អ្នកធ្វើការងារទាក់ទងថ្ងៃ១៤ ខែកុម្ភៈ និងយុវជនលើកឡើងថា យុវជនសព្វថ្ងៃមានការយល់ដឹងច្រើនពីអត្ថន័យនៃថ្ងៃក្ដីស្រលាញ់១៤កុម្ភៈ។ ទោះយ៉ាងណា ពួកគាត់នៅតែជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល ឬស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមានការផ្សព្វផ្សាយថែមទៀតកុំឲ្យយុវជនចាត់ទុកថា ថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ ជាថ្ងៃក្ដីស្រលាញ់របស់គូសង្សារ។
ទោះតិចឬច្រើននៅពេលដល់១៤ ខែកុម្ភៈ ម្ដងៗ យុវវ័យមួយចំនួនបានជូនផ្កាឲ្យគ្នា ជូនកាដូគ្នា ជូនពរគ្នាទៅវិញទៅមក ព្រមទាំងចំណាយពេលដើរកម្សាន្តជាមួយគូរស្នេហ៍ និងមិត្តភក្តិ ដើម្បីបង្ហាញក្ដីស្រលាញ់។
ប្រធានសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក អ៊ុល វ៉ាន់ សង្កេតឃើញថា នៅតែមានយុវជនមួយចំនួនមិនទាន់ស្គាល់ច្បាស់ ឬបានយល់ដឹងទូលំទូលាយនៃអត្ថន័យថ្ងៃក្ដីស្រលាញ់១៤កុម្ភៈនៅឡើយទេ។ លោកថា ក្ដីស្រលាញ់ មិនមែនសម្រាប់គូសង្សារនោះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់ក្រុមគ្រួសារ ឪពុកម្ដាយ គ្រូបង្រៀន និងសង្គមជាតិ ហើយក៏មិនមែនមានតែក្នុងថ្ងៃ១៤ ខែកុម្ភៈនោះដែរ។ យុវជនរូបនេះ ជំរុញស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសក្រសួងអប់រំ គួរតែមានការផ្សព្វផ្សាយ អប់រំ ឬកំណត់យកថ្ងៃ១៤ ខែកុម្ភៈ ជាថ្ងៃប្រឡង៖ « ដោយសារតែសកម្មភាពនៃការភ្លើតភ្លើន ជ្រួលជ្រើមក្នុងការប្រារព្ធថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ រវាងយុវវ័យហ្នឹង សំដៅលើការស្រលាញ់ចំពោះដៃគូរជាសង្សារជាស្នេហារវាងគ្នានិងគ្នាធ្វើឲ្យអាណាព្យាបាលឬក៏ឪពុកម្ដាយមានការព្រួយបារម្ភចំពោះការប្រព្រឹត្តឬការធ្វើទង្វើខុសឆ្គងមួយចំនួនដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ពួកគាត់ជាយុវជនវ័យក្មេងហ្នឹងបាទ»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អ្នកស្រាវជ្រាវអំពីថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ លោក តុង សុប្រាជ្ញ ឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីដឹងថា តាមការស្រាវជ្រាវរបស់លោកនៅរយៈពេលចុងក្រោយនេះ យុវជនមានការកែប្រែឥរិយាបថច្រើនលើថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ។ លោករំលឹកថា កាលពី១៥ឆ្នាំមុន យុវវ័យភាគច្រើនបានហៅថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ ថាជាថ្ងៃបុណ្យសង្សារ និងបានបូជាខ្លួនប្រាណទៅឲ្យគូរសង្សាររបស់ពួកគេ នៅក្នុងថ្ងៃនោះ ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះយុវវ័យត្រឹម៥ភាគរយប៉ុណ្ណោះ នៅគិតដូច្នេះ៖ « ការថយចុះ គាត់ ( យុវវ័យ ) ហាក់ដូចជាចាស់ទុំជាងមុន គាត់ហាក់ដូចជាយល់ដឹងបានច្រើននូវការប្រព្រឹត្តរបស់ពួកគាត់ ពួកគាត់មិនឈូឆរ បង្ហាញដូចកាលពី១៥ឆ្នាំមុន គឺខុសគ្នាស្រឡះ» ។
