តម្លៃស្រូវប្រាំង ធ្លាក់ថ្លៃចុះខ្លាំង ក្នុងរដូវកំពុងពេញប្រមូលផល។ ការធ្លាក់ថ្លៃនេះ ដោយសារ អាជ្ញាធរវៀតណាម បានរារាំងមិនឲ្យកសិករ និងអ្នកជំនួញ នាំស្រូវឆ្លងដែនតាមច្រកទ្វេភាគី ដូចមុនក្រោមហេតុផលបង្ការជំងឺកូវីដ១៩ (Covid-19)។ អ្នកជំនាញកសិកម្ម លើកទឹកចិត្តឲ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ចេញថវិកាជាតិ ប្រមូលទិញស្រូវរបស់កសិករ ក្នុងតម្លៃសមរម្យ។
ក្ដីបារម្ភធំបំផុតរបស់កសិករ នៅពេលស្រូវប្រាំងធ្លាក់ថ្លៃ ក្រោមមួយពាន់ (៨០០)រៀលឡើងវិញនេះ គឺលទ្ធភាពសងបំណុលធនាគារ។ ពួកគាត់ ទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលចេញមុខជួយ ដោះស្រាយបញ្ហានេះ ទាំងការចរចាឲ្យខាងវៀតណាម បើកទទួលទិញស្រូវវិញ និងការជួយផ្សេងទៀត ពីរដ្ឋាភិបាល។
កសិករម្នាក់ នៅស្រុកអង្គរបូរី ខេត្តតាកែវ លោក ផាន់ ប៊ុនហ៊ាង ឲ្យដឹងថា នៅចុងខែមីនា ក្រុមកសិករ និងឈ្មួញស្រូវខាងខ្មែរ នាំគ្នាតវ៉ា និងយកទូក ដាក់តម្រៀបកាត់ទទឹងស្ទឹង បិទផ្លូវ មិនឲ្យឈ្មួញវៀតណាម ដឹកទំនិញចូលមកខាងស្រុកអង្គរបូរី។ លោក ថា ការតវ៉ានេះ ព្រោះកសិករខ្មែរ មិនសុខចិត្ត ដោយខាងវៀតណាម អាចដឹកទំនិញខ្លួន ចូលមកលក់ខាងកម្ពុជាបាន តែវៀតណាម ហាមឃាត់មិនឲ្យដឹកស្រូវ ពីខ្មែរ ចូលទៅលក់ខាងវៀតណាម។
លោក ប៊ុនហ៊ាង បន្តថា ច្រើនថ្ងៃមកហើយ វៀតណាម នៅតែមិនព្រមអនុញ្ញាតឲ្យខាងខ្មែរ ដឹកស្រូវចូលទៅខាងវៀតណាមដដែល។ ចំណែក កសិករ និងឈ្មួញស្រូវខាងខ្មែរខ្លះ បន្តទុកស្រូវទាំងបាវៗ រាប់ពាន់តោន នៅលើច្រាំងស្ទឹង និងតាមផ្លូវ ដើម្បីរង់ចាំដំណោះស្រាយរបស់អាជ្ញាធរ។ ឯអ្នកខ្លះទៀត បាននាំគ្នា ជួលឡាន ដឹកស្រូវ យកទៅលក់នៅតាមច្រកផ្សេងទៀត ដោយសង្ឃឹមថា ខាងវៀតណាមនឹងទទួលទិញ។
«លំបាកថា អ្នកខ្លះស្រូវតិចតួចអ្វី គាត់លក់ភ្លាមអ៊ីចឹងទៅ មានឡានគេទិញទៅ ទៅដឹកគោយន្ត ដឹកឡានច្នៃ យកទៅដាក់ក្បែរៗផ្លូវយើងនេះ។ ផ្លូវកៅស៊ូនេះ។ អ្នកខ្លះស្រូវច្រើនអ៊ីចឹងទៅ គាត់ដឹកចេញមិនទាន់។ បានន័យថា ឈ្មួញកណ្ដាលវាតិច ហើយស្រូវវាច្រើន។ វាច្រើនលើសលុបហើយ ពេលគាត់ទិញ ទិញស្រូវណា នៅជិតផ្លូវ។ អាស្រូវណានៅឆ្ងាយពីផ្លូវអ៊ីចឹង ពិបាកអ្វី។ ត្រូវភ្លៀង ត្រូវខ្យល់អ្វីទៀត គាត់ទម្លាក់តម្លៃ។ ដូចខ្ញុំថា អ៊ីចឹង កាលពីដើម កាលពាក់កណ្ដាលខែ២ ខ្ញុំលក់បានមួយគីឡូ ជាងមួយពាន់ដែរ។ ឥឡូវ យើងនៅបាន៨០០ទេ។ ហ្នឹងតម្លៃស្រូវ ដល់ថ្ងៃហ្នឹង បាន៨០០ ហើយយប់មិញ ភ្លៀងមួយមេមកទៀត អ្នកខ្លះ ពិបាកយំក្នុងស្រែ។»
