ជនជាតិដើមភាគតិចកួយនៅស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ នាំគ្នាធ្វើបុណ្យផ្កាស្រូវ និងបុណ្យភូមិ ក្រោយពេលប្រមូលស្រូវរួចរាល់។ ពួកគាត់ធ្វើពិធីនេះធ្វើឡើងចាប់ពីថ្ងៃទី៣០ ដល់ថ្ងៃទី១ កុម្ភៈ ដើម្បីសុំសេចក្ដីសុខសប្បាយនៅក្នុងមូលដ្ឋាន។ អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកវប្បធម៌ និងសិល្ប យល់ថា រឿងនេះជាការល្អ ដែលប្រជាពលរដ្ឋ និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធគួរតែថែរក្សាវប្បធម៌ទាំងនេះឱ្យបានគង់វង្ស។
ជនជាតិដើមភាគតិចកួយម្នាក់នៅឃុំម្លូព្រៃ២ ស្រុកឆែប លោក សឿន ថា រៀបរាប់ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ក្នុងរយៈពេល ១ថ្ងៃដំបូង គឺជាថ្ងៃធ្វើបុណ្យផ្កាស្រូវ បន្ទាប់មកចាប់ថ្ងៃទី៣១ មករាដល់ថ្ងៃទី១ កុម្ភៈ ជាពិធីបុណ្យភូមិ។ ពិធីនេះមាននិមន្តព្រះសង្ឃសូធ្យមន្តតាមបែបព្រះពុទ្ធសាសនា ដូចការធ្វើបុណ្យរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅដែរ។ អ្នកភូមិបាននាំគ្នាយកស្រូវ អង្ករ និងប្រាក់ ចូលបុណ្យដល់គណៈកម្មការភូមិ ដែលពួកគាត់បានជ្រើសរើសឱ្យដឹកនាំធ្វើបុណ្យ។ បុរសវ័យ ២៦ឆ្នាំរូបនេះបន្ថែមថា ពិធីបុណ្យនេះ ជាទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីមួយ ដែលពួកគាត់ធ្វើជារៀងរាល់ឆ្នាំតាំងពីដូនតារហូតមក ពុំដែលអាក់ខានឡើយ។ លោកបញ្ជាក់ថា គោលបំណងក្នុងការពិធីបុណ្យនេះ ដើម្បីបួងសួងសុំសេចក្ដីសុខពីម្ចាស់ទឹកម្ចាស់ដីនៅតំបន់នោះផង និងដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋក្នុងភូមិបានជួបជុំគ្នារាំលែងកម្សាន្តសប្បាយ ក្រោយពីធ្វើស្រែចម្ការនឿយហត់អស់រយៈពេលមួយឆ្នាំមកផង។
ពិធីបុណ្យនេះធ្វើឡើងនៅក្នុងភូមិប្រើសក្អក ឃុំម្លូព្រៃ២ ស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ ដែលមានជនជាតិដើមភាគតិចកួយប្រមាណ ១០០នាក់ចូលរួមនៅថ្ងៃដំបូង។ លោក សឿន ថា ប្រាប់ថា នៅពេលរាត្រីមានចាក់ធុងបាស ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរាំលែងកម្សាន្តជារៀងរាល់យប់៖ «បើរាល់ថ្ងៃពេលថ្ងៃមានមនុស្សច្រើនពេលយប់ ក៏មានមនុស្សច្រើនដែរ។ បើពេលយប់គឺថា មានបងប្អូនតាមបណ្ដាលភូមិផ្សេងៗ មកចូលរួមរាំលែងសប្បាយពេលយប់ច្រើនជាងពេលថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែបើពេលថ្ងៃមានចាស់ៗ គាត់មកកំដរនៅលើសាលាឆទាន អ្នកខ្លះរៀបចំបោសសំអាតជុំវិញទីធ្លាសាលា និងខ្លះទៀតរៀបចំធុងបាស់រៀបភ្លេងចាស់អីជាដើម » ។
ប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិប្រើសក្អកម្នាក់ទៀត លោក ភាន់ មេ ថ្លែងថា ពិធីបុណ្យភូមិឆ្នាំនេះមិនសូវមានមនុស្សច្រើនដូចឆ្នាំមុនៗ នោះទេ ដោយសារប្រជាពលរដ្ឋមានជីវភាពក្រីក្រ បណ្ដាលមកពីធ្វើស្រែមិនសូវបានផលដូចឆ្នាំមុនៗ នោះឡើយ។ អ្នកចូលរួមបុណ្យនេះភាគច្រើនជាប្រជាពលរដ្ឋចម្រុះវ័យរស់នៅក្នុងមូលដ្ឋាន ដែលជាជនជាតិដើមភាគតិចកួយ។ លោក ភាន់ មេ បន្ថែមថា ពួកគាត់មិនអាចលុបបំបាត់ពិធីបុណ្យនេះទេ ព្រោះជាឱកាសមួយឆ្នាំម្ដង ដែលពួកគាត់បានលេងកម្សាន្តសប្បាយជុំគ្នា៖ «យើងធ្វើយើងសុំសេចក្ដីសុខចម្រើន ហើយពេលដែលប្រមូលផលស្រូវឆ្នាំក្រោយទៀត យើងបួងសួងឱ្យវាកើនផលជាមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ អីចឹងហើយពួកខ្ញុំពេញចិត្តសប្បាយហ្នឹង ព្រោះអីជាប្រពៃណីរបស់ពួកខ្ញុំបាទ។ សម្រាប់ពួកខ្ញុំដែលជាជនជាតិមានអារម្មណ៍សប្បាយចិត្តជាខ្លាំងហ្នឹងឯងដែលបានធ្វើបុណ្យនេះ ពីព្រោះថា នេះជាមោទនភាពមួយ ដែលភូមិខ្ញុំបានរក្សានូវប្រពៃណីវប្បធម៌របស់ភូមិខ្ញុំតាំងពីដើមរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន » ។
