កម្មកររោងចក្រកាត់ដេរឃីងឡែន នៅរសៀលថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ បានសម្ដែងក្តីរីករាយ និងហោរកញ្ជ្រៀវ បន្ទាប់ពីកើតទុក្ខក្នុងអំឡុងពេលធ្វើកូដកម្មអស់រយៈពេលជាច្រើនថ្ងៃកន្លងមក។
ការសម្ដែងក្តីរីករាយនេះ បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីជំនួបនៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី១ ខែមីនា រវាងតំណាងកម្មកររោងចក្រឃីងឡែន ក្រសួងការងារ ក្រសួងសង្គមកិច្ច ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ អាយឡូ (ILO) សង្គមស៊ីវិល អាជ្ញាធរខណ្ឌមានជ័យ ស្វែងរកដំណោះស្រាយបើកប្រាក់ខែជូនពួកគាត់ និងប្រាក់អតីតភាពការងារ ដែលថៅកែរោងចក្រឃីងឡែន បានរត់ចោលកម្មករជាង ២០០នាក់ ច្រើនខែមកនោះ។
តំណាងកម្មករឃីងឡែន ដែលបានចូលរួមប្រជុំ លោក អូន ប៊ុយ ថ្លែងថា មានលទ្ធផលវិជ្ជមាននៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ។ លោកថា ក្រុមអ្នកជួលផលិតបន្ត បានសន្យាសងតម្លៃពលកម្មមកកម្មករវិញ៖ «សារ៉ាម៉េក (Saramax) ហ្នឹង គេឲ្យទឹកប្រាក់ចំនួន ១០ម៉ឺនដុល្លារ សងទៅលើការងារកម្មករហ្នឹង ហើយរោងចក្រញ៉ូវអាឃីត (New Archie) គាត់សងឲ្យលើកម្មករហ្នឹង ៤ម៉ឺន ៥ពាន់ដុល្លារ កម្មករសរុបទាំងអស់ហ្នឹង ២២៤នាក់»។
ប្រធានកម្មវិធីសិទ្ធិការងារនៃមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ លោក មឿន តុលា ថ្លែងថា ក្រុមហ៊ុនញ៉ូវអាឃីត ដែលជួលកម្មករឃីងឡែន ដេរខោអាវឲ្យម៉ាកអេចអែនអិម (H&M) ធានាសងប្រាក់មួយចំនួន។ ក្រុមហ៊ុនសារ៉ាម៉េក ពីសហរដ្ឋអាមេរិក ជាប់កុងត្រាដឹកទំនិញឲ្យក្រុមហ៊ុនវើលម៉ាត (World Mart) ក៏ព្រមទូទាត់លុយមួយចំនួនដែរ ហើយរដ្ឋាភិបាលក៏សម្រេចលក់ឡាយឡុងម៉ាស៊ីនដេរនៅក្នុងរោងចក្រឃីងឡែន ដើម្បីយកថវិកាមករួមគ្នាសងទៅកម្មករជាង ២០០នាក់ ដែលបន្តធ្វើការទាំងមិនមានប្រាក់ខែ និងការធ្វើកូដកម្មដោយបង្អត់អាហារនាដំណាក់កាលចុងក្រោយ ដើម្បីទាមទារឲ្យមានដំណោះស្រាយសំណងប្រាក់អតីតភាពការងារនោះ។
លោក មឿន តុលា៖ «រដ្ឋាភិបាលបញ្ជាក់ថា ម៉ាស៊ីននៅក្នុងរោងចក្រឃីងឡែន ហ្នឹង គឺលក់បាន ៦ម៉ឺន។ អីចឹងសរុបទៅ ទាំង៣ប្រភពហ្នឹង វាគឺថាយើងអាចមានលុយ វាមិនបាន ១០០% ទាំងស្រុងទេ ប៉ុន្តែហាក់ដូចជា ៩០% ជាងទៅហើយ»។
កម្មកររោងចក្រកាត់ដេរឃីងឡែន បានធ្វើកូដកម្មតាំងពីថ្ងៃទី៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៣ ដោយមានបិទផ្លូវជាតិលេខ២ និងជម្រើសចុងក្រោយ គឺបង្អត់អាហារ ដើម្បីជំរុញឲ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធបើកប្រាក់ខែឲ្យកម្មករ ខណៈថៅកែរោងចក្រនោះបានបិទទ្វាររត់ចោលកម្មករ។
កម្មការិនី សន សុធី ឲ្យដឹងថា ចាប់ពីថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ មក ថៅកែបានព្យួរការងារ ៣ខែ ហើយក៏មានអន្តរាគមន៍ពីក្រសួងនានាឲ្យបើកប្រាក់ខែឲ្យកម្មករតែ ៥០% គឺ ៣០ដុល្លារម្នាក់។ កម្មករបានព្រមយកប្រាក់ខែនោះពីខែកក្កដា មកដល់ខែវិច្ឆិកា។ ប៉ុន្តែនៅខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២ កម្មករមិនព្រមយកប្រាក់នោះទៀតទេ ដោយទាមទារបើកប្រាក់អតីតភាពការងារ បើសិនថៅកែក្ស័យធន។
ប៉ុន្តែតំណាងរោងចក្រ និងសហជីព បានជំរុញឲ្យលក់ម៉ាស៊ីនដេរ ដើម្បីបើកប្រាក់ខែឲ្យកម្មករក្នុង ១ខែម្នាក់បានតែ ៤៦ដុល្លារ។ កម្មករទាំងអស់មិនសុខចិត្ត ក៏ចាប់ផ្ដើមដេកយាមនៅមុខរោងចក្រ មិនឲ្យខាងរោងចក្រដឹកម៉ាស៊ីនដេរយកទៅលក់ឡាយឡុងទេ។ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ កម្មករបានធ្វើកូដកម្មបង្អត់អាហាររហូតមកដល់ថ្ងៃត្រង់ ថ្ងៃសុក្រ ទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣។
នៅរសៀលថ្ងៃទី១ ខែមីនា កម្មករទាំងអស់ទទួលដំណឹងថា មានដំណោះស្រាយក្រោយពីជំនួបរវាងតំណាងកម្មករ រដ្ឋាភិបាល សង្គមស៊ីវិល និងក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនមក កម្មករក៏ទទួលទានអាហារវិញហើយ។
លោក អូន ប៊ុយ តំណាងកម្មករ ឲ្យដឹងថា ការប្រជុំនៅថ្ងៃទី១ ខែមីនា ទើបតែទទួលដំណឹងថា ក្រុមហ៊ុន២ នឹងសងប្រាក់នោះ ហើយរដ្ឋាភិបាលនឹងលក់ឡាយឡុងម៉ាស៊ីន តែការប្រជុំនៅបន្តដល់ថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ទៀត ដើម្បីសម្រេចអំពីការសងប្រាក់អតីតភាពការងារទៅកម្មករកាត់ដេរឃីងឡែន នេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។