ស្រដៀងគ្នានេះ កសិករធ្វើស្រែក្បែរព្រំដែនម្នាក់ទៀត រស់នៅស្រុកកោះអណ្ដែត ខេត្តតាកែវ លោក មាន សារី ឲ្យដឹងថា កាលពីរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ ដំបូងៗ គឺខាងវៀតណាម ទទួលទិញកសិផលរបស់ខ្មែរ តែមិនអនុញ្ញាតឲ្យជនជាតិខ្មែរ ចូលទៅលក់នៅប្រទេសវៀតណាមទេ គឺមានជនជាតិវៀតណាម មកទទួលទិញ និងដឹកជញ្ជូនពីព្រំដែនទៅ។ តែមកដល់ពេលនេះ លោកថា ខាងភាគីវៀតណាម មិនទទួលទិញកសិផល និង មិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការដឹកកសិផលឆ្លងដែនទេ។
កសិកររូបនេះ ជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរ ជួយដោះស្រាយករណីនេះ ជាបន្ទាន់ ព្រោះខែនេះ ជារដូវប្រមូលផលស្រូវប្រាំង។ លោក មាន សារី បារម្ភថា ផលលំបាកនេះ អូសបន្លាយកាន់តែយូរ តម្លៃស្រូវប្រាំង នឹងកាន់តែធ្លាក់ថ្លៃខ្លាំង ហើយកសិករ ប្រឈមនឹងគ្មានលទ្ធភាពសងបំណុលធនាគារ ដែលពួកគាត់ នាំគ្នាខ្ចី យកមកទិញពូជ ទិញជី នឹងការបូមទឹកដាក់ស្រែប្រាំងជាដើម។
«វាពិបាកដែរ ពិបាកត្រង់ថា ត្រូវដឹកជញ្ជូនពីរ បី កន្លែង។ ដឹកពីស្រែ មកមួយសារ ឡើងលើមួយសារមក បានដង្ខៅគេយកអ៊ីចឹងណា។ តម្លៃដើមផង ដឹកផង អ្វីផង នៅសល់៨០ជាងអ៊ីចឹងណា។»
កសិករ បានចាប់ផ្ដើមប្រមូលស្រូវប្រាំង តាំងពីចុងខែកុម្ភៈមក។ កាលពីចុងខែកុម្ភៈ និងដើមខែមីនា តម្លៃស្រូវប្រាំង ឡើងថ្លៃគ្រាន់បើ ដែលអាចធ្វើឲ្យកសិករខ្លះ រំពឹងថា នឹងមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់សងបំណុលធនាគារ និងមានទឹកចិត្ត ក្នុងការធ្វើស្រែប្រាំង នៅឆ្នាំក្រោយបន្តទៀត។
ប៉ុន្តែ តម្លៃស្រូវប្រាំង បានចាប់ផ្ដើមធ្លាក់ចុះបណ្ដើរៗវិញ នៅក្នុងខែមេសានេះ។ ស្រូវប្រាំង ប្រភេទអង្ករទន់ ដែលធ្លាប់លក់បានមួយគីឡូក្រាម ជាងមួយពាន់ (១.២០០)រៀល ឥឡូវនេះ លក់បានមិនដល់មួយពាន់ (៨៥០)រៀលទេ ហើយត្រូវបន្ថែមថ្លៃដឹក យកទៅដល់ព្រំដែន ឬថ្លៃដឹកឆ្លងដែនបន្ថែមទៀត។
ការធ្វើស្រូវប្រាំង លំបាក ចំណាយច្រើន និងទទួលបានទិន្នផលតិច ជាងស្រែវស្សា។ ថ្វីត្បិតតំបន់ខ្លះ ខ្វះទឹកស្រោចស្រពស្រែ ក្នុងខែប្រាំង តែកសិករ អះអាងថា ឲ្យតែតម្លៃស្រូវមានទីផ្សារល្អ និងលក់បានតម្លៃសមរម្យ ពួកគាត់ នឹងនៅតែប្រថុយធ្វើស្រែប្រាំងបន្តទៀត ដោយសារ មិនចង់ចំណាកស្រុក។
ទិន្នផលស្រូវប្រាំង ភាគច្រើន គឺរំពឹងលើការនាំចេញទៅប្រទេសជិតខាង គឺថៃ និងវៀតណាម ជាជាងទីផ្សារក្នុងស្រុក។ កសិករខ្លះ បានខ្ចីលុយពីធនាគារ ដើម្បីទិញពូជ និងជី របស់វៀតណាម និងថៃ ដើម្បីដាំដុះ តម្រូវតាមទិន្នផលរបស់ឈ្មួញនៃ ប្រទេសទាំង២។ តែការហាមឃាត់ ការនាំស្រូវចូលប្រទេសជិតខាងបែបនេះ នឹងបណ្ដាលឲ្យកសិករខ្លះ កាន់តែលំបាក។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការហាមឃាត់ការនាំស្រូវចេញទៅប្រទេសវៀតណាមនេះ កាលពីថ្ងៃទី២៥ មីនា អភិបាលស្រុកអង្គរបុរី បានផ្ញើរបាយការណ៍ ប្រាប់ទៅអាជ្ញាធរខេត្តថា ការរឹតបន្តឹងច្រកព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការនាំស្រូវពីស្រុកអង្គរបុរី ទៅលក់នៅក្នុងស្រុកអានភូ (An Phou) ខេត្តអានយ៉ាង(An Giang)។ របាយការណ៍ បន្តថា ស្រូវរបស់កសិករខ្មែរនៅក្នុងស្រុកនេះចាប់ផ្ដើមទុំ និងកំពុងប្រមូលផល តែបែរជាមិនអាចនាំចេញ ទៅលក់នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមបានទៅវិញ។
បន្ទាប់មក នៅថ្ងៃទី២៦ មីនា អភិបាលខេត្តតាកែវ លោក អ៊ូច ភា បានផ្ញើលិខិតទៅប្រធានគណៈកម្មាធិការប្រជាជនខេត្តអានយ៉ាង ដើម្បីស្នើសុំឱ្យភាគីវៀតណាម ជួយបន្ធូរបន្ថយការរឹតបន្តឹងនៅច្រកព្រំដែនបាក់ដៃនិងច្រកទ្វារព្រំដែនទ្វេភាគីកំពង់ក្រសាំង ដើម្បីផ្ដល់លទ្ធភាពឱ្យកសិករខ្មែរនាំទំនិញ និងស្រូវទៅលក់នៅប្រទេសវៀតណាម ក្នុងរដូវប្រមូលផលនេះ។ នាយករដ្ឋបាល និងជាអ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តតាកែវ លោក មាស អ៊ុយ ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ក្រោយការស្នើសុំនេះ ភាគីវៀតណាម បានអនុញ្ញាតឲ្យមានការដឹកទំនិញឆ្លងដែនបាន តែត្រូវធ្វើឡើងតាមច្រកតំបន់តែមួយប៉ុណ្ណោះ គឺច្រកកំពង់ក្រសាំង ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកបូរីជលសារ។លោកបន្តថា ច្រកបាក់ដៃ នៅស្រុកអង្គរបូរី គឺជាច្រកទ្វេភាគី ហើយខាងវៀតណាម មិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការដឹកទំនិញឆ្លងដែនតាមច្រកនេះទេ ព្រោះបង្ការជំងឺកូវីដ១៩។ លោក ឲ្យដឹងទៀតថា ខាងអាជ្ញាធរ បានប្រកាសប្រាប់ ទៅកសិកររួចរាល់អស់ហើយ ដើម្បីឲ្យពួកគាត់ ដឹកកសិផល ទៅលក់នៅតាមច្រកតំបន់វិញ ហើយកសិករខ្លះ ក៏ចាប់ផ្ដើមដឹកជញ្ជូនទៅលក់ដែរ។មន្ត្រីសាលាខេត្តរូបនេះ ទទួលស្គាល់ថា កសិករ នឹងត្រូវចំណាយច្រើនជាងមុន ព្រោះត្រូវចំណាយថ្លៃដឹកស្រូវ ពីស្រុកអង្គរបូរី យកទៅស្រុកបូរីជលសារវិញ តែខាងអាជ្ញាធរ គ្មានជម្រើសអ្វី ក្រៅពីនេះទេ ព្រោះខាងវៀតណាម គេអនុញ្ញាត និងទទួលទិញ តែតាមច្រកនេះទេ ។ លោក ថា ខាងអាជ្ញាធរខេត្ត មិនមានលទ្ធភាពជួយថ្លៃដឹកជញ្ជូនរបស់កសិករទេ តែខាងខេត្ត បានហាមឃាត់ សមត្ថកិច្ចទាំងអស់ មិនឲ្យដាក់ប៉ុស្តិ៍ ឬ ធ្វើសកម្មភាពយកលុយ ពីកសិករ ដែលដឹកស្រូវ យកទៅលក់នៅច្រកកំពង់ក្រសាំងនោះទេ។ «ពាក់ព័ន្ធជាមួយការងារហ្នឹង យើងខិតខំហើយ តែឥឡូវកូវីដវាអ៊ីចឹង យើងចេញចូលវាអត់បាន ទាក់ទងតែតាមលិខិត ដល់អ៊ីចឹង វាពិបាក ព្រោះវាពិបាកជួបប្រជុំហៅប្រជុំនិយាយគ្នា ខេត្តដៃគូអ៊ីចឹងទៅ។ យើងមិនសុំអ្វី ទេ គ្រាន់តែក្នុងរដូវហ្នឹង យើងចង់សុំឲ្យបើកទទួលទិញ ពីរ បី ថ្ងៃទៅ តែវាពិបាកទាក់ទង អារឿងកូវីដហ្នឹង។»
