សង្គមស៊ីវិលនិងជនជាតិដើមភាគតិចជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងចំណូលពីរ៉ែមាសឱ្យមានតម្លាភាពនិងប្រសិទ្ធភាព
2021.09.28
កម្មករចម្រាញ់រ៉ែមាសរបស់ក្រុមហ៊ុនអូស្ត្រាលីឈ្មោះ រ៉ឺនេសង់មីនើរ៉ល (Renaissance Minerals Cambodia) នៅក្នុងការបង្ហាញមួយកាលពីថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១។
រូប៖ ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងជនជាតិដើមភាគតិចព្នងខេត្តមណ្ឌលគិរីអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងចំណូលពីរ៉ែមាស ឱ្យមានតម្លាភាព និងប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ចៀសវាងអំពើពុករលួយ ព្រមទាំងធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចៀសផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន និងសង្គម។ ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនអូស្ត្រាលី ឈ្មោះ រ៉ឺនេសង់មីនើរ៉ល(Renaissance Minerals Cambodia) ដែលទទួលសិទ្ធិវិនិយោគពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រុករករ៉ែមាស ក្នុងតំបន់អូរខ្វាវ ខេត្តមណ្ឌលគិរី បានចម្រាញ់រ៉ែមាសជាង ៥រយគីឡូក្រាម (៥២២) គិតត្រឹមតែរយៈពេល ៣ចុងក្រោយនេះ គិតចាប់ពីចុងខែមិថុនា ដល់ពាក់កណ្តាលខែកញ្ញានេះ។
ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល សាទរលទ្ធផល ចម្រាញ់រ៉ែមាសរបស់ក្រុមហ៊ុនអូស្រាលីនេះ ប៉ុន្តែពួកគេស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល យកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់គ្រប់គ្រងចំណូលពន្ធ ប្រកបដោយតម្លាភាព សុចរិតភាព និង គណនេយ្យភាព។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាលោក ប៉ិច ពិសី យល់ថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវធានាពីតម្លាភាព និងសុចរិតភាពនៃការប្រមូលពន្ធរ៉ែមាសទាំងនេះ ធ្វើយ៉ាងណាប្រុងប្រយ័តខ្ពស់ ទប់ស្កាត់មិនឱ្យមានអំពើពុករលួយ និងភាពមិនប្រក្រតីនានា ទាក់ទិនការគ្រប់គ្រងចំណូលពន្ធជាតិ។ លោកថា ប្រាក់ចំណូលពន្ធរ៉ែមាស ជាចំណូលជាតិបន្ថែមថ្មីមួយទៀត ដែលជារបស់ពលរដ្ឋទាំងអស់គ្នា ដែលបានមកពីធនធានធម្មជាតិ ប្រសិនបើគ្រប់គ្រងគ្មានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ កម្ពុជានឹងបាត់បង់រ៉ែមាសដ៏មានតម្លៃមហាសាល។ លោកពន្យល់ថា ប្រសិនបើការទាញយករ៉ែមាស ដោយគ្មានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងខ្វះតម្លាភាព អាចនឹងធ្វើឱ្យចំណូលជាតិបាត់បង់ នឹងបង្កឱ្យកម្ពុជា គ្មានឯករាជភាពហិរញ្ញវត្ថុជាដើម៖ «ថវិកាចេញពីរ៉ែ ជាថវិការបស់ពលរដ្ឋដែលសល់ទុកមករាប់ពាន់លានឆ្នាំ ពីធម្មជាតិ បើសិនជាយើងគ្រប់គ្រងវាអត់មានប្រសិទ្ធភាពទេ វាជាការបាត់បង់លំបាកត្រឡប់មកវិញ ព្រោះកម្រិតមាសមានកំណត់។ ខ្ញុំគិតថា អនុសាសន៍សំខាន់មួយ យើងប្រមូលឱ្យគ្រប់ចេញពីមាសហ្នឹង កុំឱ្យមានការបាត់បង់»។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្ហាញភាពច្បាស់លាស់ ប្រើប្រាស់ប្រាក់ចំណូលពន្ធរ៉ែមាសដោយឆ្លាតវៃបំផុត និងជំរុញឱ្យមានការវិនិយោគសាធារណៈដូចជា ទឹក ចរន្តអគ្គិសនី និងការតភ្ជាប់ផ្លូវថ្នល់សេដ្ឋកិច្ចជាដើម។ លោកបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែ ប្រើកញ្ចប់ថវិកាជាតិមួយផ្នែក ដែលបានមកពីចំណូលរ៉ែមាស អភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍នៅមូលដ្ឋាន ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យជនជាតិដើមភាគគិចព្នង រស់នៅតំបន់នោះទទួលប្រយោជន៍ពេញលេញដូចជា កសាងផ្លូវ សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ បណ្តាញអគ្គិសនី និង អណ្តូងទឹកជាដើម។ លោកបញ្ជាក់ថា បញ្ហាទាំងនេះ នឹងអាចអនុវត្តបានជោគជ័យ បើរដ្ឋាភិបាលបានព្រមព្រៀងគ្នាជាមួយ ក្រុមហ៊ុន និងភាគីពាក់ព័ន្ធ៖ «ជាការអនុវត្តដ៏ល្អគឺ រ៉ែហ្នឹង ឋិតនៅតំបន់ណាមួយ ហើយមានពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់ហ្នឹង ភាគលាភមួយចំនួន គេត្រូវអភិវឌ្ឍន៍ទី១ ទី២ សម្រាប់ពលរដ្ឋតំបន់ហ្នឹងដែរ ដើម្បីធានាថា ពលរដ្ឋជនជាតិដើមក្តី និងខ្មែរក្តី គឺគាត់ទទួល ផលចេញពីរ៉ែ ដែលគាត់រស់នៅយូរហើយ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចសុំការបំភ្លឺរឿងនេះពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលលោក យស មុនីរ៉ាត់ បានថាយ៉ាងណានៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា ព្រោះទូរសព្ទហៅចូលច្រើនដង តែគ្មានអ្នកលើក។ ចំណែកអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន ក៏មិនអាចទាក់ទងបានដែរ នៅថ្ងៃដដែលនេះ។
ប៉ុន្តែអគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានធនធានរ៉ែ នៃក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលលោក អ៊ឹង ឌីប៊ូឡា បានប្រាប់កាសែតក្នុងស្រុកថ្មីៗនេះថា (២៥ កញ្ញា) ក្រុមហ៊ុននេះ បានបំពេញបែបបទតាមនីតិវិធីគយ និងបាននាំចេញដុំមាស ៧ជើង ស្មើនឹងទម្ងន់ជាង ២រយ ៤០ គីឡូក្រាម (២៤៧) ដើម្បីយកទៅបន្សុទ្ធជាមាសសុទ្ធ នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនទើបតែចម្រាញ់រ៉ែមាសចំនួន៤៦ដុំ ដែលស្មើនឹងប្រមាណ៥២២គីឡូក្រាម ប៉ុន្តែលោកមិនបញ្ជាក់លម្អិតថា តើទំហំដុំមាសទាំងនេះ នឹងបង់ពន្ធចូលរដ្ឋចំនួនប៉ុន្មាននោះទេ?