កាលពីប្រមាណ ១០ឆ្នាំមុនប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិប្រើសក្អក តែងតែនាំគ្នាលែងភ្លេងបុរាណដោយផ្ទាល់ដៃ រាំលេងកម្សាន្តនៅក្នុងពិធីបុណ្យនេះ ប៉ុន្តែក្រោយមកដោយសារតែកំណើនពលរដ្ឋពីតំបន់ផ្សេងចូលទៅរស់នៅច្រើន ពួកគាត់បានប្ដូរទម្លាប់មកចាក់ធុងបាសរាំងកម្សាន្តវិញម្ដង។
ទាក់ទងនឹងការធ្វើបុណ្យរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចកួយនេះ មេឃុំ ម្លូព្រៃ២ លោក កាន់ សុវណ្ណគា ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងឃុំ ដែលលោកគ្រប់គ្រង តែងនាំគ្នាធ្វើបុណ្យផ្កាស្រូវ នៅគ្រប់ភូមិ ដោយចាប់ផ្ដើមចន្លោះពីខែមករា ដល់ខែកុម្ភៈជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ លោកបន្តថា នៅក្នុងភូមិប្រើសក្អក មានជនជាតិដើមភាគតិចកួយប្រមាណ ១៤០គ្រួសារ ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋសរុបជាង ២០០គ្រួសារ ដែលបានផ្ដើមធ្វើបុណ្យនេះមុនគេ៖ «ពួកគាត់ហ្នឹងចេះសហការគ្នាចង់និយាយថា ធ្វើអ្វីមួយគាត់ជួយគ្នាទៅវិញទៅមកស្រុះគ្នា។ ទំនៀមទម្លាប់រស់នៅសព្វថ្ងៃវាដូចតែគ្នាយើងខ្មែរហ្នឹងឯង។ ខាងឃុំយើងសហការជួយលើកទឹកចិត្តគាត់ ហើយយើងតែងតែផ្សព្វផ្សាយឱ្យគាត់ថែរក្សាវប្បធម៌របស់យើង។ យើងជនជាតិភាគតិចយើងគួរតែថែរក្សាពាក្យសំដីដែលយើងនិយាយ និងឱ្យគាត់ចេះសាមគ្គីគ្នា ដោយរក្សាភាពដើម ដែលគាត់ធ្វើអ្វីមួយគាត់តែងជួយគ្នារហូតនោះ » ។
ក្រៅពីនេះ អ្នកភូមិប្រើសក្អកបានរក្សាប្រពៃណីការបញ្ចូលអារក្ខបន់ស្រន់សុំសេចក្ដីសុខជាញឹកញាប់ផងដែរ។
អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកវប្បធម៌និងសិល្បនៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា លោក ធុយ ចាន់ធួន ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ជនជាតិដើមភាគតិចកួយជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលមានការសាមគ្គីគ្នាបានល្អជាងជនជាតិដើមដទៃទៀតនៅកម្ពុជា។ លោកថា បច្ចុប្បន្នជនជាតិកួយ ច្រើនរស់នៅខេត្តកំពង់ធំ ព្រះវិហារ និង បន្ទាយមានជ័យជាដើម។ លោកបន្ថែមថា ការបញ្ចូលអារក្ខ និងការធ្វើបុណ្យភូមិ គឺជាការធ្វើបុណ្យសុំសេចក្ដីសុខសប្បាយ និងការឧទ្ទិសកុសលឱ្យដល់ជីដូនជីតាដែលបានចែកឋានទៅហើយ៖ «លក្ខណៈសាមគ្គីហ្នឹង ជាពិសេស ខ្ញុំចូលរួមម្ដង នៅពេលដែលគេធ្វើពិធីការ។ ពិធីរៀបការហ្នឹង គឺសែនរបៀបឡើងអារក្ខហៅអន្ទងស្អីៗ គេចងដៃដូចតែខ្មែរយើងដែរហ្នឹង។ ប៉ុន្តែគេមិនចោលទេសម្លគេភីភ្លា។ គេដាក់ពោះគោ ហើយនិងប្រមាត់គោឱ្យយើងញាំ ភ្ញៀវពិសេសហ្នឹង បានញាំប្រមាត់គោជាមួយហ្នឹងសម្ល បើយើងអត់ចេះ។ ពិធីរៀបការគេឥឡូវហ្នឹង សឹងតែក្លាយដូចខ្មែរយើងអស់ហើយ ធ្វើដូចតែខ្មែរយើងអស់ហើយ » ។
បណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួន សំណូមពរដល់ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ បន្តថែរក្សាប្រពៃណីរបស់ខ្លួនឱ្យបានគង់វង្សទៅមុខទៀត។ បន្ថែមពីនេះលោកអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធចូលរួមអភិរក្សឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ និងវប្បធម៌ទាំងឡាយរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចកួយឱ្យបានល្អបន្ថែមទៀត ដើម្បីរក្សាទុកជាសម្បត្តិវប្បធម៌របស់ជាតិ និងទុកជាកេរ្តិ៍ដំណែលដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយបានដឹងនិងបានសិក្សាបន្ត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។