សង្គមស៊ីវិលឃ្លាំមើលសិទ្ធិកសិករ ស្វាគមន៍ការជួយអន្តរាគមន៍នេះ តែយល់ថា ការជួយអន្តរាគមន៍ត្រឹមប៉ុណ្ណេះ មិនអាចឲ្យកសិករ មានលទ្ធភាពលក់ស្រូវ បានលុយសងបំណុលធនាគារគ្រប់ទេ។ តំណាងបណ្ដាញពហុវិស័យ (CGCN) លោក ជា សុភ័ក្ក ជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរខិតខំ ចរចាជាមួយវៀតណាមបន្ថែមទៀត ដើម្បីទទួលទិញស្រូវ និងកសិផលផ្សេងទៀត ក្នុងតម្លៃសមរម្យ និងត្រូវជួយសម្រួល ឲ្យមានការដឹកជញ្ជូនដោយរលូន ដូចករណីអាជ្ញាធរខ្មែរតែងតែបានជួយសម្រួល ដល់ខាងភាគីវៀតណាម នាំទំនិញចូលខ្មែរ ដូច្នេះដែរ។លោកបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលមិនគួរព្រងើយកន្តើយ ឈរមើលតម្លៃកសិផលធ្លាក់ចុះ និងគ្មានទី ផ្សារលក់ចេញ កាន់តែច្រើនទៅបែបនេះទេ។ លោក ជា សុភ័ក្ក លើកទឹកចិត្តឲ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ចេញកញ្ចប់ថវិកាជាតិ ទទួលទិញកសិផលរបស់កសិករ ក្នុងតម្លៃសមរម្យ។ អ្នកជំនាញកសិកម្មរូបនេះ យល់ថា ការបញ្ចេញថវិការដ្ឋ ទិញស្រូវ និងកសិផលផ្សេងទៀត ជាដំណោះស្រាយប្រសើរបំផុត ក្នុងការជួយកសិករ ជួយពលរដ្ឋ ដែលកំពុងប្រឈមជីវភាព និងអ្នកកំពុងខ្វះខាតស្បៀងអាហារ ជាដើម។ «ខ្ញុំយល់ឃើញថា បើសិនជាចង់ដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹងបាន លុះត្រាតែរដ្ឋាភិបាលយើងទទួលទិញ ស្ដុកទុក ករណីដែលប្រទេសនាំចេញ មិនបាន ឬមានបញ្ហាអ្វីមួយ យើងស្ដុកទុកសិន។ មិនគួរនាំចេញស្រូវទេ គួរនាំអង្ករវិញ។ នេះជាការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ។ បើសិនទុកដូចរាល់ថ្ងៃប្រជាជន ប្រជាពលរដ្ឋយើងឃើញ តម្លៃក៏ថោក ហើយអត់មានអ្នកទិញទៀត។ តម្លៃធ្លាក់ចុះរាល់ថ្ងៃ។» ជុំវិញករណីនេះ អាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការបញ្ជាក់ពីអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខា ប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក ស្រី វុឌ្ឍី និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក សេង ថៃ បានទេ នៅថ្ងៃទី០៣ មេសា។ កាលពីឆ្នាំ២០២០ កម្ពុជា ធ្វើស្រែប្រាំង សម្រេចបានជិតប្រាំមួយសែន (៥៩៧.៥០៨)ហិកតារផ្ទៃដី និងប្រមូលផលស្រូវប្រាំងបានចំនួនជាងពីរលាន(២.៦១៦.២៥៣)តោន។ សហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា ក៏បានចេញតារាងបង្ហាញតម្លៃស្រូវប្រាំង តាមខេត្តមួយចំនួនដែរ នៅដើមខែមេសានេះ ដោយតម្លៃស្រូវប្រភេទក្រអូប មួយគីឡូក្រាម ពីមួយពាន់ (១.០០០)រៀល ដល់មួយពាន់ហាសិប (១.០៥០)រៀល។ ឯតម្លៃស្រូវរឹង ប្រភេទអ៊ីអ៊ែរ (IR) មួយគីឡូក្រាម ក្រោមមួយពាន់ (៧៨០ ដល់៩០០)រៀល៕