ក្នុងអាណត្តិនៃការគ្រប់គ្រងរបស់អតីតអភិបាលខេត្តបាត់ដំបង លោក ប្រាជ្ញ ច័ន្ទ រងការចោទថា បានប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយយកលុយជាង ៣០០លានដុល្លារអាមេរិក បានពីការដោះដូរអាគារ និងមន្ទីរនានារបស់រដ្ឋប្រើប្រាស់ជាឯកជន និងបក្សពួកសែស្រឡាយ។
មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្នុងតំបន់រកឃើញថា លុយតិចតួចប៉ុណ្ណោះដែលបានពីការលក់ទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋនេះយកទៅប្រើប្រាស់ចំទិសដៅ។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីរបស់រដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុករឿងនេះ ចាត់ទុកការចោទណាមួយជុំវិញបញ្ហានេះ ថាជាការពុំសមហេតុផល ហើយថាការដែលគណបក្សប្រឆាំងកកូរកកាយអំពីរឿងការដោះដូរអាគារនៅពេលនេះ គឺជាបំណងតែមួយដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយ។
អាគារនិងដីមន្ទីររបស់រដ្ឋជាង ២០ទីតាំងក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ត្រូវបានអតីតអភិបាលខេត្ត និងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សប្រជាជនកម្ពុជាផង សម្រេចដោះដូរ ហើយការដោះដូរកាលណោះ ធ្វើឡើងក្រោមផ្លាកអភិវឌ្ឍន៍ តែចំណូលដែលបានពីការលក់ដូរទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋទាំងនេះ មិនត្រូវបានរកឃើញថា ចូលក្នុងថវិកាជាតិច្រើននោះឡើយ។
ជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាខេត្តរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រចាំខេត្តបាត់ដំបង លោក ឌឹម សារឿន ឲ្យដឹងថា អស់ពេលរយៈ ២អាណត្តិទៅហើយ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក ប្រាជ្ញ ចាន់ ដែលកាលណោះ ជាអតីតអភិបាលខេត្ត ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋក្នុងខេត្តស្ថិតនៅភាគពាយព្យប្រទេសមួយនេះ ត្រូវលក់ដូរស្ទើរគ្មានសេសសល់ឡើយ។ លើសពីនេះ លុយដែលបានពីការដោះដូរទៀតសោត មិនបានធ្លាក់ទៅក្នុងថវិកាជាតិទៀតផង៖ «ខ្ញុំប្រាកដថា ទីមួយធ្លាក់ទៅលើបុគ្គលផ្ទាល់ខ្លួន ទីពីរ នៅក្នុងបក្សប្រជាជនរបស់គាត់ហ្នឹងឯង ព្រោះអ្នកកាន់អំណាចគឺបក្សរបស់គាត់។ បក្សរបស់គាត់ៗជាអ្នកគ្រប់គ្រងអចលនទ្រព្យ។អ៊ីចឹងគាត់អ្នកលក់អំពើពុករលួយធ្លាក់ទៅលើបក្សគាត់ និងគ្នារបស់គាត់តែប៉ុន្មានគ្រាប់ហ្នឹងឯង»។
របាយការណ៍ដែលវិទ្យុអាស៊ីសេរីទទួលបានឲ្យដឹងថា មានអាគារ និងដីរបស់មន្ទីរចំនួន ២១កន្លែងហើយ បានលក់ឲ្យឯកជនក្រោមផ្លាកដោះដូរ ដោយចាត់ទុកថា ជាអាគារចាស់ទ្រុឌទ្រោម និងម្យ៉ាងទីតាំងចង្អៀតផង។ ចំណែកលុយដែលបានពីរូបមន្តដោះដូរអាគារនិងដីរដ្ឋនេះ ប្រមាណជាង ៣០០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវបានគណបក្សប្រឆាំងរកឃើញថា បានធ្លាក់ដោយអំពើពុករលួយ ហើយមានតិចតួចប៉ុណ្ណោះចូលទៅក្នុងថវិកាជាតិកាលណោះ។