លោក តុង សុប្រាជ្ញ លើកឡើងទៀតថា មូលហេតុដែលធ្វើឲ្យយុវជន មានការផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថនេះ ព្រោះមានការចូលរួមពីអ្នកពាក់ព័ន្ធ រួមមាន រដ្ឋាភិបាល អ្នកស្រាវជ្រាវ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ក្រុមគ្រួសារ និងការរិះគន់តាមបណ្ដាញសង្គមជាដើម។ ទោះបែបនេះក្ដី អ្នកស្រាវជ្រាវរូបនេះ នៅតែរំលឹកយុវជនមួយចំនួនតូចដែលមានបំណងជួបគូរស្នេហ៍ ក្នុងថ្ងៃ១៤ ខែកុម្ភៈនេះ ក្នុងពេលជំងឺកូវីដ-១៩ កំពុងរាតត្បាតដូចសព្វថ្ងៃនេះ ថាជាហានិភ័យនៃការឆ្លងរាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩៖ « ត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នយុវវ័យបើគាត់ថ្លោះធ្លោយជួបគ្នាអត់បានរួមភេទ គាត់អាចឆ្លងអូមីក្រុងដែរ អញ្ចឹងកន្លែងហ្នឹងត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន ទី២ទាក់ទងការរួមភេទបើគាត់ជ្រុលជ្រួសក្នុងការរួមភេទគាត់ត្រូវតែប្រើប្រាស់ស្រោមអនាម័យដើម្បីបង្ការការពារ » ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា លោក រស់ សុវាចា និងអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន បានទេ នៅថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ។
ទោះយ៉ាងណា នៅរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ក្រសួងអប់រំតែងតែចេញសេចក្ដីណែនាំទាក់ទងថ្ងៃ១៤ ខែកុម្ភៈ ឬក៏កំណត់ដាក់ថ្ងៃប្រឡងចំថ្ងៃ១៤ ខែកុម្ភៈ ជាដើម។
ថ្ងៃ១៤កុម្ភៈ បានកត់ត្រាក្នុងឯកសារខ្លះថា មានដើមកំណើតមកពីលោក សេន វើលេនថាញ (Saint. Valentine) ជាជនជាតិរ៉ូម៉ាំងម្នាក់ បានបាត់បង់ជីវិតដោយសារការប្រឆាំងដាច់ខាតមិនលះបង់ជំនឿទៅលើព្រះយេស៊ូគ្រិស្ត ហើយបុរសនេះបានទទួលមរណភាពនៅថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ។ ប៉ុន្តែមានការសរសេរខុសៗគ្នាខ្លះថាឆ្នាំ២៩៦ ខ្លះថាឆ្នាំ២៧០ ខ្លះទៀតថា ឆ្នាំ២៧៣ ដោយសារហេតុផលនេះហើយ ត្រូវបានគេកំណត់យកថ្ងៃ វ៉ាឡង់ទីន ឬ វ៉ាលេនថាញ ដេយ៍ (Valentine’s Day) ឬក៏ថ្ងៃនៃក្ដីស្រលាញ់។ វប្បធម៌របស់ប្រទេសលោកខាងលិចនេះ បានចូលមកសង្គមខ្មែរជិត២០ឆ្នាំមកហើយ។
នៅកម្ពុជាដំបូងឡើយ គេហៅថា «ថ្ងៃបុណ្យសង្សារ» ក្រោយមកប្ដូរមកជា «ទិវានៃក្ដីស្រលាញ់» និងចុងក្រោយគេហៅថា «ជាថ្ងៃនៃក្ដីស្រលាញ់» វិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។