលដើមកបន្តិចនៅពេលរំលឹកពីជោគជ័យរបស់កូនស្រីទាំងពីរ ក្នុងការសិក្សានៅឯប្រទេសហ្វាំងឡង់ក្នុងឋានៈជាជនភៀសខ្លួន។ លោកស្រីបានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសកម្ពុជាអស់រយៈពេល ១៥ឆ្នាំក្រោយពេលស្វាមីរបស់លោកស្រីឈ្មោះ ជា វិជ្ជា អតីតប្រធានសហជីពសេរីកម្មករនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដ៏ល្បីល្បាញ ត្រូវបានឃាតកបាញ់សម្លាប់កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៤នៅក្បែរតូបលក់ការសែតមួយក្បែរវត្តលង្កាកណ្ដាលទីក្រុងភ្នំពេញ។
រស់នៅក្នុងឋានៈជាជនភៀសខ្លួននៅឯក្រៅប្រទេសអ្នកស្រីបានពុះពារគ្រប់ឧបសគ្គដើម្បីចិញ្ចឹមកូនស្រីទាំងពីរក្រោយពីលោក ជា វិជ្ជាត្រូវបានឃាតកបាញ់សម្លាប់។ក៏ប៉ុន្តែលោកស្រីមិនអស់សង្ឃឹមក្នុងការតស៊ូទេក្នុងការបីបាច់ថែរក្សាកូនតាំងពីអាយុជាង២ឆ្នាំរហូតដល់ធំដឹងក្តី។
អ្នកស្រី ជា គឹមនី បានរៀបរាប់ថា កូនស្រីទាំងពីរស្ដាប់ដំបូន្មានអ្នកស្រីណាស់រហូតរៀនទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់ល្អនៅក្នុងថ្នាក់រៀន។កូនស្រីច្បងរៀននៅមហាវិទ្យាល័យច្បាប់ឆ្នាំទី២ ចំណែកឯកូនស្រីប្អូនរៀននៅមធ្យមសិក្សានៅឡើយជាមួយនឹងកូនសិស្សចម្រុះជាតិសាសន៍។
អ្នកស្រីនិយាយថា កូនស្រីច្បងអាចនិយាយបាន៦ភាសាផ្សេងៗគ្នាយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញគឺភាសាខ្មែរជាភាសាកំណើត ភាសា ហ្វាំងឡង់ អង់គ្លេស បារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងភាសា ស្វីស។ចំណែកឯកូនស្រីទីពីរនិយាយបានបួនភាសាគឺភាសា ខ្មែរ បារាំង អង់គ្លេស និង ហ្វាំងឡង់៖ «ខ្ញុំមានមោនភាពហើយខ្ញុំមានកម្លាំងចិត្តតស៊ូទៅទៀតដោយសារឃើញកូនខ្ញុំអត់មានផលវិបាកអ្វីរឿងការរៀនសូត្រ » ។
មុនពេលដែលត្រូវបានឃាតកបាញ់សម្លាប់លោក ជា វិជ្ជា គឺអ្នកស្រី ជា គឹមនីមានកូនស្រីពីរនាក់គឺ កូនច្បងកញ្ញា ជា វិជ្ជាតា អាយុ ១៧ឆ្នាំ និងកូនប្អូនកញ្ញា ជា វិជ្ជា នារីរ័ត្ន អាយុ ១៥ឆ្នាំ។
អ្នកស្រីព្រមទាំងកូនស្រីទាំងពីរបានភៀសខ្លួនទៅរស់នៅទៅក្រុងបាងកកប្រទេសថៃអស់រយៈពេល៩ថ្ងៃមុនមកដល់ប្រទេសហ្វាំងឡង់ជាទីកន្លែងដែលអ្នកស្រីបានសិទ្ធិជាជនភៀសខ្លួននៅទីនោះ។
កញ្ញា ជា វិជ្ជាតា ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា នៅពេលនឹកឃើញឪពុកត្រូវបានឃាតកបាញ់សម្លាប់ធ្វើឲ្យសន្ទុះចិត្តនៃការសិក្សាបានប្រឹងប្រែងឡើងរហូតដល់បានចំណាត់ថ្នាក់លេខ១ នៅក្នុងថ្នាក់ក្នុងចំណោមសិស្សសរុបទាំងអស់ ២៥នាក់។