ជុំវិញរឿងនេះ ជនជាតិដើមភាគតិចព្នងអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលយកចំណូលដែលទទួលបានពីវិស័យរ៉ែមាសនេះ មកអភិវឌ្ឍស្ថានភាពផ្លូវឱ្យមានគុណភាព និងស្តង់ដារ ពីទីរួមខេត្តមណ្ឌលគិរីឆ្ពោះទៅតំបន់អូរខ្វាវ ឋិតក្នុងឃុំចុងផ្លាស់ ស្រុកកែវសីមា ព្រោះបច្ចុប្បន្ន ផ្លូវលំបាកធ្វើដំណើរមានភក់ល្បាប់នៅរដូវវស្សា និងមានដីហុយខ្លាំងនៅខែប្រាំង។ អ្នកភូមិរំពឹងថា រដ្ឋាភិបាលនឹងទាញប្រយោជន៍ពីអាជីវកម្មរ៉ែមាសឱ្យត្រឹមត្រូវ និងបណ្ដុះបណ្តាលយុវជនក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីធ្វើជាកម្មករជំនាញក្នុងវិស័យនេះ ដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគេ។
សមាជិកបណ្ដាញសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នងខេត្តមណ្ឌលគិរីលោកស្រី រឿង ហើន ឱ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុននេះ មិនអនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន ធ្វើជាកម្មករជំនាញនោះទេ ព្រោះពលរដ្ឋភាគច្រើន ខ្វះចំណេះដឹង និងមិនចេះអក្សរ។ លោកស្រីមើលឃើញថា ក្រុមហ៊ុននេះ គ្រប់គ្រងកាកសំណល់ និងចម្រាញ់រ៉ែមាសបានល្អ មិនដូចក្រុមហ៊ុនចិនរ៉ុងឆេងនោះទេ ហើយផលប៉ះពាល់ធនធានធម្មជាតិ និងបរិស្ថាន មានតិចតួចប៉ុណ្ណោះ៖ «ចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលជួយសាងសង់សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ ឬក៏ជួយបញ្ជូនគ្រូបង្រៀនបន្ថែម សម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយនៅទីនេះ ហើយជួយផ្តល់ប្រាក់ចំណូល ដល់ពលរដ្ឋនៅទីនោះផងដែរ។ ពួកគាត់ធ្វើស្រែចម្ការ និងចិញ្ចឹមគោក្របី អត់មានប្រាក់ចំណូលក្រៅពីហ្នឹងទេ ហើយក្រុមហ៊ុនហ្នឹង មិនអាចយកពលរដ្ឋនៅកន្លែងហ្នឹងធ្វើការទេ»។
របាយការណ៍រដ្ឋបាលសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរីបង្ហាញថា នៅខេត្តនេះ មាន១០ក្រុមហ៊ុន ឬស្មើ ១១អាជ្ញាប័ណ្ណ ទទួលសិទ្ធិសិក្សាស្រាវជ្រាវរ៉ែ ឋិតក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តនេះ។ ក្នុងចំណោម ១០ ក្រុមហ៊ុន មានពីរក្រុមហ៊ុនប៉ុណ្ណោះ បានរកឃើញបរិមាណរ៉ែមាស គឺក្រុមហ៊ុនចិន រ៉ុង ឆេង និងក្រុមហ៊ុន រឺនីសង់ របស់ប្រទេសអូស្ដ្រាលី។ លើសពីនេះទៀត នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី មានសក្ដានុពល រ៉ែ ជាច្រើនប្រភេទរួមមាន រ៉ែមាស សំណរ និងបុកស៊ីត ជាដើម។
អភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរីលោក ស្វាយ សំអ៊ាង ធ្លាប់លើកឡើងថា អាជីវកម្មរ៉ែទាំងនេះ នឹងនាំមកនូវចំណូលសេដ្ឋកិច្ចជូនជាតិ រួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍ខេត្តមណ្ឌលគិរី កាន់តែប្រសើរ។ លោកអះអាងថា បច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះ បានជួយដោះស្រាយបញ្ហាខ្វះខាតនៅតាមមូលដ្ឋានមួយចំនួនរួមមាន អណ្ដូងទឹក មន្ទីរពេទ្យ ផ្លូវ និង ស្ពានជាដើម៖ «មកទល់ពេលនេះ មានក្រុមហ៊ុនរឺនីសង់របស់អូស្រាលី ដែលក្រុមហ៊ុននេះ គាត់បានសិក្សាជាយូរឆ្នាំមកហើយ ហើយអាចគាត់នឹងធ្វើអាជីវកម្ម នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២០ ឬ២០២១ នៅពេលដែលគាត់រៀបចំនៅ ខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មរួចរាល់។ ទីពីរ មានក្រុមហ៊ុនចិន គឺក្រុមហ៊ុនរ៉ុង ឆេង ក្រុមហ៊ុននោះ គាត់បានសិក្សា ហើយ និងដំណើរការអាជីវកម្ម នៅឆ្នាំ ២០២០ និង ២០២១នេះ»។
