ជំងឺពងបែកមាត់ យើងតែងសង្កេតឃើញកើតមានជាញឹកញាប់លើមនុស្សគ្រប់គ្នា។ គ្រូពេទ្យឱ្យដឹងថា ជំងឺនេះ គឺជាជំងឺកាមរោគមួយប្រភេទ ដែលងាយឆ្លងបំផុត ហើយមិនទាន់មានថ្នាំបង្ការ។
តើជំងឺនេះមានស្ថានភាពដូចម្ដេចខ្លះ?
ជំងឺពងបែកមួយប្រភេទដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា ហ៊ើភិស ឬហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស (Herpes Simplex) គឺជាជំងឺម្យ៉ាងដែលគ្រូពេទ្យឧស្សាហ៍ជួបជាញឹកញាប់ ក្នុងចំណោមជំងឺដទៃជាច្រើនទៀត។ ជំងឺពងបែកនេះ ច្រើននៅលើបបូរមាត់ និងប្រដាប់ភេទ។
ប្រធានគ្លីនិករ៉ាក់ (RHAC) នៅផ្សារដេប៉ូ រាជធានីភ្នំពេញ គឺអ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត កែវ ម៉ៅ មាន ប្រសាសន៍ថា ជំងឺនេះជាជំងឺពងបែកកាមរោគមួយប្រភេទ ដែលគ្រូពេទ្យច្រើននិយមហៅទៅតាមភាសាអង់គ្លេស៖ «ជំងឺហ៊ើភិស ឬក៏គេហៅថា ហ៊ើភិស សាំផ្លិក្ស ជាជំងឺតែមួយទេ គ្រាន់តែភាសានិយាយកាត់ហ្នឹង យើងថា ហ៊ើភិសៗ។ ជាភាសាសាមញ្ញហ្នឹងយើងហៅថាជា ជំងឺពងបែក»។
មូលហេតុ៖
អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត កែវ ម៉ៅ ពន្យល់ថា ជំងឺពងបែក ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស នេះ បង្កឡើងដោយមេរោគវីរុស (Virus) ពីរប្រភេទ ហើយនៅទីតាំងខុសគ្នា៖ «ជំងឺនេះវាបង្កឡើងដោយវីរុស។ ចង់ជម្រាបថា វីរុសហ្នឹង គឺយើងចែកចេញជាពីរ យើងហៅថា ហ៊ើភិស វីរុស ១ និង ២ (Herpes I and II)។ ពាក្យបច្ចេកទេសហៅថា ហ៊ើភិស វីរុស វាន់ អែន ធូ។ អ៊ីចឹង ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស វាន់ ច្រើនកើតនៅលើមាត់ បបូរមាត់យើងហ្នឹង។ ចំណែកឯ ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស វីរុស ធូ ហ្នឹង ច្រើនកើតនៅលើប្រដាប់បន្តពូជទាំងប្រុសទាំងស្រី»។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី មេរោគវីរុស ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស អាចឆ្លងទៅកន្លែងផ្សេងទៀតរហូតដល់ខួរក្បាលផងក៏មាន។
រោគសញ្ញា៖
រោគសញ្ញារបស់ជំងឺពងបែក ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស គឺចាប់ផ្ដើមឡើងដោយពងទឹកថ្លានៅស្បែកបបូរមាត់ និងប្រដាប់បន្តពូជ៖ «ជាទូទៅ វាកើតដំបូងឡើងចេញជាដំបូងមិនមានលក្ខណៈខុសគ្នាទេ គឺចេញមកជាលក្ខណៈពងទឹកថ្លាៗ នៅនឹងតំបន់ដែលឆ្លងហ្នឹង ហើយពេលខ្លះមានលក្ខណៈជាកញ្ចុំ ពេលខ្លះមានតែមួយគ្រាប់អ៊ីចឹង ដូចគ្នាទាំងពីរ គ្រាន់តែបើសិនជាវីរុសហ្នឹង ជាប្រភេទវីរុស វាន់ ច្រើនតែកើតនៅលើមាត់ ហើយពួកដែលឆ្លងទៅលើសរីរាង្គបន្តពូជ ច្រើនតែជាវីរុស ធូ»។
ឯកសាររបស់មជ្ឈមណ្ឌលគ្រប់គ្រង និងបង្ការជំងឺនៃសហរដ្ឋអាមេរិក (Centers for Disease Control and Prevention) សរសេរថា អ្នកដែលកើតជំងឺនេះលើកដំបូង គឺមានអាការៈក្ដៅខ្លួនដូចគ្រុនផ្ដាសាយ ឈឺខ្លួន និងហើមក្រពេញកូនកណ្ដុរ។
