មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល បារម្ភអំពីការអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ ដោយពួកគាត់លើកឡើងថា ទោះមានសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោកថ្មី ល្អយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ការអនុវត្តហាក់គ្មានប្រសិទ្ធភាពឡើយ ដរាបណាមន្ត្រីជំនាញនៅតែអនុវត្តច្បាប់ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងស្តង់ដារពីររវាងអ្នកមាន និងអ្នកក្រ។ ពួកគាត់ថា បើការអនុវត្តច្បាប់នៅតែមិនស្មើភាពគ្នាបែបនេះ នឹងធ្វើអោយប្រជាពលរដ្ឋអស់ជំនឿលើអ្នកអនុវត្តច្បាប់ ហើយការបំពានច្បាប់កាន់តែកើនឡើង។
សង្គមស៊ីវិលបង្ហាញថា ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ចរាចរណ៍ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន និងគ្រឿងស្រវឹងក្នុងពេលបើកបរនោះជារឿងល្អ ប៉ុន្តែបើការអនុវត្តច្បាប់នោះមិនស្មើភាព កាន់តែធ្វើអោយមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ហើយជនល្មើស មិនខ្លាចការអនុវត្តច្បាប់នោះឡើយ។
ប្រតិកម្មនេះបន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងជាប្រធានអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន លោក ស ខេង ថ្លែងក្រោយបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំឆ្លងសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ ស្ដីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោកថ្មី នៅទីស្ដីការក្រសួងមហាផ្ទៃថ្ងៃទី ២៨ ខែធ្នូ ថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ ស្ដីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោកថ្មី បានកែប្រែខុសពីច្បាប់ចាស់ រហូតដល់ជាង៦០ភាគរយ(៦០%) ដោយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធបានឯកភាពគ្នាកំណត់ថា អ្នកបើកយានយន្តទាំងអស់ មិនត្រូវស្ថិតក្រោមស្ថានភាពស្រវឹង ក្នុងនោះមានទាំងគ្រឿងញៀន និងជាតិស្រវឹងផ្សេងទៀត ហើយអ្នកបើកបរយានយន្ត តម្រូវឲ្យធ្វើតេស្ដគ្រឿងញៀនមុនផ្ដល់ប័ណ្ណបើកបរ។ លោក ស ខេង អះអាងថា ច្បាប់ចរាចរណ៍ថ្មី ដែលគ្រោងធ្វើវិសោធនកម្មថ្មីពេលខាងមុខនេះ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន និងអំពើហិង្សា រួមនឹងបញ្ហាលួចប្លន់ ជាពិសេសជួយកាត់បន្ថយការចំណាយថវិកាជាតិសម្រាប់ការស្តារនីតិសម្បទារបស់អ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀននៅតាមមណ្ឌលនីមួយៗ។
លោក ស ខេង៖ «នៅក្នុងច្បាប់នេះ យើងអត់ទាន់និយាយជាក់លាក់ទេ ទោសបញ្ញត្តិនោះណា អត់ទាន់និយាយជាក់លាក់ទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថាយើងតម្រូវឱ្យមើល។ ប៉ុន្តែមានដែរមានដេញគេហៅថា ឧទាហរណ៍ថានែ កាលណាបើកបររកឃើញសារធាតុញៀនៗ យើងដកប័ណ្ណបើកបរ ហើយរហូតដល់ពេលដែលធ្វើតេស្ដលើកក្រោយទៅគាត់អត់មានសារធាតុញៀនបានអនុញ្ញាតឱ្យបើកបរឡើងវិញ»។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការវិទ្យាស្ថានតស៊ូមតិ និងគោលនយោបាយ(IPA) លោក ឡាំ សុជាតិ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី២៩ ធ្នូ ថា ការអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍សព្វថ្ងៃ នៅធូររលុង ពិសេសពេលមានបញ្ហាគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ម្ដងៗ តែងមានការអន្តរាគមន៍ និងចំណាយប្រាក់បញ្ចប់រឿង។ លោកថា ច្បាប់ចរាចរមានភាពតឹងរ៉ឹង ប៉ុន្តែការអនុវត្តច្បាប់របស់មន្ត្រីគ្មានគ្មានការទទួលខុសត្រូវ បណ្ដោយឱ្យអ្នកប្រព្រឹត្តគេចវេះពីច្បាប់ដោយប្រើមធ្យោបាយតែផ្ដល់ប្រាក់សូកប៉ាន់មន្ត្រីបញ្ចប់រឿង។ លោកបន្តថា ការលើកទឹកចិត្តដល់មន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់តាមរយៈប្រាក់ផាកពិន័យច្រើន ទទួលបានប្រាក់ច្រើន គឺជាវប្បធម៌មិនល្អ ធ្វើឱ្យអ្នកប្រព្រឹត្តមិនរាងចាល និងនៅតែបន្តធ្វេសប្រហែសបើកបរបំពានច្បាប់។
លោក ឡាំ សុជាតិ៖ «ការអនុវត្តច្បាប់ហ្នឹងនៅមានគំលាតខ្លាំងនៅឡើយ ហើយប្រសិទ្ធភាពនូវការអនុវត្តច្បាប់ទៀតសោត គឺនៅមានកម្រិតទាប ហើយដោយសារប្រទេសកម្ពុជាយើងមានអំពើពុករលួយច្រើន មានការដោះស្រាយវិវាទហ្នឹងដោយការប្រើប្រាស់លុយច្រើនទៅ ការអនុវត្តច្បាប់ដោយមានចែងជាធរមានហ្នឹង មិនត្រូវបានអនុវត្តតាមទេបាទ។ ដូចជាមានករណីនៃការគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ បង្កដោយជនល្មើស ជនសង្ស័យផ្សេងៗ ដែលគាត់គិតថាអាចជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅហ្នឹងបទល្មើសបុកគេដោយចេតនាក្តី អចេតនាក្តី បង្កបញ្ហាហ្នឹង ច្រើនតែគេមិនយកច្បាប់មកអនុវត្តទេ ហើយបែរជាមានការដោះដូរដោះស្រាយខុសពីនីតិវិធីច្បាប់ក្រមព្រហ្មទណ្ឌទៅទៀត»។
ទាក់ទិនរឿងនេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី យល់ឃើញថា បើពិនិត្យទៅលើគោលបំណង នៃការធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ចរាចរណ៍ថ្មី ជារឿងល្អដើម្បីធានា ការកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។ លោកថា ទោះបីមានច្បាប់ល្អយ៉ាងណា ក៏ត្រូវមានការចូលរួមពីមន្ត្រីប៉ូលិសចរាចរណ៍ផងដែរ ព្រោះកន្លងទៅការអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍របស់មន្ត្រីមិនស្មើភាពគ្នា និងមានអំពើពុករលួយច្រើន ដោយលក្ខខណ្ឌថ្មីៗ ដើម្បីដាក់បន្ទុកដល់ពលរដ្ឋឱ្យបង់ប្រាក់ច្រើន ដែលប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពពលរដ្ឋ។ លោកបន្តថា ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ គួរបង្កើនការធ្វើស្លាកសញ្ញាចរាចរណ៍នៅតាមដងផ្លូវ និងផ្សព្វផ្សាយឱ្យទូលំទូលាយដល់ប្រជាពលរដ្ឋអំពីច្បាប់ចរាចរណ៍។
លោក ប៉ិច ពិសី៖ «ការអនុវត្តច្បាប់កន្លងមក ដែលប្រជាពលរដ្ឋមើលឃើញហ្នឹង គឺមិនមានភាពស្មើភាពគ្នាទេ មានការរើសអើងរវាងអ្នកមានលុយកាក់ ហើយនឹងអ្នកមានអំណាច ហើយច្រើនតែមានការលើកលែង ឬក៏ការដោះស្រាយ ដោយមិនប្រើគោលការច្បាប់ ដែលមានជាធរមានសម្រាប់អ្នកមានលុយ និងមានអំណាច។ ចំណែកឯអ្នកពលរដ្ឋទូទៅជាអ្នកប្រើប្រាស់ចរាចរទូទៅហ្នឹង បើសិនជាគាត់មានកំហុស ពួកគាត់ត្រូវបានគេជំរិតទារប្រាក់ក្ដី ឬក៏បើសិនជាគាត់អត់មានលុយកាក់ គេអនុវត្តច្បាប់អ៊ីចឹងទៅ ធ្វើអោយគាត់ហ្នឹងរឹតតែមានបន្ទុក។ អ៊ីចឹងដើម្បីអោយការអនុវត្តច្បាប់មានប្រសិទ្ធភាព ទាល់តែយើងអនុវត្តច្បាប់អោយយុត្តិធម៌ត្រឹមត្រូវ ហើយស្មើភាពគ្នា»។
វប្បធម៌ដោះស្រាយករណីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ដោយឲ្យលុយបញ្ចប់រឿងនេះ កើតមាន ជាទូទៅនៅស្រុកខ្មែរ ដូចជាករណីថ្មីនេះ យុវជនបើកបររថយន្តបុកមួយគ្រួសារ ធ្វើឱ្យទារកម្នាក់ស្លាប់ ហើយជនរងគ្រោះសន្លប់មិនទាន់ដឹងខ្លួនផង ក៏មានស្នាមមេដៃទទួលប្រាក់សំណង ហើយជនបង្ករត់គេចខ្លួនបាត់។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា មន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ មានស្ពង់ដារពីររវាងអ្នកមាន និងអ្នកក្រ។ មួយរយៈចុងក្រោយនេះ ពលរដ្ឋធ្វើដំណើរតែងបង្ហោះរិះគន់តាមបណ្ដាញសង្គម ពាក់ព័ន្ធការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយរបស់ប៉ូលិសចរាចរណ៍អនុវត្តច្បាប់ តែត្រូវបានសមត្ថកិច្ចកោះហៅពួកគាត់ទៅធ្វើកិច្ចសន្យា តែមិនសូវដាក់ទណ្ឌកម្មវិន័យអ្វីទៅមន្ត្រីនោះឡើយ។
តាមរបាយការណ៍របស់នាយកដ្ឋាននគរបាលចរាចរណ៍ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ នៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ បង្ហាញថារយៈពេល៦ខែ ឆ្នាំ២០២២ នេះ មូលហេតុគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ភាគច្រើនបណ្ដាលមកពី ការបើកបរល្មើសល្បឿន៣៨ភាគរយ(៣៨%) បើកបរមិនគោរពសិទ្ធិ២៤ភាគរយ(២៤%) មិនប្រកាន់ស្កាំ១១ភាគរយ(១១%)និង វ៉ាជែង១១ភាគរយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។