ការឈឺសរសៃប្រសាទ និងឈឺសន្លាក់ គឺជាជំងឺឧស្សាហ៍ជួបមួយដែរក្នុងចំណោមជំងឺដទៃទៀត។ គ្រូពេទ្យឱ្យដឹងថា នៅប្រទេសកម្ពុជា មានពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនកើតមានបញ្ហាឈឺសរសៃ និងឈឺសន្លាក់។
ក្នុងនាទីសុខភាពសប្ដាហ៍នេះ លោក ឡេង ម៉ាលី មានសេចក្ដីរាយការណ៍អំពីស្ថានភាពជំងឺឈឺសរសៃ និងឈឺសន្លាក់ និងការព្យាបាលដូចតទៅ៖
ការឈឺសរសៃនៅពេលនេះ គឺគ្រូពេទ្យនិយាយសំដៅទៅរកសរសៃប្រសាទ ដែលនៅពាសពេញរាងកាយយើង។ គ្រូពេទ្យឱ្យដឹងថា ការឈឺសរសៃប្រសាទ គឺនៅពេលណាសរសៃប្រសាទនោះមានបញ្ហារលាក ឬប៉ះទង្គិចកើតឡើង។
គ្រូពេទ្យផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់នៃមន្ទីរពេទ្យព្រះកុសុមៈ គឺវេជ្ជបណ្ឌិត ខែក យ៉ាដែន ជំនាញឯកទេសខាងព្យាបាលជំងឺសន្លាក់ និងសរសៃប្រសាទ ថ្លែងថា ជំងឺសរសៃភាគច្រើនដែលលោកបានទទួលព្យាបាល គឺនៅសរសៃត្រង់សន្លាក់ស្មា៖ «ការឈឺសរសៃ និងឈឺសន្លាក់ វាសម្បូរនៅស្រុកខ្មែរយើង។ ដែលញឹកញាប់ជាងគេ ភាគច្រើននៅសន្លាក់ស្មា។ ស្មាហ្នឹងច្រើនជាងគេបំផុត ហើយនិងគន្លាក់អាចម៍ ជង្គង់អង្គុយបត់ជើងអត់កើត ក្រោកឡើងពិបាកលេបអីហ្នឹង ឬមួយសន្លាក់ស្មាលើកដៃអត់រួច ភាគច្រើន គឺកើតចេញពីអ៊ីចឹង ហើយឈឺតាមក ឈឺតាមជង្គង់ ឈឺតាមកដៃកជើងអីហ្នឹង អត់សូវមានប៉ុន្មានទេ»។
មូលហេតុ៖
វេជ្ជបណ្ឌិត ខែក យ៉ាដែន ពន្យល់ថា មានកត្តា និងមូលហេតុមួយចំនួនដែលនាំឱ្យកើតជំងឺសន្លាក់ និងសរសៃ គឺទីមួយ បណ្ដាលមកពីការប៉ះទង្គិច ដូចជា ដួល ឬគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ។ ការគ្រោះថ្នាក់នេះ អាចវិវឌ្ឍយូរៗទៅវាទៅជាឈឺ។ កត្តាទីពីរ គឺបណ្ដាលមកពីភាពមិនប្រក្រតីនៃឈាមរបស់យើង៖ «ឧទាហរណ៍ថា ឈាមយើងមានជាតិអាស៊ីដអ៊ុយរិចឡើងខ្លាំង ក៏ធ្វើឱ្យឈឺសរសៃ ឬក៏ឈឺសន្លាក់ដែរ ដែលចុងក្រោយបំផុត វាវិវឌ្ឍទៅជាជំងឺ ហ្កៅថ៍ (Gout) គឺជំងឺក្រម៉េងក្រម៉ោងតាមដៃហ្នឹង។ មួយទៀតទាក់ទងនឹងបញ្ហាឈាមដែរ គឺការឡើងជាតិខ្លាញ់ខុសពីធម្មតា។ ការឡើងជាតិខ្លាញ់ខុសធម្មតាហ្នឹង គឺខ្លាញ់ក្នុងសរសៃឈាម ឬក្នុងសរសៃឈាមបេះដូង។ អាហ្នឹងកាលណាវាឡើងច្រើន ក៏អាចធ្វើឱ្យឈឺសរសៃដែរ»។