ជំងឺពងបែក ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស គឺច្រើនឆ្លងចំពោះអ្នកសកម្មក្នុងការរួមភេទ។ មនុស្សភាគច្រើនមិនដឹងថាខ្លួនឯងមានផ្ទុកមេរោគជំងឺនេះទេ ព្រោះគ្មានរោគសញ្ញាបង្ហាញ។ ពងទឹកថ្លានៅលើស្បែកប្រដាប់ភេទ និងមាត់ គឺងាយឆ្លង ព្រោះងាយបែក។ ប៉ុន្តែជំងឺនេះនៅតែអាចឆ្លងទៅដៃគូរួមភេទ បើទោះជាគ្មានរោគសញ្ញាក៏ដោយ ព្រោះមេរោគ ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស អាចសម្ងំនៅក្នុងខ្លួនយើងអស់មួយជីវិត។
អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត កែវ ម៉ៅ ឱ្យដឹងថា មេរោគ ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស អាចឆ្លងតាមរបៀបសំខាន់ៗពីរយ៉ាង៖ «ជំងឺ ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស ហ្នឹង គឺយើងឃើញថា បើពពួក ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស វីរុស វាន់ ហ្នឹង ច្រើនកើតនៅលើមាត់ ហើយឆ្លងតាមរយៈការប៉ះពាល់អាចឆ្លងតាមរយៈទឹកមាត់ ដែលភាសាបច្ចេកទេសយើងថា អូរ៉ល សេក្រេស្យុង (Oral Secretion) ឬក៏យើងប៉ះពាល់ទៅលើដំបៅនៅតំបន់មាត់ហ្នឹង។ វាអាចឆ្លងដែរតាមរយៈការថើប ឬយើងប្រើរបស់របររួមគ្នា ដូចជា កែវ ស្លាបព្រា ឬក៏ច្រាសដុសធ្មេញ ដែលយើងប្រើរួមគ្នា វាអាចឆ្លងតាមរយៈហ្នឹង ប្រសិនបើរបស់របរទាំងនោះ វាមានផ្ទុកនូវមេរោគទាំងហ្នឹង។ ចំណែកឯ ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស វីរុស ធូ ដែលកើតទៅលើប្រដាប់ភេទទាំងបុរសទាំងស្ត្រីហ្នឹង គឺឆ្លងតាមការរួមភេទ»។
ទាក់ទងនឹងការព្យាបាលវិញ អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត កែវ ម៉ៅ ប្រធានគ្លីនិក រ៉ាក់ នៅផ្សារដេប៉ូ រាជធានីភ្នំពេញ ពន្យល់ថា ជាទូទៅជំងឺទាំងឡាយណាដែលបង្កឡើងដោយមេរោគវីរុស គឺមិនមានថ្នាំព្យាបាលឱ្យជាសះស្បើយដាច់ទេ។ ដូចគ្នាដែរ ជំងឺពងបែកនៅលើបបូរមាត់ និងលើប្រដាប់ភេទនេះ ក៏មិនមានថ្នាំព្យាបាលជាដាច់ដែរ៖ «ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងមានថ្នាំដែលអាចប្រើបាន។ យើងមានថ្នាំលេប ថ្នាំចាក់ និងថ្នាំលាប។ ការព្យាបាលហ្នឹងអាស្រ័យទៅតាមការចេញរោគសញ្ញាដំបូង ឬក៏ឧស្សាហ៍រោគសញ្ញា យើងហៅថា រីឃើរ៉ឹន ហ៊ើភិស (recurrent herpes) កើតឡើងវិញ ហើយនិងការព្យាបាលទប់មិនឱ្យលេចចេញញឹកញាប់។ ជាថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាល មិនមែនវ៉ាក់សាំងសម្រាប់ការពារអីទេ»។
អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិតបញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅក្នុងពេលព្យាបាល ក្រៅពីការផ្ដល់ថ្នាំសម្រាប់ជួយបន្ថយការកើតចេញជារោគសញ្ញាញឹកញាប់ឡើងវិញ គ្រូពេទ្យក៏នឹងផ្ដល់ថ្នាំសម្រាប់ជួយបន្ថយការឈឺចាប់ដែរ៖ «ក្រៅពីការផ្ដល់ថ្នាំជូននៅពេលកើតឡើងហ្នឹង យើងមានថ្នាំសម្រាប់បន្ថយការឈឺចាប់ដែរ។ លើសពីហ្នឹងទៅទៀត ការព្យាបាលហ្នឹងយើងអាចប្រើស្បៃក្ដៅឧណ្ហៗ ដាក់ពីលើតំបន់ដែលវាកើតហ្នឹង ដើម្បីកាត់បន្ថយការឈឺចាប់»។