របាយការណ៍ឲ្យដឹងទៀតថា ចំនួនលុយទាំងនេះ បើគេយកទៅអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវថ្នល់ដែលមានទទឹង ៦ម៉ែត្រ ហើយក្រាលកៅស៊ូទៀតនោះ អាចបានជាង ៣ពាន់គីឡូម៉ែត្រ (៣.៣៤២)។ ក្នុងរបាយការណ៍បញ្ជាក់ទៀតថា មួយគីឡូម៉ែត្រស្មើ ១០ម៉ឺនដុល្លារ។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ លុយដែលបានពីការដោះដូរនេះ រដ្ឋាភិបាលធ្វើផ្លូវថ្នល់បានត្រឹម ១០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ដែលស្មើនឹង ០.៣ភាគរយ នៃថវិកាសរុប បានពីការលក់អាគារ និងដីរបស់រដ្ឋនៅពេលនោះ។
ភ្ជាប់នឹងបញ្ហានេះដែរ ភាពចម្រូងចម្រាសថ្មីមួយបានលេចរូបរាងឡើង ពាក់ព័ន្ធជាមួយអង្គការចៃកា (JICA) ក្នុងពេលដែលសកម្មភាពនៃការដោះដូរនៅចន្លោះឆ្នាំ២០០៦ ដល់ឆ្នាំ២០០៧។ កាលណោះអង្គការចៃកា បានប្ដឹងលោក ប្រាជ្ញ ច័ន្ទ ម្ដងដែរ ខណៈដែលក្រុមហ៊ុនទទួលបានសិទ្ធិទិញលក់ពីរដ្ឋ កម្ទេចអាគារចាស់ៗ និងអាគាររបស់អង្គការចៃកា ចោល។ កាលណោះ អង្គការចៃកា ចោទថា បានធ្វើឲ្យខូចខាត និងប៉ះពាល់ជាខ្លាំងដល់អាគាររបស់ស្ថាប័នខ្លួនដែលស្ថិតក្នុងបរិវេណមន្ទីរកសិកម្មនៅគ្រានោះ មុននឹងបណ្ដឹងត្រូវបិទបញ្ចប់នៅត្រឹមក្រសួងកសិកម្ម ដោយមិនអាចធ្វើអ្វីបាន។
ទន្ទឹមនឹងសកម្មភាពទិញលក់ដែលគេកម្រឃើញមានប្រកាសដេញថ្លៃជាសាធារណៈ ក្រៅពីសាច់ញាតិរបស់លោកនោះ។ ចំណែកអំពើពុករលួយថ្មីមួយបានកើតឡើង ភ្លាមដែរដំណាលគ្នានោះ។រូបភាពនៃអំពើពុករលួយថ្មីទៀតនេះ នៅត្រង់ថា ដីជាច្រើនកន្លែងដែលរដ្ឋត្រូវផ្លាស់ប្ដូរទៅដើម្បីសាងសង់នោះ គឺភាគច្រើនជាកម្មសិទ្ធិសាច់ញាតិរបស់អតីតអភិបាលខេត្តតែម្ដង ដែលបានរៀបចំទុកជាមុន។ ទីតាំងទាំងនេះ ត្រូវបានរៀបចំទិញមុនក្នុងតម្លៃមួយថោក ហើយនៅពេលរដ្ឋត្រូវការវិញបានលក់ក្នុងតម្លៃមួយខ្ពស់។
ឆ្លើយតបបញ្ហានេះ អតីតអភិបាលខេត្តបាត់ដំបង និងបច្ចុប្បន្នជាអភិបាលខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក ប្រាជ្ញ ច័ន្ទ ច្រានចោលការចោទប្រកាន់ដែលរកឃើញថា លោកមានជាប់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយនេះ។លោកចាត់ទុកថា ជាទម្លាប់គណបក្សប្រឆាំងតែងរកហេតុផលដែលមិនអាចទទួលយកបាន ដូចនេះជាហូរហែមកហើយ។ ជាងនេះទៀតនោះ ការដែលលោកសម្រេចចិត្ត ដោះដូរអាគារកាលណោះ គឺដោយហេតុថា វាចាំបាច់ណាស់ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែពង្រីកក្រុង ដើម្បីឲ្យមានភាពទូលាយ។
លោកហៅការរិះគន់របស់គណបក្សប្រឆាំងនៅពេលនេះថា គឺជាការមើលឃើញតែហេតុផលមួយជ្រុងប៉ុណ្ណោះ៖ «គាត់ចេះតែថា ធម្មតាយើងធ្វើតាមនីតិវិធីនៃច្បាប់ដែលបានកំណត់ ត្រូវធ្វើប៉ុណ្ណានោះ ហើយយើងធ្វើដើម្បីកន្លែងធ្វើការឲ្យបានសមរម្យ»។