លោកបន្តថា ជួនកាលទៀត គឺបណ្ដាលមកពីមេរោគដែលនៅក្នុងឈាមយូរមកហើយ ជាពិសេស គឺមេរោគសន្លាក់៖ «ឬមួយក៏មេរោគត្រាំត្រែងនៅក្នុងឈាមយើងហ្នឹង ដែលតាមលក្ខណៈឡាបូរ៉ាទ័រ (Laboratory = មន្ទីរពិសោធន៍) គេហៅថា ស៊ីភីអ័រ។ ស៊ីភីអ័រ ហ្នឹងឡើងខ្លាំង ក៏ធ្វើឱ្យបញ្ហាឈឺសន្លាក់យើងហ្នឹងជារឿយៗ តែងតែកើតឡើងដែរ។ មួយទៀត កត្តាបន្ទាប់បន្សំ ឧទាហរណ៍ថា យើងញ៉ាំស្រា ឬបារីច្រើន ក៏ធ្វើឱ្យការឈឺសន្លាក់ហ្នឹងកើតឡើងច្រើនដែរ។ សំខាន់បំផុតដែលយើងគេចមិនរួច គឺកត្តាចំណីអាហារ។ ចំណីអាហារដែលយើងទទួលទានរាល់ថ្ងៃហ្នឹង ភាគច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងសារធាតុគីមីច្រើន។ អាហ្នឹងក៏ជាភ្នាក់មួយធ្វើឈឺសន្លាក់ដែរ ហើយមិនត្រឹមតែឈឺសន្លាក់ទេ វាអាចធ្វើឱ្យមានជំងឺផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ដែលយើងមិនអាចរៀបរាប់អស់»។
រោគសញ្ញា៖
រីឯរោគសញ្ញាដែលបង្ហាញថាមានជំងឺសន្លាក់ និងសរសៃ គឺចាប់ផ្ដើមជាចម្បងដោយឈឺនៅសន្លាក់ណាមួយ៖ «កាលណាមានជំងឺសរសៃ ដូចជា ហើម រួញ ឬក៏រលាកសរសៃហ្នឹងឯង គឺកន្លែងដែលរលាក រួញ ហើមហ្នឹង ហើយទន្ទឹមហ្នឹង បើសិនជាគាត់រលាកខ្លាំង ដូចជា រលាកសរសៃដែលមានអាស៊ីដអ៊ុយរិចឡើង គឺកន្លែងហ្នឹងក្ដៅ វាក្ដៅ ហើយឡើងក្រហម ហើមទៀត ពីព្រោះដែលយើងនិយាយក្នុងហ្នឹង គឺជាសរសៃវិញ្ញាណ ឬក៏គេហៅថាសរសៃប្រសាទហ្នឹងណ៎ា។ ប្រព័ន្ធសរសៃវិញ្ញាណហ្នឹងមានតួនាទីសម្រាប់ផ្ដល់ព័ត៌មាន ឬក៏សម្រាប់បញ្ជូនព័ត៌មានមកឱ្យខួរក្បាលយើងដឹងថាវាឈឺ។ អ៊ីចឹងនៅពេលមានកន្លែងណាឈឺ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងសរសៃហ្នឹងឯង។ បើសិនជានៅក្នុងខ្លួនយើង បើជាយើងឆ្កឹះសាច់មួយដុំមកក្រៅ ហើយសាច់ហ្នឹងអត់មានសរសៃវិញ្ញាណហ្នឹងទេ ក៏យើងអត់ដឹងថាឈឺដែរ»។
អំពីការព្យាបាល៖