ជុំវិញរឿងនេះ ទីប្រឹក្សាបណ្តាញសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នងលោក គ្រើង តុលា យល់ថា រដ្ឋាភិបាល គួរតែចរចាជាមួយក្រុមហ៊ុនស្ថាបនាផ្លូវដើម្បីប៉ះប៉ូវផ្លូវចិត្តរបស់ពលរដ្ឋ ដែលរងផលប៉ះពាល់ពីអាជីវកម្មរ៉ែមាស។ លោកថាពលរដ្ឋនៅតែព្រួយបារម្ភ ពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន ដោយសារកន្លងមានរឿងអាស្រូវច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ និងផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន ដូចជាករណីពុលទឹកអូរ បណ្តាលឱ្យពលរដ្ឋស្លាប់ និងគោក្របីជាច្រើនក្បាលងាប់ ដោយសង្ស័យថា ក្រុមហ៊ុនចិនរ៉ុងឆេង បង្ហូរកាកសំណល់ចូលទឹកអូរធម្មជាតិ៖ «ពលរដ្ឋខ្លាចជាតិពុល ហូរចេញពីទំនប់របស់ក្រុមហ៊ុនហ្នឹង ទី២ បាត់បង់ធនធានធម្មជាតិហើយ ហើយការប្រើប្រាស់រ៉ែមិនចំគោលដៅ វាធ្វើឱ្យមានអំពើពុករលួយច្រើន រាល់ថ្ងៃហ្នឹង»។
កាលពីអំឡុងខែមិថុនាកន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា កម្ពុជាអាចផលិតមាសសុទ្ធជាលក្ខណៈឧស្សាហកម្មប្រមាណ ៣តោន ក្នុងមួយឆ្នាំ ពីជម្រករ៉ែតំបន់អូរខ្វាវ ស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ លោកថា ផលិតកម្មមាសនេះ អាចផ្តល់ចំណូលដុលជាមធ្យមប្រមាណ ជិត ២រយលានដុល្លារ (១៨៥) ក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយរដ្ឋអាចរកចំណូលចូលថវិកាជាតិបានពីសួយសារ និងសារពើពន្ធផ្សេងៗ ជាមធ្យមប្រមាណ ៤០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៨ មានពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តក្រចេះ និងខេត្តមណ្ឌលគិរី ជិត ២០នាក់បានស្លាប់ និងជាង ៤០០នាក់បានធ្លាក់ខ្លួនឈឺ ដោយសារពុលទឹកអូរ និងទឹកព្រែក ដែលសង្ស័យថា បង្កមកពីការបង្ហូរកាកសំណល់គីមីហ្សានីត ពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនរុករករ៉ែមាសរបស់ចិនមួយឈ្មោះ រ៉ុង ឆេង (RONG CENG INDUSTRIAL INVESTMENT ( CAMBODIA ) CO ., LTD ) ដែលធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី ជាប់ភូមិសាស្ត្រខេត្តក្រចេះ។ លើសពីនេះ នៅឆ្នាំ ២០១៨ និង ឆ្នាំ ២០១៩ គោក្របីរបស់ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំចុងផ្លាស់ ស្រុកកែវ សីមា រាប់រយក្បាលងាប់ជាបន្តបន្ទាប់ សង្ស័យ ពុលទឹកអូរ ដែលក្រុមហ៊ុនចិនរ៉ុងឆេង បង្ហូរកាកចំណូលចូល។ ក្នុងករណីនេះ ពលរដ្ឋរាប់រយនាក់ ធ្លាប់ផ្ដិតមេដៃ ស្នើឱ្យអាជ្ញាធរដោះស្រាយរឿងនេះ និងផ្តល់សំណងសមរម្យ ប៉ុន្តែពុំទទួលបានលទ្ធផលឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅតាមតំបន់មួយចំនួននៅស្រុកសុរិន្ទ
អត្ថបទពេញនិយម
សង្គម
- ក្រុមគ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន បង្កើតកម្មវិធីរាំច្រៀងសប្បាយនៅលើគំនរទុក្ខពលរដ្ឋ
- ក្រុមអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីដាក់ពាក្យប្ដឹង ទៅស្នងការករណីតៃកុងឡានបុរីបើកបុកពួកគាត់
- សារជូនពរឆ្នាំថ្មី ២០២៤
- ពលរដ្ឋចាញ់បោកអ្នកស្រី ឡេង ចាន់ណា ព្រមានឡើងមកតវ៉ានៅមុខផ្ទះលោក ហ៊ុន សែន បើតុលាការខេត្តសៀមរាបពន្យារពេលដោះស្រាយ
- ទិដ្ឋភាពទូទៅ នៃពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ក្នុងតំបន់អង្គរខេត្តសៀមរាប