ផ្ទុយពីនេះសម្រាប់សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាខេត្តមកពីខាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិវិញ លោក ឌឹម សារឿន និយាយថា លោក ប្រាជ្ញ ច័ន្ទ ពិតជាមិនពេញចិត្តសោះឡើយ នៅពេលសមាជិកមកពីខាងគណបក្សប្រឆាំងជជីកដេញដោលពីរឿងថវិកាដែលបានពីការលក់អាគារ និងដីរបស់រដ្ឋកាលណោះ។ លោកបន្តថា ការលក់ដីនិងអាគាររបស់រដ្ឋកាលណោះអតីតអភិបាលខេត្តបាត់ដំបង មុននឹងត្រូវផ្ទេរតំណែងជាអភិបាលខេត្តត្បូងឃ្មុំវិញ នៅពេលនេះ បានហៅការរំលឹកឡើងវិញ អំពីរឿងរ៉ាវទាំងនេះថា មិនខុសអ្វីពីជាការគាស់ខ្មោចពីមឈូសឡើយ ហើយលោកជំទាស់ដាច់ខាតការបកស្រាយណាមួយជុំវិញហេតុផលនៅពេលនោះ។ លើសពីនេះទៅទៀតនោះ គណបក្សប្រឆាំងពុំមែនចោទប្រកាន់ដោយពុំមានហេតុផល ដើម្បីចំណេញនយោបាយណាមួយនោះឡើយ។
លោក ឌឹម សារឿន៖ «គណបក្ស សម រង្ស៊ី កន្លងមកឥតដែលបានដឹងទេ សម័យឯកឧត្ដម ប្រាជ្ញ ចាន់ គាត់លក់នោះ ហើយមិនដឹងគេយកលុយទៅណា ហើយអ្នកណាឲ្យលក់ ឬ ឃុបឃិតគ្នាយ៉ាងម៉េច យើងឥតដឹងទាល់តែសោះ។ ខ្ញុំបានប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាក្នុងអាណត្តិទីមួយដែរ សួរទៅអភិបាលខេត្ត លោកបានសួរបញ្ច្រាសយើងខ្ញុំថា ខ្មោចស្លាប់ទៅហើយ មិនអាចរើសកកាយខ្មោច ជីកខ្មោចសែងខ្មោចមកវិញបានទេ។ យើងនិយាយហ្នឹងជ្រុលពេកហើយ មិនគួរនិយាយ ។ គេរបៀបគំរាមកំហែងខ្ញុំផង កាលសម័យនោះ»។
ប្រតិកម្មនឹងការចោទប្រកាន់នេះ ត្រូវបានប្រធានរដ្ឋបាលសាលាខេត្តបាត់ដំបង លោក សឿម ប៊ុនរិទ្ធ ថ្លែងការពារថា រដ្ឋាភិបាលពុំដែលមានចេតនាដូចអ្វីដែលគណបក្សប្រឆាំងលើកឡើងនោះម្ដងណាទេ។ ការកកូរកកាយអំពីរឿងការដោះដូរអាគារនៅពេលនេះ វាគឺជាបំណងតែមួយប៉ុណ្ណោះរបស់គណបក្សប្រឆាំង គឺដើម្បីហេតុផលចំណេញនយោបាយ៖ «វាមិនមានទេ។ អាហ្នឹងជាការពាក្យចចាមអារ៉ាម ឬក៏ការប្រឌិតមួលបង្កាច់»។
ចំណែកអ្នកសម្របសម្រួលរបស់អង្គការលីកាដូ ក្នុងតំបន់លោក ស៊ុន តឹក យល់ឃើញថា ប្រសិនបើអំពើពុករលួយនៅក្នុងស្ថាប័នរបស់រដ្ឋនៅតែរីកធំធាត់ និងបន្តចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅដូចនេះនៅក្នុងសង្គមនឹងមិនអាចជួយអ្វីបានឡើយសម្រាប់ប្រទេសជាតិ។ ផ្ទុយទៅវិញ ភាពក្រីក្រកាន់តែបន្តកើនឡើងចំណែកយុត្តិធម៌សង្គមរឹតបន្តធ្លាក់ចុះថែមទៀត៖ «មានអំពើពុករលួយយ៉ាងនេះ ប្រទេសជាតិនឹងវិនាសហិនហោចទៅថ្ងៃក្រោយ ព្រោះឥតបានកសាងអី។ បើសិនជាចូលហោប៉ៅមែន គឺឥតបានកសាងប្រទេសជាតិទេ គឺបានទៅលើហោប៉ៅបុគ្គលម្នាក់ៗ ដែលគាត់លក់នោះ ហើយតាមខ្ញុំដឹង ប្រហែលជាចូលដែរ តែចូលតិចតួច។ បើតាមខ្ញុំដឹងចូលរដ្ឋតិចតួច»។
ពុំមែនទើបតែខេត្តបាត់ដំបង មួយទេ ដែលរងការស្ដីបន្ទោសដោយគណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ថារដ្ឋាភិបាលពុំដែលបានសិក្សាពីហេតុផលប៉ះពាល់ជាមុន និងរឹតតែពុំដែលខ្វល់ទៅទៀត រឿងបើកឲ្យមានការដេញថ្លៃជាសាធារណៈ ជុំវិញការដោះដូរអាគារនិងដីរបស់រដ្ឋនេះ។ចំណែកលុយដែលបានពីការដោះដូរក្រោមផ្លាកអភិវឌ្ឍន៍ និងពង្រីកទីប្រជុំជននេះទៀតផង ត្រូវបិទបាំង។
មានរឿងរ៉ាវច្រើនណាស់ ស្ថិតនៅពីក្រោយរឿងនេះ ដោយអំពើពុករលួយក្នុងពេលកន្លងទៅ ដែលតួលេខពិតប្រាកដមិនត្រូវបានដាក់បង្ហាញជាសាធារណៈឡើយ។ ក្រៅពីនេះវិញ មានទីតាំងមួយចំនួនទៀតរបស់រដ្ឋដែលនៅសេសសល់ កំពុងស្ថិតក្នុងគម្រោងដូចគ្នានេះដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។