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ខែក យ៉ាដែន មានប្រសាសន៍ថា ការព្យាបាលបញ្ហាឈឺសរសៃ និងការឈឺសន្លាក់ គឺមានទិសដៅ និងដំណាក់កាលផ្សេងគ្នាទៅតាមស្ថានភាពជំងឺ៖ «តាមលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រ ការព្យាបាលឈឺសរសៃ ឈឺសន្លាក់ហ្នឹង វាជាមែកធាងមួយនៅក្នុងចង្កោមរបស់ផ្នែក Anesthesia local regional មានន័យជាផ្នែកនៃចាក់ឱ្យស្ពឹកនៅតាមតំបន់។ គោលបំណងនៃផ្នែកហ្នឹង គេហៅថា Pain Clinic ហើយគោលបំណងរបស់ Pain Clinic ហ្នឹង វាមានបួនរឿងសំខាន់ៗ។ រឿងទីមួយ គឺធ្វើឱ្យបំបាត់ការឈឺចាប់ ធ្វើឱ្យអ្នកជំងឺបាត់ឈឺ។ រឿងទីពីរ ធ្វើឱ្យសរសៃដែលហើមហ្នឹង គឺវាបាត់ហើម និងរឿងទីបី ធ្វើឱ្យសរសៃដែលរលាកហ្នឹងបាត់រលាក និងរឿងទីបួន កើតឡើងដោយសារការរួញសរសៃវិញ្ញាណហ្នឹង គឺធ្វើឱ្យសរសៃហ្នឹងវារលាឡើងវិញ។ កាលណាសរសៃរលាឡើងវិញ បាត់ហើមបាត់រលាក ចរន្តហូរទៅមករបស់សរសៃវិញ្ញាណហ្នឹងត្រឡប់មកប្រក្រតីឡើងវិញ គឺអ្នកជំងឺបាត់ឈឺ»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិតមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ការព្យាបាលមិនបានត្រឹមត្រូវ អាចនាំឱ្យមានផលវិបាកដល់សុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ ជាពិសេសការព្យាបាលដែលអ្នកជំងឺទៅឱ្យអ្នកលក់ថ្នាំ ផ្សំថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ឱ្យគាត់លេបម្ដងម្កាល៖ «អ្នកលក់ថ្នាំឥឡូវគាត់ឆ្លាតដែរ។ អ្វីដែលធ្វើទៅបាត់ឈឺភ្លាម គាត់អាចលាយជាមួយ គ័រទីកូអ៊ីដ (Corticosteroid) ឱ្យលេប។ គាត់លេបហើយប្រហែលជាកន្លះម៉ោង ឬក៏មួយម៉ោងក្រោយមកគាត់បាត់ឈឺ។ តែអស់ជាតិថ្នាំវាឈឺឡើងវិញ។ អ៊ីចឹង វាមិនមែនជាកត្តាល្អទេ ដែលយើងនៅតែប្រព្រឹត្តការលេបថ្នាំតាមរយៈការផ្សំថ្នាំម្ដងម្កាលពីអ្នកដែលអត់មានជំនាញ។ ចុងក្រោយបំផុត គឺគាត់នឹងអាចមានផលវិបាកទៅជាជំងឺក្រពះ អាចធ្លាយក្រពះ ជំងឺខ្សោយតម្រងនោម ហើមមុខហើមមាត់ និងចុងក្រោយបំផុត ប្រព័ន្ធការពារក្នុងខ្លួនយើងចុះខ្សោយ។ ពេលហ្នឹង គឺពិបាកព្យាបាល។ អ៊ីចឹងគួរតែមករកអ្នកជំនាញ ប្រសិនបើមានបញ្ហាហ្នឹងកើតឡើង ហើយការព្យាបាលតាមលក្ខណៈវិទ្យាសាស្ត្រត្រឹមត្រូវចេញពីសាលាច្បាស់លាស់»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិតពន្យល់ទៀតថា