កញ្ញានិយាយថា គោលបំណងនាពេលអនាគតនឹងយកចំណេះដឹងដែលបានសិក្សានៅឯក្រៅប្រទេសទៅបន្តការងាររបស់ឪពុកដើម្បីរកយុត្តិធម៌ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដ៏រាបណាគ្មានគ្រប់គ្រងដោយរបបក្រុងភ្នំពេញ៖ «ពីព្រោះអីខ្ញុំចង់ជួយដល់មនុស្សនៅទូទាំងពិភពលោកធ្វើដូចប៉ា ជួយមនុស្សផ្សេងៗ ទាំងអស់គ្នាហើយខ្ញុំគិតថាអាហ្នឹងល្អអោយពិភពលោក » ។
កូនស្រីម្នាក់ទៀតរបស់លោក ជា វិជ្ជា គឺកញ្ញា ជា វិជ្ជា នារីរ័ត្ន និយាយថា ប្រព័ន្ធសិក្សានៅក្រៅប្រទេសវាមានភាពខុសប្លែកគ្នាច្រើនណាស់ បើប្រៀបធៀបនៅកម្ពុជា។ កញ្ញាបញ្ជាក់ថា ម្ដាយតែងតែអប់រំកូនឲ្យខំរៀន ហើយការសិក្សានៅប្រទេសហ្វាំងឡង់បានធ្វើឲ្យកញ្ញាចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់៖ «អានេះគ្រាន់តែជាជាប់ Interested ខ្ញុំ » ។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក គឹម សុខ ដែលទើបនឹងបានភៀសខ្លួនទៅប្រទេសហ្វាំងឡង់ និយាយថា ការអប់រំនៅទីនេះមានលំដាប់អន្តរជាតិ យកចិត្តទុកដាក់គ្រប់គ្នា បើទោះបីជាជនជាតិហ្វាំងឡង់ និង ជនអន្តោប្រវេសន៍ ដែលបានភៀសខ្លួនពីប្រទេសណាក៏ដោយ៖ «ប្រព័ន្ធអប់រំនេះមានការយកចិត្តទុកដាក់ ហើយលើកទឹកចិត្ត ជាពិសេស ក្មេងឲ្យរៀនសូត្រកាន់តែខ្ពស់ ឲ្យយល់ដឹងពីតម្លៃនៃការរៀនសូត្រកាន់តែខ្ពស់ ជាពិសេស គឺសីលធម៌ និងគុណធម៌នៅក្នុងសង្គម»។
ការអប់រំនៅហ្វាំងឡង់ គឺជាប្រព័ន្ធអប់រំដែលមានអាហារូបត្ថម្ភយ៉ាងពេញលេញដែលបម្រើដល់សិស្សពេញម៉ោង។ ប្រព័ន្ធអប់រំបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងប្រទេសហ្វាំងឡង់ មានកម្មវិធីថែរក្សាកុមារ (សម្រាប់ទារកនិងកុមារតូចៗ) និង "មត្តេយ្យ" មួយឆ្នាំ (ឬមត្តេយ្យសម្រាប់ក្មេងអាយុប្រាំមួយឆ្នាំ)។
ការសិក្សាសម្រាប់មធ្យមសិក្សាមានរយៈពេល៩ ឆ្នាំ ដោយចាប់ផ្តើមសិក្សាចាប់ពីអាយុ ៧ឆ្នាំ និងបញ្ចប់នៅអាយុ ១៦ឆ្នាំ។
បើតាមការបញ្ជាក់នៅក្នុងរបាយការណ៍ប្រព័ន្ធអប់រំនៅក្នុងប្រទេសហ្វាំងឡង់ អោយដឹងថា ការអប់រំទូទៅនិងអនុវិទ្យាល័យ រហូតដល់ឧត្ដមសិក្សាមិនតម្រូវអោយបង់ប្រាក់នោះទេ។ យុទ្ធសាស្ត្ររបស់ប្រទេសហ្វាំងឡង់សម្រាប់ការសម្រេចបាននូវសមភាពនិងភាពប្រសើរក្នុងវិស័យអប់រំបានផ្អែកលើការកសាងប្រព័ន្ធគ្របដណ្ដប់ដ៏ទូលំទូលាយមួយដែលផ្ដល់មូលនិធិជាសាធារណៈដោយជ្រើសរើសយកតាមដានឬស្ទ្រីមសិស្សក្នុងអំឡុងពេលនៃការអប់រំមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។