ទាក់ទងនឹងជំងឺពងបែកនៅមាត់វិញ អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត កែវ ម៉ៅ ថ្លែងមានថ្នាំដូចគ្នា៖ «ការព្យាបាល គឺគេប្រើស្បៃក្ដៅឧណ្ហៗ ដាក់ដើម្បីបន្ថយការឈឺចាប់។ (អ្នកខ្លះប្រើទឹកកក) ដូច្នេះការប្រើទឹកកកនេះ គឺសម្រាប់តែបន្ថយការឈឺចាប់ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែថ្នាំមិនខុសគ្នាទេ រវាង ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស វាន់ និងហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស ធូ»។
អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិតឱ្យដឹងថា រហូតមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់មានថ្នាំសម្រាប់ចាក់បង្ការជំងឺពងបែក ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស ទេ នៅប្រទេសកម្ពុជា។ អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិតណែនាំដល់លោកអ្នកជំងឺទាំងឡាយណា ដែលមានជំងឺពងបែកនេះ ឱ្យប្រញាប់ជួបពិគ្រោះព្យាបាលជាមួយគ្រូពេទ្យ យកដៃគូរួមភេទមកព្យាបាលផង។ ធ្វើដូច្នេះ ដើម្បីកុំឱ្យជំងឺពងបែកនេះ កើតឡើងវិញញឹកញាប់៖ «គ្រប់គ្លីនិក រ៉ាក់ ទាំងអស់មានធ្វើការព្យាបាលជំងឺ ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស ឥឡូវនេះ ហើយពេលធ្វើការព្យាបាល សុំជម្រាបដែរថា គួរតែអញ្ជើញដៃគូមកធ្វើការព្យាបាលផង»។
ឯកសាររបស់មជ្ឈមណ្ឌលគ្រប់គ្រង និងបង្ការជំងឺនៃសហរដ្ឋអាមេរិក (Centers for Disease Control and Prevention) ណែនាំស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ គប្បីឱ្យគ្រូពេទ្យពិនិត្យរករោគសញ្ញាជំងឺ ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស នេះ ពីព្រោះជួនកាលវាអាចឆ្លងទៅកូនក្នុងផ្ទៃ ហើយធ្វើឱ្យកូនរលូត ឬធ្វើឱ្យស្លាប់ ឬកើតមុនខែ។ ដោយសារតែមេរោគវីរុស ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស នេះនៅក្នុងខ្លួនមនុស្សយើងអស់មួយជីវិត ជាហេតុធ្វើឱ្យយើងកើតបាត់ៗ។ ជាពិសេសកើតឡើងញឹកញាប់ចំពោះអ្នកដែលមានប្រព័ន្ធភាពស៊ាំចុះខ្សោយ ដូចជាអ្នកជំងឺអេដស៍ និងអ្នកជំងឺមហារីក ទាក់ទងនឹងប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ។
គ្រូពេទ្យឱ្យដឹងថា នៅក្នុងទឹកពងបែកនោះ គឺមានមេរោគវីរុស ហ៊ើភិស ស៊ីមផ្លិក្ស ហើយអាចឆ្លងទៅផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរាងកាយរបស់យើង ដូចជា ភ្នែក ជាដើម។ ដូច្នេះ ដើម្បីបង្ការការឆ្លង សូមកុំប៉ះពាល់ពងបែកនោះ ហើយត្រូវលាងដៃភ្លាមៗឱ្យបានស្អាត ប្រសិនបើប៉ះពាល់។ ប្រើស្រោមអនាម័យពេលរួមភេទ ដើម្បីកាត់បន្ថយការឆ្លង។ ក៏ប៉ុន្តែគ្រូពេទ្យបញ្ជាក់ថា មិនអាចការពារបានទាំងស្រុងទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។