សរសៃប្រសាទ ឬសរសៃវិញ្ញាណ គឺមានសរសៃឈាមទៅចិញ្ចឹមតូចៗ ហើយតិចតួច។ ដូច្នេះ ការប្រើថ្នាំលេប គឺមិនងាយនឹងជ្រាបដល់សរសៃដែលរលាកនោះណាស់។ ការប្រើថ្នាំលេប ត្រូវប្រើរយៈពេលយូរ ហើយមិនប្រសើរដូចការព្យាបាលដោយថ្នាំចាក់ទេ៖ «ដូច្នេះ ថ្នាំដែលយើងលេបទៅ មិននឹងទៅដល់កន្លែងរលាកហ្នឹង សឹងតែថាអស់ ឬមួយក៏គ្មានតែម្ដង។ អ៊ីចឹង យើងលេបថ្នាំរហូតទៅដល់មួយខែ គ្រាន់តែបាត់ឈឺបណ្ដោះអាសន្ន ហើយឈឺមកវិញ។ អ៊ីចឹង ឈឺបាត់ៗរហូតតែអត់ជាទេ។ តែដោយឡែកសម្រាប់ការព្យាបាលរបស់ខ្ញុំ គឺខ្ញុំចាក់ថ្នាំចំកន្លែងដែលឈឺ។ អ៊ីចឹងអ្វីដែលយើងចង់បាននោះ គឺវាចំគោលដៅច្បាស់លាស់ ហើយថ្នាំត្រូវបានដឹកជញ្ជូនទៅកន្លែងដែលឈឺហ្នឹង សឹងថាមួយរយភាគរយ។ ដូច្នេះ ការដែលយើងចាក់ថ្នាំមួយម្ជុលហ្នឹង សឹងថាលេបថ្នាំមួយខែក៏អត់ស្មើនឹងចាក់ថ្នាំមួយម្ជុលហ្នឹងដែរ។ ទន្ទឹមនឹងហ្នឹង ការដែលយើងចាក់ទៅ គឺផលវិបាកមានតិចតួច ឬក៏សឹងថាគ្មាន។ ទាក់ទងនឹងគុណភាពល្អ បើសិនការរលាកសរសៃហ្នឹងកើតឡើងដោយសារការប៉ះទង្គិច ហើយនៅក្នុងខ្លួនយើង ឈាមយើង វាអត់មានកត្តាមួយចំនួនធំ ដែលយើងនិយាយមកហ្នឹងទេ ចាក់ម្ដងហ្នឹង គឺអ្នកជំងឺអាចពីដប់ទៅម្ភៃឆ្នាំ។ ជួនកាលអាចបាត់រហូត»។
ផលវិបាក៖
ទាក់ទងនឹងផលវិបាកនៃជំងឺសន្លាក់ និងរលាកសរសៃដែលមិនបានព្យាបាល អាចមានករណីចំនួនពាក់កណ្ដាលបានជាសះស្បើយឡើងវិញ និងពាក់កណ្ដាលទៀត វិវឌ្ឍទៅជាធ្ងន់ធ្ងរ។ មានកត្តាមួយចំនួនតូចអាចនាំឱ្យស្វិតដៃជើងដែរ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ខែក យ៉ាដែន ណែនាំថា អ្នកជំងឺដែលមានបញ្ហាឈឺសន្លាក់ ឬឈឺសរសៃ គប្បីទៅជួបគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីព្យាបាលឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ហើយដើម្បីបង្ការកុំឱ្យមានផលវិបាកផ្សេងៗ ត្រូវចៀសវាងការប្រើថ្នាំលេបបំបាត់ការឈឺចាប់ ដែលផ្សំដោយគ្មានបញ្ជាពីគ្រូពេទ្យជំនាញជាក់លាក់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។